طرح ده ساله زمامداران چین برای تغییرات بنیادی در فوتبال
گزارشی از واردات بازیکن چین و چشم انداز آینده فوتبال آن



اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱۶ بهمن ۱٣۹۴ -  ۵ فوريه ۲۰۱۶



دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس همراه با شی جین پینگ رئیس جمهور چین در آکادمی فوتبال منچستر

اخبار روز- کرد سنندجی: جمهوری خلق چین برای نخستین بار بعد از نزدیک به سه دهه در بازیهای آسیایی تهران حضور یافت و قدرتهای ورزش آسیا مثل ژاپن و کره جنوبی را از حیث کسب مدالها و عناوین به چالش کشید و زمان زیادی سپری نشد که در بازیهای المپیک نیز و بعد از فروپاشی شوروی سابق به رقیب اصلی ایالات متحده آمریکا تبدیل شد. در المپیک ۲۰۰٨ پکن بود که چین آمریکا را پشت سر گذاشت و در رتبه نخست جدول رده بندی بازیهای تابستانی المپیک ۲۰۰٨ پکن ایستاد و آمریکا دوم شد که در بازیهای المپیک ۲۰۱۲ لندن عنوان دو تیم جا بجا شد و چین در رتبه دوم قرار گرفت.
از طرفی ورزشکاران چین در مسابقات و رویدادهای جهانی همواره یکی از مدعیان کسب عنوان و مدال بوده اند و رکورد شکنی در بعضی رشته های انفرادی در نزد چینی ها به عادتی معمولی تبدیل شده است. اما در کنار این موفقیت ها و بیش تازی ها, این کشور در فوتبال چه فوتبال بانوان و چه در رده فوتبال آقایان در سطح قاره آسیا و جهان بسیار ضعیف ظاهر شده است. در چهار دهه گذشته در بررسی ناکامی های فوتبال این کشور پهناور و پر جمعیت مسایلی مثل ضعف لیگ کشور/ عدم حرفه ای بودن/ نبود مربی و بازی کن توانمند/ مشکل فیزیکی بازیکنان گروههای مختلف سنی در پایه/ بی تمایلی در سرمایه گذاری و نبود علاقه و انگیزه در نزد رهبران این کشور برای اختصاص برنامه های کلان برای تحول و تغییر کمی و کیفی فوتبال در این کشور نام برده می شد.
در همسایگی چین ژاپن و کره جنوبی طی سه دهه اخیر توانسته اند به قدرت درجه یک فوتبال در آسیا تبدیل شوند. این دو تیم در این سه دهه همیشه یک پای ثابت حضور در فوتبال جام جهانی یا فوتبال بازیهای المپیک ها هستند. برگزاری جام جهانی ۲۰۰۲ در این دو کشور باعث ایجاد تحرک تازه ای در فوتبال این دو کشور و در مجموع در فوتبال آسیا شد.
اینک آن طوری که از قرائن و شواهد بر می آید در دهه منتهی به ۲۰۲۰ چین می رود تا به یکی از غول های قدرت فوتبال در آسیا تبدیل شود و برای حصول به چنین مهمی اراده و عزم رهبران چین در ساختن فوتبالی قدرتمند در این کشور بوجود آمده تا جائی که رئیس جمهور این کشور در ملاقات با دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس هم علاقه خود را به فوتبال نشان داده و هم این که در سایر دیدار های -اش از این که چینی ها مخترع فوتبال بوده اند دفاع کرده است. در پی این ملاقات بنگاه خبرپراکنی بی بی سی در گزارشی نوشته بود:
۲۰ سال پیش که انگلستان میزبان جام ملت های اروپا بود ترانه ای به این مناسبت ساخته شد که محبوبیت زیادی کسب کرد و حتی درصدر جدول پرفروش ترین ها قرار گرفت. ترجیع بند آن این بود: "داره می یاد خونه... فوتبال داره می یاد خونه."

ولی چینی ها هم می توانند ادعا کنند که سرزمین آنها خانه باستانی و اولیه فوتبال است و برنامه های بلندپروازانه ای در سر می پرورانند تا روزی میزبان و حتی قهرمان جام جهانی فوتبال شوند.

