اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲۰ اسفند ۱٣۹٣ -  ۱۱ مارس ۲۰۱۵

«تهران ـ عشق آباد تعمیق مناسبات دوجانبه و منطقه ای»عنوان سرمقاله روزنامه جام جم به قلم محمدرضا فرقانی - سفیر سابق ایران در ترکمنستان است که در آن می خوانید؛ترکمنستان کشوری است در شمال شرق ایران که با داشتن بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک خشکی و آبی، تمامی مرز ایران در شمال شرق را پوشش می دهد.
این کشور با داشتن ۴٨۰ هزار کیلومتر وسعت و حدود پنج میلیون نفر جمعیت در سال ۱۹۹۱ (۱٣۷۰) پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به استقلال رسید و به عنوان یک کشور مستقل جدیدالتاسیس به عضویت سازمان ملل درآمد و به یکی از کشورهای منطقه آسیای مرکزی تبدیل شد.
جمهوری اسلامی ایران با حمایت از به استقلال رسیدن ترکمنستان در سال ۱٣۷۰، اولین کشوری بود که استقلال این کشور را به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک با عشق آباد برقرار و با ارائه کمک های فراوان به دولت و ملت ترکمن، آنان را در حفظ و تداوم استقلال یاری کرد. از آن زمان تاکنون روابط دو کشور همسایه همواره دوستانه بوده و دو کشور با داشتن روابط خوب و کاملا مناسب در تمامی سطوح به توسعه روابط همت گماشته اند.
در زمینه سیاسی، جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان با ایجاد مرزی کاملا امن و آرام که دربرگیرنده منافع دو کشور است، اساسی ترین گام را برای عقد دوستی و اخوت برداشته اند؛ به گونه ای که مرز دو کشور به عنوان مرز دوستی و برادری شناخته و نامگذاری شده است.
اتخاذ سیاست راهبردی بیطرفی از سوی دولت ترکمنستان و ثبت آن در سازمان ملل اقدامی اساسی برای اطمینان دادن به کشورهای همسایه مبنی بر نفی هر گونه تهدید علیه آنان از خاک ترکمنستان بود که مورد استقبال همه کشورهای منطقه بویژه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و از این سیاست حمایت کرد.
همکاری های بی شائبه ایران و ترکمنستان در سازمان های منطقه ای و بین المللی و حمایت طرفین از یکدیگر در مجامع جهانی و همچنین مبارزه دو کشور با تروریسم در منطقه از موارد مهم روابط شایسته دو کشور در زمینه سیاسی است.
با این همه توسعه روابط ترکمنستان با رژیم اشغالگر صهیونیستی به طور عام و اجازه دولت ترکمنستان به این رژیم به طور خاص برای استقرار سفارت در عشق آباد در ۲ سال اخیر، اقدامی نه چندان مثبت از سوی ترکمنستان در روابط سیاسی با ایران با توجه به حساسیت جمهوری اسلامی ایـران به رژیم صهیونیستی و توجیه ناپذیر بودن فعالیت سفارت آن در فاصله ۴۰ کیلومتری مرزهای ایران تلقی می شود.
همکاری های اقتصادی شاخصه اصلی روابط دو کشور همسایه است که از اولین روز استقلال ترکمنستان آغاز و همچنان ادامه دارد.
ظرفیت های بالا و مناسب دو کشور برای توسعه روابط اقتصادی در زمینه های تجارت کالا، حمل و نقل و ترانزیت، نفت و گاز و اجرای پروژه های عمرانی، فرصت های خوبی را فراروی مسئولان و مقامات دو کشور گذاشته است.
ترکمنستان دروازه ورود کالاهای ایرانی به بازار کشورهای آسیای مرکزی است و ایران نیز مناسب ترین و ارزان ترین راه دسترسی ترکمنستان به آب های آزاد و تجارت بین المللی می باشد.
اگرچه حجم روابط اقتصادی دو کــشور در سال گذشته میلادی (۲۰۱۴) به ٣.۷ میلیارد دلار رسید و رقم صادرات کالاهای ایرانی به ترکمنستان ۱.٣ میلیارد دلار بود و بازار این کشور پس از امارات، عراق، ترکیه و افغانستان بازار خوبی برای کالاهای ایرانی محسوب می شود، اما با توجه به همسایگی، ظرفیت های بالای اقتصادی و روابط خوب سیاسی بین دو کشور، حجم قابل قبولی نیست و انتظار می رود که شاخص حجم روابط اقتصادی دو کشور باید بویژه در اجرای طرح های عمرانی ترکمنستان توسط شرکت های ایرانی بیش از اینها باشد.
در سال های ٨٨ و ٨۹ صحبت از پنج میلیارد و ۱۰ میلیارد دلار بود که در این زمینه انتظارات برآورده نشده و لازم است در این سفر روسای جمهور دو کشور موضوع را مورد بررسی جدی قرار داده و مخصوصا دولت ترکمنستان زمینه های لازم را برای حضور مناسب شرکت های فنی و مهندسی ایرانی برای اجرای طرح های عمرانی و صنعتی در این کشور فراهم کند.در زمینه فرهنگی دو کشور ایران و ترکمنستان از اشتراکات و یگانگی فرهنگی مناسبی برخوردار بــــوده به گونه ای که کشوری در منطقه در این باره قابل رقابت با ترکمنستان نیست.
ترکمنستان در حوزه ایران فرهنگی است و امروز این سرزمین آرامگاه بزرگان تمدن و عرفان و فرهنگ و شعر و ادب فارسی و ایرانی همچون انوری ابیوردی، ابوسعید ابوالخیر، ابوالفضل سرخسی، شیخ احمد نسائی، شیخ نجم الدین کبری، پوریای ولی و شخصیت های دیگر است و شهرهای انو، نسا، قهقهه (کاکا)، مرو، سرخس، چارجو، فاریاب، کهنه اورگنج (اورگنج) را که در زمان هایی مراکز فرهنگ و ادب و عرفان و تمدن ایرانی بوده در خود جای داده است و متقابلا بزرگان فرهنگ و شعر و ادب ترکمنی از محدوده جغرافیای کنونی ایران زمین برخاسته و در آسمان فرهنگ و تمدن ترکمن ها درخشیده و آرمیده اند.
مختومقلی فراغی که بدرستی از او به عنوان فردوسی شعر و ادب زبان ترکمنی یاد می شود امروز در روستای آق توقای از توابع گنبد در شمال ایران مزارش زیارتگاه عاشقان شعر و ادب ترکمن اعم از ترکمن ها و غیرترکمن ها ست.
سکونت بیش از یک میلیون ترکمن ایرانی در استان های گلستان و خراسان شمالی در جوار مرز با ترکمنستان که تقریبا معادل یک پنجم ترکمن های ترکمنستان هستند از موارد عمده اشتراک فرهنگی و تمدنی بین دو کشور محسوب می شود و از ظرفیت های بالقوه و بالفعل توسعه روابط ایران و ترکمنستان به شمار می آید.
متاسفانه با وجود اشتراکات فرهنگی فراوان و حتی یگانگی های فرهنگی موجود بین دو کشور همسایه و هم دین، همکاری های فرهنگی و روابط فرهنگی موجود از رشد و توسعه در حد انتظار برخوردار نیست و ضروری است تمهیدات لازم برای گسترش همکاری های فرهنگی در تمامی زمینه ها فراهم شود.
همکاری ها و هماهنگی بیشتر دو کشور در موضوع تعیین رژیم حقوقی دریای خزر از دیگر موارد مهم و اساسی در روابط دو دولت است.
گرچه هماهنگی نسبی در مواضع دو کشور در دریای خزر وجود دارد اما باید دولت ترکمنستان با کنار گذاشتن احتیاطات غیرضروری و بیش از حد و با توجه به یکسانی منافع دو کشور در دیدگاه ها و نقطه نظرات جمهوری اسلامی ایران درباره رژیم حقوقی دریای خزر در قبال توافق های دوجانبه سه کشور دیگر حاشیه خزر در کنار ایران گام بردارد.
در ارتباط با همکاری های نفتی و گازی با عنایت به این که دو کشور دارای منابع غنی گازی بوده و از کشورهای عمده تولیدکننده گاز در جهان به شمار می روند و منافع مشترکی که در زمینه تولید، صادرات و بازاریابی در کشورهای بازار گاز دارند، شایسته است با همکاری نزدیک و گسترده و همه جانبه در این زمینه اقدام کنند و منافع کوتاه مدت و زودگذر آنها نباید مانعی در راه این همکاری راهبردی و استراتژیک باشد و فرصت موجود را از دست بدهند.
شاید بیشترین نقطه ضعف روابط دو کشور همکاری های کنسولی و رفتار شدیدا سختگیرانه ترکمنستان نسبت به اتباع ایرانی بویژه تجار ، بازرگانان ، رانندگان و فعالان صنعت حمل و نقل است که متاسفانه تبدیل به پاشنه آشیل روابط خوب و دوستانه دو کشور شده است.
در این زمینه دولت ترکمنستان حتما باید در نگرش خود به مشکلات کنسولی با ایرانیان تجدیدنظر کرده و با کنار گذاشتن سختگیری های بی مورد و بعضا نادرست با معیارهای جهانی و همسایگی این نقطه ضعف در روابط را به نقطه قوت و به فرصتی برای توسعه و گسترش دوستی و اخوت و همکاری ها بین دو کشور همسایه تبدیل کند.
فرهنگ غنی ترکمنی، ضرب المثل خوب و باارزشی دارد آنجا که می گوید: «قیامت گونی قونگشی دان» یعنی در قیامت از همسایه از تو سوال می کنند.

