• فرخ نیا در سالیان اخیر با تشکیل هنرکده نمایشی سام در لندن و تدریس هنر تئاتر و اجرای صحنه ای در آن، توانسته است نقش پر رنگی در تحرک جوانان ایرانی این شهر نسبت به هنر نمایش داشته باشد. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲٨ تير ۱٣۹٣ -  ۱۹ ژوئيه ۲۰۱۴

 سوسن فرخ نیا از شناخته شده ترین هنرمندان ایرانی تئاتر در خارج از کشور است. او به جز بازیگری در نمایش های متعدد، که ایفای نقش در کنار بهروز وثوقی و گلشیفته فراهانی در " یک رویای خصوصی" به کارگردانی ایرج جنتی عطایی، از آخرین آن ها محسوب می شود؛ برگزار کننده جشنواره تئاتر ایرانی نیز هست. فرخ نیا در سالیان اخیر با تشکیل هنرکده نمایشی سام در لندن و تدریس هنر تئاتر و اجرای صحنه ای درآن، توانسته است نقش پر رنگی در تحرک جوانان ایرانی این شهر نسبت به هنر نمایش داشته باشد. برپایی جشنواره تئاتر ایرانی لندن حاصل فعالیت گروه سام است که امسال دومین دوره آن بین روزهای   سی ام جولای تا سوم آگوست برگزار می شود.
سوسن فرخ نیا در خانواده ای برخاسته از گیلان - بندر انزلی - در تهران تولد یافت. او بازیگری را در اواسط دهه پنجاه ، یک سال پس از ورود زود هنگامش به دانشکده هنرهای زیبا آغاز کرد. پس از آن در بیش از ۲۰ اثر ایفای نقش کرد که بازی در آثاری به کارگردانی محمد کوثر، داود رشیدی و دان لافون از آن جمله است. سه سال قبل از آن که موج انقلاب ایران را فراگیرد، او، هنگامی که به عنوان یک بازیگر خوش آتیه در سالن های تئاتر تهران درخشیده بود، عازم فرانسه شد تا در رشته دلخواهش تئاتر ادامه تحصیل دهد. پیروزی انقلاب اسلامی بر روند تحصیلی بسیاری از دانشجویان ایرانی خارج از کشور تئاتیر نامطلوب گذاشت و فرخ نیا نیز در تنگنای مشکلات پیش بینی نشده پس از انقلاب نتوانست پایان نامه دکترای زیبایی شناسی تئاتر را به پایان برساند. او با آن توانسته بود مدرسه بازیگری و کارگردانی " ژان لوکوک " را نیز در پاریس پشت سر گذاشته بگذارد، بین بازگشت به ایران اسلامی و اقامت در فرانسه دومی را برگزید و ناچار چند سالی از تئاتر فاصله گرفت. فرخ نیا بیش از یک ده است که از فرانسه به انگلستان مهاجرت کرده و شهر لندن زندگی می کند. گفت و شنود زیر به مناسبت دومین سال برپایی جشنواره تئاتر ایرانی لندن با این هنرمند صورت گرفته است.
ع. صدیقی

--------------------------------------------------

صدیقی: پیش از آن در باره گروه تئاتر سام و جشنواره تئاتری که با مدیریتت در لندن دومین سال برگزاریش را به زودی شروع می کند بپرسم، می خواهم از آخرین کارت روی صحنه بپرسم؛" یک رویای خصوصی"آیا اجرای این نمایش ادامه خواهد داشت؟


سوسن فرخ نیا: متاسفانه نه ،چون این نوع نمایش ها که در آن هنرپیشه های معروف سینمائی بازی می کنند تنظیم و برنامه ریزی وقت های آزاد، برای اجرا بسیار دشوار است. برای این زمان صحنه با کار های دیگر بازیگران تداخل پیدا می کند. با این وجود این نمایش تقریبا در ۱٨ شهر مختلف در دنیا این نمایش اجرا شده .


تجربه نمایش با بازیگرانی از جنس سینما مانند بهروز وثوقی و گلشیفته فراهانی برای شما که عموما کار صحنه کرده اید چگونه بود؟


بسیار تجربه ی جالبی بود. چون آنها با شهرت بسیار زیاد و بخصوص آقای وثوقی با تجربه شان و من با تجربه و تخصصم در تئاتر و شهرت بسیار کم در بین مردم، بخصوص برای سینما روها، در کنار هم قرار گرفته بودیم . من برای جلب نگاه تماشاچی بطرف بازی خودم باید تلاش بسیاری می کردم . که البته ، خوشبختانه نتیجه خوبی در بر داشت. دراین تجربه متوجه شدم که تماشاگران بازی من را هم دوست داشتند.

