• کمال قلیجدار اوغلو در مصاحبه با خبرگزاری "تدبیر" از برنامه این حزب در انتخابات آینده ترکیه و سیاست اقتصادی "سوسیال دموکراتی" گفت که قصد دارد تا به عنوان بدیلی کارآمد در مقابل مدل اقتصادی "نئولیبرال" حزب عدالت و توسعه ارائه کند. قلیجداراوغلو همچنین بر لزوم گسترش همکاری میان تهران – آنکارا نیز تاکید کرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱٨ دی ۱٣۹۲ -  ٨ ژانويه ۲۰۱۴

سایت تدبیر - نوژن اعتضادالسلطنه: کمال قلیجدار اوغلو نامی که برای ترک‌ها بسیار آشناست. در طول یک دهه گذشته انتقادات اصلی او متوجه دولت عدالت و توسعه بوده است. او رهبر حزب "جمهوری خلق" ترکیه است. نخستین و قدیمی‌ترین حزب ترکیه که توسط یاران و هواداران مصطفی کمال پاشا (ملقب به آتاتورک) تاسیس شد و هدف اصلی خود را ترویج اصول "کمالیسم" معرفی کرده است. این حزب خود را منتقد اصلی سیاست داخلی و خارجی دولت اردوغان می‌داند. قلیجداراوغلو در حوزه داخلی معتقد است که حزب عدالت و توسعه درصدد است تا با اعمال محدودیت بر فعالیت رسانه‌ها و مطبوعات از گردش آزاد اطلاعات جلوگیری کند و جامعه ترکیه را به جامعه ای "بسته" تبدیل کند. رهبر حزب اپوزیسیون ترکیه در عرصه سیاست خارجی نیز منتقد جدی سیاست داووداوغلو در حمایت از مخالفان دولت سوریه بوده است. کمال قلیجداراوغلو در مصاحبه با خبرگزاری "تدبیر" از برنامه این حزب در انتخابات آینده ترکیه و سیاست اقتصادی "سوسیال دموکراتی" گفت که قصد دارد تا به عنوان بدیلی کارآمد در مقابل مدل اقتصادی "نئولیبرال" حزب عدالت و توسعه ارائه کند. قلیجداراوغلو در مصاحبه با "تدبیر" بر لزوم گسترش همکاری میان تهران – آنکارا نیز تاکید کرد.

• تدبیر: همان گونه که از نام حزب شما بر می‌آید حزب «جمهوری خلق» حزبی چپگراست و آن گونه که شما همواره مطرح کرده‌اید خود را در جریان «چپ میانه» جای می‌دهد. با توجه به این موضوع پایگاه اجتماعی حزب شما در میان چه طبقاتی است و چه تعداد عضو فعال در حزب جمهوری خلق عضویت دارند ؟

قلیجداراوغلو: حزب جمهوری خلق از زمان برگزاری نخستین انتخابات در تاریخ جمهوری ترکیه، آرای خود را از هر طیفی در جامعه این کشور کسب کرده است. در حزب جمهوری خلق ترکیه در حدود ۱ میلیون عضو رسمی ثبت نام کرده‌اند. در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۱ میلادی، حزب ما موفق به کسب نزدیک به ۱۱ میلیون آرای رای دهندگان شد. در نگاهی نزدیک تر به موضوع، می‌توان مشاهده کرد که عمدتا شهروندان دموکرات و سکولار پایگاه اصلی رای دهندگان به حزب جمهوری خلق ترکیه هستند. موضع مترقی حزب جمهوری خلق ما را در جایگاه "چپ میانه" در عرصه طیف بندی‌های سیاسی ترکیه قرار داده است.