کیهان:نشانه توافق خوب
«نشانه توافق خوب»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم حسین شمسیان است که در آن می خوانید؛همه می دانند که غرب به رهبری آمریکا سالهاست می کوشد با اعمال تحریم ها و فشارهای ظالمانه و بدور از انصاف و انسانیت، مردم ما را از راهی که آمده بودند، پشیمان و به خیال خام خود به دنیا اثبات کنند کسی بدون آنها نمی تواند زندگی کند، سالهاست مقامات آمریکایی بی هیچ پروایی و با صراحت تمام از آرزویی محال و به گور بردنی، یعنی تغییر حکومت ایران سخن می گویند و عمق کینه و دشمنی آنها با یک ملت مستقل و آزاد بر ساده انگارترین و خوش گمان ترین افراد هم به اثبات رسیده است.
در چنین شرایطی، انتظار منطقی و بدیهی از هر انسان آزاداندیشی، دشمنی با پدیدآورندگان چنین وضعی و یا حداقل محکوم کردن جنایات بی شمار آنهاست. اما مدتی است می بینیم عده ای لبه تیز شمشیر انتقاد و حمله خود را به جای آمریکا و دشمنان قسم خورده این ملت، به روی کسانی گذاشته اند که خطر وادادگی و دلدادگی به آمریکا را گوشزد می کنند. یعنی در یک کلام دشمن را نادیده می گیرند و همه کینه خود را به روی خودی ها خالی می کنند! اما چرا عده ای به جای همدلی با ملت خود و به جای یافتن چاره مشکلات کشور در بین نخبگان و فرهیختگان، دل به بیگانه بسته اند و هر ناصح دلسوز و هر منتقد فهیمی را با ادبیاتی تند و نیش دار می نوازند و آنها را با اسرائیل جنایتکار همسو و همراه می خوانند؟ آیا این رفتار از یک نگرانی و دستپاچگی حکایت نمی کند؟ آیا اتفاقی افتاده و یا قرار است اتفاقی بیفتد!؟ در جواب باید گفت:
۱- نمی توان انکار کرد که دولت یازدهم همه هم و غم خود را بر روی مذاکرات هسته ای متمرکز کرده و به یقین این موضوع مهمترین و حتی به نوعی تنها برنامه دولت در طول یک و نیم سال گذشته بوده است. موضوعی که اخیرا جناب هاشمی رفسنجانی هم با اشاره به آن، مذاکرات هسته ای را مهمترین پروژه دولت معرفی کرده است.
یقینا مذاکرات دولت یازدهم، مذاکراتی با ویژگی های منحصر بفرد و بی نظیر در سالهای پس از انقلاب است و نمی توان برای آن مثل و نمونه ای پیدا کرد. ساعت ها مذاکره مستقیم، محرمانه و دو نفره بین وزرای خارجه ایران و آمریکا، همان وجه مهم و بی سابقه ای است که دولت یازدهم برای اولین بار آن را تجربه می کند. پیش از این- یعنی در ایام تبلیغات انتخاباتی- اینگونه عنوان می شد که مذاکره با آمریکا، راه ها را باز می کند! یا عنوان می شد که مذاکره تنها بیانیه خواندن نیست و باید در مذاکره «هنر دیپلماسی» نشان داد تا به نتیجه مطلوب رسید. و اکنون و پس از یک سال و اندی مذاکره با آمریکا و بکارگیری تمام عیار هنر دیپلماسی در همه اشکال آن، انتظار مردم برای به دست آمدن نتیجه، انتظار زیادی نیست.
۲- همین جا و برای جلوگیری از انحراف در موضوع، باید خواست مردم ایران از مذاکرات را یادآور شویم. نمی توان انکار کرد که کشور ما در بی سابقه ترین تحریم های اقتصادی ممکن قرار دارد و بهانه آن هم، پیشرفت برنامه صلح آمیز هسته ای ایران بوده است. پس منطقی این است ما به عنوان کشوری که به ناحق مورد تحریم قرار گرفته ایم، برای لغو تحریم ها تلاش کنیم. بنابراین هدف نهایی از مذاکرات، لغو تحریم هاست که به طور طبیعی با اثبات صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای کشور ما نیز همراه است و این دومی سالهاست به اثبات رسیده است. شواهد و اخبار منتشر شده از مذاکرات نشان از آن دارد که بخش عمده و اصلی گفتگو ها درباره اثبات صلح آمیز بودن فعالیت های ماست. البته آن هم نه در جهت اثبات وضع کنونی بلکه در جهت محدود کردن و تعطیل کامل برنامه ها برای اعتمادسازی بیشتر! و در این میان موضوع اصلی یعنی لغو تحریم ها، کمتر مورد بررسی، برنامه ریزی و عنایت قرار گرفته است! یعنی تاکنون فایده عملی مذاکرات، توقف پیشرفت در برنامه هسته ای کشورمان و استمرار تحریم ها بوده است. آیا جز این است؟ البته بخش اندکی از دارایی های خودمان که توسط غربی ها دزدیده شده به صورت اقساط، با تاخیر و منت به ما برگردانده شد که عده ای این را فتح الفتوح می دانند!
۳- خب! مذاکرات در چنین شرایطی ادامه دارد و به نقطه نهایی خود نزدیک و نزدیک تر می شود. خواست ملت و تیم مذاکره کننده ما لغو تمامی تحریم هاست و همگان معتقدند اگر قرار است نرمشی انجام پذیرد و با حریف به توافق برسیم، نتیجه آن باید لغو همه تحریم های ظالمانه باشد و به قول معروف نباید «هم چوب را بخوریم و هم پیاز را!» اما برخلاف این خواست عمومی که از سوی وزیر محترم امور خارجه نیز مورد تاکید قرار گرفته، شواهد و اخبار منتشر شده حکایت از آن دارد که قرار نیست در تحریم های اساسی و مهم دشمنان علیه ایران تغییری حاصل و گشایشی رخ دهد و آمریکا بر حفظ برنامه تحریم ها تاکید دارد! در چنین شرایطی، آنها که نگران پاسخگویی به مردم هستند چه باید بکنند؟ منصفانه آن است که به مردم گفته شود ما در چارچوب عزت و اقتدار شما با همه توانمان با دشمن مذاکره کردیم، هر نوع نرمش ممکن و منطقی را انجام دادیم تا منافع ملی و استقلال مان حفظ شود اما آنها به چیزی به جز تسلیم ایران فکر نمی کنند و چون چنین است ما حاضر نیستیم بر سر شرافت یک ملت مذاکره کنیم. اما علی رغم ایستادگی مذاکره کنندگان تا اینجای کار، عده ای برخلاف این منطق روشن و صحیح، راه دیگری انتخاب کرده اند! این عده همان هایی هستند که ملت و منتقدین را با بدترین الفاظ می نوازند و از ترس برافتادن پرده ها و رخ نمودن بی ثمر بودن اعتماد و دل بستن به شیطان بزرگ و یارانش، به مردم حمله می کنند و حتی آنها را به همراهی با اسرائیل متهم می کنند! البته وقتی عده ای کوشیدند با سوءاستفاده از برخی هنرمندان، کمپین به راه بیندازند و از قول مردم بگویند «هر نوع توافقی بهتر از عدم توافق است» دیگر این رفتار و این موضعگیری هایشان نباید موجب تعجب و حیرت شود.
۴- اما آیا واقعا آنگونه که «ذوق زدگان » توافق ژنو می گویند، بین آمریکا و اسرائیل بر سر موضوع هسته ای ایران اختلاف و تنازعی به وجود آمده است!؟ آیا صاحبان این ادعا، برای مخاطبان خود هیچ بهره ای از هوش و درک موضوعات در نظر نمی گیرند!؟ یعنی آنها خودشان باور دارند نتانیاهو و اوباما همه پیوندهای استراتژیک را به کناری نهاده و بر سر مسئله هسته ای ایران با یکدیگر اختلاف پیدا کرده اند و عده ای موفق به ایجاد اختلاف بین آنها شده اند!؟ یعنی باید بپذیریم که آمریکا حامی ما و نظام ماست و اسرائیل به دشمنی هایش ادامه می دهد!؟ آیا ساده انگارترین انسان ها نیز اینگونه توهمی را باور می کنند!؟
۵- اما به فرض محال که همه ادعاهای غوغاسالاران و «ذوق زدگان» درست باشد! به فرض که عده ای در همسویی کامل با اسرائیل و همه دشمنان گذشته و حال و آینده کشور، مزاحم توافق کردن و گرفتن عکس یادگاری باشند! چرا به جای تخریب به پرسش های ساده و منطقی مطرح شده در فضایی کارشناسانه پاسخ نمی دهید و مدام از بیان حقیقت طفره می روید!؟ با آنکه پرسش ها بارها گفته شده، اما باز هم طرح آن بی فایده نیست؛ همه می دانند که ما در آغاز گفت وگوها و پس از توافق اولیه، وعده هایی دادیم که حسب اعلام آژانس همه آنها عملیاتی شد. از اکسید کردن اورانیوم تا تعطیل و تعلیق بسیاری از فعالیت هایمان. پوشیده نیست که این اقدامات برگشت ناپذیر است یعنی دیگر نمی توان اورانیوم اکسید شده را به وضع سابق درآورد و یا زمان از دست رفته را به دست آورد. حال فرض کنید که کسی در عالم محالات بپذیرد که ما همه دستاوردهایمان را بار دیگر و برای جلب اعتماد بیشتر! با دست خود از بین ببریم، مراکز و سایت های مهمی همچون اراک را که برای ساخت آنها میلیاردها هزینه کرده ایم، بازتعریف کنیم، اصلا فعالیت هسته ای مان را به طور کامل تعطیل کنیم و هر نوع امتیاز نقد و ممکن را به دشمن بدهیم تا ... تا چه!؟ تا آنها چه کنند!؟ وعده بدهند که پس از ده سال بخشی - تنها بخشی- از تحریم ها را لغو کنند!؟ به فرض محال که ما زیر بار چنین توافقی هم رفتیم، چه تضمین عینی برای وفاداری آنها به این تعهد وجود دارد!؟ تعهدات ما که برگشت ناپذیر است و به اصطلاح بازار بعداً نمی توانیم «دبه» کنیم اما چه تضمینی در کار است که آنها دبه نکنند!؟ چه تضمینی در کار است که در این مدت تحریم های تازه ای اعمال نکنند؟ چه تضمینی در کار است که خواسته ها و مطالبات غیرقانونی و ضد استقلال ملی تازه ای مطرح نکنند؟ چه تضمینی ...؟ اینها همان پرسش های ساده ای است که پاسخ روشن می طلبد و البته آقای ظریف مذاکره کننده ارشد کشورمان طی همین چند روز بارها تاکید کرده اند که به حریف باج نمی دهیم و از اصولمان کوتاه نمی آییم.
متاسفانه «ذوق زدگان » علی الدوام به پیوند زدن اوضاع اقتصادی کشور با تحریم ها مشغولند و این آدرس غلط را به جامعه می دهند که اگر توافق بشود اوضاع گل و بلبل می شود و اگر نشود، چنین و چنان خواهد شد! و در حالی که کارشناسان برجسته اقتصادی نسبت به این توهم آسیب رسان هشدار می دهند، آنها با رویکرد انتخاباتی و تبلیغاتی، به این موج باطل دامن می زنند و روزی نیست که در روز نامه هایشان، از ذوق اقتصاد شکوفای پس از تفاهم، غش و ضعف نکنند! همین دیروز بود که وزیر ارتباطات در اظهارنظری عجیب و برخلاف سیاست های اقتصاد مقاومتی صراحتا اعلام کرد: «تا زمانی که این تحریم ها برقرار است نمی توانیم به رشد ۸ درصدی برسیم و به آنچه علاقه مندیم برای صادرات نفت و سایر کالاها دست نخواهید یافت... زمانی که شما نمی توانید توسعه را به دلیل محدودیت هایی که حاصل تحریم است محقق کنید دچار مشکل خواهید شد، اگر قرار باشد رشد ما به ۸درصد برسد باید محدودیت هایمان در داخل را هم برطرف کنیم زیرا عدم توجه به الزامات باعث می شود ما فقط انشای خوب بنویسیم. در واقع همان چیزی که در گذشته نیز اتفاق افتاد.» و البته ایشان اشاره ای نکردند که کم کاری های باور نکردنی در حوزه های مختلف و بخصوص حوزه تحت نظر وی چه ربطی به تحریم ها دارد و اگر به عنوان مثال یکسال و نیم حتی جلسه موثری در شورای عالی فضای مجازی تشکیل نشده، چه قسمت آن مربوط به تحریم هاست و نقش آمریکا در ناکارآمدی مدیران داخلی چیست!؟

خراسان:نامه سناتورها و ٣ ضرورت برای تیم هسته ای
«نامه سناتورها و ٣ ضرورت برای تیم هسته ای»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم امیرحسین یزدان پناه است که در آن می خوانید؛نامه تهدید آمیز ۴۷ سناتور آمریکایی به مقامات ایران در حالی به یکی از مهم ترین موضوعات خبری روز دنیا تبدیل شده است که کارشناسان و تحلیل گران حقوق بین الملل درباره ابعاد حقوقی این نامه و نیز تهدیدی که سناتورها مطرح کرده اند به بیان تفسیرهای خود پرداخته اند. مهم ترین بخش این نامه جمله ای است که در آن تلویحا اعلام شده براساس سازوکار قانون اساسی آمریکا اگر توافق بین ایران و ۱+۵ انجام شود این توافق فقط تا ۲ سال آینده که دولت اوباما قدرت اجرایی آمریکا را در اختیار دارد، دوام خواهد داشت. براین اساس سوال مهمی که کارشناسان حقوقی به دنبال پاسخ آن هستند این است که اساسا آیا کنگره می تواند توافقی که دولت آمریکا با ایران امضا کند را لغو کند؟ وسوال بعدی نیز این است که اگر توافق احتمالی همانطور که دکتر ظریف قبلا اعلام کرده است، ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل انجام شود، آیا بازهم قوه مقننه آمریکا قادر به لغو آن هست؟
واقعیتی که درباره نقش سنا وجود دارد این است که تمامی پیمان ها و قراردادهای دولت آمریکا با کشورها و سازمان های بین المللی باید به تصویب دو سوم این مجلس برسد. این نکته هیچ تفسیر و تعبیر ندارد و کاملا صریح است. در ایران نیز همین طور است و مجلس باید معاهدات خارجی را تصویب کند. برهمین اساس، سال گذشته در جریان توافق ژنو، آن چه پذیرفته شد نه یک توافق بلکه «برنامه اقدام مشترک» بود تا به لحاظ حقوقی نیازی به تصویب در قوای مقننه نداشته باشدبه این ترتیب اگر یک رئیس جمهور آمریکا پای یک توافق را امضا کند وسنا آن را تصویب نکند، آن توافق اجرا نمی شود.
مثلا در جریان قراردادهای موسوم به «سالت» (Strategic Arms Limitations I) بین آمریکا و شوروی، سالت ۱ بین «برژنف» رهبر اتحاد شوروی و «ریچارد نیکسون» رئیس جمهور آمریکا امضا شد اما به دلیل مخالفت های داخلی در آمریکا کنگره از تصویب آن سرباز زد. اتفاق قابل تامل تاریخی - که یک طنز سیاسی است - در همین زمینه وجود دارد این که «وودرو ویلسون» رئیس جمهور آمریکا در دهه دوم قرن بیستم، مقدمات تشکیل «جامعه ملل» که نخستین سازمان بین‏المللی (سازمان ملل اولیه) بود را فراهم کرد و از همه کشورها برای پیوستن به آن دعوت کرد. در نهایت میثاق جامعه ملل طی کنفرانس صلح پاریس به تصویب رسید اما طنز ماجرا اینجاست که با عدم تصویب صلح ورسای از طرف کنگره آمریکا، جامعه ملل بدون عضویت خود آمریکا که پیشنهاد دهنده آن بود افتتاح شد!
به نظر می رسد برای گرفتار نشدن در چنین گردابی، تیم مذاکره کننده ایران با تیزهوشی، به دنبال تصویب توافق احتمالی ذیل منشور سازمان ملل است تا به این ترتیب ضمانت اجرایی آن تامین شود. برخی کارشناسان حقوق بین الملل معتقدند که در قطعنامه فصل هفتم شورای امنیت قدرت مندترین قانون است که هیچ کشوری نمی تواند آن را اجرا نکند. این فصل همان فصل حساس منشور است که به اقدام نظام در مناطقی که صلح جهانی را تهدید می کنند مربوط می شود. به بیان دیگر تصویب توافق احتمالی هسته ای ذیل این منشور، باعث می شود اولا قوه مقننه آمریکا نتواند به بهانه تصویب نشدن، از اجرای آن سرباز زند و ثانیا هزینه های سیاسی برای آمریکا نیز در صورت عدم اجرای آن بالا می رود. صاحب نظران می گویند، آمریکا چون خودش عضو شورای امنیت است نمی تواند قطعنامه الزام آور این شورا را اجرا نکند چرا که عملا حیثیت خود را زیر سوال می برد و این نهاد که در بسیاری از مواقع ابزار قدرت آمریکا نیز هست را ضعیف خواهد کرد . با این حال در نقطه مقابل، رویه ای است که آمریکایی ها داشته اند. آمریکایی ها اگرچه معتقدند براساس قانون اساسی، منشور سازمان ملل ورای قانون این کشور و لازم الاجراست اما در سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰٣ در جریان آغاز جنگ های افغانستان و عراق، بدون مجوز این شورا، کشورها را به بهانه تروریسم اشغال کردند و پس از آن گزارش آژانس نشان داد در عراق سلاح کشتار جمعی نبوده است! در حقیقت جورج بوش، صراحتا گفته بود که این سازوکار سازمان ملل را قبول ندارد. بنابراین چندان دور از ذهن نیست که رئیس جمهور بعدی آمریکا هم سازوکار قوانین بین المللی را قبول نداشته باشد. البته اجرا نشدن قطعنامه های الزام آور شورای امنیت برای کشورهای نقض کننده، تحریم هایی در پی خواهد داشت، مانند تحریم هایی که علیه برخی کشورهای اروپایی به دلیل نقض تحریم های ایران اعمال شد. حال سوال این است که اگر مثلا یک عضو دارای حق وتوی شورای امنیت، مثل آمریکا، قطعنامه را، با وجود همه هزینه های سیاسی و بین المللی، اجرا نکند، چه کسی می خواهد آمریکای دارای حق وتو را تحریم کند؟
بنابراین فارغ از تفسیرهای مختلفی که درباره ابعاد تهدیدهای حقوقی نامه ۴۷ سناتور وجود دارد، نفس وجود تحلیل ها و برداشت های مختلف نشان می دهد که با مسئله ای قابل تفسیر روبه رو هستیم با این ملاحظه مهم که «چه کسی قرار است قوانین بین المللی را تفسیر کند؟»
در این شرایط مهم است که ما چگونه رفتار خواهیم کرد و چه توافقی را برای یک مدت طولانی، خواهیم پذیرفت. به خصوص حالا که این نامه ۴۷ سناتور رسانه ای شده و احتمالات درباره هرنوع توافقی را برای تیم هسته ای ایران روشن کرده است. به زبان دیگر اکنون ایران می داند که دور نمای یک توافق با دولتی که فقط ۲ سال عمر دارد چه خواهد بود و حتی می توان این طور گفت که شاید آمریکایی ها با انتشار این نامه هزینه های احتمالی توافق را برای ایران ترسیم کرده اند و حالا حتی اگر دولت بعدی آمریکا فرضا توافق احتمالی را اجرا نکند، در مقابل هزینه های سیاسی که نقض توافق برای شان داشته باشد این طور تفسیر خواهند کرد که قبلا به ایران گفته شده بود، چه احتمالاتی وجود دارد. براین اساس به نظر می رسد تیم هسته ای ایران باید به ٣ نکته مهم توجه کند:
۱- اول این که توافق احتمالی باید به نحوی نوشته شود که امکان هرگونه تفسیر را از طرف های مقابل به خصوص آمریکایی ها بگیرد. بنابراین توافق احتمالی باید صریح، شفاف و فاقد شرط و بندهای قابل تفسیر باشد.
۲- توافق باید به گونه ای نوشته شود که اگر آن ها به هر دلیلی خواستند زیر تعهدات شان بزنند ما نیز بتوانیم به شرایط اول بازگردیم و به بیان دیگر برای ما نیز توافق احتمالی باید برگشت پذیر باشد.
٣ - در این جا وجود یک نهاد نظارتی که برای حسن اجرای توافق در طرف مقابل نظارت کند لازم و ضروری است. از ابتدای اجرای توافق ژنو که آژانس مسئول راستی آزمایی اجرای تعهدات ایران بود، این سوال را پرسیده ایم که چه کسی بر طرف مقابل نظارت می کند؟ براین اساس به نظر می رسد در توافق نهایی باید این ضعف را جبران و یک نهاد را مسئول نظارت بر تعهدات طرف مقابل و نیز مرجع رسیدگی به اعتراضات کرد.

