بزرگداشت مهندس بازرگان
مراسم دوازدهمین سالگرد درگذشت بازرگان در حسینیه ارشاد



اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲۹ دی ۱٣٨۵ -  ۱۹ ژانويه ۲۰۰۷


مراسم دوازدهمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان با حضور برخی از فعالان ملی مذهبی‌ و همچنین برخی دیگر از چهره‌های سیاسی عصر پنج‌شنبه در حسینیه‌ی ارشاد برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در این مراسم مجتهد شبستری طی سخنانی اظهار داشت: در جامعه باید سه مفهوم خدا، قدرت و زور تعریف شود؛ زیرا هرکدام از این سه مفهوم متعلق به قلمرو ویژه‌ای هستند و تعریف عقلایی هر یک با دیگری به طور کلی متفاوت است.
وی ادامه داد: توجه به این تفاوت‌های اساسی موجب می‌شود خدا در ساحت قداست و تعالی خود که بدون آن خدایی را نمی‌توان تصور کرد باقی بماند.
مجتهد شبستری گفت: خدا آن حقیقت نهایی است که انسان آن را جست‌وجو می‌کند و عبادت نیز مهمترین مساله‌ی محوری است و خدا با عبادت عجین است.
وی گفت: قدرت سیاسی یک واقعیت اجتماعی و بشری است که انسان‌ها آن را پدید می‌آورند و همان منشا نظم اجتماعی و تاثیرگذار بر حرکت جامعه خواهد بود.
وی ادامه داد: پدر یا مادر هم نسبت به فرزندان خود منشا قدرت و اثرگذار هستند. همچنین انسان‌های الگو چه در ساحت علم و چه در ساحت هنر قدرت محسوب می‌شوند که سه اثر سرمشق گرفتن، دانستن و توانستن را در افراد تشکیل می‌دهند.
وی اظهار داشت: قدرت‌های سیاسی با سرنوشت عظیم انسانی ارتباط سازنده و یا تخریب‌کننده می‌توانند داشته باشند. قدرت سیاسی در صورتی می‌تواند سازنده باشد که نیازهای اساسی جامعه را برآورده کند و در واقع در خدمت جامعه باشد که در این صورت این قدرت مشروع است. وقتی چنین قدرتی در خدمت نیازهای جامعه باشد، انسان‌ها لزوم آن را در می‌یابند.
وی افزود: هرگاه قدرت سیاسی در خدمت منافع حاکمان درآید و حفظ قدرت برای عده‌ای اصالت پیدا کند، در واقع از مشروعیت می‌افتد، زیرا دیگر نیازهای جامعه را تامین نمی‌کند. در حالی که قدرت سیاسی باید خادم باشد و نه مخدوم.
وی با بیان این‌که " قدرت سیاسی باید با صراحت مورد نقد قرار گیرد" گفت: اگر قدرت سیاسی از خادم بودن به مخدوم بودن تبدیل شود زور پا به صحنه می‌گذارد و زور به جای اغنای انسان‌ها آن‌ها را به رفتار و تفکر معین مجبور می‌کند.
وی تصریح کرد: اگر افراد جامعه میان مفهوم خدا و قدرت سیاسی و زور مرزبندی کاملا روشنی نداشته باشند، در مقام عمل با هرکدام از این سه مقوله برخورد کاملا متفاوتی نخواهند داشت.
وی ادامه داد: افراد جامعه باید بتوانند آزادانه مسوولان خود را مورد پرسش و نقد قرار دهند و قدرت سیاسی را با صراحت و شجاعت نقد و عملا آن را کنترل کنند.
در این مراسم احمد صدرحاج سیدجوادی وزیر کشور و دادگستری دولت بازرگان طی سخنانی اظهار داشت: پیام مهندس بازرگان حفظ اصالت اعتقادی و رسالت ایستادگی علیه خودکامگی و مقاومت در مقابل کج‌اندیشی‌ها و خودسری‌ها در عین التزام به قانون اساسی برای استقلال و حقوق مدنی و شهروندی برای مردم بود.
وی در عین حال گفت: اما در مقابل پیام مهندس بازرگان افرادی شعارهای احساساتی یکسویه بیان می‌کردند.
