• نشست آژانس بین المللی انرژی هسته ای به علت بروز اختلاف در مورد کمک به راکتور هسته ای اراک به تاخیر افتاده است. نماینده جمهوری اسلامی در آژآنس اعلام کرده است پروژه اراک بدون کمک آژانس نیز تکمیل خواهد شد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ٣۰ آبان ۱٣٨۵ -  ۲۱ نوامبر ۲۰۰۶

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل وجود اختلافات نظرات شدید غرب با کشورهای مستقل درخصوص برنامه هسته‌یی ایران، تصمیم گیری درباره‌ ارایه‌ی کمک فنی به ایران در ساخت راکتور هسته‌یی اراک را تا روز پنجشنبه به تعویق انداخت. این در حالی است که خبرگزاری اتریش به نقل از علی اصغر سلطانیه گزارش کرد، ایران با وجود رویکرد منفی کشورهای غربی، به ساخت راکتور آب سنگین ادامه خواهد داد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این خبرگزاری افزود، علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در وین اعلام کرد، دولت تهران یک هفته پیش از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ساخت راکتوری در اراک درخواست کمک کرده است، اگر مقامات آژانس این تقاضا را رد کنند، به این معنا نخواهد بود که تهران این پروژه را پایان خواهد داد.
بر اساس این گزارش، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید تا روز جمعه تصمیم بگیرد که آیا به تهران در امر تامین ایمنی راکتور اراک کمک خواهد کرد یا خیر. بنا به اعلام دیپلمات‌ها، در جلسات مشاوره‌ای که روز گذشته (دوشنبه) در مقر آژانس صورت گرفت، کشورهای غربی و به ویژه فرانسه حمایت از ساخت راکتور اراک را رد کردند.
آنا ماریا سیتو، مسوول امور همکاری‌های فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که درخواست‌های ایران در تضاد با قطعنامه ماه ژوییه شورای امنیت سازمان ملل نیست که از تهران خواسته بود برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را به حال تعلیق در‌آورد.
دیپلمات‌ها می‌گویند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند رسیدگی به درخواست ایران را به تعویق بیندازد تا مبنایی حقوقی برای نپذیرفتن درخواست‌های ایران پیدا شود.
در همین حال خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیم گیری درباره‌ی ارایه‌ی کمک فنی به ایران در ساخت راکتور هسته‌یی اراک را تا روز پنجشنبه به تعویق انداخت.
این خبرگزاری به نقل از دیپلمات‌های یاد شده افزود که کشورهای غربی و کشورهای در حال توسعه در خصوص مصالحه بر سر درخواست ایران برای دریافت کمک فنی آژانس بین‌المللی انرژی تمی در نشست کمیته‌ی بررسی کمک‌های فنی آژانس به بن‌بست رسیدند.
یک دیپلمات عالی رتبه که خواست نامش فاش نشود، گفت: تلاش‌ها برای رسیدن به مصالحه دچار مشکل شده است و در نتیجه اعضای تصمیم گرفتند تصمیم گیری در این باره را بدون هر گونه توصیه در خصوص اینکه آیا این درخواست تصویب شود یا خیر، به نشست کامل شورای حکام ارجاع دهند و اجازه ندهند شورای حکام در این باره به تصمیم‌ گیری کند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از دیپلمات‌ها در نشست وین ادعا کرد، بیشتر حاضران در نشست ٣۵ عضو کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با محروم کردن ایران دریافت کمک فنی آژانس برای ساخت راکتور اراک موافقت کرده‌اند.
این خبرگزاری به نقل از دیپلمات‌هایی که همگی از حاضران در نشست وین بودند و در حالی صحبت می‌کردند که کمیته‌ی بررسی کمک‌ها فنی آژانس دومین روز کاری‌اش را آغاز می‌کرد، ادعا کرد: بر اساس این توافق موقت، پیش‌بینی می‌شود،‌ درخواست‌های تهران برای دریافت کمک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص هفت پروژه هسته‌یی دیگر تصویب شود، اما درخواست این کشور برای کمک به ساخت راکتور اتمی اراک رد شود.