از قرار معلوم شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین فوتبال دوست و طرفدار باشگاه منچستر یونایتد است. چند ماه پیش که از استادیوم منچستر سیتی دیدار کرد مکالمه او با میزبانانش به این کشید که چینی ها فوتبال را اختراع کرده اند. شنیدن این ادعا برای اکثر دست اندرکاران فوتبال انگلستان که این کشور را زادگاه فوتبال می داند عجیب است ولی کوین موور، مدیر موزه ملی فوتبال انگلستان این نکته را می پذیرد.

او هنگام دیدار شی جین‌پینگ و دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا از این موزه گفت: "با وجودیکه انگلستان زادگاه فوتبال در شکل مدرن آن است، ما همیشه این را قبول داشته ایم که ریشه های تاریخی این بازی به چین باز می گردد."

اما از فوتبال بسیار قدیمی تری که در چین رایج بود چه می دانیم؟



بیش از ۲۰۰۰ سال پیش در چین بازی رایج بود به نام تسوجو که می توان آن را "توپ زدن با پا" نامید. این کلمه امروزه جوچاو تلفظ می شود و هنوز هم برای نامیدن ورزش فوتبال به کار برده می شود.

دوران طلایی فوتبال چین همزمان با سلسله سونگ، اواسط قرن دهم تا اواخر قرن سیزدهم میلادی بود. "توپ زدن با پا" بخشی از یک فرهنگ بزرگتر سرگرمی، ورزش و تفریح در شهرهای چین بود و هر شهری شیوه بازی خودش را داشت. در یک شیوه نگاه داشتن توپ در هوا موضوع رقابت بود و در شیوه های رایج دیگر تیم های رقیب مسابقه می دادند و هدف وارد کردن توپ داخل دروازه بود.



خانم فرزانه رنگریز آذرفام مطلب جالبی را از سایت خبری (ایل پست) در ایتالیا برای صدا و سیما به فارسی ترجمه کرده است و با تحلیل شرایط فوتبال چین در گذشته و حال پیش بینی خوبی از پیشرفت این رشته ورزشی در آینده برای چینی ها کرده و به تحلیل دلایل آن پرداخته است:

