• در حالی که پنج میلیون و هفتصد و پانزده هزار و پنجاه و یک توریست مذهبی امسال وارد خاک عربستان سعودی شده، بیش از دو میلیون زائر برای انجام مناسک حج و برپایی جشن قربان به سرزمین مقدس مسلمانان در اطراف مکه پای خواهند گذاشت... عددی قابل توجه، جمعیتی در حدود پاریس، پایتخت فرانسه، اما با این وجود رو به تنزل... ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱ مهر ۱٣۹۴ -  ۲٣ سپتامبر ۲۰۱۵

پنج میلیون و ۷۱٥ هزار و پنجاه و یک توریست مذهبی

حج، رکن پنجم دین اسلام است و بر تمام مسلمانانی که توانایی مالی و جسمی آن را دارند واجب است که حداقل یک بار در طول حیات خویش آن را به انجام برسانند. انجام مناسک حج، امنیت مکه و تدارکات لجستیکی هر ساله یکی از چالش های جدی عربستان سعودی است. اما در همان حال نقطهی اوج جاذبهی توریسم زیارتی می باشد که درآمد کلانی را نصیب کشور پادشهای عربستان می کند.

در حالی که پنج میلیون و هفتصد و پانزده هزار و پنجاه و یک توریست مذهبی امسال وارد خاک عربستان سعودی شده، بیش از دو میلیون زائر و از جمله ٢٥ هزار فرانسوی روز ٢٢ سپتامبر برای انجام مناسک حج و برپایی جشن قربان به سرزمین مقدس مسلمانان در اطراف مکه پای خواهند گذاشت...عددی قابل توجه، جمعیتی در حدود پاریس، پایتخت فرانسه، اما با این وجود رو به تنزل...زیرا طی سال های ٢٠٠٨ تا ٢٠١٢ از مرز سه میلیون زائر گذشته بود. در سال ١٩٥٠ این رقم تنها ١٥٠ هزار نفر بود.

طی مناسک حج، ورود به سرزمین مقدس به شدت از سوی دولت سعودی کنترل می شود. از سال ٢٠١٣، به علت تعمیرات و مرمت در اطراف مسجد بزرگ، دولت ورود ٢٠ درصد از میزان حجاج خارجی به خاک خویش را کاهش داده است. برای کشورهای مسلمان نسبت یک زائر برای هزار نفر استفاده شده است.

برای آن که بتوان از یک و نیم میلیون مومن هم زمان پذیرایی کرد، بایستی عمارات و ساختمان ها ظرفیتی معادل ٢ میلیون و دویست هزار نفر را در خود جای دهند. سقوط یک جرثقیل روز جمعه، ١١ سپتامبر امسال، کشته شدن ١٠٧ نفر را به هم راه داشت.

برپایهی تحقیقات جان ادواردو کامپو، از دانشگاه کالیفرنیا، عربستان سعودی از سال ١٩٥٠ تاکنون بیش از یک صد میلیارد دلار را صرف کارهای زیربنایی(در مکه) کرده است.

این پروژهها هم راه با ساخت و ساز پروژههای هتل داری و امکانات شهری بوده است که گاهی اوقات تخریب آثار تاریخی مکه، و از جمله در جای خانهی فرضی خدیجه، اولین همسر پیامبر مسلمانان به توالت عمومی ساخته شده و یا خانهی ابوبکر، یکی از یاران محمد و خلیفهی اول اسلام، هم اکنون به هتل هیلتون تبدیل شده است.

پذیرایی از دو میلیون زائر به معنای تامین مسکن، مواد غذایی، مصرف و بازگشت آن ها به خانه با دست هایی پر از سوغات است.

طبق مطالعات اتاق بازرگانی و صنایع شهر مکه که در اوت سال میلادی ٢٠١٤ منتشر شده است؛ هزینهی متوسط هر زائر خارجی ٤٠٩٥ یورو و هزینهی یک زائر عربستانی ١١٦٦یورو برآورد شده است.

بر پایهی تحقیقات عبدالله المرزوق، استاد اقتصاد دانشگاه "ام القرا"، عربستان در سال ٢٠١٤ میلادی تنها برای مراسم حج هست و نیم میلیارد یورو درآمد و در کل برای توریست های مذهبی که به این کشور می روند در همین سال ١٦ میلیارد و چهارشد میلیون یورو درآمد حاصل کرده است.


ترس و وحشت از اعتراضات سیاسی

به این ترتیب، مسایل سیاسی و مذهبی به منافع اقتصادی پیوند می خورند. این سه مساله مقامات را به تلاش مضاعف برای تامین امنیت مکان های مقدس وامی دارند که به داشتن واقعههای ناگوار مشهور هستند: در ژوئیهی ١٩٩٠ میلادی ١٤٢٦ نفر در هنگامهی یک شلوغی و ازدحام جمعیت در اثر اختناق و زیر پا له شدن جان خود را از دست دادند. هم چنین در سال ٢٠٠٦ و در یک ازدحام جمعیت که منجر به آتش سوزی گشت ٣٦٣ نفر جان باختند.

در هنگام جابهجایی و تحرک ازدحام جمعیت، ترس و وحشت از یک حرکت اعتراضی سیاسی علیه مقامات سلطنتی - وهابی و بدتر از آن، بیم از وقوع زدوخوردها افزایش می یابد. در سال ١٩٧٩ میلادی و در هنگامهی گروگان گیری از سوی یک مسلمان بنیادگرا در مسجد بزرگ مکه، ٣٠٠ نفر کشته شدند و سرکوب اعتراضات شیعیان در سال ١٩٨٧ به مرگ ٤٠٠ نفر انجامید.

امسال، دخالت نظامی عربستان در یمن و تهدیدات 'دولت اسلامی' که سوگند یاد کرده است که خاندان سلطنتی را سرنگون سازد، و هم چنین تنش های منطقهای با ایران، یک بار دیگر زیارت را در معرض طوفان قرار داده است: رسمن می بایستی ٦٠ هزار نفر تامین امنیت مکان ها را برعهده داشته باشند، این رقم به تا ١٠٠ هزار نفر افزایش می یابد.


تدارکات مذهبی و آیینی

هتل، پلیس، آتش نشان...افزون بر آن، سنگ و بطری آب؛ رعایت قوانین رمزی که مومنان هم زمان انجام می دهند. هم چنین زیارت و مناسک، یک تدارک آیینی و مذهبی را ضروری می سازد. پس از پیادهروی به یاد بود سرگردانی هاجر در جستجوی آب برای اسماعیل، زائران به دیدن چشمهی آب زمزم می روند: در سال ٢٠١٣ نزدیک به ٢١ میلیون لیتر آب توزیع شده است. پارسال برای مراسم رجم شیطان ١٠٠ میلیون سنگ ریزه به کار رفته و ٦٠٠ هزار گوسنفد برای عید قربانی شده است.

علی رغم اهمیت آن، هم زمان به عنوان یک چالش تدارکاتی و یک منبع درآمد مهم برای اقتصاد لوکال، حچ ولی بزرگ ترین زیارت در جهان اسلام نیست. هر سال در شهر کربلای عراق مراسم عاشورا و اربعین برگزار می شود و پارسال ١٧ میلیون زائر شیعه در شهر کربلا، 'اربعین' یعنی یادبود پایان چهل روز عزاداری پس از سالگرد مرگ امام حسین، را گرامی داشتند.