• اعلان آتش بس چهارده ماده یی از سوی "پترو پروشنکو" رئیس جمهوری اوکراین که قرار است از روز چهارشنبه ۱۸ ژوئن اجرا شود اولین گام در راستای تجدیدنظر در پروسه بحران این کشور تلقی می شود. توافق برای آتش بس بعد از گفت و گوی تلفنی پروشنکو با "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه اتخاذ شده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ٣ تير ۱٣۹٣ -  ۲۴ ژوئن ۲۰۱۴

در طی دو هفته اخیر تحولات عراق تمامی رخدادهای بین المللی را تحت الشعاع خود قرار داده است و تمرکز کانون خبری در این مدت از بحران اوکراین تا حدود زیادی در حاشیه قرار گرفته است. این در حالی است که تحولات اوکراین و به خصوص جنگ دولت مرکزی کی یف با موج استقلال طلبی در مناطق شرقی و جنوبی این کشور به شدت ادامه داشته و نشانه های آشکار یک جنگ داخلی را در بطن خود دارد. صف بندی نیروها و هژمون های بین المللی در وقایع اوکراین هر چند که از وضعیت آنارشیک و گسست در موقعیت نظام بین المللی حکایت می کند اما به لحاظ نقش آن در شکل دهی به یک موقعیت جدید ژئوپلتیک در چارچوب "جنگ سرد" اهمیت کمتری نسبت به هجوم "داعش" به عراق و احتمال فروپاشی ساختار سیاسی و وحدت سرزمینی این کشور در عرصه تحولات جهانی، نخواهد داشت. یکی دیگر از دلایل کم توجهی محافل سیاسی و رسانه یی جهان نسبت به تحولات اخیر اوکراین برمی گردد به ذات بحران در کنار رخدادهای میدانی جنگ که دولت مرکزی کی یف و ارتش این کشور به بهانه مبارزه با جدایی طلبان در تقابل مستقیم با توده های مردم ناراضی از مرکز در مناطق شرقی – جنوبی که خلاف پیش داوری های قبلی آنان بوده است. این تقابل در طی چند هفته اخیر با شکسته شدن انحصار خبری و استفاده کی یف از هواپیمای جنگی، هلی کوپتر، تانک، توپخانه و نیروهای زمینی نظامی – شبه نظامی علیه مخالفان و هجوم زمینی ارتش به مناطق مسکونی در استان های دونتسک و لوهانسک تا حدود زیادی حساسیت های نهادهای مستقل بین المللی و افکارعمومی را به همراه داشته است. زیر پا گذاشتن تمامی عرف های دیپلماتیک، نقض قواعد بین المللی در مورد دخالت نظامی در مناطق غیرنظامی در حوزه ملی، نقض مستمر حقوق بشر، وجود توازن نسبی قدرتی که تاکنون مانع از سرکوب یکسویه مخالفان شده است، حملات سازمان یافته ارتش و شبه نظامیان عضو گارد ملی به خبرنگاران حاضر در مناطق جنگی و مهم تر از همه فشار سیاسی و اقتصادی روسیه به اوکراین بعد از عدم توافق بین دو کشور جهت فیصله دادن به اختلافات فی مابین به خصوص در مورد ارسال گاز روسی به این کشور، شرایط جدیدی را ایجاد کرده است. برکناری "آندره دشچیتسیاریا" وزیر امور خارجه وقت اوکراین به خاطر به کار بردن الفاظ توهین آمیز و رفتار غیردیپلماتیک در تجمع مهاجمان به سفارت روسیه در کی یف نیز می تواند یکی از عواملی باشد که پروشنکو را در وضعیت تضعیف شده تری قرار داده است.

اعلان آتش بس چهارده ماده یی از سوی "پترو پروشنکو" رئیس جمهوری اوکراین که قرار است از روز چهارشنبه ۱٨ ژوئن اجرا شود اولین گام در راستای تجدیدنظر در پروسه بحران این کشور تلقی می شود. توافق برای آتش بس بعد از گفت و گوی تلفنی پروشنکو با "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه اتخاذ شده است که همین نشان می دهد مقامات اوکراینی زیر فشارهای سیاسی – اقتصادی مسکو و همچنین ناخرسندی تلویحی متحدین اروپایی خود نسبت به اقدامات تهاجم نظامی به مناطق شرقی – جنوبی، افزایش تلفات انسانی ساکنان غیرنظامی و هراس از صدور گاز روسیه به این اتحادیه در شرایطی که برنامه های کی یف جهت استقرار ثبات با ناکامی روبه رو شده، قرار گرفته اند. در این بین موضوع حمله عامدانه به خبرنگاران روسی که موجب کشته شدن دو خبرنگار در حال تهیه گزارش گردید و محکومیت شورای امنیت سازمان ملل متحد را به همراه داشت، فشار بر رهبران کی یف را افزایش داده است. کشته شدن "ایگور کورنلیوک و آنتون ولوشین" که با مجوز رسمی دولت اوکراین در مناطق جنگی حضور داشتند و همراه با یک کاروان آوارگان جنگی در لوهانسک در حال تردد و تهیه گزارش بودند، خشم مسکو و نهادهای مستقلی چون اتحادیه بین المللی روزنامه نگاران و سازمان روزنامه نگاران بدون مرز را موجب گردید. از آنجا که خبرنگاران روسی در طی یک ماه اخیر که هجوم ارتش به مناطق شرقی – جنوبی اوکراین شروع شد نقش عمده یی در تهیه اخبار و ویدئوهای کشتار غیرنظامیان و حملات سنگین هوایی، توپخانه یی و محاصره شهرها توسط واحدهای تانک داشته اند، برای نهادهای مستقل بین المللی با توجه به شواهد میدانی، این حملات به روزنامه نگاران هدفمند تلقی شده و فشار بر دولت کی یف وارد مرحله جدید و فضای عمومی تری گردیده است.
      
هر چند که آتش بس مورد نظر پروشنکو بیش از آنچه ماهیت صلح آمیز و تثبیت یک توافقنامه مصالحه ملی را در درون خود داشته باشد به نوعی ایستایی و رکود در یک بن بست جنگی با پرداخت هزینه های سنگین بوده است و به همین دلیل وضعیت "شکلی" و شکننده خواهد داشت. شروط حاکم بر این آتش بس منطبق بر مصالحه ملی نبوده و بیشتر حول دستیابی به اهدافی دور می زند که در طی یک ماه جنگ خونین اخیر تحقق نیافته است. در چنین شرایطی پذیرش مفاد این آتش بس از سوی جدایی طلبان دونتسک و لوهانسک در چارچوب اعلان شده چندان واقع بینانه به نظر نمی رسد و آن را باید در حالت خوشبینانه تنها یک گام آغازین جهت ورود به یک مرحله جدید جهت خروج از بن بست موجود مورد توجه قرار داد. تجارب تاریخی در چنین مواردی همیشه نشان داده است که پیروزی یکسویه و یا تسلیم به خواسته های قدرت آلترناتیو توسط مدافعانی که هزینه های سنگین پرداخت کرده اند و بستر مکانی و زمانی نیز در حوزه میدانی جنگ همسویی با اهداف آنان دارد، به سادگی انجام نمی گیرد. در طول چند هفته یی که از انتخاب آقای پروشنکو می گذرد در مقاطع گوناگون تصمیم های احساسی وی برای تشدید حملات نظامی در مناطق دونتسک و لوهانسک و اینک عقب نشینی از مواضع قبلی بدون اینکه به اهداف اعلان شده قبلی خود رسیده باشد، گویای یک پارادوکس و تناقض شخصیتی است که چشم اندازی روشنی برای حصول به یک توافق فی مابین حول آتش بس فعلی را هم تضمین نمی کند. از طرف دیگر در یک مبارزه یا جنگ که دو طرف دعوی وجود دارند هرگونه آتش بس یا مصالحه می بایست بر اساس منافع دو طرف تدوین شده و شروط یکسویه از همان ابتدا نافی اصل مصالحه تلقی می شود. به همین دلیل هم اکنون مخالفان و رهبران مناطق دونتسک و لوهانسک ضمن استقبال از خاتمه عملیات جنگی با تمام شروط پروشنکو مخالفت کرده و هم چنان بر مواضع قبلی خود پافشاری می کنند. بحران اوکراین اصولا فراتر از یک رخداد ملی بوده و در چارچوب رقابت های ژئوپلتیک در عرصه منطقه یی و بین المللی قابل ارزیابی است و به همین دلیل تا زمانی که اوکراین به توازن و تعادل در روابط بین شرق و غرب نرسد، لاجرم هرگونه آتش بس یکطرفه شکننده بوده و این بحران ادامه خواهد داشت.