• تدبیر: بسیاری از لیبرال‌ها و اسلامگرایان ترکیه با میراث کمالیستی آتاتورک مشکل دارند. علت این امر را چه می‌دانید و آیا فکر می‌کنید این میراث که اصل اساسی آن ناسیونالیسم ترکی است پاسخگو نیازهای کشور ترکیه در عصر جهانی شدن می‌باشد؟

قلیجداراوغلو: اول از همه، ما بایستی این واقعیت را برسمیت بشناسیم که آن طیف خاصی که به عنوان لیبرال‌ها و اسلامگرایان شناخته شده‌اند در تلاش‌اند تا میراث کمالیسم را به چالش بکشند. به گمان من آنان از شرایط خاص سیاسی حاکم بر ترکیه در دهه ٣۰ و ۴۰ میلادی آسیب دیده‌اند. اسلامگرایان احتمالا مخالف ویژگی سکولاریستی کمالیسم هستند. با این وجود، لیبرال‌ها مشکل کمالیسم را در نوع رویکرد آن با مسئله کردها می‌دانند. از دیدگاه من، ویژگی سکولار دولت آن چیزی است که دموکراسی ترکیه را تقویت کرده و استحکام بخشیده است. با این حال، در مورد مسئله کردها، حزب جمهوری خلق خود با نیازهای جامعه تطبیق داده است. امروز، تنها بازیگر سیاسی در عرصه سیاست ترکیه که بر راه حل دموکراتیک، مسالمت آمیز و تساوی طلبانه برای رفع مسئله کردها تاکید می‌کند حزب جمهوری خلق است. در صورتی که شما از مولفه های مترقی کمالیسم بهره گیرید، نتیجه سودمندتر نیز خواهد شد.

• تدبیر: شما همواره از مدل اقتصادی دولت عدالت و توسعه در پیش گرفتن مشی سرمایه بازار آزاد توسط این دولت انتقاد کرده‌اید. بااین حال منتقدین شما به رشد اقتصادی بالای ترکیه از زمان زمامداری حزب عدالت و توسعه از سال ۲۰۰٣ به این سو اشاره می‌کنند. نظر شما در مورد سیاست‌های اقتصادی دولت عدالت و توسعه چیست و حزب جمهوری خلق چه مدل اقتصادی جایگزینی را برای جامعه ترکیه ارائه می‌دهد؟

قلیجداراوغلو: سیاست اقتصادی حزب عدالت و توسعه مبتنی بر سوداگری است و همین امر باعث افزایش میزان شکنندگی اقتصاد ترکیه شده است. امروز، ترکیه در مقابل بحران‌های اقتصادی منطقه ای و بین المللی آسیب پذیرتر از گذشته شده است. اکثریت مردم ترکیه وابستگی شدیدی به کارت‌های اعتباری پیدا کرده‌اند و به شدت مقروض‌اند این در حالی است که نخبگان هوادار حزب عدالت و توسعه روز به روز بر ثروت خود می‌افزایند. به عبارت دیگر، شکاف اقتصادی میان گروه‌های اجتماعی در ترکیه نسبت به گذشته افزایش یافته است. در حوزه اقتصاد، اولویت حزب جمهوری خلق بر "تولید" متمرکز است. از نظر ما اشتغال مبتنی بر توسعه اقتصادی می‌تواند سبب ایجاد جامعه ای همراه با برابری بیش تر و عدالت اجتماعی گسترده تر باشد. در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۱ میلادی، در راستای حمایت از خانواده‌های فقیر، ما برنامه ای شامل ارائه پول بیمه ماهانه ۶۰۰ لیره ای به هر خانواده را مطرح کردیم. این راهکاری است که می‌توان از طریق آن به بهبود وضعیت توزیع درآمد به سود خانواده‌های فقیر استفاده کرد.

• تدبیر: حزب جمهوری خلق به عنوان یکی از معدود احزاب آسیایی عضو انترناسیونال سوسیالیست به چه نوع سوسیالیسمی معتقد است؟ آیا به نظر شما در دنیای کنونی و با رشد سرمایه داری سوسیالیسم پاسخگوی نیازهای جامعه بشری است؟

قلیجداراوغلو: بله، حزب جمهوری خلق یکی از فعال‌ترین اعضای انترناسیونال سوسیالیست است. من یقینا به سوسیال دموکراسی (سوسیالیسم دموکراتیک) اعتقاد دارم. سوسیالیسمی که بتواند پاسخگو چالش‌های زمان ما باشد. افزایش شکاف میان نیمکره شمالی و جنوبی، فقر، گرسنگی، معضلات اکولوژیکی و زیست محیطی، منازعات تسلیحاتی و تروریسم همگی مشکلات اصلی سیاره ما را تشکیل می‌دهند. حضور سرمایه داری وحشی و لجام گسیخته سبب شده تا مشکلات مذکور در جهان رفع نشوند. به کشورهای اسکاندیناوی نگاهی بیندازید! آنچه سبب شده تا آنان به پیشرفت و توسعه دست یابند پیروی از مدل حکمرانی سوسیال دموکراتیک بوده است.