طبق مستندات در دو بازار خرید و فروش این فصل ( تابستان ۲۰۱۵ و زمستان ۲۰۱۶ ) تیم های حاضر در سوپرلیگ چین در مجموع ۲۵۰ میلیون یورو برای خریداری بازیکنان اروپایی و آمریکای جنوبی هزینه کرده اند. سال گذشته مجموع هزینه تیم های حاضردریک فصل به ۱۷۰ میلیون یورو نرسید و دو سال قبل تر هم این رقم بیشتر از ۱۰۰ میلیون یورو نشد.
آمار نشان می دهند چینی ها برخلاف گذشته که بازیکنانی چون دیدیه درگبا و نیکولاس آنلکا که در پایان فعالیت حرفه ایشان بودند می خریدند ولی امسال اقدام به خریداری فوتبالیست های قدرتمند اروپایی و آمریکایی کرده اند و فوتبالیست هایی با توان فنی و فیزیکی بسیار بالا خریداری کرده اند.
از جمله فوتبالیست هایی که در سبد خرید چینی ها قرار گرفتند می توان به گروینو (۱٨ میلیون یورو) از تیم رم و گوارین (۱٣ میلیون یورو) از تیم اینتر و رامیرس (۲٨ میلیون) از چلسی و رناتو آگوستو از تیم کورینتیانس و استفان مبیا از تیم ترابزونسیپور اشاره کرد.
بازار خرید و فروش برای چینی ها از اهمیت بسزایی برخوردار است و همین موضوع بسیاری از تیم های سوپرلیگ در این کشور را برای سرمایه گذاری و خرج کردن پول هایشان در تیم های اروپایی تحت فشار قرار داده است.
پیشینه فوتبال چین نشان می دهد که سوپرلیگ چین در سال ۱۹۹۴ به یک لیگ حرفه ای تبدیل شد و از سال ۲۰۰۴ هم سرمایه گذاری عظیم در آن آغاز شد. با شروع سرمایه گذاری های عظیم راه فساد به این سوپرلیگ چین باز شد که تا امروز هم ادامه دارد. در ۱۰ سال اخیر فساد در سوپرلیگ چین بسیاری از بازیکنان، روسای باشگاه ها، داوران و کارکنان فدراسیون فوتبال را درگیر کرد بطوریکه در سال ۲۰۱۲ لوجون فو مشهورترین داور چین به علت تخلف در بعضی مسابقات به ۵ سال زندان محکوم شد. این در حالیست که در ۶ سال اخیر ده ها مربی، داور و بازیکن هم به دلیل فساد دستگیر شده اند.
اما شرایط فوتبال از ٣ سال گذشته در این کشور تغییر چشمگیری کرد و با ورود شرکت های ثروتمند چین به فوتبال و تبدیل شدن آن به ورزش محبوب دولت بهبود یافت.
در چین تیمی به نام گوانژو اورگراند تائو بائو توانست توجه اکثریت چینی ها از جمله اسپانسرها و همچنین دولت را به فوتبال جلب کند.
این تیم نخستین باشگاه فوتبال در چین است که در سال ۱۹۹۰موفق به کسب موفقیت در لیگ قهرمانان آسیا ( مهمترین مسابقه فوتبالی در آسیا ) شد و توانست سهم عمده ای در توسعه فوتبال در این کشور ایفا کند. عملکرد این تیم در طول فعالیتش با فراز و نشیب های بسیاری همراه بود، بطوریکه در سال های پس از قهرمانی در آسیا موفق به ادامه حضورش در سوپرلیگ چین نشد و به دسته های پایین تر سقوط کرد.
تیم گوانژو در سال ۲۰۰۷ دوباره جواز حضور در سوپرلیگ را بدست آورد ولی پس از گذشت ۲ فصل به دلیل موارد مکرر فساد دوباره به دسته پائین سقوط کرد.
پس ازاین اتفاق یکی از مهمترین شرکت های املاک و مستغلات در چین به نام، اورگراند گروپ اقدام به خرید سهام باشگاه گوانژو کرد و سالیانه با ۱۰ میلیون یورو شروع به سرمایه گذاری کرد. با این سرمایه گذاری این تیم به نخستین تیم فوتبال در چین با استراتژی متفاوت در بازار خرید و فروش تبدیل شد و بازیکنان مشهوری که به پایان فعالیت حرفه ای شان رسیده بودند را خریداری کرد تا بتواند زمینه جذب هواداران را بیشتر از قبل فراهم کند.
در ادامه هم بازیکنانی در اختیار گرفت که شهرت چندانی نداشتند ولی از کارایی بالایی در زمین بازی برخوردار بودند که از جمله می توان به خریداری داریو کانکو بازیکن تیم فلامینس (۲۰۱۱) که یک سال قبل عنوان بهترین بازیکن در لیگ برزیل را از آن خود کرد، اشاره کرد.
باشگاه گوانژو در سال ۲۰۱۲ مارچلو لیپی سرمربی مشهور ایتالیایی و در ادامه هم لوکاس باریوس مهاجم اروگوئه ای تیم بورسیادورتمند و الکسون مهاجم برزیلی در مجموع ۱۵ میلیون یورو را خریداری کرد. پس از این سرمایه گذاری تیم گوانژو یک سال بعد به عنوان قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا دست یافت و از آن زمان به یکی از قویترین تیم های قاره تبدیل شد.
سال ۲۰۱۴ به علت ایجاد اختلال در بخش املاک و مستغلات چین این تیم به شدت متضرر شد و در آستانه ورشکستگی قرار گرفت. اما با حضور جکما ثروتمندترین فرد چین و مالک و موسس (علی بابا گروپ) که بیست و نهمین مرد ثروتمند دنیا محسوب می شود از خطر ورشکستگی نجات یافت.
بررسی ها نشان می دهند، افزایش قابل توجه سرمایه گذاری تیم های چینی در سه سال اخیر به دو علت اصلی صورت گرفته است: علت نخست به علاقه شرکت های ثروتمند چینی برای سرمایه گذاری های اقتصادی بعد از قهرمانی گوانژو در لیگ قهرمانان آسیا بر می گردد و علت دوم به اهمیت قابل توجه دولت چین به فوتبال و تاثیر آن در جامعه چین مربوط می شود. این در حالیست که قبل از سال ۲۰۱٣ فوتبال چین را فقط مالکان باشگاه ها حمایت می کردند و از نبود یک برنامه ریزی منسجم و توافق های طولانی مدت درآمدزا با حامیان مالی رنج می بردند.
یک سال پس از قهرمانی تیم گوانژو در لیگ قهرمانان آسیا، با توجه به عقد قراردادهای مالی جدید و جذب بیشتر حامیان مالی، سوپرلیگ چین ۵۰ میلیون یورو کسب درآمد کرد. جالب اینجاست که درآمد حاصله از عقد قرارداد با حامیان مالی در یک فصل گذشته به ۵ میلیون یورو هم نمی رسید.
با ۱۰ برابر شدن درآمد سوپرلیگ تمایل شرکت های چینی به عقد قراردادهای چند ساله با تیم ها، نشریات و حامیان مالی ثانویه افزایش یافت و سود حاصله از دو لیگ اصلی فوتبال چین بطور یکسان میان باشگاه ها توزیع شد و به این ترتیب بود که در سال ۲۰۱۴ نسبت به به دو سال قبل سرمایه ای که سه برابر بیشتر از قبل بود از آن تیم های دسته یک شد.
بجز حامیان ملی تماشاچیان فوتبال هم رشد چشمگیری داشته اند. آمار و ارقام نشان می دهند تعداد تماشاچیان ۱۶ درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته است و ۲۲ هزار نفر هم مسابقات سوپرلیگ را از طریق رسانه های ارتباط جمعی مشاهده کرده اند که بطور متوسط هر مسابقه تیم گوانژو اورگراند ۴۵ هزار تماشاچی داشته اند.
اوایل سال ۲۰۱۵ ژی جین پینگ رئیس جمهور چین که از هواداران پر و پا قرص فوتبال است، از ارائه طرحی ۱۰ ساله برای تقویت ساختار فوتبالی و افزایش محبوبیت این رشته ورزشی در بین بچه ها و همچنین تربیت ۱۰ هزار فوتبالیست در هر سال خبر داد.
در رویکرد جدید دولت چین فوتبال وارد مدارس می شود و از اوایل سال ۲۰۱۷ به مدارسی که نیاز به بهبود زیرساخت های تمرینی دارند ۲۰ هزار یورو تعلق خواهد گرفت.
مطالعات نشان می دهند یکی از موانع اصلی در توسعه نیافتن فوتبال در چین به رویکرد خانواده های چینی در قبال این رشته ورزشی مربوط می شود. از نظر خانواده های چینی فوتبال بازی کردن به منزله وقت تلف کردن بچه هایی است که در حال تحصیل یا کار هستند.
طرح های ارائه شده دولت در یکپارچه سازی فوتبال با قوانین تحصیلی زمینه را برای دسترس بودن این رشته ورزشی فراهم و فعالیت های فوتبالی همه بچه های مدارس در سراسر چین را یکسان می کند.
دولت چین قصد دارد بزودی نامزدی خود را برای میزبانی در یکی از رقابت های جام جهانی فوتبال اعلام و اقدام به ساخت ۵۰ هزار زمین ورزشی در کل این کشور کند. این تصمیم علاوه بر تحریک باشگاه ها برای سرمایه گذاری بیشتر باعث حضور مستقیم شرکت های دولتی و سرمایه گذاری در باشگاه های فوتبال شد.
موارد مطرح شده نشان می دهند که دولت چین در تلاش برای یکسان سازی قدرت تیم های فوتبال برای حضور در لیگ قهرمانان آسیاست. باشگاه گوانژو اورگراند، الکسون فوتبالیست ۲۶ ساله خود را که یکی از مهمترین فوتبالیست ها و دومین گلزن در تاریخ این باشگاه است برای کمک به تیم شانگ های( SIPG) کمتر از ۲۰میلیون یورو فروخت. پس از فروش این فوتبالیست باشگاه گوانژو در بیانه ای اعلام کرد: با هدف کمک به باشگاه های فوتبال چین و رقابت در لیگ قهرمانان آسیا و افزایش قدرت تیم ملی پذیرفتیم که الکسون راهی تیم شانگ های (SIPG) شود.

