آیا گزارش‌های خبری المپیک سکسیستی است؟
کلر بیتس
•
سام اسمیتر٬ عضو انجمن فوست که مدافع حقوق زنان است٬ می‌گوید: "رفتار بعضی از مفسران المپیک با ورزشکاران زن توهین‌آمیز و تحقیرکننده بوده. در حالی‌که آنان هم ستاره‌های المپیک هستند. اما مدتهاست ورزش زنان به چشم بازی‌های درجه دو نگاه شده است."
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
چهارشنبه
۲۷ مرداد ۱٣۹۵ -
۱۷ اوت ۲۰۱۶
بی.بی.سی- وقتی سیمون بایلز٬ ژیمناست آمریکایی در پارالل ناهم‌سطح اجرای خیره‌کننده‌ای داشت٬ یکی از مفسران ان‌بی‌سی این‌طور او را تحسین کرد: "فکر می‌کنم او حتی از مردان هم بالاتر ایستاد."
از کیتی لدکی٬ شناگر آمریکایی هم در میل آن‌لاین این‌طور یاد شد: "مایکل فلپس زنان."
هر دو زن قهرمان جهان بودند چه نیازی بود که با مردان مقایسه شوند؟
سام اسمیتر٬ عضو انجمن فوست که مدافع حقوق زنان است٬ می‌گوید: "رفتار بعضی از مفسران المپیک با ورزشکاران زن توهین‌آمیز و تحقیرکننده بوده. در حالی‌که آنان هم ستاره‌های المپیک هستند. اما مدتهاست ورزش زنان به چشم بازی‌های درجه دو نگاه شده است."
وقتی کاتینکا هوسزو٬ شناگر بلغارستان٬ طلای شنای ۴۰۰ متر را برد و رکورد جهانی را جابه‌جا کرد٬ یک گزارشگر ورزشی این افتخار را به همسرش نسبت داد و به او که مربی کاتینکا است اشاره کرد و گفت "این مردی است که باعث این اتفاق شد." حر‌ف‌های این مفسر ورزش در شبکه‌های اجتماعی خشم زیادی برانگیخت.
کاتینا هوسزو٬ شناگر بلغار (چپ) و کوری کوگدل٬ تیرانداز آمریکایی
شیکاگو تریبون هم یک بار هدف انتقادهای فراوان قرار گرفته بود. این روزنامه بعد از آن‌که کوری کوگدل آنرین آمریکایی مدال برنز تیراندازی گرفت٬ در توییتی او را "همسر بازیکن تیم شیکاگوبیرز" معرفی کرد در حالی که کوری کوگدل بارها برای آمریکا مدال آورده است.
کت وودوارد٬ استاد دانشگاه اوپن٬ می‌گوید: "حیرت‌زده‌ام که ما در توصیف ورزشکاران زن چقدر عقب رفته‌ایم." به گفته او: "در رسانه‌ها فرض بر این است که اگر یک ورزشکار زن برنده شود٬ این شریک زندگی اوست که باعث این اتفاق شده است."
خانم وودوارد می‌گوید: "اما برای مثال در مسابقات تنیس مردان٬ شریک زندگی او را زمانی نشان می‌دهند که بخواهند بگویند این ورزشکار دگرجنس‌گراست."
یکی از گزارشگران ورزشی بی‌بی‌سی هم مورد انتقاد قرار گرفته بود که چرا وقتی دو ورزرشکار زن ایتالیا و کوزوو در فینال جودو با هم رو به رو شدند٬ نبرد آنان را "جنگ گربه‌ها" خواند؛ اصطلاحی که معمولا با تحقیر برای دعوای دو زن به کار می‌رود.
فینال جودوی زنان که 'جنگ گربه‌ها' خوانده شده بود
زنان ورزشکار در رسانه‌های ایران
ندا سانیچ٬ بی‌بی‌سی: سهم زنان از کل ورزشکاران المپیک ریودوژنیرو به ۴۵ درصد رسیده است، اما این سهم برای زنان ورزشکار ایران تنها ۱۴ درصد است. آنان به اندازه ورزشکاران مرد امکانات نمی‌گیرند و در رسانه‌ها نادیده گرفته می‌شوند.