این گزارش حاکی است: این تصمیم روز پنجشنبه و در زمانی که کمیته بررسی همکاری‌های فنی آژانس بررسی صدها درخواست از جانب کشورهای عضو از این نهاد را بررسی می‌کند، به طور رسمی اتخاذ خواهد شد.
آسوشیتدپرس به نقل از چهار دیپلمات که به طور مستقل صحبت کردند و به دلیل مجاز نبودن به صحبت درباره‌ی مذاکرات پشت درهای بسته در کمیته از افشای نامشان خودداری کرداند، افزود: رییس نشست پنجشنبه تصویب تمامی پروژه‌ها به غیر از اراک را اعلام خواهد کرد.
این دیپلمات‌ها افزودند، انتظار بر آن است که این تصمیم با اجماع به تصویب برسد، اما حتی اگر متحدین ایران در شورای حکام و به احتمال زیاد کوبا شورا را وادار به رای‌گیری کنند، تعداد آنهایی که با اراک مخالفند برتری خواهد داشت.
این دیپلمات‌ها تاکید کردند که وجود یک توافق حتمی است اما همگی توافق داشتند که این محتمل‌ترین سناریو برای حل اختلافات خواهد بود.
بر اساس این گزارش روز دوشنبه زمانی که آمریکا اعلام کرد درخواست‌های تهران برای دریافت کمک سازمان ملل در خصوص هفت پروژه از هشت پروژه اعلام شده را می‌پذیرد اما در مورد اراک موافقت نمی‌کند، نشانه‌هایی از یک مصالحه ظاهر شده بود.
کمیته‌ی بررسی کمک های فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز دوشنبه در مقر این سازمان در وین تشکیل جلسه داده است. نشست کامل شورای حکام آژانس روز پنجشنبه و ساعت ۱۰:٣۰ به وقت محلی آغاز می‌شود. در آغاز این نشست همانند گذشته محمد البرادعی، مدیرکل آژانس درباره‌ی موضوع نشست سخنرانی می‌کند.
البرادعی هم چنین گزارش درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌یی ایران را به طور رسمی به ٣۵ نماینده‌ی کشورهای عضو شورا ارایه می‌کند و نیز به طور موازی این گزارش را برای شورای امنیت سازمان ملل ارسال خواهد کرد.
خبرگزاری رویتر در گزارشی دیگر نوشت: قدرت‌های غربی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستند درخواست ایران برای دریافت کمک در ساخت راکتور تحقیقاتی اراک را رد کند، این در حالی بود که واشنگتن با کمک به هفت پروژه‌ی دیگر مورد درخواست ایران هیچ مخالفتی نداشت.
این خبرگزاری افزود، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها از ایران خواسته است پروژه راکتور آب سنگین اراک را دنبال نکند و تهران اعلام کرده است آن را تکمیل خواهد کرد و نیز برای تضمین استانداردهای ایمنی آن از آژانس کمک خواسته است.
در حالی که تصویب چنین درخواست‌هایی اقدامی معمول است، اما اعضای غربی شورا معتقدند به علت آنچه سابقه‌ی گریز ایران از بازرسی‌های منع اشاعه‌ی آژانس می‌دانند باید با این درخواست ایران مخالفت شود.
 
اظهارات نمایند گان آمریکا و اروپا در آژانس
گرگوری شولتی‌، نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره گفت: با توجه به تصمیات شورا در گذشته و تداوم وجود پرسش‌ها درباره برنامه هسته‌یی ایران و خطر انحراف پلوتونیوم به مورد استفاده قرار گرفتن در سلاح آمریکا به دیگران می‌پیوندد که نمی‌توانند پروژه (اراک) را تصویب کنند.
