نشانه های یک پیروزی بزرگ در ذات افول یک سیستم


اردشیر زارعی قنواتی


• انتخابات اخیر هند قبل از آنچه یک روند تغییرات در چارچوب یک جامعه دمکراتیک به حساب آید، می تواند به عنوان یک افول در مسیر حرکتی قدرت نوظهوری تلقی شود که نتوانسته است رشد اقتصادی مطلوب خود را با ارتقای سطح زندگی توده های مردم وفق دهد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲٨ ارديبهشت ۱٣۹٣ -  ۱٨ می ۲۰۱۴



ماراتن انتخابات پارلمانی هند (لوک سابا) بعد از طی ۹ مرحله در طول پنج هفته با بیشترین میزان مشارکت ۶۶,٣٨ درصدی در تاریخ این کشور، با پیروزی ائتلاف دمکراتیک ملی به رهبری حزب ملی گرای هندوی "بهاراتیا جاناتا" به پایان رسید. شکست سخت و تاریخی حزب کنگره در این انتخابات بسیار بیش از پیش بینی های قبلی بوده است و به نظر می رسد که در این انتخابات یک سونامی سیاسی شکل گرفته است. طبق اعلان اولیه کمیسیون انتخابات هند حزب بهاراتیا جاناتا در مجموع موفق به کسب ۲۷۴ کرسی پارلمانی شده است که به تنهایی از حدنصاب قانونی اکثریت مطلق نیز عبور کرده و حزب رقیب کنگره در بزرگترین شکست تاریخی خود گفته می شود تنها ۴۴ کرسی را کسب کرده است. دلایل پیروزی ملی گرایان هندو و شکست حزب کنگره بسیار فراتر از تغییرات متعارف سیاسی در جریان یک انتخابات آزاد و جابجایی قدرت در یک ساختار دمکراتیک بوده است و در آینده زوایای متعدد آن به تدریج روشن تر خواهد شد. دلایلی که تاکنون برای کسب این نتیجه دور از انتظار بر شمرده می شود به رکود اقتصادی در دو سال گذشته، فساد اقتصادی در حزب حاکم کنگره، نقش کاریزماتیک "نارندرا مودی" رهبر ناسیونالیست حزب بهاراتیا جاناتا، شیوه پوپولیستی تبلیغات حزب پیروز حول شخصیت مودی جهت قول های بزرگ عامه پسند و ناکارآمدی حزب کنگره در بسامان کردن اوضاع اقتصادی هند بوده است.                                                                  
انتخابات اخیر هند قبل از آنچه یک روند تغییرات در چارچوب یک جامعه دمکراتیک به حساب آید، می تواند به عنوان یک افول در مسیر حرکتی قدرت نوظهوری تلقی شود که نتوانسته است رشد اقتصادی مطلوب خود را با ارتقای سطح زندگی توده های مردم وفق دهد. گسترش شکاف طبقاتی در هند امروز که گفته می شود هنوز بیش از نیمی از مردم آن زیر خط فقر زندگی می کنند، نشاندهنده کاستی بزرگی است که تناقض رشد اقتصادی را با بهبودی سطح زندگی اکثریت مردم به نمایش می گذارد و نوعی واکنش ضدسیستمی را تجربه می کند. نباید فراموش کرد که معمار رشد اقتصادی هند همین حزب کنگره بوده و تا همین اواخر این کشور در حال توسعه را به یک اقتصاد نوظهور و بزرگ تبدیل کرده بود که در تحلیل علمی، رکود کنونی فعلی نمی تواند خط بطلان بر این کارنامه موفق کشیده و یک سال بحران یا رکود موجب انزجار رای دهندگان از این حزب باشد. هم چنین کارنامه گذشته و حال حزب پیروز نیز عامل ویژه و منحصر به فردی را برای ارتقای حزب بهاراتیا جاناتا و حتی شخصیت کاریزماتیک مودی به چنین مرتبه یی از اقبال مردمی را نشان نمی دهد. این انتخابات را قبل از آنچه در نرم متعارف روندهای