سوپر لیگ" بالاترین سطح در بین سطوح چهارگانه فوتبال، در کشور آسمانی است. تا پیش از سال ۲۰۰۴ اما، سوپرلیگ چین با نام "jia A" در میان مردم این کشور مطرح بود (جیا در زبان چینی به معنی نخستین یا برترین است). از زمان پیدایش، سوپر لیگ چین شکلی ناپایدار داشته است و مدیریت آن همواره تحت الشعاع منافع شرکت های بزرگ تجاری این کشور قرارداشته است.
علیرغم حمایت های فراوانی که مردم چین همواره از این رشته ورزشی محبوب به عمل آورده اند، فوتبال ملی چین دستاورد های چندان درخشانی نداشته است. اگرچه تیم ملی این کشور در سال ۲۰۰۲ به جام جهانی راه یافت، معذلک بدون به ثمر رساندن حتی یک گل و با متحمل شدن ۳ شکست به کار خود پایان داد.
اما در آن سوی میدان، تیم فوتبال بانوان چین توانسته است به عنوان نایب قهرمانی رقابت های جام جهانی و بازی های المپیک دست یابد. علیرغم نتایج قابل توجه بانوان چین در عرصه بین المللی، فوتبال در بین بانوان این کشور همانند مردمان کانادا و امریکا مطرح نیست؛ چیزی که می تواند در آینده، روند مثبت این بخش از ورزش چین را به خطر بیاندازد.