به عنوان یک بازیگر حرفه ای تئاتر و در عینن حال یکی از بازیگران نمایش یک رویای خصوصی نظرتان در مورد کار ایرج جنتی عطایی در مقام نمایشنامه نویس و کارگردان یک رویای خصوصی چیست، آیا چنان که انتظار می رفت این اثر با ترکیبی از بازیگران مهم و محبوب و با کارگردانی جنتی عطایی از روی اثری از خود، به یک اتفاق هنری در تئاتر خارج   تبدیل شد؟ به غیر جنبه های مالی و جذب تماشاگر که همواره از دغدغه های تئاتر خارج از کشور بوده، این اثر به اعتقاد شما چقدر توانسته است به هنر تئاتر و هنرمندان و دوستداران حرفه ای تئاتر پاسخ دهد؟


من تصورم این است که اگر یک هنرمند خودش را در گیر پاسخ دادن به هر گروه و تشکیلات و تماشاچی بخصوص کند در راه رشد کاری خودش خواهد باخت. خوشبختانه تا جائی که من متوجه شده ام این دغدغه ی ایرج جنتی عطائی حداقل در این کار نبوده است. در کل ایرج جزو معدود هنرمندان تئاتر است که در خارج از کشور با روی صحنه بردن کار های متعدد ( ممکن است حتی خود من بعضی ها را دوست داشته ام یا نداشته ام ) با مشکلات فراوان که فقط دست اندر کاران می دانند چقدر شدید است اثر اساسی برای ادامه ی یک تئاتر بی سانسور گذاشته است. و این نمایش که هنر مندان نسل بنده و آقای وثوقی را که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی قرار بود از بین بروند چنانچه خیلی ها از بین رفتند و نسل جدید تر را که از کارش در ایران جلو گیری شده بود چون گلشیفته و با تهیه کننده گان ارمنی مسیحی مثل خاچاطوریان ... را توانست دور خود جمع کند و کرد و موفق هم بود و این بسیار با ارزش است.،به گمانم در کل می شود از کنار ایرادهای تکنیکی تخصصی این نمایش - می شد که باشد - گذشت، اثر را موفق دید. در ضمن کدام اثر است که بی نقص باشد.


شما به جز حرفه بازیگری که در دو، سه دهه فعالیت هنری در خارج از کشور، همواره یکی از پرکارترین های تئاتر برون مرز بوده اید، چند سالی است که در لندن با گروه تئاتر سام تدریس تئاتر هم می کنید. کمی درباره گروه سام لندن صحبت کنید. این تشکل هنری به نظر می رسد در چند سال اخیر فعالیت خود را بیشتر روی جوانان و پرورش نسل تازه تئاتر برون مرز متمرکز کرده ، به جز برگزاری جشنواره ، گروه سام چه کار های دیگری می کند؟


گروه تئاتر سام در سال ۲۰۰۰ توسط من و مصطفی شفافی تاسیس شد و الان مدت ۱۴ سال است فعالیت بی وقفه ای دارد .از سال ۲۰۰۵ پس از فراز و نشیب های فراوان و بسته شدن تئاتر کوچکی که به اسم "خانه سام" داشتیم با کمک صهبا لاجوردی که تخصص در بودجه یابی و تدریس زبان انگلیسی دارد رو به آموزش آوردیم و از این راه توانستیم بودجه بیشتری از موسسات خیریه انگلیسی بگیریم و به کار تئاتر ادامه بدهیم که البته اتفاق زیبای انتخاب این راه منجر به تشکیل یک گروه بازیگر و نویسنده و کارگردان جوان و تازه نفس شد. ما در این کلاس ها یک نمایشنامه انگلیسی را به فارسی ترجمه می کنیم و به صحنه می بریم ویا بر عکس یک نمایشنامه فارسی را ترجمه به انگلیسی می کنیم و روی صحنه می بریم.   من اکثرا هنرپیشه های همکارم را در نمایش های که کار می کنم، از بین شاگردانم که مدتی با ان ها سر کلاس سر و کله زده ام و حرف همدیگر را می فهمم انتخاب می کنم.


جشنواره تئاتر ایرانی لندن به زودی دومین دوره اش را پشت سر می گذارد، امسال چه کارهایی در جشنواره حضور دارند و غیر از اجرای کار های شرکت کنند ، مدیریت جشنواره چه برنامه هایی در نظر دارد؟


خوشبختانه امسال توانستیم از گروه های مقیم در شهر های دیگر اروپا و سایر کشورها دعوت کنیم و به کلمه بین المللی بیشتر نزدیک شویم ،چون با این که اکثر نمایش ها به زبان فارسی است ولی در جهان امروز معنی بین المللی عوض شده . همه ما پاسپورت ها و ملیت ممالک مختلف را داریم .امسال از پاریس ،کلن،فرانکفورت،امستردام،استکهلم و لندن در جشنواره نمایش اجرا می شود وجشنواره اگر بتواند بودجه مورد نیاز را از طریق فروش بلیت و کمک بازارگانان ایرانی و خیریه های انگلیسی تامین کند بی شک به کار خود ادامه می دهد


چه هدفی - یا اهدافی - را برای ایجاد جشنواره تئاتر ایرانی لندن در نظر داشته اید؟ تا این مرحله به طور نسبی مدیریت جشنواره خود را برای دستیابی به اهداف تعیین شده موفق می داند؟


