• بالا رفتن ارزش دلار خطری بزرگ برای بقیه ی جهان است. اگر ارزش دلار به همین شکل بالا رود، تلاطم ارزی، امواج درماندگی و ورشکستگی، دولت ها را تهدید می کنند. نیز آلمان با مشکلاتی عظیم روبرو می شود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ٣ دی ۱٣۹٣ -  ۲۴ دسامبر ۲۰۱۴

از دلار خیلی کارها بر می آید: تغییرات قیمت بورس در مسکو

بالا رفتن ارزش دلار خطری بزرگ برای بقیه ی جهان است. اگر ارزش دلار به همین شکل بالا رود، تلاطم ارزی، امواج درماندگی و ورشکستگی، دولت ها را تهدید می کنند. نیز آلمان با مشکلاتی عظیم روبرو می شود.
گفتنِ حقیقت تلخ است. یکبار جان کانِلی وزیر دارائی آمریکا در زمان ریا ست جمهوری ریچارد نیکسون به بقیه ی کشورهای غربی گفت: "دلار ارز ما است، ولی مسئله ی شما" به بیان دیگر، ایالات متحده آمریکا با ارز خود یکه تازی می کند و بقیه ی جهان باید به ساز او برقصند.
این گفته بیش از چهار دهه قدمت دارد ولی هنوز هم صادق است. تا به امروز دلار ارز غالب بین المللی بوده است؛ و تا به امروز هم صرفـا آمریکائی ها آن را به سادگی مدیریت کرده اند. در سال هایِ گذشته "فِد" (فدرال رزرو سیستم) همان بانکِ فدرال، نقدینگی با بهره یِ پائین را به سادگی به جریان انداخت، حالا برعکس دارد جلو آن را می گیرد. (قرار براین بود که) در چهارشنبه هفدهم دسامبر، بانک فدرال "فِد" با صلاحدید مشاوران حکومت تصمیم بگیرد که با چه سرعتی دوباره بهره بانکی را افزایش دهد؛ چونکه اقتصاد آمریکا نسبت به قبل، از آنچه انتظار می رفت، بهتر شده است.
جهان، نگرانِ چگونگی تحول این جریان است. تلاطم نرخ ارز، امواج درماندگی و ورشکستگی دولت ها، پی آمد های ممکن آن است. ارزش دلار روز به روز افزایش می یابد. از زمان سقوط ارزش آن، یعنی از آپریل دو هزارو یازده، دلار برعکسِ ارزهای مهم دنیاِ تا چهل در صد، صعود تدریجی داشته است. اول از همه، در سپتامبر، دوازده در صد در مقابل" ین" ژاپن، پنج درصد دربرابر" یورو"، "پاند" و"فرانکن" سویس؛ بعضی وقت ها تا چهارده درصد در مقیاس با "رئال" برزیل وبیست درصد در مقایسه با "روبل" روسیه.