جمهوری اسلامی:آقای رئیس مجلس،آیا مملکت قانون دارد؟
«آقای رئیس مجلس،آیا مملکت قانون دارد؟»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛هفته گذشته هنگامی که وزیر کشور از ورود پول های کثیف به سیاست و انتخابات سخن گفت و در این زمینه هشدار داد، آقای علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی از تریبون مجلس خطاب به او گفت اگر چنین اطلاعاتی دارید آن را به قوه قضائیه بدهید تا رسیدگی کند، مگر مملکت قانون ندارد؟چ
شاید نیازی به توضیح نباشد که آقای رئیس مجلس به اقتضای مصلحتی که تشخیص می دهد گاهی لازم می داند برخلاف واقعیت ها و حتی برخلاف اطلاعاتی که دارد سخن بگوید تا عده ای را راضی نگهدارد. این مصلحت سنجی این روزها بیشتر مورد نیاز است چرا که بعد از تعطیلات نوروز کم کم به زمان تجدید انتخابات رئیس مجلس نزدیک می شویم و جناب ایشان برای انتخاب شدن مجدد به ریاست مجلس، به آراء نمایندگان نیاز دارد. این را هر کس که مختصر درایتی داشته باشد می فهمد و طبیعی است که آقای علی لاریجانی بیش از دیگران این قبیل مصالح را تشخیص بدهد و به آن پای بند باشد!چ
اکنون سخن در اینست که یک نماینده مجلس، که از قضا فرزند شهید مطهری است و به خاطر موضع گیری های آزاداندیشانه و رفتارهای آزادمنشانه اش بشدت در میان مردم جا باز کرده و دارای نفوذ فوق العاده ای هم هست، در سفر به شیراز برای سخنرانی در دانشگاه این شهر، مورد حمله خودسرها قرار گرفت و زخمی شد و شیشه های خودروی حامل وی خرد شدند و سه ساعت در کلانتری در محاصره موتورسواران خودسر بود و سرانجام نیز با تدبیر! استاندار سخنرانی وی لغو گردید و وی مجبور به بازگشت به تهران شد. در این زمینه آقای رئیس مجلس خوب است اعلام نظر و موضع نمایند که بالاخره مملکت قانون دارد یا ندارد؟ اگر قانون دارد، چرا یک نماینده مجلس نمی تواند به دلیل فشار خودسرها به محیط دانشگاه برود و سخنرانی کند؟ چرا نیروی انتظامی در مدت سه ساعت محاصره این نماینده مجلس توسط خودسرها، نتوانست کاری انجام بدهد و محاصره را بشکند؟ چرا استاندار فارس به جای آنکه برای انجام سخنرانی تدبیری کند و خودسرها را به دست قانون بسپارد در حمایت از آنها سخنرانی را لغو می کند و این نماینده ارشد مجلس شورای اسلامی را وادار به بازگشت به تهران می کند؟ اصولاً این چگونه استانداری است که به جای آنکه مجری سیاست دولت اعتدال باشد در جهت خلاف آن حرکت می کند؟ چرا شهر شیراز به جای آنکه تحت حاکمیت قانون باشد، تحت حاکمیت خودسرها قرار دارد و استاندار برای مقابله با این خودسری ها کاری نمی کند؟
آقای رئیس مجلس!
آیا برای حمایت از این نماینده کتک خورده و مظلوم مجلس شورای اسلامی احساس تکلیف نمی کنید؟ در این قبیل موارد، لازم نیست بپرسید مگر مملکت قانون ندارد؟ آیا اصولاً پرسیده اید خودسرها با کدام مجوز قانونی به فرودگاه رفتند و با ناسزاگوئی از دکتر علی مطهری استقبال کردند و سوار بر موتورهای خود، با چوب و چماق و سنگ و آجر و گوجه فرنگی به او حمله ور شدند؟ آیا پرسیده اید استاندار فارس با استناد به کدام قانون، در برابر خودسرها کوتاه آمد و نماینده مجلس را از حق مسلّم سخنرانی و اظهارنظر منع کرد و خیل دانشجویان منتظر را از حق طبیعی شنیدن سخنان یک نماینده مجلس که مجوز سخنرانی هم از مسئولین شهر داشت محروم نمود؟ اگر این اقدام استاندار به استناد حفظ امنیت شهر است، چرا با برهم زنندگان امنیت یعنی همان موتورسواران خودسر برخورد نشد؟ امنیت را کسانی از مردم سلب کردند که به خودروی دکتر علی مطهری و به خود او حمله کردند، پس چرا به جای تامین امنیت سخنرانی، زمینه امنیت برای خودسرها فراهم شد؟
اینها سوال هائی هستند که آقای رئیس مجلس باید به آنها پاسخ بدهد تا مردم بتوانند باور کنند که ایشان واقعاً طرفدار اجرای قانون است.
همین سوال ها را آقای وزیرکشور نیز باید پاسخ بدهد. این چگونه استانداری است که نمی تواند مرکز استان را برای انجام یک سخنرانی امن نگهدارد؟ کسی که هنوز سخنرانی نکرده و معلوم نیست چه مطلبی را می خواهد بگوید، چگونه محکوم به حمله و ضرب و شتم و محاصره و سرانجام بازگشت به تهران بدون انجام سخنرانی است؟ فلسفه وجود وزارت کشور و استانداری و شورای تامین چیست؟ چرا کسی مسئولیت این ناامنی و شکستن حریم ها و از بین بردن آزادی ها را برعهده نمی گیرد؟
و سخن پایانی نیز با آقای رئیس جمهور است که می دانند بعضی از استاندارهای دولت ایشان از جنس دولت اعتدال نیستند و با تدبیر و امید هیچ نسبتی ندارند. طبیعی است که زیرمجموعه چنین استاندارانی نیز از جنس اعتدال و تدبیر و امید نباشند و با جای دیگر هماهنگ باشند. دولت یازدهم با این وضعیت به کجا می رود؟ استانداران، فرمانداران و بخشداران، بازوان اجرائی دولت در سراسر کشور هستند. انتخابات مجلس شورای اسلامی را بازوانی که با دولت یازدهم هماهنگ نیستند چگونه می خواهند برگزار کنند؟ استاندارانی که اراده ای برای عزل بخشدارانی ندارند که هنوز مجری فرمان دولت قبل هستند و از خارج از دولت کنونی خط می گیرند، چگونه می توانند بازوان این دولت در اجرای قانون باشند؟
به نظر می رسد آقای رئیس جمهور برای آنکه بتواند به شعارهای انتخاباتی خود عمل کند به یک خانه تکانی جدی در تعدادی از وزارتخانه ها به ویژه وزارت کشور و زیرمجموعه آن نیاز دارد. اگر تعارف را کنار بگذاریم و با مشاهده واقعیت ها با آقای رئیس جمهور سخن بگوئیم باید به ایشان اعلام کنیم که بدون این خانه تکانی به اهداف اعلام شده در شعارهای انتخاباتی نخواهید رسید. اکنون زیرمجموعه های شما در تعدادی از وزارتخانه ها و استانداری ها در مسیری حرکت می کنند که مسیر مشخص شده توسط شما نیست و در مواردی حتی در جهت خلاف مسیر شما در حرکت هستند. با این وضعیت فکر می کنید دولت شما به کجا خواهد رفت؟ از شما انتظاری بیش از حرکت در چارچوب قانون نداریم. این همان چیزی است که شما در شعارهای انتخاباتی خود مورد تاکید قرار داده بودید.

رسالت:خودارزیابی مستمر
«خودارزیابی مستمر»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم سید مسعود علوی است که در آن می خوانید؛روزهای پایانی سال ۹٣ را می گذرانیم. امسال، سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نام گرفته بود. دولت، مجلس و دستگاه قضائی باید در یک نگاه «خودارزیابی» ببینند آیا در برخورد با مسائل و مشکلات کشور با مدیریت جهادی، کار را به پیش برده اند؟ قوای سه گانه در تعامل با هم آیا توانسته اند عزم ملی برای حل مشکلات کلان کشور را مهندسی کنند؟
اقتصاد ما در این سال در توفان تحریم و تهدید دشمن چه حال و هوایی داشت؟ توفیقات دولت در مهار تورم را می توان یک کار جهادی برای ناامید کردن دشمن در اثرگذاری روی تصمیمات اقتصادی، تلقی کرد. مردم با همین آهنگ کار جهادی در مسیر عزم ملی پیش رفتند و هر کس به اندازه وسع و حوصله و توان خود، نظام را یاری کرد.
هر کس که امروز از دروازه های ایران به کشور وارد می شود، با سر زدن به بازارها حس می کند توفان تحریمی که دشمن، دل به آن خوش کرده، حتی به اندازه نسیمی نتوانسته است به آرامش کشور وداد و ستد در بازار لطمه وارد کند. بنیان های نیرومند اقتصادی در کشور و زیرساخت های آن فارغ از اعداد و ارقامی که ممکن است برخی هم نگران کننده باشد، از چنان استحکامی برخوردار است که دشمن نمی تواند روی به هم زدن دکور حکومت و نظامات اقتصادی ما حساب کند.
تحریم اقتصادی باید آثار وجودی خود را در بازار به طور ملموس نشان دهد، اما هیچ علامتی که دشمن را خشنود کند، دیده نمی شود. بیچاره کسانی که آن طرف میز، مذاکرات ۱+۵ با ایران را نمایندگی می کنند و دلشان به مسائلی خوش است که هرگز وجود خارجی ندارد.
تحریم ها بدون شک آسیب زا هستند اما آسیب آنها فراتر از مقاومت مبتنی بر عزم ملی که در دولت در جریان است، نمی باشد.
در قلمرو فرهنگ، گلایه هایی از عملکرد دولت در برخی رویکردها وجود دارد، اما اصحاب فرهنگ، سال قابل قبولی از خود به نمایش گذاشتند. برخی بیهوده در صدد تزریق ویروس سکولاریسم در عرصه مقدس فرهنگ هستند. آنها بیش از سه دهه تلاش های خود را تجربه کردند. دولت های گونه گونی را پشت سر گذاشتند اما به جایی نرسیدند.
فضای سیاسی کشور آرامش نسبی خود را دارد. کسانی که تا دیروز لباس افراطی گری پوشیده بودند و فتنه ٨٨ را رقم زدند، با موج اعتدال، همسو شده و به این نتیجه رسیده اند که افراطی گری و تندروی، عاقبت خوشی ندارد. دامان پر مهر ملت، بر دامان آلوده و خشن آمریکا ترجیح دارد. خروج از نظام، جز رسوایی چیزی به دنبال ندارد. عاقبت خروج از نظام هم ورشکستگی است. پناهندگی به دشمنی که خود نیز امروز پناهی ندارد، خلاف عقلانیت سیاسی است.
امروز همه از خرد جمعی و عقلانیت سخن می گویند. صبوری ملت و هوشمندی رهبری، همه را سر خط آورده است. خط «خودارزیابی مستمر»، ما را از عقبه های خطرناک عبور می دهد. این عبور عقلانی به امنیت و اقتدار ملی می افزاید و اجازه و مجال اختلال در نظام را از غرب و بویژه آمریکا می گیرد. آمریکایی ها از بیرون، نتوانستند کاری بکنند و امیدشان «تغییر از درون» است. این تغییر هرگز صورت نخواهد پذیرفت. امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی، مسیر حرکت انقلاب را طوری طراحی و مهندسی کرده اند که فقط با ظهور حضرت ولی عصر (عج) و اتصال به استقرار دولت مهدوی، دولت جمهوری اسلامی تغییر می کند. جمهوری اسلامی ایران مقدمات ظهور را فراهم کرده است. این ملت در آرزوی چنین روزی، نشاط و سرزندگی و امید خود را حفظ کرده است و هیچ قدرتی در جهان نمی تواند در عزم ملی و مدیریت جهادی ملت در رسیدن به چنان قله ای، تشکیک کند و یا خدای ناکرده، اختلال ایجاد نماید.
چه خوب است رئیس جمهور محترم در پایان سال یک ارزیابی یا به تعبیر دقیق تر یک گزارشی از دستاورد های دولت در زمینه اقتصاد و فرهنگ با مدیریت جهادی ونیز با دورنمایی از عزم ملی ارائه دهند.

