گرامی باد اول ماه مه
روز همبستگی جهانی کارگران و زحمتکشان

سعید آذرنگ


• امروز پاسخ ما به مرحله جدید سرمایه فراملی، کشف جسورانه شیوه های نو برای ایجاد همبستگی بین المللی طبقه کارگر، و کشف اشکال جدیدی از اصول تشکیلات کارگری و سازماندهی کارگران، ایجاد پیوند با جنبش جهانی کارگری است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۰ ارديبهشت ۱٣۹۴ -  ٣۰ آوريل ۲۰۱۵


۱۲۹ سال است کارگران جهان از هر رنگ و نژادی، در پنج قاره جهان، برای ابراز همبستگی و بیان خواسته هایشان، با برگزاری جشن ها، راهپیمایی ها و تظاهرات، اول ماه مه روز جهانی کارگر را گرامی می دارند. اول ماه مه محصول مبارزه کارگران و خود سلاحی است برای مبارزه، که بدون درک رابطه آن با مبارزات کارگری معنا و مفهومی نخواهد داشت.
      تاریخچه اول ماه مه برمی گردد به وقایع سال ۱٨٨۶ آمریکا، در این سالها شرایط زندگی کارگران آمریکا بسیار وحشتناک بود. آنها با مزد بخور و نمیری، بیش از ۱۴ ساعت کار می کردند. روز کاری حتی در مواردی به ۱٨ ساعت هم می رسید. صاحبان سرمایه با بکار بستن انواع حیل و تکیه بر قوانین ضد کارگری، به بهانه هایی چون دیر آمدن به سرکار، حرف زدن موقع کار و ... با کارگران "بدرفتاری" و مرتباً آنان را جریمه می کردند. طولانی بودن ساعات کار و شرایط سخت زندگی، جان کارگران را به لب رسانیده بود. در چنین اوضاع و احوالی موج اعتراضات و نارضایتی های کارگری به اوج خود رسید و اعتصابات و تظاهرات کارگری تمام آمریکا را فرا گرفت. در سال ۱٨٨۶ بیش از ششصد هزار نفر در اعتصابات شرکت کردند. در اول ماه مه چهارصد هزار نفر با شعار "هشت ساعت کار در روز" به خیابانها آمدند. تظاهرات کارگران در شیکاگو بوسیله پلیس به خاک و خون کشیده شد و چهار نفر از کارگران به قتل رسیدند. در چهارم ماه مه در تظاهراتی که کارگران علیه خشونت پلیس برپا کرده بودند، بمبی از طرف عوامل ارتجاع به میان تظاهر کنندگان پرتاب و موجب کشته شدن عده ای از کارگران و یک پلیس شد. با این اقدام جنایتکارانه، بهانه ی مناسبی برای سرکوب جنبش کارگری به دست دولت سرمایه داران افتاد. زندان ها را از کارگران پُر کردند و رهبران کارگری را به محاکمه کشیده و در دادگاهی یکسویه و بدون هیچ مدرکی، چهار نفر از رهبران جنبش را به اعدام محکوم کردند. رهبران جنبش کارگری در بی دادگاه سرمایه، با مقاومتی ستودنی، روحیه انقلابی و شکست ناپذیری را در دفاع از آرمان طبقه‍ی کارگر به نمایش گذاشتند. یکی از رهبران کارگری موقعی که به پای دار می رفت فریاد کشید: "صدای کارگر را نمی توان خفه کرد."
    بورژوازی رهبران جنبش کارگری را کُشت. ولی جنبش کارگری روز به روز ابعاد گسترده تری یافت. اعدام رهبران کارگری اعتراضات شدیدی را در پی داشت، کارگران آمریکا و جهان نگذاشتند یاد هم رزمانشان فراموش شود. چند سال در ۲۰ ژوئیه ۱٨٨۹ رهبران جنبش های کارگری جهان در اولین گرد همآیی انترناسیونال دوم در پاریس به پیشنهاد یکی از نمایندگان حزب سوسیالیست کارگری آمریکا تصمیم گرفتند روز اول ماه مه را روز همبستگی کارگران جهان اعلام نمایند. از همان ابتدا، برگزاری اوّل ماه مه با مخالفت شدید سرمایه داران روبرو شد، ولی کارگران جهان همه ساله در این روز برای بزرگداشت کارگران کشته شده و نمایش همبستگی جهانی کارگران، در سرتاسر گیتی دست از کار کشیده و مراسم اول ماه مه را برگزار می کنند.
    در ایران؛ جشن اوّل ماه مه برای نخستین بار به سال ۱۲۹۹ برگزار گردید. در این سال به ابتکار "شورای مرکزی اتحادیه کارگران" که از پانزده اتحادیه تشکیل شده بود، تظاهرات وسیعی در تهران و شهرستانها برپا شد. این تظاهرات وسیع نشانه رشد و گسترش جنبش کارگری و سندیکائی ایران بود. پس از سالهای سرکوب و کشتار ۱٣۰۰ – ۱٣۲۰ که مبارزات کارگری ایران ابعاد گسترده تری یافته بود، مراسم اول ماه مه نیز بطور علنی برگزار می شد.