شولتی گفت: واشنگتن آماده است به اجماعی برای راه‌حل بپیوندد؛ زیرا کارشناسان آژانس تایید می‌کنند که پروژه‌های دیگر توانایی تولید سوخت هسته‌یی را تقویت نمی‌کند.
بر اساس این گزارش اتحادیه اروپا نیز از شورای حکام خواسته است که پس از بررسی‌های کمیته فنی و در جلسه‌ی کامل شورا در روز پنجشنبه از ارایه کمک به پروژه‌ی اراک خودداری کند.
در بیانیه اتحادیه اروپا که نماینده فنلاند آن را قرائت کرد آمده است: نگرانی ما آن است که چنین راکتوری در آینده مقادیر قابل توجهی پلوتونیوم را تولید کند و خطر قابل توجه اشاعه را شامل شود.
کریستینا هلنا کوپی، نماینده فنلاند رییس دوره‌یی اتحادیه‌ی اروپا که از جانب این اتحادیه سخن می‌گفت اظهار کرد که کمک فنی باید از اراک دریغ شود؛ زیرا خطر چشمگیر اشاعه را شامل می‌شود.
کشورهای در حال توسعه با همتایان غربی‌شان مخالفند و می‌گویند که رد درخواست تهران روالی سیاسی را برای دریغ کردن کمک‌های فنی از برنامه‌های انرژی هسته‌یی صلح آمیز ایجاد می‌کند.
در این گزارش به نقل از دیپلمات‌ها آمده است که اکثر اعضای شورا می‌خواهند از رای‌گیری تعیین کننده‌ای که احتمالا ایران بازنده‌اش است جلوگیری کنند و غربی‌ها را برای قلدری کردن سرزنش می‌کنند.
آنها گفتند که اقدامی در دست بررسی است که براساس آن شورا مورد اراک را به تعویق می‌اندازد و این در حالی است که هفت درخواست دیگر ایران برای کمک فنی را که کمتر دردسر سازند تصویب می‌کند.
آناماریاستیو، معاون مدیرکل آژانس در امور همکاری‌های فنی گفت که پروژه‌های مورد درخواست ایران از جمله اراک مطابق با قطعنامه‌ی مربوطه‌ی شورای امنیت است.
وی افزود: به ویژه با توجه به اینکه این پروژه‌های به فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و بازفرآوری در ایران منجر نمی‌شود.
 
بیانیه عدم تعهد
در بیانیه‌ای که جنبش عدم تعهد متشکل از کشورهای در حال توسعه ارایه کرده‌اند، این جنبش هرگونه تلاش برای استفاده از برنامه‌ی همکاری فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان ابزاری برای اهداف سیاسی و با نقض اساسنامه آژانس را محکوم می‌کند.
این گزارش حاکی است، مورد اراک بحران دیپلماتیک بر سر خواسته‌های هسته‌یی ایران را سمبلیک کرده است.
در این گزارش به نقل از دیپلمات‌ها آمده است که روسیه و چین که با تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران مخالفند، هیچ مشکلی با پروژه‌ی اراک ندارند.
 
اظهارات نماینده ایران در آژانس
علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قدرت‌های غربی را به سیاسی کردن کمک فنی آژانس متهم کرد و گفت: آژانس با تصویب این پروژه، حضور نظارتی بیش از پیش را در اراک خواهد داشت و به طور مستمر نظارت می‌کند و توصیه‌های ایمنی ارایه می‌کند.
سلطانیه به خبرنگاران گفت که پروژه کمک آژانس نظارت این نهاد در اراک را افزایش می‌دهد و در واقع یک گام بزرگ در جهت حداکثر شفافیت است.
وی اظهار کرد که خودداری از ارایه کمک ایران را بسیار دلسرد خواهد کرد و این به معنای آن نیست که ما پروژه‌ی اراک را متوقف می‌کنیم.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس آمریکا اعلام کرد که با هفت پروژه دیگر ایران مشکلی ندارد اما از آژانس خواست تهران را از دریافت کمک فنی آژانس محروم کند.