هنوز برای ارزیابی به گمانم زود است ولی تجربه ی دیگر جشنواره های تئاتر ایرانی مثل جشنواره تئاتر شهرکلن که اولین بوده و هنوز هم ادامه داره و جشنواره هایدلبرگ نشان می دهد که چقدر این گرد هم آئی و تبادل نظر با هنرمندان دیگر در یک فضای آزاد و بی سانسور می تواند در رشد کار تئاتر ورزان خارج از کشور اثر داشته باشد و چه بسا کم کم راهی برای دعوت و تبادل نظر با هنرمندان داخل کشورهم بوجود بیاید. چنان چه تعداد زیادی نمایشنامه های سانسور شده و هنرمندانی که نمی توانند در ایران کارشان را به صحنه ببرند با ما برای شرکت در جشنواره تماس گرفتند و ما هم یکی ازاین کار ها را انتخاب کرده بودیم که بدلیل زمان تعیین شده اجرا متاسفانه نتوانستند امسال در جشنواره باشند . به امید اینکه در سال های بعد از همه جای جهان در جشنواره نمایش داشته باشیم.


جشنواره تئاتر لندن از نظر مدیریت مالی و مدیریت هنری چگونه اداره می شود؟ آیا به طور گروهی و با تقسیم مسئولیت ها کار خودش را دنبال می کند و به فرض انتخاب آثار برگزیده برای جشنواره و یا تشویق گروه نمایش برتر و غیره ... توسط یک هیئت انجام می گیرد یا تنها گروه هنری سام همه ی مسئولیت ها را بعهده دارد؟


مجری و برگزار کننده جشنواره گروه تئاتر سام است. چه از نظر بودجه یابی و مدیرت مالی و مدیریت هنری و اجرائی. پشت همه جشنواره های جهان برای برگزاری این مهم حتما نیاز به یک تشکیلات هنری متشکل و رسمی هست که خوشبختانه گروه تئاتر سام بعد از این هم سال کار و تجربه وتعداد نفرات لازم قادر به این کار هست. البته ۲ نفر از داوران جشنواره از اعضای گروه سام نیستند (آقای بهمن فرسی و آقای منوچهر نامور آزاد)وخانم منسفیلد هم فقط جزو هیئت مدیره گروه ما هستند و دخالتی در امور اجرائی ندارند. نمایشنامه ها توسط مدیر جشنواره بنده و آقای داریوش رضوانی مدیر روابط عمومی و آقای مصطفی شفافی مشاور ادبی گروه انتخاب شده ،برنامه از زیر نظر آقای بهمن فرسی و ایرج جنتی عطائی گذرانده شده و بعد اعلام شده است.


مدتی قبل، در گفت و گو با هنرمند ایرانی ساکن لندن خانم سودابه فرخ نیا موضوع ضرورت حمایت شبکه های تلویزیونی ایرانیان خارج ازکار هنرمندان تئاتر، آثار اجرایی و جشنواره های تئاتر ایرانی به میان آمد، با توجه به فعالیت بعضی از شبکه های تلویزیونی (سیاسی و فرهنگی )به ویژه در انگلستان ، آیا جشنواره شما از نظر پوشش خبری و گزارش و یا پشتیبانی مالی، از حمایت آنان برخوردار می شود؟
پشتیبانی مالی نه. تا آنجا که من با خبرم این تلویزیون ها چون همه باید از یک دستور العمل پیروی کنند و در این دستور العمل فقط می توانند وقتی برنامه اجرا می شود بیایند و گزارش تهیه کنند ما منتظریم و امیدوارم مانند سال گذشته این اتفاق بیفتد و دیگر کمکشان برای اطلاع رسانی همین مصاحبه ها و در خبر ها اعلام برنامه کردن است که ان هم امیدواریم بیشتر و بیشتر اتفاق بیفتد.
پرسش آخر هر چقدر که کلی به نظر برسد اما معتقدم پاسخش ضروری است. شما از فعال ترین های هنر تئاتر خارج از کشور هستید و اکنون نیز مسئولیت یک جشنواره جوان را به عهده دارید و همین مسئولیت ،معیار خوبی برای پاسخگویی این پرسش است: چقدر به هنر تئاتر ایرانی در خارج ازکشور معتقدید، منظورحفظ این هنر در ابعاد فرهنگ و زبان است، چقدر به آینده آن امیدوارید؟



من شخصا هیچ وقت به موفقیت کاری در سطح فهم عمومی و معنای لغتنامه ای آن فکر نکرده ام. تصورم این است که این همه هنرمند که از سنین جوانی با عشق به این کار تئاتر پرداختند و اینکه سرنوشت وطن باعث مهاجرت شده همین که هنوز در بیرون از ممالکتشان بی پشتوانی اساسی هنوز روی صحنه هستند خودش موفقیت است و آینده آن کوشش همه ی ما برای نگه داری و آبیاری این باغچه پر از گل سرخ است
.
امید که امسال جشنواره پر بار و خوبی را پشت سر بگذارید.


سپاسگزارم!



تصاویر متن مربوط به اجراهای سال گدشته در جشنواره ی تاتر ایرانی لندن است.