طرح ده ساله چشم اندازی برای صادرات
در عرصه اقتصاد و تجارت جهانی جمهوری خلق چین به غولی غیر قابل رقیب تبدیل شده و همه بازارهای تجارتی و بازرگانی در پنچ قاره جهان را به انحصار خود در آورده است و چین در این زمینه اولین کشور صادر کننده محصولات و انواع کالاها و فرآورده های خود به اقصی نقاط جهان است . اگر فوتبال و یکی دو رشته دیگر را مد نظر قرار ندهیم کشور چین در سایر رشته ها از ظرفیت بالای صادرات ورزشکار به سایر کشورها برخوردار شده . با تجسم چنین وضعیتی فوتبال برای این کشور بزرگ به کالای وارداتی تبدیل شده و چنین موضوعی خوشآیند و مقبول رهبران سیاسی و تجارتی چین نیست. به همین جهت در برنامه طرح ده ساله آن گونه که خبرگزاری ایرنا نوشته است بر اساس تحقیقاتی که از سوی وزارت آموزش و پرورش کشور چین صورت گرفته، اعلام شده که از یکی از عوامل مربوط به ناکامی های فوتبال و زمین های ورزشی موجود در کشور رابطه مستقیمی وجود دارد.
مسوولان این نهاد فرهنگی معتقدند که تحقیقات صورت گرفته، به خوبی این موضوع را تایید می کند و به همین خاطر آنان تلاش دارند با افزایش زمین های فوتبال در سراسر کشور به نوعی این مشکل را مرتفع سازند.
نتایج تحقیقات وزارت آموزش و پرورش چین همچنین به این نکته اشاره دارد که کافی نبودن میادین ورزشی و زمین های فوتبال باعث شده است تا آنان با کمبودهای اساسی در یافتن فوتبالیست ها خوب در کشور روبرو شوند که نتیجه آن داشتن تیمی نه چندان قوی در میادین بین المللی است.