قدس:توافق روی کلیات، توافق روی جزییات
«توافق روی کلیات، توافق روی جزییات»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم دکتر محمد محمدی است که در آن می خوانید؛ به دلایل مختلف، قرار شده که نتیجه نهایی در قالب دو توافق جداگانه انجام شود؛ یکی توافق سیاسی اصول و تعیین چارچوب و دیگری جزییات.
مهمترین دلیل این بود که دو طرف کاملاً به این جمع بندی رسیدند که در مذاکرات اگر مستقیم سراغ جزییات بروند و درباره ظرفیت غنی سازی، جدول زمانی تعلیق و لغو تحریمها، فردو، آب سنگین اراک، شفافیت و حساسیت زدایی بحث کنند، مذاکرات بی گمان شکست خواهد خورد و امکان اینکه درباره جزییات تفاهم کنند، وجود ندارد.
دلیل دیگر این بود که اگر دو طرف می خواستند درباره جزییات مذاکره نکنند و مسایل اصلی روی میز مذاکره باشد و درعین حال مذاکرات را هم ادامه بدهند ـ یعنی مذاکرات متوقف نشود و شکست نخوردـ تقریباً مذاکرات پایان یافته تلقی می شد. بنابراین یکی دیگر از دلایلی که دو طرف بویژه طرف ایرانی این کار را کردند، این بود که می خواستند هر طور شده به افکار عمومی اعلام کنند یک توافقی انجام شده و بقیه فرآیند، یک فرآیند کاری است که باید نامش را مذاکرات روی جزییات گذاشت. دلیل آمریکایی ها هم این بود که اگر توافق روی جزییات به طور مستقیم انجام شود، ایران حاضر به واگذاری امتیازهایی که مدنظر آنهاست، نخواهد بود. یعنی خطوط قرمزی که برای تیم مذاکره کنند تعیین شده اجازه نمی داد این تیم به اندازه ای که مدنظر آمریکاست و توافق را تبدیل به یک توافق خوب برای آمریکا می کند، امتیاز دهد. بنابراین تلاش کردند تا بتوانند امتیازهای بیشتری از ایران بگیرند.
ترفندی که طرف آمریکایی به آن رسید، این بود که ایران را وارد یک توافق سیاسی کند. و پس از آن تعهد بلند مدتی را درباره محدودیت برنامه غنی سازی و بقیه جنبه های برنامه هسته ای خود بدهد. در این شرایط، دیگر امتیاز گرفتن از ایران بر سر جزییات کاملاً امکان پذیر و حتی قطعی خواهد بود، چون ایران نمی تواند مذاکراتی را که اصول آن را پذیرفته، در جزییاتش از امتیاز دهی خودداری کند. در واقع مذاکراتی که در اصول موفق شده، نمی تواند در فروع شکست بخورد. اساساً اختلاف نظرهایی که ما با طرف مقابل داریم، سر همان جزییات است، یعنی در واقع کلمه جزییات نباید ما را فریب دهد، جزییاتی که از آن صحبت می شود، در واقع اساسی ترین موضوعات مورد اختلاف بین ایران و گروه ۱+۵ است و اگر قرار باشد از نظر ایران یک توافق خوب شکل بگیرد، دقیقاً اینجاست که معلوم می شود این توافق خوب است یا خیر، بنابراین اولین نکته ای که باید در نظر داشت، اینکه اساساً برخلاف آنچه به نظر می آید، توافق روی جزییات خیلی مهمتر از توافق روی کلیات است، حال آنکه آمریکایی ها می خواستند دقیقاً این مسأله را برعکس کنند.. ایران نمی خواهد خود را وارد یک فرآیند اجباری در مذاکرات کند، تردیدی نیست، اگر مذاکره درباره توافق سیاسی بدون توافق بر سر جزییات به نتیجه می رسید. آمریکایی ها انگیزه خودشان برای توافق بر سر جزییات را از دست می دهند، آمریکایی ها توافق درباره جدول زمانی لغو تحریم را به مذاکره روی جزییات موکول کردند. در واقع نقشه آمریکایی ها این است که امتیازهایی را که می خواهند به ایران واگذار کنند، به مذاکره درباره جزییات موکول کنند و آنجا هم امتیازی به ایران ندهند.
درباره آمریکایی ها باید گفت که مهمترین دلیل این است که آنها در شرایط به توافق نرسیدن، گزینه دیگری ندارند، چون در این وضعیت یا باید وارد درگیری نظامی شوند که چنین اقدامی با توجه به شرایط منطقه کاملاً احمقانه است،. یا اینکه تحریمها را تشدید کنند که این کار بیش از این با توجه به نیاز روزافزونی که به انرژی است و مشکلات افزاینده ای که غرب بر سر اوکراین با روسیه پیدا کرده، حتماً منجر به از هم پاشیدن ائتلاف بین المللی و ایجاد یک شکاف بزرگ در رژیم تحریمها می شود و سرانجام تحریمها ضعیف تر از آن شود که الان است، بنابراین با توجه به شرایط فعلی بین الملل تشدید تحریمها بی تردید هیچ کمکی به افزایش فشار بر ایران نمی کند. در مجموع در صورت شکست مذاکرات و خروج آمریکایی ها از آن باید وعده هایی را که درباره افزایش فشار بر ایران دادند، اجرایی کنند، در حالی که نمی توانند کاری انجام دهند. شکست کامل مذاکرات باعث می شود آمریکایی ها سرمایه ای به نام توافق ژنو را نیز به طور کامل از دست بدهند، در نتیجه برنامه هسته ای ایران به وضعیت پیش از توافق برگردد.

سیاست روز:آیت الله هاشمی و عرصه سیاسی کشور
«آیت الله هاشمی و عرصه سیاسی کشور»عنوان سرمقاله روزنامه سیاست روز به قلم سیاوش کاویانی است که در آن می خوانید؛آیت الله هاشمی رفسنجانی روز گذشته در حالی نتوانست بر صندلی ریاست مجلس خبرگان رهبری تکیه بزند که رسانه های زیادی از طیف اصلاح طلب در چند روز گذشته برای او تبلیغات گسترده ای کردند.
تمایل نسبی ایشان و تلاش حامیان او به ثمر نرسید و نمایندگان خبرگان رهبری آیت الله محمد یزدی را به او ترجیح دادند.
اصلاح طلبان در چند مقطع پشت سر آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار گرفتند و از او حمایت کردند تا شاید بتوانند با پیروزی او در رقابت انتخاباتی، خود نیز به بازیافت خود بپردازند و قدرت را به دست گیرند. اما گرایش آیت الله هاشمی رفسنجانی به سوی اصلاح طلبان برای خود یک چرایی دارد و این چرایی، همچنان به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام سودی ندارد که هیچ، خسارت هم وارد کرده است.
اصلاح طلبان در جریان انتخابات مجلس ششم بدترین تخریب ها را علیه هاشمی رفسنجانی تدارک دیدند که در پایان با انصراف آیت الله از نمایندگی مجلس برگ دیگری از دفتر سیاسی ایشان ورق خورد.
او که سابقه حضور و نقش موثر در جریان سیاسی اصولگرا را داشت، کم کم به سوی اصلاح طلبان تمایل پیدا کرد، بدون آن که توجهی به تخریب های گسترده اصلاح طلبان داشته باشد.
شاید بتوان گفت و ادعا کرد که سوابق آقای هاشمی رفسنجانی مدیون اصولگرایان به ویژه عضویت در جامعه روحانیت مبارز باشد. او همواره تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ از حمایت های اصولگرایان برخوردار بود و در آن دوران این طیف سیاسی هیچ گاه سعی در تخریب و ترور شخصیتی او نکرد. پس از آن هم رفتاری چون رفتار اصلاح طلبان از اصولگرایان علیه او سر نزد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در طول سال های انقلاب زحمات بسیاری برای نظام کشیده است و مسئولیت های حساسی را هم برعهده داشته است، اما گرایش او به سوی اصلاح طلبان و استفاده اصلاح طلبان از موقعیت و جایگاه سیاسی ایشان، به افول اقبال او در افکار عمومی منجر شده است.
اصلاح طلبان به خاطر رفتارها و اقداماتی که از سال ۷۶ تاکنون انجام داده اند، در نزد افکار عمومی از وجهه مناسبی برخوردار نیستند، اما علی رغم همه این اقداماتی که از سوی اصلاح طلبان افراطی انجام شده است، اما آیت الله همچنان گرایش های سیاسی اصلاح طلبی دارد.
اصلاح طلبان در چند انتخابات گذشته مشوق نامزدی آقای هاشمی رفسنجانی بودند و تشویق های آنان، آیت الله را مجاب به حضور در رقابت انتخاباتی کرد. البته این تشویق ها یکی از دلایل تمایل حضور ایشان بود که دلیل کم اهمیتی هم نبوده است و در جریان انتخابات ریاست مجلس خبرگان هم، این اصلاح طلبان و رسانه های آنان بود که ایشان را تشویق به چنین کاری کرد.
از سوی دیگر فرزندان ایشان که سمت و سوی سیاسی آنها هم اصلاح طلبانه است، می توانند نقش داشته باشند و البته در چنین مواقعی بی تأثیر هم نبوده اند.
آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان یک سیاستمدار کارکشته در افکار عمومی شناخته می شود و وجهه ایشان به خاطر حضور در عرصه های گوناگون سیاسی در کشور است.
به همین خاطر توقع و انتظار بیشتری از ایشان می رود. آیت الله هاشمی رفسنجانی نقش مهمتر و اساسی تری می تواند ایفا کند، جدای از ریاست مجمع که جای حساس و تاثیرگذاری است، می تواند به عنوان یک شخصیت باسابقه و پخته، که تجربیات بسیاری هم دارد، به عنوان یک تئوریسین انقلابی به حیات سیاسی خود ادامه دهد.
ایشان می تواند فارغ از جریانات سیاسی که در کشور حضور دارند، به عنوان فردی انقلابی که پایبند به آرمان های حضرت امام(ره) و منویات مقام معظم رهبری است، به نقش آفرینی بپردازد.
برخی مواقع، مواضع و سخنانی از ایشان منتشر می شود که باعث ایجاد فضای منفی در اذهان و افکار عمومی می گردد. نمونه آن گفت وگویی که یک روزنامه اصلاح طلبان با ایشان انجام داده و در آن درباره پرونده فرزندش اظهارنظر کرده است. آیت الله درباره این پرونده گفته است؛ «ماحصلی که به من اطلاع داده شده این است که اینها بدون هیچ دلیلی تعداد زیادی اتهام درست کرده بودند.»
چنین موضعی، باعث افول جایگاه و شخصیت او در نزد افکار عمومی می شود. ضمن اینکه، قوه قضائیه ثابت کرده است که بدون در نظر گرفتن فشارهای سیاسی که بر او وارد می شود و بی توجه به جایگاه هر فردی، به ادله و اسناد و مدارک تاکید دارد و اگر شخصیت و آقازاده ای در دادگاه محاکمه می شود، سعی و تلاش بر اجرای عدالت خواهد بود.
آقای هاشمی رفسنجانی چندی پیش هم مقایسه ای را انجام داد و منتقدین داخلی گفت وگوهای هسته ای را با نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در یک ردیف قرار داد.
در دنیا بسیاری از سیاستمداران وجود دارند که پس از کناره گیری از عرصه اجرایی سیاسی در کشور، به مانند یک تئورسین و نظریه پرداز استراتژیک عمل می کنند و تنها منافع ملی کشورشان برایشان اهمیت دارد. چنین نقشی هم کم اهمیت یا بی اهمیت نیست و می توان چنین نقشی را برای برخی از شخصیت های سیاسی در داخل کشور قائل شد.
چنین شخصیت هایی باید از بازی در میدان جناح های سیاسی پرهیز کنند و اجازه استفاده ابزاری به آنها ندهند.