بر اساس این گزارش چنین تصمیمی انعکاسی است از این که آمریکا متوجه شده است تلاش برای جلوگیری از کمک آژانس به ایران در همه‌ی هشت پروژه کار بیهوده‌ای است؛ زیرا اکثر کشورهای شورا با آن مخالفند. هم چنین به نظر می‌رسد که این اقدام به دنبال حکم آژانس مبنی بر آن باشد که راکتور و پروژه‌های دیگر هیچ کدام تهدید اشاعه را به دنبال ندارد.
برخی دیپلمات‌های معتبر در وین گفتند که این امر می‌تواند منعکس کننده تصمیم آمریکا برای نسبتا ملایم عمل کردن در حالی باشد که امکان گفتگوی مستقیم با ایران درباره‌ی عراق را بررسی می‌کند.
مقامات آمریکایی از اظهارنظر در این باره خودداری کردند.
یک دیپلمات که در جلسه‌ی کمیته‌ی بررسی کمک‌های فنی آژانس که از روز گذشته دوشنبه آغاز شده است حضور داشت گفت که کانادا و استرالیا نیز محرومیت ایران از کمک در اراک را خواستار شدند.
وی افزود: بر عکس روسیه و چین گفته‌اند مخالفتی با کمک آژانس به اراک ندارند.
این دیپلمات اظهار کرد: کوبا فراتر رفت و از شورا خواست پروژه اراک را تصویب کند.
 
فرانسه مواضع آمریکا و انگلیس را پیش می برد
دیپلمات‌ها گفتند که با توجه به اینکه توافق شورای امنیت در خصوص تحریم ایران به علت مخالفت روسیه و چین با مشکل روبرو شده است، آمریکایی‌ها در نشست وین به پس صحنه رفته‌اند. در عوض فرانسه رهبری درخواست‌ها را در خصوص اینکه تمامی هشت پروژه ایران مورد بررسی قرار گیرد و احتمالا رد شود به عهده گرفته است.
نشست روز دوشنبه کمیته بررسی کمک‌های فنی‌آژانس در روز دوشنبه به تعویق افتاد و به اواخر روز موکول شد تا اعضا در مذاکرات غیر رسمی به موضع مشترکی برسند.
دیپلمات‌ها می‌گویند ٣۵ عضو به طور کلی با محرومیت ایران در خصوص اراک موافقند اما اجماعی درباره هفت پروژه دیگر وجود ندارد.
خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی به نقل از نماینده فنلاند نوشت: ما نمی‌توانیم ازارایه‌ی کمک فنی به راکتور تحقیقاتی آب سنگین که شورا (حکام) بارها تحدیدنظر ایران را درباره‌اش خواستار شده حمایت کنیم.
وی مدعی شد که درخواست ایران از آژانس با قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت سازگار نیست.
بر اساس این گزارش آمریکا، اتحادیه اروپا، کانادا و اسراییل از آن دسته‌ای هستند که جلوگیری از کمک آژانس را خواستارند اما روسیه چین و کشورهای غیر متعهد می‌گویند باید این کمک ارایه شود.
به گفته دیپلمات‌ها مصالحه‌ای که بر روی آن کار می‌شود به تعویق انداختن تصمیم‌گیری و خودداری در رد فوری درخواست کمک فنی ایران است.
این گزارش حاکی است: مشخص نیست اجماع آن طور که به طور سنتی در خصوص همکاری فنی در آژانس انجام می‌گیرد حاصل شود یا خیر به ویژه با توجه به اینکه کوبا ظاهرا بر تصویب درخواست ایران اصرار دارد.
این گزارش به نقل از دیپلمات‌ها افزود: در هر صورت کشورهای غربی و متحدین‌شان در صورتی که موضوع به رای گذاشته شود از اکثریت برخوردارند.