حقوق سوختن - علی اسماعیل نژاد



اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۱ مرداد ۱٣۹٣ -  ۲ اوت ۲۰۱۴


در چند روز گذشته دیهی برای دانش آموز سانحه دیده در جریان آتش سوزی مدرسه دخترانه ابتدای شین ئاوا تعیین شده است این دیه نصف دیه یک جنس مذکر است در این نوشته به این موضوع خواهیم پرداخت.
برای آغاز این نوشته بحث را با تعریف دیه شروع میکنیم دیه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی چنین تعریف شده است :
کیفری است نقدی کهدر هر یک از سه مورد ذیل از مجرم بنفع مجنی علیه یا قائم مقام قانونی او گرفته شود:
١: در صورت تراضی مجنی علیه و مجرم که بجای قصاص دیه داده شود
٢: در صورتی که رعایت شباهت مجازات یا جرم مقدور نباشد چنانکه اگر بر اثر جرم استخوان جابجا شود قصاص مقدور نیست و این جرم را منقله نامید در این صورت سه بیستم دیه مجنی علیه را از مجرم میگیرند
٣: در موردی که قانون حکم بدیه کند. ١

پس یکی از شرایط احراز دیه این است که یک فرد از یکی از توانایهایش به صورت موقت و یا دائم محروم شود در برابر چنین جرمی چون امکان قصاص برای مجرم وجود ندارد و یا غیره انسانی است دیه تعیین میشود.
دیه در واقع جبران مادی جرمی است که بر مجنی علیه رفته است.

حال مسئله تعیین دیه دختران "شین ئاوا" را بررسی مینمایم
در جریان سوختن کلاس درس مدرسه ابتدایی "شین ئاوا" ١٢ دانش آموزان کلاس مذبور دچار سوختگی شدند و این سوختگی چهره آنها را دفرمه کرده است بدین مفهوم که در زیبایی چهره تاثیرگذار بوده است و از میزان زیبای با معیارهای عمومی جامعه کاسته شده است که خود میتواند نوعی معلولیت باشد.
عدم زیبایی برای یک فرد با خود محدودیت در توانایی انجام یک عمل را ببار نخواهد آورد ولی از لحاظ روانی بر فرد تاثیرات منفی در خصوص حضور در اجتماع و اعتماد به نفس بههمراه خواهد داشت در واقع سوختگی همراه با نقض عضو و یا معلولیت با خود مشکلات درونی و روانی را نیز ببار خواهد آورد و این مشکلات میتواند زمینه ساز محرومیت حضور در اجتماع را فراهم نماید.
البته اگر سوختن در ناحیه صورت و یا اعضاء جنسی باشد بی گمان در زندگی زناشویی نیز تاثیرگذار خواهد بود. حال بر این مسئله، دختر بودن در جامعهی مرد سالار را نیز اضافه کنید.
در چنین شرایطی باید گفت به مراتب شرایط در چنین فرهنگی برای دختران غیر قابل تحملتر خواهد بود از پسران.
بر این اساس در مسئله سوختن دختران مدرسه "شین ئاوا" ما با دو مسئله روبرو هستیم:
١:نقض عضو
٢: محرومیت و محدودیت در زندگی اجتماعی
کسانی که در ناحیه صورت دچار سوختگی میشوند در جامعه کردستان و ایران به راحتی پذیرفته نخواهند شد هر چند این مسئله برای سایر معلولین نیز وجود دارد اما فرهنگ پذیرش اجتماعی افرادی که سوختگی در ناحیه صورت دارند در اجتماع ایران بسیار ضعیف است و این افراد شرایطی سختر را تجربه خواهند کرد.
در مسئله دیهی دختران مدرسهی "شین ئاوا" فقط بحث حقوق مساوی در تعیین دیه مطرح نیست بلکه مسئله محرومیت این دختران از زندگی اجتماعی و زناشویی در تعیین دیه نیز در نظر گرفته نشده است.
بی گمان و بر اساس تجربه شخصی خود¬٢ و با توجه به فرهنگ مرد سالاری و فرهنگ مدار و پذیرش معلولین در کردستان و ایران در آینده دانش آموزان دختری که در جریان سانحه آتش سوزی مدرسه شین ئاوا دچار سوختگی شدهاند در زندگی اجتماعی و زناشویی خود با مشکلات عدیدهای روبرو خواهند شد که این مسئله در واقع نوعی محدودیت و سلب حق است که در پی آتش سوزی مدرسه به آن دچار شدهاند پس باید در تعیین دیه این دانش‌آموزان این مسئله نیز در نظر گرفته شود، که اعمال نشده است.

١: ترمینولوژی حقوق -تالیف دکتر جعفر جعفری لنگرودی چاپ هیجدهم ١٣٨٦ تهران
٢: نویسنده مقاله خود دچار سوختگی در ناحیه صورت است.