جوان:پیام خبرگان به هاشمی
«پیام خبرگان به هاشمی»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم امیرعلی جهاندار است که در آن می خوانید؛ پس از رحلت آیت الله مهدوی کنی ماه ها بود که بحث ریاست مجلس خبرگان رهبری در محافل سیاسی مطرح می شد و همه چیز به انتخابات اسفندماه ریاست مجلس خبرگان رهبری حوالت داده شده بود. انتخاباتی که همه آن را بین دوگانه هاشمی رفسنجانی و هاشمی شاهرودی می دانستند اما آنچه اتفاق افتاد پیروزی ضلع سوم یعنی آیت الله محمد یزدی بود؛ پیروزی قاطعی که هاشمی رفسنجانی و یارانش را مبهوت کرده است. انتخابات ریاست مجلس خبرگان در ۲ دور برگزار شد که در دور اول، با انصراف آیت الله هاشمی شاهرودی آقایان محمد یزدی و هاشمی رفسنجانی با کسب اکثریت نسبی آرا به دور دوم انتخابات راه یافتند و در دور دوم نیز در نهایت آیت الله محمد یزدی با کسب ۴۷رأی (اکثریت آرا) رئیس مجلس خبرگان رهبری شد و هاشمی رفسنجانی تنها توانست ۲۴ رأی را کسب کند که اگر به آن توجه شود، برای هاشمی و طیف همراه او یک پیام روشن دارد.
دولت یازدهم نمادی از تفکر آیت الله هاشمی در عرصه مدیریتی کشور است و پس از انتخابات سال ۹۲ – اگرچه با آرای شکننده ۵۷صدم درصدی- هاشمی تفکر خود را مورد اقبال جامعه می دانست اما واقعیت این است که همواره و در انتخابات گوناگون تفکر کارگزارانی با طرد اجتماعی مواجه شده است. پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم همه بر این تحلیل واقف بودند که نامزد منتخب پایگاه اجتماعی مستقل ندارد و عقبه سیاسی حامیان او از یک سو و خطاهای استراتژیک اصولگرایان در عدم وحدت از سوی دیگر باعث شده بود با همین چند صدم درصد آرای اضافه رئیس جمهور یازدهم شود و به همین دلیل از همان ابتدا با بحران پایگاه اجتماعی مواجه بود.
گفتمان توسعه گرای کارگزاران که هاشمی و روحانی به آن تعلق دارند، سیاست خارجی و تعامل با غرب را در اولویت خود قرار می دهد و به همین واسطه دولت همه داشته های خود را در سبد مذاکرات هسته ای که به عقیده آنها منجر به رابطه با غرب می شد، گذاشت اما توافقنامه ضعیف ژنو باعث شد ظرفیت های منفی علیه دولت فعال شود و چالش های «استقلال-توسعه»، «عدالت- توسعه» و «نخبه ـ توده» در برابر آنها قرار گیرد که نمود عینی آن در راهپیمایی ۱٣ آبان ۹۲ بروز پیدا کرد.
«توزیع سبد کالا» اولین بزنگاه روحانی و هاشمی و یارانشان در دولت تدبیر و امید بود که می توانست کارآمدی یا ناکارآمدی آنها را در عرصه داخلی نمایش دهد اما تصاویری که دولت در این توزیع از خود ساخت «عدم کارآمدی» بود و در آوردگاه دیگر یعنی «انصراف از مرحله دوم یارانه نقدی» این تفکر با یک رفراندوم ۹۷ درصدی علیه خودشان مواجه شدند.
همه سیاستمداران، هاشمی رفسنجانی را جزو «بازیگردانان» عرصه سیاسی کشور می دانند و معتقدند آنچه هاشمی را از سال ٨۴ به بعد و بویژه سال ٨٨ تاکنون در فضای سیاسی کشور زنده نگه داشته بود مشی منتقدانه و صدای مخالفت وی با وضع موجود بوده است، اما واقعیت این است که مدت هاست سیاست ورزی غریزی هاشمی بر سیاست ورزی عقلانی او چیره شده است. هاشمی، اطرافیانش و رسانه های حامی وی در سال های گذشته با بالا بردن بار انتقادات غیرمنصفانه و سیاهنمایی مطلق از وضع موجود، خواستار تغییر وضع موجود بودند. این فشار بالا باعث شد ظرفیت منفی وضع موجود از ظرفیت منفی هاشمی نیز بیشتر باشد و روحانی با شعار تغییر وضع موجود به دنبال کسب آرای ریاست جمهوری برآید.
هاشمی رفسنجانی پیش از انتخابات حمایت رسمی خود را از حسن روحانی اعلام می کند و پس از انتخابات در جلسات متعدد با وی شرکت می کند و از احوال دولت سرکشی می کند تا آنجا که به وی لقب «پدرخوانده دولت روحانی» را می دهند. چند ماه پیش در گفت وگویی به دفاع از دولت می پردازد و می گوید: «مجموعاً از وضعی که الان دولت یازدهم دارد، راضی هستم». وی در ادامه ابتدا به دفاع از شخص روحانی می پردازد و می گوید: «از اوایل انقلاب با افکار، عقاید و سلیقه های آقای روحانی آشنا بودم و تا الان که کاملاً ایشان را می پسندم. قبل از اینکه خودم نامزد شوم، از ایشان خواسته بودیم نامزد شوند و شدند بنابراین همان کسی است که ما مایل هستیم این مسوولیت را در این مرحله حساس داشته باشد».
وی چند روز پیش نیز در مصاحبه ای اعلام کرده بود: «دکتر روحانی را به طور کامل قبول دارم. ما با ایشان از مجلس همکاری داشتیم و در جنگ خیلی همکاری داشتیم و بعد هم در مرکز تحقیقات بوده اند. زمانی که من ریاست جمهوری بودم، ایشان دبیر شورایعالی امنیت ملی کشور بود. ما با ایشان از لحاظ تفکر خیلی نزدیک هستیم و هیچ شبهه ای در صلاحیتشان برای من نیست. کابینه اش را هم با توجه به شرایط فعلی کشور، نسبتاً خوب انتخاب کرد».
هاشمی رفسنجانی از مخالفت با وضع موجود به موضع نمایندگی وضع موجود تغییر مکان داد و ظرفیت های منفی وی فعال شد و حالا انتخابات ریاست مجلس خبرگان رهبری بزنگاهی بود برای آنکه هاشمی مقبولیتش را بعد از چند سال دوباره محک بزند. از چند هفته قبل بازی انتخاباتی هاشمی شروع شده بود. مصاحبه ای که با روزنامه جمهوری اسلامی انجام داد و در آن از «شورایی کردن رهبری» و همچنین «مدت دار کردن آن» صحبت کرده بود، اولین قدم بود. هاشمی در اظهارنظری عجیب و غیرمحترمانه وعده داده بود که در صورتی که «ناصالحان» برای ریاست خبرگان نامزد شوند، خواهم آمد. اظهارنظری که قطعا از چشم خبرگان ملت دور نماند. بعد از آن هاشمی در جمع مسوولان وزارت کشور حضور پیدا کرد و از مظلومیت ها و مصائبش گفت و از موفقیت هایش و سایت هاشمی نیز در مطلبی از هاشم زاده هریسی اعلام کرد: «رأی اکثریت خبرگان به هاشمی» است. هاشمی تمام فضاسازی ها را برای حضورش انجام داده بود و اطرافیانش به نقل از وی اعلام کردند «با نامزدی آیت الله هاشمی شاهرودی و آیت الله واعظ طبسی ضرورتی برای ثبت نام در انتخابات برای ریاست خبرگان نمی بیند و در صورتی که آیت الله مصباح یزدی، آیت الله احمد جنتی و آیت الله سیداحمد خاتمی نامزد شوند حتما در عرصه رقابت ورود می کند».
وی درباره نامزدی برخی افراد مجلس خبرگان همچون آیت الله محمدعلی موحدی کرمانی و آیت الله محمد یزدی، اظهارنظری نکرد اما در روز رأی گیری، هاشمی که در کنار روحانی نشسته بود با وجود کاندیداتوری آیت الله هاشمی شاهرودی و آیت الله محمد یزدی، به عهد خود وفا نکرد و اشتیاقش او را مجاب کرد اعلام کاندیداتوری کند.
رأی خبرگان رهبری به هاشمی این پیام را داشت که نمایندگی وضعیت موجود توسط هاشمی و اظهارنظرهای وی همچنان ظرفیت های منفی او را حتی در بین خبرگان ملت نیز در حد بالایی افزایش داده است. رأی خبرگان رهبری به آیت الله محمد یزدی که در ایام فتنه تمام قد در مقابل فتنه ایستاد در برابر «نه» به هاشمی که آن را همراهی کرد نمودی از وضعیت جامعه در برابر وی و همفکرانش در عرصه مدیریتی کشور است.
همچنان که پیش تر در یادداشت «هاشمی، نماینده وضع موجود» گفته شد، ظرفیت های منفی هاشمی هر روز بالاتر می رود که این نه تنها برای هاشمی بلکه برای همراهان هاشمی در دولت یازدهم نیز تبعات منفی خواهد داشت و هر اندازه که حمایت هاشمی از روحانی علنی تر می شود پایگاه اجتماعی روحانی بیش از پیش کاهش می یابد بویژه آنکه مدیریت با طرز تفکر این جریان در یک سال و اندی گذشته باعث نصف شدن قیمت نفت، حل نشدن مساله هسته ای، فشار بیش از حد به مردم در حوزه اقتصادی و توقف صنایع بزرگ و چرخ فعالیت های کشور شده است. البته اینها هنوز به نتیجه دادگاه مهدی هاشمی و «ح- ا» نرسیده است که قطعا مجازات هایی که قوه قضائیه در قبال جرم این افراد صادر خواهد کرد پیام های بیشتری برای مردم درباره این تفکر خواهد داشت که منجر به کاهش مقبولیت آنها خواهد شد.
حال با این شرایط باید دید هاشمی و طیف سیاسی همراه او در انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و انتخابات ریاست جمهوری آینده آیا باز هم با تمام قوا ورود پیدا خواهند کرد؟ آیا هاشمی فعالیت های سیاسی اش را کاهش می دهد یا همچنان قصد دارد در رده نخست سیاسی خود را به محک افکار عمومی بگذارد؟!

جوان:حریم خبرگان
«حریم خبرگان»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکترعبدالله گنجی است که در آن می خوانید؛برای معتقدین به انقلاب اسلامی و اندیشه سیاسی حضرت امام، مجلس خبرگان از جایگاه بسیار ممتازی برخوردار است. اهمیت آن را اگر بخواهیم در یک جمله خلاصه کنیم اینکه تنها مجموعه ای است که هیچ نظارتی بر آن وجود ندارد. قدرت، اختیار و صلاحیت گزینش رهبری سیاسی – مذهبی جامعه اسلامی که تأثیر آن در فراسوی مرزهای جهان اسلام قابل دریافت است، مسئولیت کمی نیست.
نویسنده : دکترعبدالله گنجی
برای معتقدین به انقلاب اسلامی و اندیشه سیاسی حضرت امام، مجلس خبرگان از جایگاه بسیار ممتازی برخوردار است. اهمیت آن را اگر بخواهیم در یک جمله خلاصه کنیم اینکه تنها مجموعه ای است که هیچ نظارتی بر آن وجود ندارد. قدرت، اختیار و صلاحیت گزینش رهبری سیاسی – مذهبی جامعه اسلامی که تأثیر آن در فراسوی مرزهای جهان اسلام قابل دریافت است، مسئولیت کمی نیست.
اهمیت این مجلس وقتی دو چندان می شود که بدانیم در صدر مشروطه که حکومت پادشاهی در حال تزلزل بود از سوی علمای تراز اول جهان تشیع، بدیل درون دینی برای سلطنت ارائه نشد. شیخ ابراهیم زنجانی (صادرکننده حکم اعدام شیخ فضل الله نوری) در پاسخ به انتقادات زیادی که درباره بی توجهی علما به انتخاب ولی فقیه در آن زمان می شد، با صراحت به سردرگمی علما در چگونگی کشف چنین فردی با مکانیزم مردم سالاری اعتراف و دهها دلیل را برای عدم امکان چنین امری متذکر می شود، به طور مثال می گوید اگر ۱۰۰ نفر آمدند و خود را واجد شرایط دانستند، چه کنیم؟
اگر فردی توان نداشت چگونه کنار برود؟ مردم در انتخاب او چه کنند؟ اگر انتخاب کنندگان خود واجد شرایط بودند چه باید بکنند؟ و... امام آمد و با درس آموزی از آن تاریخ تلخ، ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران را طوری طراحی کرد که هم صفات رهبری محفوظ بماند و هم مردمی که در احراز آن صفات نمی توانند به صورت تخصصی و قطعی نظر دهند از گردونه انتخاب رهبری دینی- سیاسی جامعه خویش محروم نشوند. بنابراین «صفات» به عنوان یک مقوله اعتقادی و جوهری و «انتخاب» به عنوان یک مقوله اجتماعی در نظام سازی امام ممزوج گردید و «نیابت در زمان غیبت» با «نقش مردم در عرصه سرنوشت» اجتهاد پویای تشیع را کارآمد نشان داد. ولایت فقیه در اندیشه امام از جوهره ذاتی برخوردار است، به صورتی که با صراحت می فرمایند «ولایت فقیه چیزی نیست که آن را خبرگان درست کرده باشد» اما خبرگان ملت مأموریت تبدیل بالقوگی آن به بالفعل را به عهده دارند.
بنابراین این جایگاه «رهبرجوی» این مجلس به گونه ای است که رقابتی بین مجتهدین معتمد ملت وجود ندارد. عرصه انتخابات خبرگان عرصه «انتخابات عرفی» و هوی و هوس نیست بلکه امانتداری از سوی ملت برای احراز شرایط و صفات ولایت است. نتیجه اینکه هم در ورود به این مجلس و هم در عملی که در آن انجام می شود ردپای دنیا یافت نمی شود و نباید یافت شود. عرفی گرایان که تقدس در حوزه سیاست را بی معنی می دانند، بارها تلاش نمودند جایگاه خبرگان را تقلیل و آن را نهادی مدنی که با شاخص های روشنفکری قابل فهم باشد، بدانند. در ماه های منتهی به نشست دیروز خبرگان روزنامه ها و رسانه های تملق گو و سیاست زده بازی مفصلی را برای ریاست مجلس خبرگان شروع کردند و تلاش نمودند این حریم را به رقابت های تنفرآمیز تبدیل کنند.
برخی از اعضای آن نیز ناخودآگاه به این بازی وارد شدند و ابایی از این نداشتند که هم ترازان خود در آن مجلس را «ناصالح» خطاب کنند. از چند ماه پیش بازی «هاشمی می آید – هاشمی نمی آید» را به راه انداختند اما غافل از اینکه رویه مذکور نه تنها خدمت به آیت الله هاشمی نبود بلکه باز کردن دریچه سیاست بازی به «مجمع مجتهدین» بود.
واقعاً مزایای ریاست مجلس خبرگان برای جریان اصلاحات چیست که اینقدر بی صبری و جرزنی را به راه انداختند؟ در تحلیل این بی صبری حتماً به «نفس های نفاق آلوده» می رسیم که در سینه ها پنهان و در چشمان نمایان است. در اوایل سال ۱٣٨۴ با جمع دانشجویی خدمت آیت الله هاشمی رسیدیم، نگارنده به عنوان سخنگوی جمع، ضمن تمجید از تأثیر وی در انقلاب اسلامی و یادآوری نگاه امام به ایشان و برشمردن همه خوبی های وی، عرض کردم جنابعالی خود را مزین به همین جمله امام که «هاشمی ذخیره ای برای انقلاب است» بدانید و این مدال را در حوزه انتقال تجربه به کار گیرید و وارد عرصه اجرایی کشور نشوید.
حضرت آیت الله در پاسخ فرمودند:«دم پای شما بچه های وزارت اطلاعات اینجا بودند و گفتند که بنده ۵۱ درصد رأی دارم پس مردم مرا می خواهند و من باید بیایم». آمد و آن شد که نباید می شد. در انتخابات دیروز نیز خبرهایی بود که یکی از اعضای دولت که در انتقال اخبار جایگاه حقوقی و موجه دارد، حضرت آیت الله را به این نقطه رساند که وارد گود رقابت برای ریاست خبرگان شود و آن شد که باز نباید می شد.
در صورتی که با یک حساب عقلایی و سرانگشتی می شد این سوال را طرح کرد که مگر می شود افرادی که در اواسط مجلس خبرگان ریاست را از هاشمی گرفتند، مجدداً ایشان را به ریاست برگزینند؟ بنابراین چون ترکیب مجلس همان مجلسی است که هاشمی را انتخاب نکردند اکنون نیز همان موضع را دارند و نباید آیت الله هاشمی وارد این انتخاب می شد. روزنامه شرق دیروز در مصاحبه ای با هاشمی طوری تیتر می زند که ایشان نمی آید. ایشان در چند نوبت با جمله «اگر احساس تکلیف کنم می آیم» شروع کرده است و از قضا در همه موارد احساس تکلیف کرده اند.
نگارنده سخت معتقدم حرمت آیت الله هاشمی در نظام جمهوری اسلامی باید حفظ شود اما این هوشیاری و تیزبینی باید از خود ایشان شروع شود که با تحلیل ها و اطلاعات غلط وی را نقل مجالس نکنند. هاشمی همچنان ذخیره ای برای انقلاب است اما عرفی گرایان تلاش می کنند این ذخیره را طور دیگری تفسیر نمایند. گویی طمع ورزی عرفی گرایان تا اندازه ای از مشی وی سرچشمه می گیرد و این برای نیروهای مومن به انقلاب اسلامی تلخ و ناراحت کننده است.