انتخاباتی جهت پذیرش یک برنامه موفق تر حزبی در مقایسه با حزب دیگر دید می بایست در چارچوب به بن بست رسیدن رشد اقتصادی در روند عدم برخورداری اکثریت مردم از مواهب این رشد جستجو کرد. در چنین شرایطی است که می توان این انتخابات را به نوعی یک همه پرسی در خصوص ساختار حاکم و "رای نه" به یک سیستم به شدت طبقاتی به حساب آورد که امروز حزب کنگره نماینده آن است و فردا حزب پیروز ملی گرای بهاراتیا جاناتا در این جایگاه قرار خواهد گرفت. قول های تبلیغاتی مودی بیش از آنچه ناشی از یک توانمندی مدیریتی و برنامه منسجم جهت برون رفت از بن بست فعلی تلقی شود با توجه به ماهیت محافظه کار و راستگرای این حزب و نهادینه بودن این ساختار طبقاتی هرگز قابل تحقق نخواهد بود. به همین دلیل این پیروزی بزرگ در بطن خود حامل یک تناقض ماهوی است که بعد از یک دوره کوتاه نشئگی پیروزی سیاسی نخست وزیر آینده را در مسیر سیلاب مطالبات طبقات فرودست زیر ضربات خورد کننده خود قرار می دهد.                                                               
رکود اقتصادی کنونی هند بیش از آنچه یک موضوع ملی باشد ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصاد جهانی دارد، همانگونه که قدرت های نوظهور دیگر چون برزیل، آفریقای جنوبی و مکزیک نیز در طول دو سال گذشته به همین سرنوشت دچار شده اند و حتی چین به عنوان دومین اقتصاد جهان که تقریبا ذات رشد اقتصادی را هماهنگ با ارتقای همه جانبه اجتماعی پیوند زده است نیز تا حدودی تحت تاثیر خود قرار داده است. مقایسه کارنامه موفق مودی در ایالت گچرات هند در حوزه رشد اقتصادی نیز با توجه به عدم تجانس جایگاه اقتصادی این ایالت با دیگر ایالت ها و به خصوص ایالت های فقیر این کشور چندان منطقی به نظر نمی رسد. در ضمن کارنامه گذشته مودی در منازعات قومی – مذهبی در ایالت گچرات که منجر به قتل بیش از هزار مسلمان در مناقشه بر سر مالکیت "مسجد بابری" گردید هم چنان نقطه سیاهی در پرونده وی است که تا حدود زیادی موقعیت رهبر ملی او را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد. اصولا یکی از دلایل پیروزی مودی در این انتخابات دقیقا ناشی از همین تناقض قومی – مذهبی ناشی می شود که این بار تحت تاثیر تحولات جهانی حول این گونه منازعات، هندوهای ناسیونالیست را بیش از همیشه پشت سر نخست وزیر آینده بسیج کرده است. این انتخابات به خلاف تصور اولیه نشان داد که هند به عنوان یک قدرت نوظهور وارد یک چرخه معیوب تر از گذشته شده است که نه تنها مشکلات کنونی اقتصادی، گسترش شکاف طبقاتی و تنازعات ملی را کاهش نمی دهد که حتی می تواند تشدید کننده این روند مخرب در آینده هم باشد. حزب کنگره شکست سختی خورد و این می تواند درسی برای سیاستمداران حاکم باشد که نادیده گرفتن مطالبات مردمی تاوان سختی دارد. حزب پیروز بهاراتیا جاناتا نیز که به جای ارائه یک برنامه منطقی و قابل تحقق بر اساس تبلیغات پوپولیستی قول های بی شماری به رای دهندگان ناراضی داده است در فردای حاکمیت زیر تیغ همین مطالبات باید در انتظار زخم های کاری از سوی حامیان هیجان زده خود باشد.