    در سال ۱٣۲۵ بدنبال اعتصاب ۱۵ هزار نفری کارگران نفت آغاجاری که دیگر کارگران نفت هم از آنها حمایت کردند، دولت وادار به تسلیم شد و خواست های کارگران را در ظاهر پذیرفت. این خواست ها عبارت بودند از تصویب قانون کار، هشت ساعت کار روزانه، تعیین حداقل دستمزد و قبول اوّل ماه مه بعنوان جنبش کارگری، اما دولت هرگز به تعهد خود عمل نکرد و تعطیل روز کارگر را هیچگاه به رسمیت نشناخت.
    پس از کودتای ۲٨ مرداد ۱٣٣۲ جنبش کارگری و سندیکائی ایران متحمل ضربات سهمگینی شد. از آن به بعد، دیگر جشن روز کارگر نه بصورت سراسری و علنی، بلکه بصورت پراکنده و مخفی در کارگاهها و کارخانه ها برگزار می شد.
    از اواسط دهه ۴۰ به بعد، سندیکاهایی مانند سندیکای فلزکار مکانیک، بافنده سوزنی و ...، همه ساله این روز را جشن می گرفتند. در آن سالهای اختناق و سرکوب، شب اول ماه مه اعضای گروه کوهنوردی سندیکای فلزکار مکانیک به سرپرستی زنده نام ها اسکندر صادقی نژاد و جلیل انفرادی آتشی را در کوه توچال برمی افروختند، آتشی که نماد شور مبارزاتی کارگران و انعکاسی از خشم فرو خورده جامعه بود.
    از سال ۴٨ و بدنبال مبارزات پی گیر کارگران، اول ماه مه دیگر بعنوان روز کارگر به رسمیت شناخته شده بود، اما رژیم پهلوی نمی توانست این پیروزی طبقه کارگر را تحمل کند، و به هر ترفندی در پی لوث کردن دستآورد بزرگ جامعه‍ی کارگری کشورمان بود. در حادثه ای تلخ و ضد کارگری به سال ۱٣۵۰ و چند روز پیش از جشن اول ماه مه، نیروهای سرکوب رژیم، تظاهرات آرام و راهپیمائی اعتراضی کارگران جهان چیت را به خاک و خون کشیدند. دهها کشته و زخمی حاصل این اقدام جنایتکارانه بود.
    پس از کودتای ۲٨ مرداد ۱٣٣۲ و سرکوب جنبش کارگری، بتدریج طبقه‍ی کارگر ایران از رخوت سرکوب سر برون آورد و در آستانه‍ی انقلاب ۵۷ حضوری فعال و تأثیرگذار در صحنه‍ی سیاسی کشورمان داشت و نقشی اساسی در برکناری رژیم پهلوی ایفاء نمود. اما به علت نبود تشکل های صنفی منسجم و حزب مدافع کارگران، بار دیگر قدرت سیاسی را نیروهای ضددمکراتیک و ضدکارگری به دست گرفتند. بار دیگر نه تنها حقوق زحمتکشان نقض شد، بلکه برگزاری جشن اوّل ماه مه نیز بار دیگربه مانع جدی برخورد نمود.
    اینک پس از گذشت ۱۲۹ سال از قیام تاریخی کارگران آمریکا، در شرایطی به استقبال اول ماه مه می رویم که به یُمن انقلاب علمی – فنی چند دهه گذشته امکانات مادی برای رهایی نیروی کار از سلطه ی سرمایه و کار طاقت فرسا فراهم شده است. بهره دهی نیروی کار و توسعه نیروهای مولده چنان ابعاد شگفت انگیزی به خود گرفته اند که می توان به سهولت تمام نیازهای ضروری انسان را برآورده ساخت. به عبارت دیگر اکنون بیش از هر زمان دیگری، پیش شرط های مادی ایجاد جهان انسان های برابر و آزاد فراهم شده است. آنچه در شرایط کنونی می تواند این امکان را فعلیت بخشد، همانا اراده ی سازمان یافته ی جهانی اردوی کار و زحمت است. غیاب همین نیروهای سازمان یافته، به بورژوازی این امکان را داده است که زمین را به جهنم اردوی کارگران و زحمتکشان تبدیل کند. اما اکنون به رغم تمام عربده های مستانه ای که سرمایه سر می دهد، بحران ساختاری سرمایه، ناقوس مرگش را به صدا درآورده است، بحران کنونی به ویژه در کشورهای پیشرفته صنعتی شرایط عینی خیزش جنبش های کارگری فراهم نموده است. خیزشی که در بطن آن می توان طبقه کارگر را متشکل نمود و بر بحران چشم انداز تاریخی طبقه کارگر غلبه کرد. امروز پاسخ ما به مرحله جدید سرمایه فراملی، کشف جسورانه شیوه های نو برای ایجاد همبستگی بین المللی طبقه کارگر، و کشف اشکال جدیدی از اصول تشکیلات کارگری و سازماندهی کارگران، ایجاد پیوند با جنبش جهانی کارگری است.

به امید روزی که با زبان "نو" و اندیشه "نو" در این راستا قدم برداریم.
گرامی باد اوّل ماه مه، روز همبستگی کارگران و زحمتکشان جهان