حمایت:نهضت سیاه کشی‍!
«نهضت سیاه کشی‍!»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم دکتر جواد منصوری است که در آن می خوانید؛قتل و شکنجه سیاهپوستان آمریکا، داستانی تکراری و غم بار است که هر از گاهی در دفتر تاریخ این کشور نوشته می شود. طی چند ماه گذشته چندین سیاهپوست به دست پلیس و یا نژادپرستان به قتل رسیده اند و به نظر می رسد واکاوی تاریخی این جریان در مقطعی که منجر به اعتراضات گسترده ای نیز در جای جای این کشور گردیده، ضروری و لازم باشد. کشور فعلی ایالات متحده آمریکا، حدود دو و نیم قرن پیش توسط عدّه ای از استعمارگران اروپایی تصرف گردید.
آنان تصور می کردند با اشغال این سرزمین که هزاران کیلومتر از سرزمین های اصلی شان فاصله داشت، قادرند آزادانه و بدون محدویت هر کاری که در آنجا مایلند انجام دهند. با توجه به امکانات فوق العاده ساده و ابتدایی آمریکا، این سرزمین به عنوان مهد آمال و آرزوهای استثمارگران اروپایی قرار گرفت. آنان برای دستیابی به اهدافشان که عمدتاً کشف معادن طلا بود نمی توانستند به ساکنان اصلی آمریکا که سرخپوستان بودند اعتماد کنند، زیرا آنان زیر یوغ مدیریت استعماری اروپایی ها نمی رفتند، لذا دست به کشتار وسیعی زده و سرخپوستان را به وسیله وحشیانه ترین شیوه ها، به قتل رساندند تا این سرزمین را به طور کامل در اختیار گیرند.
حدود ٣۰ سال این نسل کشی ادامه داشت و میلیون ها نفر از بومیان آن از بین رفتند. قدم بعدی، تامین نیروی انسانی برای دستیابی به اهداف مهاجرت بود و بدین منظور برده های آفریقایی به وسیله کشتی در بدترین شرایط و فجیع ترین شیوه به آمریکا منتقل شدند. از همان زمان، بحث استثمار سیاهپوستان بدون در نظر گرفتن هیچگونه حق و حقوقی از سوی ثروتمندان مهاجر اروپایی- از ملیت های اسپانیایی، انگلیسی و فرانسوی ها - مطرح گردید. بدین ترتیب جبهه های متفاوتی از سوی این استعمارگران برای رقابت بر سر بهره کشی حداکثری از سیاهپوستان مظلوم و استثمار از طبیعت شکل گرفت. زمانی که به کارگیری برده داران در تمام سرزمین پهناور آمریکا به طور رسمی نشر پیدا کرد، رفته رفته عناد و دشمنی با آنان به این دلیل که گاهی از شدّت فشار و ظلم، سرکشی می نمودند و خواسته هایی داشتند، بیشتر و گسترده تر گردید.
بر اساس همین ظلم های فراوان به سیاهپوستان بود که جنگ شمال و جنوب علیه برده داری به راه افتاد. سیاهپوستان در طول تاریخ پر فراز و نشیب آمریکا همواره به نحوه برخورد تحقیرآمیز و بهره کشی، محروم بودن از حقوق شهروندی و حتی نحوه برخورد دستگاه قضایی در دادگاه ها اعتراض داشتند. این ظلم آشکار، در دوره ما نیز همچنان ادامه دارد که شاهد مثال آن، گروه معروف «کوکلان ها» است. این گروه، سازمان های همبسته ای در آمریکا در گذشته و امروز می باشند که پشتیبان برتری نژاد سفید، نژادگرایی، ضدیت با آئین کاتولیک، بومی گرایی و نفرت نژادی هستند. آن ها برای رسیدن به اهداف خود به اعمالی غیر اخلاقی متوسل می شوند.
برای نمونه استفاده از ابزار ترور، خشونت و ایجاد وحشت از جمله حربه های آنان جهت پیشبرد عقایدشان است. به دلیل تبلیغات منفی جهانی، این گروه از صحنه سیاسی آمریکا به شکل رسمی حذف و نابود شد اما به شکل غیر رسمی، مشی و شیوه آنان همچنان ادامه دارد. دستگیری، محکومیت، شکنجه، زندان های طولانی مدت برای جرائم بسیار سبک در مورد سیاهپوستان به یک روش عادی تبدیل شده است. طبیعی است نه در آمریکا، بلکه هر کشور دیگری، اگر گروهی تحت ظلم و تبعیضِ غیرقابل تحمل قرار داشته باشند، هر از گاهی دست به اعتراض و شورش می زنند. پلیس آمریکا که شیوه اسلاف خود در سرکوب این طبقه محروم جامعه آمریکا را به ارث برده است، به صورت طبیعی و سیستماتیک با سیاهپوستان برخورد می کند که شرح آماری آن از حوصله این یادداشت خارج است.
آنان کماکان معتقدند سیاهپوستان برده های نظام سرمایه داری هستند و با این دیدگاه است که به نوعی نهضت سیاه کشی که می توان ادعا کرد از خشونت تروریست ها نیز مرگبارتر است، در جامعه به اصطلاح حقوق بشری و متمدّن آمریکایی رشد کرده است. نکته حائز اهمیت اینجاست که در یکی دو سال اخیر، اخبار رفتار خشونت آمیز پلیس و قتل سیاهپوستان بیشتر از گذشته به خارج از مرزهای آمریکا درز می کند و یکی از دلایل آن، رشد سریع شبکه های اجتماعی و سرعت انتقال اخبار در سراسر جهان است. بعضی به غلط اینگونه تصور می کنند که این دست فجایع در گذشته به ندرت رخ می داده، در حالی که سابقه سرکوب سیاهپوستان به چند قرن قبل باز می گردد و این امر تازگی ندارد. در طول ۲۰۰ سال گذشته، ظلم بر سیاهپوستان به روالی عادی و رایج تبدیل گردیده است.
شورش سال ۱۹۹۲ در لس آنجلس مجموعه ای از حوادث شامل شورش، غارت و اختلالات مدنی بود که در شهر لس آنجلس واقع در ایالت کالیفرنیا در آوریل و می آن سال به وقوع پیوست. این حوادث به دنبال آزادی افسران پلیسی که در یک حادثه وحشیانه حضور داشتند اتفاق افتاد. این حادثه بزرگترین شورشی بود که از زمان شورش های سال ۱٨۶٣ نیویورک در ایالات متحده به وقوع پیوسته بود و می رفت تا این ایالات را از این کشور جدا کند. اما در نهایت با کمک پلیس ایالت های دیگر، با توسل به خشونت شدید، موقتاً فروکش کرد، بنابراین، چنین حوادثی تازگی ندارد.
با توجه به سانسور رسانه ای در آمریکا و اقتصاد رو به افول این کشور در عرصه جهانی، پیش بینی می شود در آینده، شاهد وخیم تر شدن وضعیت معیشتی و اجتماعی سیاهپوستان باشیم و حوادثی نظیر حادثه فرگوسن تکرار شوند. در این مقطع، وظیفه مسئولین رسانه ای کشورمان است که با فعالان حقوق سیاهپوستان ارتباط گرفته و جزئیات اینگونه اخبار را در راستای اقدام رسانه ای متقابل به اطلاع مردم جهان برسانند. اگر حوادثی نظیر آنچه در هفته ها و روزهای گذشته در آمریکا علیه سیاهپوستان رخ داد، در کشور ما به وقوع می پیوست، به بمب خبری و سوژه روز رسانه های صهیونیستی تبدیل می گشت و بر این اساس، ضروری است تا با استفاده از قدرت رسانه ای کشورمان، این نقاط ننگین و تاریک نظام سرمایه داری به اطلاع تمام آزادیخواهان دنیا رسانده شود و بدین وسیله پیام عدالتخواهی مکتب واقعی اسلام، به دور از تبلیغات منفی رسانه ای غرب در سراسر جهان منتشر گردد.

آفرینش:پایانِ خوشِ پایان نامه نویسی در جامعه ی ما کِی محقق خواهد شد؟
«پایانِ خوشِ پایان نامه نویسی در جامعه ی ما کِی محقق خواهد شد؟»عنوان سرمقاله وزنامه آفرینش به قلم زهرا کیان بخت است که در آن می خوانید؛یکی از موضوعات تازه ای که دانشجویان ما، عمدتاً در مقطع کارشناسی ارشد و درمورد برخی از رشته های خاص؛ در مقطع کارشناسی، با آن مواجه می شوند؛ واحدی تحت عنوان پایان نامه است که بسته به مسائل مختلف و شرایط دانشجو و دانشگاه، از یک تا چند ترم به طول می انجامد. این موضوع، در سال های اخیر، بسیار بیش تر از سابق، توجّهات را به خود جلب کرده و بحث بر سر این که چگونه می شود از پایان نامه های تألیفی دانشجویان، به جای استفاده ی تزئینی و دکوری در کتابخانه ها و بایگانی دانشگاه ها، به گونه ی دیگری استفاده کرد که در رشد علمی و تولید ثروت برای جامعه هم مثمرثمر باشد، مسأله ای است که در فضای رسانه ای بیش از پیش، مورد طرح قرار گرفته است.
یکی از اولین نقدهایی که می شود به روند پژوهشی در جامعه ما-که پایان نامه نویسی نیز جزئی از آن است- وارد کرد؛ موضوعِ نداشتنِ دغدغه های پژوهشی در محیط های آموزشی مدارس و دانشگاه هاست. در کشورِ ما، دانشجویان کارشناسی ارشد، در حالی کار بر روی پایان نامه ی خود را آغاز می کنند که اطلاعات پژوهشی آنان در حداقل بوده و زمینه ی پژوهشی آن ها بسیار اندک می باشد. این مساله، یک ضعف اساسی در حیطه ی علمی و آموزشی ما محسوب می شود. درواقع، دانشجوی کارشناسی ارشد، زمانی که کار بر روی پروژه ی خود را شروع می کند، اگر در دوران مدرسه و در مقاطع پایین تر در دانشگاه، زمینه ی پژوهشی خوبی را در اثر انجام تحقیقات و پژوهش های مختلف، کسب کرده باشد، در هنگام اجرای پایان نامه ی خود، قطعاً کار علمی قوی تر و بی نقص تری را ارائه خواهد داد در مقایسه با این که؛ ترم پایان نامه، نخستین تجربه ی جدی پژوهشی وی بوده و در این دوره، مشغول آزمون و خطا باشد. این مساله، ضرورت توجه به زمینه های پژوهشی را در مدارس و مقاطع کاردانی و کارشناسی، و تقویت آن ها را گوشزد می نماید.
اخیراً یکی از موضوعاتی که پیرامون آن بسیار صحبت شده، بحث تبدیل کردن طرح های پژوهشی از جمله پایان نامه، به ثروت است. اما این مساله، در درجه ی اوّل، برطرف کردن موانع موجود را می طلبد تا پایان نامه های ما، تبدیل به پژوهش هایی بشوند که واقعاً بتوان به منظور تبدیل ثروت از آن ها استفاده کرد.
در غیر این صورت و با پابرجا بودن موانع و ضعف ها در این مسیر، چه طور می توان انتظار داشت پایان نامه ها و تحقیقاتی صرفاً فرمالیته و فاقد نتیجه ی مشخص، کاربردی شوند و نفعی برای جامعه داشته باشند؟
به عنوان دست اندازهای موجود در مسیر پایان نامه نویسی که مستقیماً بر روی نتیجه ی نهایی کار، تاثیر می گذارد می توان به این موارد اشاره کرد:
۱-کم و ناکافی بودن اساتید به نسبتِ دانشجویان؛ که موجب می شود هر استاد راهنما، راهنماییِ پایان نامه ی تعداد زیادی دانشجو را بر عهده داشته باشد و طبیعی است که در چنین شرایطی، استاد راهنما حتی اگر هم بخواهد، نمی تواند وقت کافی را برای دانشجویان تحت نظر خویش بگذارد. حال آن که می دانیم در بسیاری از دانشگاه های موفق دنیا، یک دانشجو در هنگام انجام پروژه ی خود، به طور مستقیم تحت راهنمایی و هدایت علمی استاد راهنمای خویش قرار دارد و همین مساله موجب جدی تر شدن کار پژوهش و افزایش کیفی اجرای آن می شود.
۲-از آن جا که مساله ی پایان نامه نویسی در کشور ما تا به حال چندان جدی گرفته نشده است، این روند شکلی نه چندان مهم را به خود گرفته و به همین دلیل، حتی بسیاری از اساتید راهنما و مشاور نیز، به آن، توجهی جدی ندارند. از همین روست که ما در بسیاری از موارد، نه در میان اساتید نسبت به چنین مساله ای، تعهد لازم را می بینیم و نه در بین دانشجویان، انگیزه های لازم را برای آن می توانیم جست وجو کنیم. نتیجه ی این امر هم ارائه و دفاع پایان نامه هایی است که به رغم وقت و عمری که دانشجویان در قبال آن صرف کرده اند، نتیجه ی خاص و قابل توجهی از آن عاید نمی شود. به این ترتیب است که مسائلی همچون انتخاب موضوع، تصویب پروپوزال، جمع آوری اطلاعات و جلسه ی دفاع و اساتید راهنما و مشاور، همه و همه تبدیل می شوند به یک سری مسائل فرمالیته و فاقدِ نتیجه ی مطلوب.
٣-در کشور ما برنامه ای برای تشویق پایان نامه های برتر درنظر گرفته نشده است؛ این تشویق چه مادّی باشد و چه معنوی، می تواند برای انجام یک پروژه به صورت خوب و جامع، انگیزه بخش و امیدوار کننده باشد. درصورتی که درحال حاضر، پایان نامه برای اغلب دانشجویان، به منزله ی مجوزی برای پایان تحصیلات و فارغ التحصیلی بوده و با توجه به سیاست های موجود در این زمینه، تنها یک رفع تکلیف محسوب می شود. موضوعی مثل انتخاب پایان نامه های برتر اگرچه در حال حاضر، در کشور ما برقرار است، اما منظور ما موضوعی کلان تر است و آن این که؛ در هر دانشگاه، برای ایجاد نشاط علمی در بین دانشجویان، چه سیاست هایی اتخاذ می شود تا حداقل هشتاد درصدِ پایان نامه های دفاع شده در آن دانشگاه، پروژه ها و کارهای پژوهشی ای از آب دربیایند که نشانی از شور و شوقِ علمیِ انجام دهنده و پژوهشگرِ آن، در آن مشهود باشد؟
موضوعات و مسائل موجود در این حوزه، آن قدر فراوان و متعددند که نمی توان همه ی آن ها را در قالب یک متن و مقاله ی مختصر، گنجاند، اما به این نکته هم باید اشاره کرد که تا به حال، یکی از مهم ترین ریزبینی های صورت گرفته در این حوزه، مربوط به این بوده که آیا موضوع پایان نامه ای که در جلسه ی دانشگاه، برای تصویب، مطرح می شود، موضوعی تکراری است یا خیر؟ و درصورتی که محرز شود موضوع یاد شده تکراری است از ادامه ی روند پژوهش جلوگیری به عمل می آید و دانشجو می بایست موضوع دیگری را به عنوان موضوع پایان نامه برگزیند، اما مساله ی مهمی مانند این که پژوهشِ مزبور، قرار است جایگاه دانشجو را به عنوان فردی سرشار از پتانسیل های علمی، تا چه حد جابجا کند، و این که پروژه ی مزبور چه قدر در روند کلی پیشرفت جامعه ، نقش ایفا خواهد کرد؛ چیزی است که همواره مورد غفلت بوده است.
چرا دانشجویان ما بعد از اتمام واحد پایان نامه، تغییر علمی خاص و قابل توجهی را در خود مشاهده نمی کنند و چرا علی رغم صرف وقت و انرژی دانشجویان در این راستا، نتایجی که عاید می شود نتایجی درخور و سودمند برای جامعه نیست؟ مسئولان جامعه دانشگاهی چه سیاست هایی را در این زمینه پیش خواهند گرفت تا موضوع پایان نامه و انجام کار پژوهشی در جامعه ی ما از رکود فعلی خارج شود و دانشجویان به جای سکون و عدم تحرک، به خودباوری و نشاط علمی دست پیدا کنند؟ نشاط علمی ای که اثرات آن مستقیماً در جامعه تاثیرگذار خواهد بود.