• تدبیر: چرا حزب جمهوری خلق تاکنون موفق نشده دولتی غیر ائتلافی تشکیل دهد و حد نصاب آرا را برای این اقدام کسب نماید؟ چرا تاکنون گرایش اکثریت مردم ترکیه به سوی جناح راست سیاسی در این کشور بوده است و به جناح چپ گرایش کمتری نشان داده‌اند؟

قلیجداراوغلو: در مورد رفتار رای دهندگان در ترکیه، من بر این باورم که مذهب و ارزش‌های مذهبی نقش ایفا می‌کنند. احزاب راستگرا از جمله حزب عدالت و توسعه از ارزش‌های مذهبی برای افزایش میزان رای دهندگان به آن حزب استفاده می‌کند. به عبارت دیگر، آنان از ارزش‌های مذهبی برای اهداف سیاسی خود بهره برداری می‌کنند. من قویا بر این باورم که زمانی که حزب جمهوری خلق بتواند اکثریت مردم ترکیه را متقاعد سازد که سوسیال دموکراسی، عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت تنها راه رسیدن به توسعه ای پایدار وجامعه ای برابرتر هستند آن زمان است که آنان به حزب جمهوری خلق رای خواهند داد.

• تدبیر: آیا شما هویت کردی را تهدیدی برای تمامیت ارضی و هویت و فرهنگ ترکی می‌دانید ؟ نظر شما در مورد بندهای آورده شده در مورد مسئله کردها در بسته اصلاحات دموکراتیک دولت اردوغان و مذاکره با پ ک ک چیست؟

قلیجداراوغلو: حزب جمهوری خلق به هویت کردی به عنوان تهدیدی برای تمامیت ارضی ترکیه نمی‌نگرد. ما بر این باور نیستیم که حزب عدالت و توسعه در تلاش برای حل مسئله کردی صادقانه عمل می‌کند بلکه آنان از طریق بالا بردن سطح انتظارات مردم کرد در راستای مقاصد خود گام بر می‌دارند. حزب جمهوری خلق هویت این شهروندان را مورد پرسش وواکاوی قرار نمی‌دهد. از دید حزب ما کردها و تمامی شهروندان ترکیه بنابر برابری آنان در موجودیت انسانی‌شان در برابر قانون از حقوقی برابر برخوردارند. ما از آموزش زبان کردی حمایت می‌کنیم با این حال زبان رسمی ترکیه ترکی است و دولت این کشور موظف است که شرایط آموزش به زبان ترکی را فراهم سازد.

• تدبیر: حزب عدالت و توسعه در سالهای اخیر و در جریان بهار عربی به کشورهای خاورمیانه نزدیک تر شده است آیا این موضوع به روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا آسیب نمی‌زند ؟ رویکرد حزب جمهوری خلق در مورد عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا چیست ؟

قلیجداراوغلو: قدرت تاثیرگذاری ترکیه در سطح منطقه ای به شدت کاهش یافته است. ما اخیرا این موضوع را در جریان آزادی خلبانان هواپیمایی ترکیه که در لبنان به گروگان گرفته شده بودند مشاهده کردیم. سیاست‌های ماجراجویانه حزب عدالت و توسعه باعث شده تا از میزان کارآیی ترکیه در خاورمیانه کاسته شود. تمایلات سیاسی در کشورهای عربی ای که پیش تر مایل به روابط بیش تر با حزب عدالت و توسعه بودند اینک کاهش یافته است. ترکیه اکنون منزوی شده و حزب عدالت و توسعه مظنون به داشتن ارتباطاتی با گروه‌هایی است که در عراق و سوریه دست به اقدامات تروریستی می‌زنند و تهدیدی علیه امنیت کشور و شهروندان ما هستند. سیاست حزب عدالت و توسعه در حوزه خاورمیانه تاثیری منفی بر روابط ترکیه و کشورهای عضو اتحادیه اروپا گذاشته است. ترکیه به کشوری تبدیل شده که در ایجاد نزاع در منطقه مشارکت می‌کنند و همین امر علت اصلی اشتیاق کم کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای پذیرش عضویت ترکیه در این اتحادیه است.

