• توافق مونیخ در خصوص بحران سوریه که متمرکز بر کمک رسانی بر مناطق تحت محاصره و ترک مخاصمه است به نظر می رسد که حداقل در کوتاه مدت قابل دستیابی خواهد بود. در مورد امداد رسانی به مناطق تحت محاصره به دلیل آنکه هم اکنون هر دو طرف جنگ داخلی سوریه از چنین مناطقی خودی برخوردارند این توافق و معامله "پایاپای" تلقی شده و هر دو طرف از آن منتفع می شوند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۶ بهمن ۱٣۹۴ -  ۱۵ فوريه ۲۰۱۶

در طول نشست "کنفرانس امنیتی مونیخ" در آلمان که در این دوره با تمرکز بر بحران سوریه آغاز شد، وزرای امور خارجه ۱۲ کشور به همراه نمایندگان سازمان ملل متحد و "استفان دی میستورا" نماینده این سازمان در امور سوریه بالاخره به یک "تفاهم حداقلی" دست یافتند. در کنفرانس مطبوعاتی که در روز جمعه ۱۲ فوریه که توسط "جان کری" و "سرگی لاورف" وزرای امور خارجه آمریکا و روسیه در کنار معاون دبیرکل "یان الیاسون" و میانجی اصلی سوریه دمیستورا برگزار شد، طرفین رسیدن به توافق جهت دو موضوع "ترک مخاصمه" ظرف یک هفته آینده و هم چنین کمک رسانی به مناطق تحت محاصره را اعلان کردند. بدون تردید این توافق نسبت به "نقشه راه" مذاکرات صلح وین از برنامه محدودتر ولی عینی تری تبعیت می کند که منطبق بر پذیرش "پراگمای سیاسی" در بین طرفین بین المللی منازعه سوریه خواهد بود. اختلافات و تشتت آرایی که در نشست وین ٣ ظهور کرده و موجب ناکامی این نشست بدون هیچ نتیجه و دستاورد مشخص گردید، این بار بازیگران اصلی در قالب روسیه و آمریکا را متقاعد کرد که برای یافت راه حل و خروج از بن بست در وهله اول می بایست با محدود کردن دامنه بازیگران، بنیان توافق و تفاهم را بر همکاری دو قدرت اصلی و هژمونیک در محیط بحران تعیین کنند. این استراتژی چنانچه در روند اجرایی خود موفق شود، گام به گام دیگر بازیگران منطقه یی و داخلی را مجبور به تمکین به اصول پایه یی می کند که بر تفاهم و معامله مسکو – واشینگتن پی ریزی شده است. از آنجا که در تجارب پیشین اثبات شده بود که تعیین یک چارچوب نهایی و اهداف کلی در بحران پیچیده سوریه غیرقابل دستیابی است هم اینک سطح مطالبات اساسی جهت دستیابی به اهداف حداقلی پایین آورده شده و به تعبیری تعیین برنامه برای "پیروزی یا شکست" به سطح هدف "مهار" تقلیل یافته است.
بحران سوریه بعد از ۵ سال جنگ داخلی با حدود ۲۵۰ هزار کشته، بیش از ۱۱ میلیون آواره و ویرانی بخش بزرگی از این کشور به خوبی نشان داد که حتی با دخالت های منطقه یی و بین المللی نیز نمی توان موجب خاتمه منازعه شد. اگر تا قبل از ورود نظامی روسیه به متن این بحران این توهم وجود داشت که با حمله نظامی متحدین منطقه یی و بین المللی در حمایت از مخالفان می توان هم چون مورد "لیبی" رژیم "بشار اسد" را سرنگون کرد اما امروز با حضور اکتیو مسکو در متن این منازعه دیگر تحت هیچ شرایطی این سناریو قابل حصول نبوده و هرگونه اقدامی در این راستا به مفهوم استقبال از یک جنگ فراگیر منطقه یی و جهانی است که حتی فکر کردن به آن هم پشت نظام بین المللی را می لرزاند. در طی هفته های اخیر به دلیل شکست های بزرگ مخالفان اسد در تمامی عرصه های میدانی جنگ و به خصوص پیشروی ارتش سوریه به سمت شهر استراتژیک "حلب" خبرها و نشانه هایی از احتمال دخالت نظامی ترکیه و عربستان در جنگ سوریه با توجه به اظهارات رهبران این کشورها وجود داشت. به همین دلیل توافق بین کری و لاورف در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ را باید بسیار فراتر از یک تفاهم موردی در نظر گرفت و آن را در چارچوب ادامه یک بازی بزرگ جهت اجتناب از فروپاشی نظم جهانی و بروز یک جنگ فراگیر منطقه یی – بین المللی دنبال کرد. در وهله اول به دلیل احتمال گسترش جنگ در منطقه، بازیگران اصلی و هژمونیک هدف خود را مهار این خطر و کشیدن افسار شتر رمیده ی جنگ قرار داده و با رسیدن به یک توافق حداقلی فتیله تحرکات و لفاظی های خطرناک را پایین کشیدند. در وهله بعدی به جهت درک درست از ذات یک بحران پیچیده و چندوجهی که معمولا در هر موضوعی به لحاظ گستردگی بازیگران، در پایان هیچ نتیجه یی حاصل نمی شود این بار دو وزیر امور خارجه دسترسی به تفاهم دوجانبه بین خود را ترجیح دادند. در این وضعیت با توجه به اعتماد دولت اسد و متحدین منطقه یی آن به روسیه و هم چنین قدرت اعمال حاکمیتی واشینگتن بر محور اروپایی و توان تحمیل تصمیم گیری بر محور عربی – ترکی راه هر گونه کارشکنی از سوی بازیگران درجه دوم محدود شده است. در این شرایط تمام سناریوی های احتمالی برای دخالت خارجی به حق حاکمیت سوریه از سوی ترکیه و عربستان که حتی می توانست موجب بر هم خوردن نزدیکی واشینگتن با جناح کردی سوریه شده و به یک رویارویی نظامی در ابعاد منطقه یی و بین المللی منجر گردد، بسته شد.
توافق مونیخ در خصوص بحران سوریه که متمرکز بر کمک رسانی بر مناطق تحت محاصره و ترک مخاصمه است با توجه به تجارب شکست خورده قبلی به نظر می رسد که حداقل در کوتاه مدت قابل دستیابی خواهد بود. در مورد امداد رسانی به مناطق تحت محاصره به دلیل آنکه هم اکنون هر دو طرف جنگ داخلی سوریه از چنین مناطقی خودی برخوردارند این توافق و معامله "پایاپای" تلقی شده و هر دو طرف از آن منتفع می شوند. در خصوص مهلت یک هفته یی جهت ترک مخاصمه نیز با توجه به تنگ تر شدن حلقه محاصره حلب و رسیدن نیروهای نظامی سوریه به نزدیکی مرزهای ترکیه از این پس امکان کمک های لجستیکی و دخالتگرانه ترکیه به گروه های مخالف و از جمله تروریست های "داعش و النصره" از سوی آنکارا به میزان زیادی مسدود شده و از آنجا که در ماه های اخیر نیز واشینگتن به تحرکات باند "رجب طیب اردوغان" در بر هم زدن ثبات منطقه بیش از پیش واقف شده است، این توافق مطلوب هر دو طرف معامله بوده است. از یک سو روس ها با رسیدن به اهداف نظامی خود در این مقطع زمانی شرایط را برای یک ایست در جریان منازعه مناسب می بینند و از طرف دیگر آمریکایی ها نیز با رسیدن به این توافق خود را از شر چند دستگی در بین متحدین منطقه یی و میدانی خود و هم چنین کشیدن پایشان به یک جنگ بزرگ خلاص کرده اند. با همه این شرایط هنوز نمی توان از موفقیت توافق مونیخ با قاطعیت سخن گفت چرا که به همان نسبت که طرف روسی می تواند دولت اسد و متحدین خود را مدیریت کند اما طرف آمریکایی به جهت چند پارگی و تشتت کامل در بین مخالفان داخلی اسد و متحدیدن منطقه یی خود توان مدیریت کامل موضوع را بدون شراکت صادقانه متحدین نخواهد داشت. پیشروی هم زمان جنگجویان کرد با حمایت هوایی روسیه در طی چند روز گذشته در شمال حلب و مناطق همجوار کانتون "افرین" که موفق به تسخیر چند منطقه استراتژیک و فرودگاه نظامی "میناک" گردیده و هم اینک همراه با ارتش سوریه به پشت دروازه های شهر مهم "اعزاز" در مرز ترکیه رسیده اند، با توجه به گفته های فرماندهان نظامی آنان که در حال جنگ با جبهه النصره و "احرار الشام" هستند از آنجا که در توافق فوق داعش و النصره از شمول ترک مخاصمه مستثنا شده اند، می تواند بیش از پیش تندروهای تروریست در بحران سوریه را در تنگنا قرار دهد. با این همه توافق مونیخ ارجحیت ذاتی بر نشست هم زمان "گروه بین المللی حمایت از سوریه" در بروکسل داشته و سخنان "اشتون کارتر" وزیر دفاع آمریکا در استقبال از اعزام نیروی ترکی – عربی را تحت الشعاع قرار خواهد داد.