آرمان:وحدت؛ مهمترین اصل خبرگان
«وحدت؛ مهمترین اصل خبرگان»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم محسن غرویان است که در آن می خوانید؛ما باید تابع قانون باشیم. آیت ا... هاشمی رفسنجانی و همین طور همه بزرگان ملاک خود را قانون می دانند و به هر شکل نسبت به نتیجه انتخابات ملتزمند و آن را می پذیرند. آیت ا... هاشمی نیز همیشه بر اساس احساس وظیفه و تکلیف انقلابی در صحنه حاضر بوده و نفس اینکه به هر حال به صحنه آمده و برای این انتخابات اعلام آمادگی کرده نشان دهنده عمق و میزان احساس وظیفه و مسئولیت در ایشان است که تشخیص داده با وجود همه دغدغه ها اما باز در این انتخابات مهم حاضر شده و خود را در معرض رای بگذارد.
آیت ا... یزدی نیز از دوستان قدیم و سابق آیت ا... هاشمی رفسنجانی بوده و همه این علما می توانند با وحدت، اتحاد و همکاری با یکدیگر با قدرت تمام در خدمت نظام جمهوری اسلامی ایران باشند و همگان نیز دل در گرو چنین امیدی بسته اند. هر کدام از این آقایان بزرگوار نیز چه در داخل خبرگان حضور داشته باشند و چه در خارج خبرگان، چه رئیس باشند و چه رئیس نباشند می توانند تاثیر گذار باشند به خصوص آیت ا... هاشمی رفسنجانی که خوب موضعگیری ها، افکار، ایده ها و سخنانش تاثیر خود را در جامعه داشته، دارد و خواهد داشت.
حال در این میان فرقی نیز نمی کند میان این که ایشان ریاست مجلس خبرگان را بر عهده داشته یا نداشته باشند. چرا که به هر حال آقای هاشمی از یاران مقام معظم رهبری هستند و ما باید دائما وحدت میان بزرگان را تبلیغ نماییم و تفرقه و جدایی را که آسیب بسیار بزرگی به کشور و ملت خواهد زد را تا جای ممکن به محاق ببریم. لذا تلاش ها همیشه باید در جهت تحقق وحدت حداکثری میان بزرگان باشد. در خصوص رقابت این بزرگواران نیز باید گفت که به هر حال رقابت در سطح مجلس خبرگان تعریف متفاوتی دارد و سطح مجلس و شأن آن بزرگواران فضا را به سمت حداکثر تعامل و احترام می برد.
در یک دوره هایی آیت ا... هاشمی رفسنجانی ریاست خبرگان را بر عهده داشتند و در زمان آیت ا... مهدوی کنی، آقای هاشمی برای اینکه کوچکترین تنشی نیز در مسائل ایجاد نشود به راحتی این جایگاه را واگذار کردند و الان نیز در انتخابات آیت ا... یزدی به این عنوان نایل آمده اند. به هر حال عالم سیاست از این فراز و فرودها دارد و این امر، کاملا طبیعی است. با همه این احوال این بزرگواران همچنان با یکدیگر دوست و رفیق خواهند بود و درایت این بزرگان از هر گونه تفرقه و ایجاد رقابت به شکل منفی جلوگیری خواهد کرد.

شرق:تکلیف یا خطای محاسباتی
«تکلیف یا خطای محاسباتی»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم صادق زیباکلام است که در آن می خوانید؛رسانه های اصولگرا به همراه بسیاری از چهره ها و شخصیت های وابسته به این طیف، بیش از آنکه از پیروزی شان در انتخاب هیات رییسه خبرگان که دیروز اتفاق افتاد خوشحال شده باشند، از آنچه شکست آقای هاشمی رفسنجانی لقب داده اند به وجد آمده اند. به نظر آنان، سنگینی ابعاد این شکست برای ایشان به مراتب گسترده تر از ماجرای انتخابات مجلس ششم در سال ٧٨ و ریاست جمهوری نهم در سال ٨٤ بود. آنان عامل شکست را در خطای محاسباتی ایشان می دانند. از دید آنها آقای هاشمی به همراه مشاوران و نزدیکان، اطمینان داشتند که اگر ایشان وارد عرصه شوند یقینا پیروز خواهند شد. فقط در این میان، مساله شرکت آیت الله هاشمی شاهرودی مطرح بود که آن هم در دقیقه ٩٠ و با کنار رفتن ایشان حل شد.
اما آیا به راستی تحلیل و برداشت اصولگرایان از انتخاب ریاست خبرگان درست است؟ آیا آقای رییس مجمع تشخیص مصلحت با اطمینان از اینکه به آسانی خواهد توانست رقیب اصولگرا را شکست بدهد وارد انتخابات شد؟ آیا اگر ایشان حدس می زدند نتیجه آنگونه می شود، در انتخابات ریاست خبرگان نامزد می شدند؟ پاسخ اصولگرایان همانطور که گفتیم به تمامی این پرسش ها مثبت است. به نظر آنان، آقای هاشمی به پیروزی یقین داشتند و اصلا حدس نمی زدند نتیجه آنگونه شود وگرنه اساسا کاندیدا نمی شدند. اما یک روایت دیگر هم وجود دارد. تصویر ٣٦ ساله ای که ما از ایشان پس از انقلاب داریم در مجموع تصویر یک شخصیت میانه رو معتدل است.
ممکن است امواج پرشتاب سال های نخست انقلاب، ایشان را هم مانند بسیاری دیگر با خود برای مدتی حمل کرده باشد اما واقعیت آن است که هر چقدر از آن سال های پر تب و تاب نخست انقلاب فاصله می گیریم، هاشمی رفسنجانی به اعتدال و میانه روی نزدیک و نزدیک تر می شود. این روند به ویژه بعد از دهه ٦٠ و آغاز نخستین دوره ریاست جمهوری، به طور منظم پررنگ تر می شود، تاجایی که از اواسط دهه ٨٠ و به ویژه از ٢٢خرداد ٨٨ به این سو می توان گفت ایشان دچار یک دگردیسی کامل می شوند. ایشان خواهان احترام کشورها یا فرهنگ و تمدن ها بود و به طور متناوب او را در جهت ترویج اعتدال، میانه روی، پرهیز از خشونت، افراطی گری و از سوی دیگر، وفاق و همدلی ملی می بینیم. در عین حال و با وجود این تحول، ایشان همچنان سفت و سخت و قرص و محکم به انقلاب و نظام پایبند مانده اند. رد خشونت و افراطی گری از یک سو و دغدغه نظام و آینده را داشتن از سوی دیگر، سبب می شود آقای هاشمی رفسنجانی به تدریج به این نقطه برسند که بزرگ ترین خطری که نظام را در بلند مدت تهدید می کند نه دشمنان خارجی که اتفاقا تندروی داخلی است، بنابراین ایشان فقط به نفی این مساله به عنوان یک باور سیاسی و دینی نمی پردازد، بلکه به واسطه خطری که معتقد است از جانب این آسیب ها متوجه کشور می شود، در مرتبه بعدی به مبارزه با این پدیده ها روی می آورد.
موضع گیری های ایشان در پنج سال اخیر را فقط می توان در قالب این اعتقاد که وظیفه دارند با تندروی مقابله کنند تبیین کرد. اعتقاد به رویارویی با تندروی فقط محدود به سخنرانی و مصاحبه نمی شود. اصلی ترین دلیل ایشان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ٩٢، دقیقا به واسطه تهدیدی بود که احساس می کردند از ناحیه سیاست های دولت وقت متوجه آینده نظام شده است. سن ایشان در یک سو و شرایط سیاسی دشوار کشور در سوی دیگر، تصمیم به شرکت در انتخابات ٩٢ را برای آقای هاشمی فوق العاده دشوار کرده بود، اما به واسطه آنچه به آن اشاره شد، با وجود اکراه و سختی ای که این تصمیم داشت، نهایتا به وزارت کشور رفته و ثبت نام کردند.
زمانی هم که اطلاع داده شد شاید پای رد صلاحیت وسط بیاید، حاضر نشدند از نامزدی انصراف دهند. حکایت اعلام نامزدی آیت الله هاشمی برای ریاست مجلس خبرگان هم دقیقا با این الگوی ٣٠ساله از رفتار سیاسی ایشان مطابقت پیدا می کند. ایشان با علم به اینکه می دانستند موضع گیری و جهت گیری بسیاری از اعضای خبرگان چگونه است، مع ذلک به واسطه احساس خطری که داشتند وارد رقابت شدند. از ماه ها قبل هم ایشان رسما اعلام کرده بودند اگر ببینند افرادی قصد نامزدی دارند، ساکت نخواهند نشست و این دقیقا کاری بود که انجام دادند. ایشان به هیچ روی نگفته بودند این ورود به صحنه موفقیت آمیز خواهد بود و یقینا پیروز خواهند شد. اینها همه از ساخته ها و القائات اصولگرایان است. به بیان ساده تر نامزدی ایشان از باب وظیفه ای بود که در قبال ابرهای سیاسی که به گفته ایشان برخی تندروی ها در آسمان کشور ظاهر کرده، احساس می کردند. ایشان بعد از اعلام نتایج انتخابات دیروز فقط یک جمله گفتند «نمی توانستم و نتوانستم ساکت بنشینم. با پاگذاشتن بر ٨٠ سال آبرو و حیثیت سیاسی ام، به آخرین وظیفه و تکلیفم برای انقلاب و نظام عمل کردم».

مردم سالاری:اقتصاد ایران در انتظار یک تصمیم شجاعانه
«اقتصاد ایران در انتظار یک تصمیم شجاعانه»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم حمیدرضا شکوهی است که در آن می خوانید؛با گذشت بیش از ده ماه از درخواست دولت برای انصراف بخشی از مردم از یارانه که با پاسخ مثبت اکثریت مردم مواجه نشد، همچنان گره یارانه نقدی که بخش اعظم منابع مالی کشور را می بلعد به جای خود باقیست. درخواست برای انصراف مردم از دریافت یارانه در شرایطی مطرح شد که برخی کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی معتقدند از آنجا که نفت، یک ثروت ملی است و همه مردم باید از این ثروت ملی سهم داشته باشند و با توجه به اینکه بخش اعظم یارانه نقدی مردم از طریق همین ثروت ملی تامین می شود، نمی توان مردم را، حتی قشر مرفه جامعه را از دریافت آن محروم کرد. به عبارت دیگر پول نفت و هر آنچه از آن حاصل می شود به عنوان یک ثروت ملی متعلق به عموم مردم ایران است. اما این به معنای آن نیست که پول نفت را بین مردم تقسیم کرد تا به طور نقدی به مردم پرداخت شود.
بهترین راهکار برای بهره مند شدن عموم مردم از درآمدهای حاصل از نفت، تزریق آن به پروژه های زیربنایی بویژه در نفت، گاز و پتروشیمی است تا با توسعه پروژه ها و تسریع در اجرای آن، عملا زمینه بهره مند شدن عموم مردم از درآمدهای آن حاصل شود. توسعه پروژه ها به معنای افزایش تولید نفت و گاز، چه به منظور افزایش میزان صادرات، چه تبدیل آن به فرآورده و صادرات آن و چه بهره مندی از منابع آن به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی است که تاثیرات به سزا و غیر قابل انکاری در تقویت اقتصاد کشور و تولید ملی و افزایش درآمد سرانه ایفا می کند. تقویت اقتصاد کشور، طبیعتا می تواند رشد اقتصادی را با ارقام بالاتری امکانپذیر سازد و مشکل بیکاری را که همچنان یکی از معضلات مهم اقتصاد کشور بویژه در بین جوانان دارای مدرک دانشگاهی است رفع کند.
اما گام برداشتن در مسیری که به این هدف منتهی می شود نیازمند یک عزم جدی و البته تصمیمی شجاعانه است. اگر بپذیریم که پرداخت یارانه نقدی به شیوه کنونی که در زمان دولت قبل ابداع شد، یک تصمیم اشتباه و عامل اصلی افزایش میزان نقدینگی و تورم در کشور بود که موجب شد هم اکنون ارزش آن میزان یارانه نقدی به کمتر از نصف کاهش پیدا کند، و اگر قبول کنیم که برای رفع این مشکل، هر روز تاخیر به معنای از دست دادن فرصتهای بیشتری برای رشد و توسعه اقتصادی کشور است، اتخاذ تصمیم قاطع برای باز کردن کلاف سردرگم پرداخت یارانه نقدی با سهولت بیشتری امکانپذیر خواهد شد. ضمن اینکه در این مسیر لازم است مردم را توجیه کرد و اطلاعاتی دقیق و بدون سانسور به مردم ارائه داد.
مردم در سالی که گذشت، بهبود وضعیت بهداشت و درمان کشور را به طور ملموس درک کردند. اگر به خوبی برای مردم تبیین شود که با پول یارانه ها می توان اقداماتی چنین بزرگ را انجام داد و اگر مردم توجیه شوند که مبلغ کنونی پرداختی به آنها به طور منفرد، گره خاصی از مشکلات آنها باز نمی کند و تجمیع این مبالغ می تواند تاثیرات بسیار بیشتری در زندگی آنها و از جمله بهبود درآمد و رفع بیکاری و ... داشته باشد، و هر ماه گزارش دقیقی از چگونگی هزینه کرد مبالغ یارانه هایی که پرداخت نشده به مردم ارائه شود، به مرور زمان می توان مردم را در این مسیر همراه کرد. البته با توجه به اختلاس ها و تخلفات مالی سال های اخیر، اعتماد مردم به مسوولان خدشه دار شده و بازگرداندن این اعتماد از دست رفته کار بسیار دشواری است. اما باید بپذیریم که تداوم روند کنونی پرداخت یارانه ها که هنوز سال جدید آغاز نشده، در منابع آن کسری حاصل شده، نه تنها به سود هیچکس نیست، بلکه عملا به زیان اقتصاد کشور خواهد بود.
میادین مشترک نفت و گاز کشورمان نیازمند تزریق منابع مالی است و اگر این تزریق در زمان موردنیاز صورت نگیرد، مشخص نیست که اصلا نفت و گازی برای برداشت از این میادین مشترک باقی مانده باشد. اگر مردم بدانند که قطر با گاز همین میدان مشترک با ایران مسیر توسعه خود را سرعت بخشید، قطعا همراهی بیشتری با تزریق منابع مالی به این پروژه و پروژه های مشترک دیگری که می تواند زمینه ساز رشد اقتصادی و تقویت درآمد سرانه باشد خواهند داشت. اقتصاد ایران به طور اعم و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به طور اخص نیازمند یک تصمیم شجاعانه است.