• تدبیر: شما پیش تر گفته بودید که سیاست "به حداقل رساندن مشکلات با همسایگان" که مدنظر حزب عدالت و توسعه بوده سیاستی شکست خورده است. علت این مسئله را چه می‌دانید؟

قلیجداراوغلو: سیاست خارجی ماجراجویانه و مخاطره آمیز حزب عدالت توسعه دلیل اصلی این موضوع است چرا که عدم توازنی جدی میان ظرفیت‌های ترکیه و تمایلات غیر واقع بینانه حزب عدالت وسعه و ادعاهای دولت این حزب در مورد تبدیل شدن ترکیه به یک قدرت جهانی وجود دارد. سیاست به حداقل رساندن مشکلات با همسایگان با ادعاهای غیر واقع بینانه آغاز شد و این شائبه برای همسایگان ما ایجاد شد که ترکیه قصد مداخله در امور داخلی آنان را دارد. پیگیری چنین سیاستی سبب شد تا همسایگان ما نسبت به کشورمان مظنون شوند و گمان کنند که دولت ترکیه در صدد ایجاد سلطه ای ترکی در منطقه است آن گونه که از این موضوع تحت عنوان "نئوعثمانیسم" یاد کرده‌اند.

• تدبیر: نظر شما در مورد سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه در قبال سوریه چیست ؟ راه حل حزب جمهوری خلق برای رفع بحران سوریه چیست ؟

قلیجداراوغلو: حزب جمهوری خلق از راه حلی سیاسی برای رفع بحران از طریق راهکاری‌های دیپلماتیک حمایت می‌کند. برای پایان دادن به این بحران، ما به طور کامل از روند مذاکرات "ژنو ۲" حمایت می‌کنیم. ما بر این باوریم که مداخله نظامی در سوریه نه تنها باعث کاهش دامنه منازعه نمی‌شود بلکه می‌توان مخاطره ای عمده برای راه حل مسالمت آمیز به منظور رفع بحران سوریه باشد. دولت ترکیه نبایستی در جریان بحران سوریه از هیچ از طرفین جانبداری کند و بایستی به مداخله در امور داخلی این کشور پایان دهد.

• تدبیر: نظر شما در مورد "بهار عربی" چیست ؟ آیا می‌توان از اعتراضات پارک گزی نیز تحت عنوان بهار ترکی یاد کرد؟

قلیجداراوغلو: به نظر من نیروی محرکه ای که سبب ایجاد بهار عربی شد هنوز قدرتمند است و جریان دارد و آن نیرو خواست و مشارکت مردم برای رسیدن به دموکراسی و کسب آزادی بوده است. با این حال، گروه‌های افراطی در تلاش‌اند تا وزش نسیم دموکراسی خواهی ایجاد شده در منطقه ما را به نفع خود مصادره نمایند و از آن برای پیشبرد مقاصد خود استفاده کنند. اعتراضات پارک گزی شدیدترین هشدار به دولت عدالت و توسعه و شخص نخست وزیر بود. مردم ترکیه در جریان این اعتراضات صدای آزادی طلبی و دموکراسی خواهی خود را به گوش دیگران رساندند. مردم فریاد زدند "بس است دیگر بس است !"