بسیاری بر این باورند که چین فاصله زیادی با کشورهای دیگر در زمینه ورزش فوتبال دارد و این مساله موجب شده است تا این کشور نتواند به ریشه دار شدن رشته فوتبال خود کمک کند.
آمارها حاکی است که تا دو سال دیگر ۱۰۰ هزار نفر وارد رشته ورزشی فوتبال در چین خواهند شد و چین قصد دارد تا آن زمان ۲۰ هزار زمین فوتبال برایشان مهیا کند.
قرار است برای تحقق این هدف چندین نهاد از جمله وزارت آموزش و پرورش، شرکت تفریحات ورزشی و سازمان تربیت بدنی چین با یکدیگر همکاری تنگاتنگ داشته باشند.
همچنین در طرح یاد شده قرار است تعدادی از زمین های ورزشی و میادین تمرینی فوتبال در اختیار دانشگاه ها، مدارس ابتدایی و متوسطه و دبیرستان ها قرار گیرد تا این طرح بتواند کار استعدادیابی در کشور را تسهیل کند.
تلاش دست اندرکاران ورزش چین برای اجرای این طرح در حالی صورت می گیرد که این کشور بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار مکان ورزشی، زمین های تمرینی و سالن های ورزشی دارد که در بیش از یک دهه گذشته دو برابر شده است اما باز هم گفته می شود در این زمینه، فاصله زیادی با کشورهایی نظیر آمریکا و آلمان دارد.
سرانه مکان های ورزشی در چین اکنون ۱.۴۶ متر مربع است که بر اساس دستور دولت چین باید تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۲ متر افزایش یابد.
ناکامی های چین در فوتبال حتی باعث شد فدراسیون فوتبال این کشور اواخر مرداد ماه سالجاری از نظارت مستقیم سازمان تربیت بدنی و ورزش این کشور جدا شود تا شاید این تغییر و تحولات بتواند فوتبال پهناورترین کشور آسیایی را در شرایط بهتری قرار دهد.
«آلکس فرگوسن» سرمربی سابق تیم فوتبال منچستریونایتد انگلیس نیز چندی پیش نسخه ای برای چینی ها پیچید و به آنان توصیه کرد که برای قوی شدن در فوتبال و حضور مقتدرانه در صحنه های بین المللی باید ۲۰ سال صبر همراه با تلاش داشته باشند.
او گفت که اگر قرار است چین در فوتبال جهان حرفی برای گفتن داشته باشد و بخواهد به سطح قابل قبولی در این ورزش برسد، دستکم باید این مدت زمان را برای تلاش، کوشش و برنامه ریزی در نظر بگیرد.
فوتبال چین البته طی سالیان اخیر دستخوش مسائل دیگری هم بود که به نوعی با ناکامی های آن بی ارتباط نیست.
یکی از این مشکلات به ماجرای فساد و تبانی در فوتبال چین مربوط می شود که دولت را مجبور به پاکسازی در سطحی گسترده کرد.
دولت جهت مقابله با فساد در فوتبال مجبور شد نزدیک به ۵۷ نفر از مسوولان ارشد و داوران این رشته ورزشی را به جرم دریافت رشوه، اختلاس و تبانی بازداشت و روانه زندان کند.
با اینکه روزنامه چاینا دیلی چین پیشتر در گزارشی اعلام کرده بود که مشکلات متعدد پیش رو سبب شده تا در کشوری که یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد نتوان ۱۱ بازیکن برجسته را برای تیم ملی کشور انتخاب کرد، مسوولان فوتبالی این کشور اما امیدوارند با اجرای طرح «افزایش زمین های ورزشی» به آرزوی دیرینه خود که همانا داشتن تیمی قدرتمند در میادین بین المللی است، دست یابند.



هم چنان که سایت برنامه نود اشاره کرده است :جکسون مارتینز تنها خرید بزرگ فوتبال چین نیست و نخواهد بود. در ماه های اخیر ستارگان سرشناس فوتبال اروپا مثل ژروینیو، گوارین، روبینیو و رامیرز به فوتبال چین ملحق شدند. در روزهای اخیر شایعات در مورد حضور ستارگانی مثل لاوتزی، جان تری، رونالدینیو، یحیی توره فالکائو، تیکسیرا و نانی در فوتبال چین قوت گرفته است. مرتضی پورعلی گنجی، مدافع تیم ملی ایران مدتی در لیگ چین مشغول به کار بود و ابراهیم توره، مهاجم سابق پرسپولیس و سپاهان در سن ۳۰ سالگی به باشگاه لیائونینگ در لیگ چین ملحق شده است.