ابتکار:در این فرصت کم برای توافق چه باید کرد؟
«در این فرصت کم برای توافق چه باید کرد؟»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم حمید قاسمی فیض آباد است که در آن می خوانید؛ماری هارف سخنگوی وزارت خــــارجه امریکا مــی گوید: امکان توافق هسته ای خوب وجود دارد البته هنوز موانعی بر سر این راه وجود دارد که ما سعی داریم آنها را برطرف کنیم و اعتقاد داریم که می توانیم تا پایان ماه مارس این کار را انجام دهیم. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجه اروپا در همراهی با ماری هارف اظهار می کند که توافق خوب در دسترس است. این دو مقام اروپایی و امریکایی با اینکه اذعان می کنند توافق خوب امکان پذیر است اما هیچکدام به مسئله و موانع توافق اشاره ای نمی کنند. این متن وقتی تکمیل می شود که به نشست مشترک لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه و جان کری نـــگاه کنیــم، این دو به مدد هم می آیند و موانع توافق هسته ای خوب را توضیح می دهند.
کـری می گوید: ما خواهان توافقی مستحکم با ایران هستیم برنامه های هسته ای ایران باید صلح آمیز باشد ما به کشور های زیادی تعهد دادیم که با ایران به توافق هسته ای قابل قبول برسیم. او در ادامه می گوید ما به دنبال دست یابی فوری هر توافقی نیستیم، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه جاهای خالی این متن را تکمیل می کند و می گوید ایران می تواند برنامــه های هسته ای غیر نظامی داشته باشد اما اجازه نمی دهیم که برنامه تولید سلاح های هسته ای داشته باشد.
با توجه به اظهارات مقامات اروپایی و امریکایی، این سوال ایجاد می شود که آیا هنوز طرفهای مذاکره ی با ایران قانع نشده اند که ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست ؟
آیا آنها در نیافته اند که دولت ایران به نمایندگی از ملتی بزرگ تمام تلاش خود را کرده و می کند که دیوار بی اعتمادی بین ایران و طرفهای مذاکره را فرو بریزد ؟
به نظر می آید این اتفاق افتاده است و دولت ایران در گفتار و در عمل نشان داده است که قابل اعتماد است و بخشی از مذاکره کنند گان با ما نیز به این واقعیت رسیده اند که ایران قابل اعتماد است و این توافق باید سر بگیرد. همانطور که ملاحظه کردید کری می گوید: ما به کشور های زیادی برای رسیدن به توافق خوب تعهد دادیم و فابیوس نیز می گوید: ایران می تواند انرژی هسته ای صلح آمیز داشته باشد اما ما نمی گذاریم به سلاح هسته ای دست یابد. تعهد اروپا و امریکا به دوستان و هم پیمانانش روشن است آنها باید به کشور های منطقه اطمینان ببخشند که ایران نه امروز و نه فردا بدنبال تولید سلاح هسته ای نیست.
من تقریبا با اطمینان می گویم هم پیمانان منطقه ای آمریکا و اروپا می دانند که ایران کشور قابل اعتماد و پایبند به تعهدات خویش می باشد اما آنچه که آنها را به تکاپو می اندازد تا به طرفهای مذاکره فشار بیاورند و از آنها بخواهند تا تضمین های بیشتری برای توافق خوب به ایران بدهند، چیست؟آیا این تضمین ها را فقط برای جلوگیری از دست یابی ایران به سلاح هسته ای می خواهند؟ اینطور به نظرنمی آید بلکه آنها در پی آن هستند که تا پس از توافق هسته ای، ایران به همه ی منافع ا ین توافق نرسد و نقشه ی ژئو پولوتیک منطقه ای تغییر نکند.
ایران با توافق هسته ای در مسیر قدرتمند شدن در حوزه ی سیاست و اقتصاد قرار می گیرد تضمینی که هم پیمانان منطقه ای اروپا و امریکا می خواهند این است که امریکا و اروپا به آنها تعهد بدهند که پس از توافق هسته ای این اتفاق نخواهد افتاد، آنها می دانند،در پس توافق هسته ای با ایران دیگر، بهانه ی ناامنی های منطقه ای فقط به گردن ایران نمـی افتـد آنها می دانند که هر چه تلاش کنند جلوی پیشرفت ایران بعد از توافق هسته ای برای تبدیل شدن ایران به قدرت منطقه ای را نمی توانند بگیرند اما آنها می خواهند ۱+۵ تعهد دهد که ایران قدرت برتر منطقه ای نشود برای اینکه این مسئله ی پیچیده حل شود چه باید کرد ؟ آیا ایران باید از منافع توافق هسته ای بهرمند نشود اگر چنین شود برای هم پیمانان منطقه ای اروپا و امریکا شرایط استثنایی ( اوکازیون ) شکل می گیرد.
آنها می خواهند ایران هم چنان به تعهدات خویش عمل کند اما یا تحریم ها اساسا برداشته نشود یا اینکه رفع تحریم ها به طور کامل در زمان طولانی تحقق یابد.اوباما، فدریکا موگرینی، جان کری، دولت ایران و ظریف بخش منصف قضیه هستند و هم پیمانان منطقه ای ۱+۵ کاری با انصاف در حوزه ی رفتار سیاسی ندارند در میان این هم پیمانان منطقه ای دوست و دشمن، دارای منافع مشترک شده اند. جالب است متذکر شویم رژیم نژاد پرست منطقه حتی به منافع خویش نیز نمی نگرد و تنها به اضمحلال ایران بزرگ می اندیشد.
اما ما در برابر این شطرنج سیاسی چه باید بکنیم. دولت تمام توان خود را در کف اخلاص گذاشته است.مسئول سیاست خارجی اروپا و امریکا تا حد قابل قبولی در حال تلاش به سمت توافق خوب هستند اما هنوز در این فرصت کم عده ای باید به میدان بیایند ایران دوستان مقیم امریکا و اروپا نباید بیکار بنشینند تا این فرصت استثنایی از دست نرود، مردم خوب آمریکا و اروپا و طرفداران حقوق بشر باید از طرق مختلف و شبکه های ارتباطی از توافق حمایت بکنند و کمپین های توافق هسته ای راه بیاندازند اما آنچه را که مهمتر از اینهاست اصولگرایانی که در سیاست خارجی چین و روسیه را قابل اعتمادتر از بقیه می دانستند ومی دانند باید از طرق مختلف، آنها را تحریص و ترغیب کنند که این دو کشور نیروی لازم را برای توافق قطعی بگذارند شاید، اگـــرشـــورای تبلیغات در راستای حمایت از توافق خوب مردم را به خیابان بیاورد بی فایده نباشد.باید همه در ابعاد داخلی و منطقه ای و بین المللی همه ی امکانات خود را برای این توافق به میدان بیاورند این یک فرصت استثنایی است رسیدن به توافق برای همه ی جهان سودمند است.

دنیای اقتصاد:مذاکرات هسته ای و افق همگانی امنیت
«مذاکرات هسته ای و افق همگانی امنیت»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم امیر مدنی است که در آن می خوانید؛فشردگی، پیچیدگی و سختی مذاکرات هسته ای با افق دستیابی به توافقی عقلانی همه بازیگران ژئوپلیتیک را در جهان و خاورمیانه به صف آرایی واداشته است. سفر آقایان السیسی، اردوغان و نوازشریف به عربستان از بهر دوخت شکاف بین جهان سلطانی و اخوانی و نطق تند آقای نتانیاهو مبتنی بر تلاش برای بی رقیب ماندن در خاورمیانه در مجلس آمریکا و حمله به تلاش های آقای اوباما در دستیابی به توافقی با ایران، نشانگر آن است که مساله دامنه ای بس وسیع تر از مورد خاص هسته ای دارد و متوجه تمامی تعادلات ژئوپلیتیک (منابع، بازارها، ارتباطات، شاهراه ها و ...) و آینده خاورمیانه است. به نظر می رسد که آمریکا به دنبال تعادلی جدید است که در آن با ملاحظه تاریخ، جغرافیا، فرهنگ، جامعه مدنی و بنیه دفاعی، نقش تاریخی ثبات آفرین ایران را در منطقه به رسمیت بشناسد.
امری که مخالفت دولت های وقت عربستان و اسرائیل را در پی داشته تا جایی که زمزمه هایی از اقدام مشترک آنان حتی برخلاف نظر کاخ سفید آقای اوباما بر ضد ایران به گوش می رسد. قدرت های تاریخی خاورمیانه همچون ایران، ترکیه، عربستان سعودی و مصر هر کدام دارای سنت و پیشینه تاریخی خود هستند که گرایش های ژئوپلیتیک آنان را به گونه ای تحت تاثیر قرار می دهد. اگر ترکیه با دور شدن از اروپا و سیستم تفکر سیاسی مدرن آن به حمایت از گرایش های خلافتی در چارچوب گرایش نو عثمانی-اخوانی روی آورده است و عربستان و شیوخ متحد از بازیگران تندرویی که گاه از کنترل نیز خارج می شوند می پردازند، ایران با اقدام جدی، سریع و منضبط در پشتیبانی از نیروهای ضدداعشی نشان می دهد که در استقلال عمل خویش، گرایش های امنیت آفرین همانندی با غرب می تواند داشته باشد. گرایش هایی که از دوره ازون حسن سلطان مقتدر سلسله «سپید گوسپندان» آغاز شده و با صفویان به اوج می رسد و مبتنی بر نزدیکی با قدرت های اروپایی از بهر حد گذاشتن بر توسعه طلبی عثمانی بوده است.
واقعیت آن است که سرزمین ایران در تاریخ چندین هزاران ساله خود محل عبور و مرور، تلاقی مدنیت ها، همزیستی اقوام و نحله ها، تنازع قدرت ها و گرایش های گوناگون و شاهراه شرق به غرب و یکی از مراکز مهم تعامل جهانی بوده است. تلاش صورت های بهتر مدنیت ایرانی و جامعه مدنی ایران فراسوی آرایش سیاسی عصر، در درازای تاریخ، یافتن سنتز و هم نهاد این تنوعات و تفاوت ها از طریق همزیستی مبتنی بر امنیت و مبتنی بر قانون و تعامل با جهان بوده است.
در سه گرایش عمده جامعه مدنی ایران در درازای تاریخ (قانون برآمده از فرهنگ پهلوانی عهد باستان، عرفان دوران اسلامی و فرهنگ حقوقی برآمده از مشروطیت) آنچه مطرح است انسان و حقوق وی فراسوی تعلقات فرقه ای – قومی است. آنچه بسیاری را در منطقه به ایران نزدیک کرده است در اصل جست و جوی امنیت مبتنی بر قانون و حقوق، از بهر همزیستی ارائه شده به وسیله جامعه مدنی ایران است، امنیتی که اگر همگانی و دموکراتیک نباشد نمی تواند پایدار باشد.
رسیدن به توافقی عقلانی در زمینه هسته ای که به امنیت و ثبات در منطقه کمک شایان و اساسی خواهد کرد، صورت های بهتر گرایش های پایه جامعه مدنی ایران و قانونمداری و حق طلبی آن را تقویت و گرایش های افراطی را در همه جا تضعیف کرده و به انزوا خواهد کشاند. تمامی قدرت های منطقه ای نیز می توانند دریابند که به دلیل حضور و وجود رقیب و عدم امکان حذف یکدیگر از جغرافیا، بهره جویی از دیپلماسی برای حل اختلافات و افزایش امنیت مبتنی بر توافق ها دارای هزینه های بسیار کمتری است.
توافق هسته ای عقلانی همراه با افزایش وزن و اعتبار ایران، امنیت را برای تمام منطقه و تمام اقوام افزایش خواهد داد و راه را برای در هم شکستن داعش و پدیده های خشونتی مشابه هموار خواهد کرد. اگرچه از دید تاکتیکی، داعش و گروه های خشن همانند، در کوتاه مدت می توانند و باید با ابزار دفاعی در هم شکسته شوند، در درازمدت، تنها همکاری ملت ها و دولت های منطقه و گسترش فرهنگ مدرن و حقوق شهروندی برآمده از رفاه و مبادلات تجاری و فرهنگی گسترده است که می تواند خشونت های جنگ های تروریستی را منزوی کند.
با ایجاد بازارهای مشترک، سیستم های دفاعی منطقه ای در چارچوب حقوقی، آمد و شد گسترده و تبادلات و با کاشت درخت دوستی، فضای زیست مشترکی آفرید که شهروندان ایرانی، ترکیه، مصر و شبه قاره هند و آسیای میانه و اعراب و ... در چارچوب فرهنگی دموکراتیک و محترم شمارنده حقوق همگان و به ویژه اقلیت ها، بتوانند در سایه اقتصادی شکوفا، با طرد جنگ و تروریسم در امنیت و آرامش و صلح در کنار هم زندگی کنند.
 

جام جم آنلاین