جهش سوم دلار
قرار است جهش دلار براین منوال ادامه یابد: اقتصاد دانان "اِدِ کا بانک" پیش بینی می کنند که در دو سال آینده بیست در صد دیگر بر ارزش دلار، در مقایسه با یورو، و بیشتر از این در برابر ارز کشورهای تازه صنعتی شده (اِن آی کی= نیولی اینداستریالیزینگ کانتری- م ) اضافه می شود.
علت بالا رفتن ارزش دلار چیست؟ بانک فدرال آمریکا درصدد است که سیاست ارزی خود را سر و سامان دهد ، در حا لی که بانک مرکزی اروپا و بانک ژاپن و-حاکما ن آنان در روز های جمعه¬- سیاست پولی را انعطاف پذیرمی کنند. آمریکا بر آن است که صادر کننده انرژی شود، بعد از این که ده ها سال فقط وارد کننده آن بوده است. توسعهء روش فرِکینگ آمریکائی (روش تولید نفت و گاز از لایه های سنگی زمین) که باعث ارزان شدن روزانه ی نفت و گاز شده، استاندارد اقتصاد آمریکا را قوی کرده، عامل قوی شدن دلار می گردد.
این طور به نظر می رسد که اقتصاد جهان در معرض آغاز سومین جهش دلار قرار دارد. از زمان سقوطِ سیستم ثابت نرخ ارز، ناشی از قرارداد "بِرِتِن وود" (که برطبق آن بانک جهانی وصندوق بین المللِ پول بوجود آمد-م)، دو بار (جهان-م) مواجه با امواج دلار شده است: اولین بار بین سال هایِ هزارو نهصد و هشتاد تا هزار و نهصد و هشتاد و پنج بالا بردن نرخ بهره توسط بانک فدرال"فد" به ریاست "پاول وُلکار" و بالا آوردن بدهی به ریاست "رونالد ریگان"، باعث رشد صعودیِ نرخ دلار شد.
دومین موج در نیمه دوم ( اخرین دهه-م) قرن بیستم بود که تا روزهای آخر سال دو هزار و یک ادامه داشت. یعنی در دوره یِ سیاست اقتصادیِ جدید و اقتصاد معجزه آسایِ "آلن گرینزپن" رئیس وقت بانک فدرال؛ در این مرحله نیز بحران کشورهای تازه صنعتی شده (اِن آی کی) باعث سقوط آنها شد. این جریان با "تایلند" در سال هزار و نهصد و نود و هفت آغاز گردید.
احتمالا حالا موج سوم در پیش است و بی شک عواقبی هم دارد. سرمایه گذارا ن کشورهای تازه صنعتی شده (اِن ای کی) در اثر نرخِ بسیار کمِ بهره بانکی فدرال"فد" به دلار، بدهکار خواهند شد. گرانی دلار، به نسبتِ پول داخلی، بار بدهی آنان را افزایش می دهد. اخیرا بانک بین المللی اسکان "بی آی اس" هشدار داده است که: "اعتبارِ مالی خیلی ها کم می شود." در نتیجه دستیابی به پول تازه و پیگیری تامین مالی سخت تر می شود. ورشکستگی بعضی از آنها را تهدید می کند.

خبرهای بد در باره یِ صادرات آلمان
بخصوص ممکن است که وضعیت کنسرن های مواد اولیه، بحرانی شود؛ این ها مهمترین سرمایه گذاران در کشورهای تازه صنعتی شده (اِن ای کی) هستند. برای این که از یک طرف هزینهّ تأمینِ مالی بخاطر ارزش بالای دلار، زیاد و از طرف دیگر درآمدشان در رابطه با قیمت پائین مواد اولیه، کمتر می شود.
نه فقط در روسیه، که با تحریم اقتصادی ضعیف شده، "گاز پروم" یا "رُزنِفت" باید راه های دیگری برای تأمین هزینه هایشان پیدا کنند؛ بلکه در برزیل یا مالزیا، غول هائی مانند "پِت رابِراس" و "پِتروناس" نیز ممکن است گرفتار شوند. کشورهای تازه صنعتی شده (اِن ای کی) که با کسری اقتصاد خارجی زیاد مواجه اند و پیش از این با واردات سرمایه های ارزان سود برده اند، ممکن است به همین وضع گرفتار گردند؛ کشورهائی نظیر ترکیه، آفریقای جنوبی، پرو و کلمبیا.
به همین منوال، برای آلمان هم خبرهای خوبی نیست. نه فقط بخاطر اینکه گذران تعطیلات در سال دوهزارو پانزده، در خارج از حوزه اروپا گران می شود، بلکه بیشتر از همه به این دلیل که صنعت آلمان مشتری های زیادی از کشورهای تازه صنعتی شده (اِن ای کی) دارد. اگر وضعیت اقتصادی در این کشورها بد شود، فروش صادرکنندگان آلمانی کمتر می شود. به رشد اقتصادی آلمان هم که شدیدا به صادرات وابسته است، فشار می آورد.
آری تهدید یک واکنش زنجیره ای جهانی وجود دارد؛ برای این که هنوز هم جهان به دلار وابسته است. از زمانی که دلار موقعیتش را به عنوان کانون سیستم ارز زمان بعد از جنگ از دست داد، چهل سال می گذرد. از این تارخ به بعد، دلار آمریکا وسیله ی پرداخت و متداول ترین ارز سرمایه گذاری است. شصت درصد ذخایر رسمی ارز به دلار است و هم چنین بیشتر بانک های مرکزی خارج از حوزه ی اروپا در جهت دلار حرکت می کنند.
درست است که: بقیه جها ن دلار آمریکا را به دلخواه بکار می برند، ولی این هم درست است که: نه اروپائی ها ونه چینی ها توانسته اند آلترناتیو متقاعد کننده ای ایجاد کنند. بنا بر این بیانیه یِ "جان کانلی" هنوز هم صادق است: "دلار مسئله ما ست و مسئله یِ ما می ماند".