زنان ایرانی حتی وقتی توانایی ورزشی کافی دارند٬ به خاطر ضرورت رعایت حجاب از شرکت در بسیاری از مسابقات در کشور خود محروم هستند مگر آن‌که در سالن‌های سرپوشیده و بدون حضور دوربین‌ها برگزار شود. در چنین شرایطی فارغ از این‌که چطور به زنان نگاه شود٬ پوشش دادن اخبار آنان در رسانه‌های داخل دستاوردی برای آنان است. حتی با وجودآن‌که خبرگزاری‌ها بخش ویژه‌ای به اخبار المپیک اختصاص داده‌اند٬ در صفحه ورزش خبرگزاری‌های فارس٬ ایسنا و تسنیم به ندرت خبری درباره بازی‌های زنان منتشر می‌شود. در ۴۰ تیتر ورزشی خبرگزاری تسنیم در ساعت‌های گذشته٬ تنها ۲ تیتر به زنان اختصاص دارد که یکی از آنها مربوط به خبر سفر بازیگر سینمای هالیوود به برزیل است.
رسانه‌ها از لیلا رجبی٬ مدال‌آورترین بازیکن ایران در رشته دو و میدانی (پرتاب وزنه) به عنوان همسر پیمان رجبی یاد می‌کنند. چند روز پیش در تلویزیون ایران عباراتی درباره او به کار رفت که باعث اعتراض‌های زیادی شد. برای دلجویی از او در یک تابلوی تبلیغاتی که در شهر محل زندگی او نصب شده٬ نوشته شده است "عروس قهرمان بوشهری٬ تو نماد غیرت یک ملتی."
با این‌حال سهم زنان ایران در دو المپیک اخیر در مقایسه با گذشته‌هایی که تیم المپیک ایران سراپا مردانه بود٬ تفاوت چشم‌گیری داشته و حضور نمادین زهرا نعمتی به عنوان پرچمدار تیم ایران در شبکه‌های اجتماعی تحسین شده است. هرچند توجه به پوشش او و سایر ورزشکاران زن باحجاب هم از دید بسیاری با نگاه انتقادی و نوعی تبعیض علیه زنان نگریسته می‌شود.
بعضی از عبارت 'بیکینی در مقابل برقع' که بی‌بی‌سی استفاده کرده بود انتقاد کردند و گفتند چرا اصولا پوشش زنان باید مورد بحث قرار گیرد
آنا واتکینس٬ قایقران بریتانیایی که در دو المپیک قبلی مدال گرفته از "قدرت مطلق" رسانه‌ها سخن می‌گوید: "آنها نشان می‌دهند که عموم مردم چطور به تو نگاه می‌کنند. فکر می‌کنم بیشتر وقت‌ها چیزهایی که می‌گویند عمدی نیست، اما اتفاقا همین نگران‌کننده‌تر است٬ چون نشان‌دهنده تعصب ناخودآگاه است... مردان هم از اظهاراتی که درباره ظاهرشان می‌شود در امان نیستند؛ مثلا وقتی شورت چسبان می‌پوشند. اما زنان بیشتر از این نوع چیزها می‌شنوند و این موضوع به خاطر تبعیض تاریخی که وجود داشته٬ اهمیت بیشتری دارد."
او از همه گزارشگران خواست که در پوشش اخبار المپیک به این موضوع توجه کنند و از عباراتی استفاده کنند که دخترشان ترجیح می‌دهد بشنود.
استفاده از ادبیات سکسیستی (دارای بار جنسیتی منفی) در المپیک موضوع تازه‌ای نیست. سال ۲۰۱۲ در مسابقات لندن کنان اوبرایان٬ مجری آمریکایی درباره وزنه‌بردار سنگین‌وزن آمریکایی٬ هولی منگولد٬ توییت کرد: "هم مدال طلا و هم چهار مرد را بر خلاف میل‌شان با خود به خانه می‌آورد."
در المپیک ۲۰۰۸ هم فرانکی بویل٬ کمدین اسکاتلندی٬ ظاهر ربکا ادینگتون٬ شناگر برنده مدال را مسخره کرد.
اما این مثال‌ها فقط نوک کوه یخ داخل آب است. دانشگاه کمبریج به‌تازگی تحقیقی انجام داده و میلیون‌ها کلمه به کار رفته درباره ورزشکاران زن و مرد المپیک را تحلیل کرده است. بر اساس این پژوهش٬ برای توصیف زنان بیشتر کلمات مسن٬ پیرتر٬ حامله٬ مجرد و متاهل به کار رفته است. در مقابل بیشترین کلمه‌های توصیفی برای مردان سریع‌ترین٬ قوی٬ بزرگ و عالی است.
در این تحقیق همین‌طور گفته شده است که زبان به کار رفته برای توصیف زنان ورزشکار بیشتر حول ظاهر٬ پوشش و زندگی شخصی آنان می‌گردد.