• تدبیر: شما پیش تر زندان‌های ترکیه را به دلیل بازداشت بیش از حد دانشجویان در دوره زمامداری دولت اردوغان به دانشگاه تشبیه کرده بودید. نظر شما در مورد دانشجویان چیست و آیا به نظرتان دولت عدالت و توسعه به خواست دانشجویان و استقلال حوزه اموزشی احترام می‌گذارد ؟

قلیجداراوغلو: حزب عدالت و توسعه شورای آموزش عالی ترکیه را به تصرف خود درآورده است. شورای آموزش عالی ترکیه یکی از موانع استقلال دانشگاه‌های ترکیه است. امروز، اکثر دانشگاه‌ها در ترکیه تحت فشار حزب عدالت و توسعه به فعالیت‌های آموزشی خود ادامه می‌دهند. حزب عدالت و توسعه احترام و ارزشی برای دانش و علم قائل نیست. آنان با اعمال سلطه بر تمامی پژوهشگران و بدنه علمی در ترکیه در تلاش‌اند تا از دانشگاهیان به عنوان ابزارهایی در راستای پیشبرد مقاصد حزب عدالت و توسعه استفاده کنند.

• تدبیر: رویکرد حزب جمهوری خلق در قبال زنان و مسائل آنان از جمله حجاب چیست؟

قلیجداراوغلو: برخلاف حزب عدالت و توسعه، حزب جمهوری خلق از برابری جنسیتی در تمامی عرصه‌های زندگی انسانی دفاع می‌کند. در این حوزه و تحت عنوان "تبعیض مثبت" به نفع زنان، ما سهمی ٣٣ درصدی را برای زنان در تمام سطوح حزب جمهوری خلق تعیین کرده‌ایم. مسئله حجاب از سوی حزب عدالت و توسعه با اهداف سیاسی مورد بهره برداری قرار گرفته است. ما مخالف پوشش حجاب نیستیم بلکه از دید ما بهره برداری از بدنه اجتماعی زنان و ارزش‌های مذهبی امری غیر قابل قبول است.

• تدبیر: در قانون اساسی ترکیه برای ارتش نقش نظارتی در نظر گرفته شده است در حالی که منتقدان معقتدند که ارتش ترکیه پیش تر در حوزه سیاسی مداخله کرده است. نظر شما در مورد رابطه ارتش با سیاست چیست؟

قلیجداراوغلو: هر دو نهاد بایستی تنها به ایفای نقش در حدود اختیارات تعیین شده برای آنان بپردازند. نهادهای سیاسی در ترکیه نبایستی به موجب قانون اساسی ای که در دوره زمامداری دولت نظامیان در سال ۱۹٨۲ میلادی تصویب شده بود در جهت ضعیف شدن گام بردارند. ارتش و نظامیان بایستی خود را از عرصه سیاسی دور نگه دارند و حوزه سیاست نیز بایستی از مداخله نظامیان مصون نگه داشته شود.

• تدبیر: آقای قلیجداراوغلو، مایلم نظر شما را در مورد منافع مشترک ایران و ترکیه بدانم؟ به نظر شما آیا امکان گسترش و تقویت همکاری میان تهران – آنکارا وجود دارد؟ حزب جمهوری خلق در این مورد چه برنامه ای را مدنظر قرار داده است؟

قلیجداراوغلو: روابط ایران و ترکیه برای امنیت و ثبات خاورمیانه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. راه حل صلح آمیز برای منازعات منطقه ای از جمله بحران سوریه با روابط مثبت ایران ترکیه امکان پذیر خواهد بود. ما آماده حمایت از هرگونه ابتکار عملی در راستای تقویت روابط تهران – آنکارا هستیم. من توافق اخیر بدست آمده میان ایران و گروه ۱+۵ را تبریک می‌گویم. این رویداد می‌تواند راه را برای رسیدن به توافقی جامع و نهایی از طریق نشستن طرفین پای میز مذاکره هموارتر سازد. اکنون حقوق ملت ایران برسمیت شناخته شده است. منطقه ما می‌تواند از طریق توافق بدست آمده در جریان مذاکره ژنو در موقعیت بهتری قرار گیرد. من درصدد انجام سفری زودهنگام به ایران هستم و از همین جا بهترین آرزوهایم برای پیشرفت، سعادت و نیک بختی ملت ارجمند ایران را اعلام می‌کنم.