اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱٨ دی ۱٣۹٣ -  ٨ ژانويه ۲۰۱۵

اخبار روز- کرد سنندجی: در تاریخ فوتبال ایران چهار حماسه تاریخی وجود دارد که به باور بسیاری از کارشناسان دو حماسه آن تکرار نشدنی است و از این دو نیز قهرمانی در جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۶٨ ممتازتر و حماسی تر از صعود به جام جهانی فرانسه است. این چهار حماسه کدامند؟ در زیر به این چهار واقعه مهم اشاره می شود:
۱. صعود تیم ملی فوتبال ایران به المپیک توکیو
۲. قهرمانی تیم ملی فوتبال در جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۶٨
٣. صعود تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی ۱۹۷٨ آرژانتین
۴. صعود تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی ۱۹۹٨ فرانسه


تیمی که به المپیک ۱۹۶۴ توکیو صعود کرد


تیمی که قهرمان جام ملتهای آسیا در سال ۱۹۶٨ شد


تیمی که به جام جهانی ۱۹۷٨ آرژانتین صعود کرد


تیمی که به جام جهانی ۱۹۹٨ فرانسه صعود کرد



اما بی تردید گل سر سبد این چهار حماسه قهرمانی تیم ملی فوتبال در سال ۱۹۶٨ در جام ملتهای آسیا است. برای اثبات این موضوع باید به اهمیت و تاثیرات آن قهرمانی بازگشت و اهمیت آن را شرح داد.
فوتبال ایران تا سال ۱٣۴۷ (۱۹۶٨) سنتی بود و مسابقات رسمی کشور با نام تیم کلنی استانها هر سال یکبار و آن هم بصورت منطقه ای برگزار می شد و فوتبال ایران فاقد لیگ سراسری بود و قهرمانی باشگاههای کشور با همان فرمول بازیهای استانی و منطقه ای انجام می شد. از طرفی کشتی ورزش نخست ایران بود و مردم بشدت تحت تاثیر و هوادار این ورزش بودند.
بعد از رفورم اجتماعی و سیاسی موسوم به انقلاب سفید که از آن به اسم انقلاب شاه و ملت نیز نام برده می شد و تثبیت نسبی حکومت پهلوی در پنج سال منتهی به دهه ۱٣۵۰ و تغییر بافت و مناسبات اجتماعی از فئودالیسم به سرمایه داری حکومت پهلوی مدل غرب را برای آن چه که ورود به تمدن بزرگ نام برده می شد الگوی مناسبات اجتماعی خود قرار داد و اندک اندک بر خلاف تئوریسین های راه رشد غیر سرمایه داری، راه سرمایه داری وابسته را بیش گرفت و در چنین شرایطی بود که تحول در بخش ورزش نیز اجتناب ناپذیر شد و فوتبال مورد توجه قرار گرفت.
پایگاه اجتماعی فوتبال را افراد ناسیونالیست و دموکرات و تعدادی نیز با تمایلات چپ تشکیل می دادند که تا سال ۱٣۴۹ در فوتبال ایران تاثیر گذار بودند. پس از فتح جام ملتها در سال ۱۹۶٨ فوتبال باشگاهها به طرف تغییر و تحول بیشرفت که سرانجام آن به برگزاری لیگ سراسری بنام تخت جمشید منتهی شد. در کنار این واقعه مهم فوتبال از محلات به طرف باشگاهها کشیده شد و اندک اندک مکانیسم فوتبال محلاتی جای خود را به ساختار و مکانیسم باشگاهی داد که در شاکله آن دو تیم پرسپولیس و تاج فرماندهی جدیدی را جدای از مکاتب قدیمی فوتبال مثل مکتب شاهین بوجود آوردند که در باور عمومی به به دو طیف پائینی و بالائی ها تقسیم شد. قهرمانی ایران در آن جام از منظر سیاسی پیروزی ناسیونالیسم در قلمرو سیاسی ایران و خوشحالی مذهبیون در محدوده شکست اسرائیل معنی داشت و برای دومین بار بود که گروههای چپ از جمله گروه مبارز بزرگ بیژن جزنی فوتبال را برای عرصه اعتراض و بسیج مردم انتخاب کردند. بار نخست در مراسم بدرقه جهان پهلوان تختی بود و بار دوم نیز پس از پیروزی جام ملتهای آسیا که مردم در خیابانها و داخل اتوبوسها همراه با شادی و خوشحالی کردن بر علیه موشه دایان نخست وزیر وقت اسرائیل شعار می دادند و در واقع این شعار ها پیامی اعتراضی بود که برای دربارشاهنشاهی ارسال می شد.
الگوهای رفتاری جدیدی در نزد خانواده ها از برکت آن قهرمانی بوجود آمد و با گسترش شبکه های رادیوئی و تلویزیونی فوتبال به ورزش درجه یک کشور تبدیل شد. از طرفی فدراسیون فوتبال از نظر مدیریتی با ثبات شد و به لحاظ نزدیکی مدیران آن به دربار شاهنشاهی دارای قدرت زیادی شد و این قدرت در تشکیلات کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز با کسب کرسی ریاستی فراتر از ایران نشان داد. جام تخت جمشید موجب شد تا بحث رابطه صنعت و فوتبال و سرمایه گذارای بخشی از صنایع سنگین ایران در فوتبال مطرح و بحث داغ آن ایام را تشکیل دهد.
بازیکنان تیمی که در سال ۱۹۶٨ قهرمان جام ملتهای آسیا شد دارای پایگاه واقعی توده ای بود که جدای از قلمرو ورزش و زمینهای خاکی در صحنه اجتماعی صاحب منصب و دارای تحصیلات عالی و آکادمیک بودند که عاشق فوتبال بودند و معشوق آنان ملت بود که می خواستند عشاق فدائی ملت باشند.
برای این که خوانندگان عزیز اخبار روز بیشتر در جریان آن روی داد تاریخی قرار گیرند تعدادی از صفحات فوق العاده روزانه کیهان ورزشی که در سال ۱۹۶٨ برای مسابقات قهرمانی جام ملتهای آسیا منتشر می شد را باز نشر می کنم. هر عکس و مطلبی جای تعمق و نشان از خاطره ای دارد.