مثال‌های بیشتر درباره المپیک ریودوژانیرو این است: میل آن‌لاین درباره اکسانا چوزوویتینا٬ ژیمناست ازبکستان٬ گفت که لباس صورتی و سفیدش با رنگ پوستش هماهنگی ندارد. و همین‌طور لباس لاریسا میلر٬ ژیمناست استرالیا٬ به خاطر مدل یقه و رنگ آن غیرجذاب توصیف شد.
روزنامه سان در توصیف میشل جنکه به ظاهر شکم او اشاره کرده بود
روزنامه عامه‌پسند سان هم در توصیف میشل جنکه٬ دونده ۱۰۰ متر استرالیا٬ طوری با معادل انگلیسی "کاملا شگفت‌آور" بازی کرد که از آن عبارت "شکم شگفت‌آور" استنباط می‌شد. این روزنامه عکسی از او در لباس تیمش در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد و زیر آن نوشت که "میشل جنکه مطمئنا از نشان دادن بدنش ابایی ندارد."
تحقیق دانشگاه کمبریج به این نتیجه رسیده است که استفاده از کلمه "دختر" برای زنان ورزشکار رایج‌تر است تا این‌که مردان ورزشکار را "پسر" صدا کنند.
خانم وودوارد می‌گوید: "بسیاری از مفسران با وجود آن‌که می‌دانند باید بگویند 'زن' از کلمه 'دختر' استفاده می‌کنند. چون فکر می‌کنند این موضوع در مقایسه چندان برخورنده نیست و می‌شود در گرماگرم مسابقات پرهیجان از کنار این اشتباه گذشت."
به اعتقاد این استاد دانشگاه٬ وقتی کلمه دختر به کار می‌رود یعنی به ورزشکار به چشم یک کودک نگاه می‌شود. "سال‌هاست که به بدن زنان در فرهنگ عمومی به چشم چیزی کودکانه نگاه شده است."
فقط زبان به کار رفته درباره زنان ورزشکار نیست که با مردان تفاوت دارد. زنان هنوز در پوشش خبرها در روزنامه‌ها و تلویزیون سهم کم‌تری می‌گیرند. در مجموعه لغاتی که کمبریج جمع‌آوری کرده سهم کلمه مرد یا مردان دو برابر زن یا زنان است، اما وقتی به دایره لغات مربوط به ورزش می‌رسیم سهم مردان سه برابر زنان می‌شود. وقتی نام یک ورزش به تنهایی به کار می‌رود برداشت عمومی این است که آن رشته ورزشی مربوط به مردان است. مثلا رسانه‌ها می‌گویند "فوتبال"، "فوتبال زنان". وقتی کلمه فوتبال به تنهایی به کار می‌رود٬ منظور فوتبال مردان است.
به هرحال شرایط تغییر کرده است. سهم زنان در بازی‌های المپیک افزایش یافته است. سال ۱۹۶۴ این سهم ۱۳.۲ درصد بود. سال ۱۹۸۸ به ۲۶.۱ درصد رسید و در المپیک ریو این درصد ۴۵ است.
خانم وودوارد می‌گوید: "مشارکت زنان در ورزش افزایش یافته و این‌که ما اکنون درباره شیوه توصیف زنان صحبت می‌کنیم و فرضیات معمول درباره آنان را زیر سوال می‌بریم٬ یک پیشرفت است."
آنا واتکینس قایقران هم سوی مثبت آن را می‌بینید: "ده یا بیست سال پیش از این‌که چطور در رسانه‌ها از ما یاد شده انتقاد نمی‌کردیم. همین‌که اخبار ما را پوشش می‌دادند خوشحال بودیم."
او می‌گوید که به طور کلی اوضاع رسانه‌ها بهتر شده و وقتی کسی جمله سکسیستی می‌گوید سایرین بیشتر متوجه آن می‌شوند. و مفسری که آن حرف را زده تحت فشار قرار می‌گیرد.
مگان فورد٬ نویسنده طنز بازی را برای المپیک طراحی کرده که بازیکنان هر نظر سکسیستی را که بشنوند٬ ثبت می‌کنند. مثلا هر بار که بشنوند یک زن بالای ۲۱ سال دختر توصیف می‌شود یا از موی زنان سیاه‌پوست انتقاد می‌شود. هر که جملات سکسیستی بیشتری پیدا کند برنده است.
می‌گوید "این بازی‌ای است که همه در آن می‌بازند."
|