وی افزود: مهندس بازرگان حتی حمله‌های وحشیانه‌ی صدام به کشور کویت را محکوم و آن‌ها را دعوت به صلح و آرامش می‌کرد.
وی معتقد است: در شرایط کنونی از سوی جوامع بین‌المللی هشدارهایی برای ما می‌آید که کشور ما باید این هشدارها را مدنظر قرار دهد؛ بنابراین ما نیازمند ادامه‌ی مشی بازرگان - که همان حراست از منافع کشور و حفظ سکون و آرامش در کشور است - هستیم و باید در مقابل نقشه‌های موذیانه‌ی صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها تدابیر صحیحی اخذ شود.
وی خاطرنشان کرد: هرچه از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد، دیدگاه‌ها و آموزه‌های مهندس بازرگان شفاف‌تر و چهره‌ی مشکلات مبتلابه خود را بیشتر آشکار می‌کند. خوشبختانه مردم ما نسبت به حوادث پیرامون خود هوشیارتر شده‌اند و جوانان و دانشگاهیان از مطالبات قانونی خود علی‌رغم فشارهایی که وجود دارد، دست برنداشته و تسلیم زور نخواهند شد.
صدرحاج سیدجوادی از مسوولان جمهوری اسلامی ایران توجه بیشتر به حساسیت‌های کنونی منطقه را خواستار شد و گفت: باید سعی کنیم ضمن حفظ منافع کشورمان تنش‌های خارجی نیز کمتر شود.
هم‌چنین مهندس مدنی درباره‌ی بازرگان و حقوق بشر اظهار داشت: علی‌رغم آن که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز جریان‌های روشنگری زیادی فعالیت داشتند اما افتخار نواندیشی دینی نصیب مهندس بازرگان بود.
وی گفت: نزدیک ٣۰ سال پیش نواندیشان دینی هرگونه تعارض میان حقوق بشر و مضامین دینی را رد و تاکید کردند که موازین دینی و اندیشه‌های حقوق بشری موازی یکدیگر هستند. اما آن‌ها اصرار داشتند که موازین حقوق بشر می‌تواند ملاکی برای نقد حاکمیت‌ها باشد؛ بنابراین این ملاک‌ها را مورد تعرض قرار دادند.
مدنی با بیان این اعتقاد که " ما امروز می‌توانیم با استناد به ملاک‌های حقوق بشر به نقد وضعیت موجود بپردازیم" خاطرنشان کرد که قصد ندارد نسبت به آن‌چه نقض آیین کیفری، بازنشستگی اجباری اساتید دانشگاه‌ها، لغو مجوز انتشار نشریات دانشجویی و دانشجویان ستاره‌دار می‌نامید، اظهار نظر کند و در عین حال بهترین زمان سخن گفتن نسبت به این مسائل را مراسم سالگرد مهندس بازرگان دانست.
وی با بیان این‌که " درباره‌ی حقوق اجتماعی و اقتصادی به عنوان حق بشری کمتر سخن گفته شده است" با استناد به آمار و شواهد خود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور را نسبت به گذشته ضعیف‌تر دانست و به اقلام وارداتی در کشور اشاره و اعتقاد خود را این‌گونه بیان کرد که به این ترتیب پول نفت به جای این‌که بر سر سفره‌های ایرانیان آورده شود، بر سر سفره‌های چینی‌ها، ژاپنی‌ها و دیگر کشورها می‌رود.
وی هم‌چنین با اعتقاد به رشد شدید تورم و انتقاد شدید نسبت به آن گفت: با این تورم فقرا فقیرتر و ثروتمندان ثروتمندتر می‌شوند.
مدنی با اشاره به اظهاراتی مبنی بر این‌که افزایش قیمت‌ها یک مساله‌ی سیاسی است که به دولت جدید به ارث رسیده است" خاطرنشان کرد: این حرف دو پیام به همراه دارد؛ یکی این‌که پس از ماه‌ها پذیرفته‌اند که گرانی وجود دارد و همچنین این‌که آن را منتسب به عوامل خارجی و دولت‌های قبل می‌دانند.
وی هم‌چنین نسبت به افزایش قیمت مسکن در ماه‌های اخیر انتقاد کرد.
مدنی گفت: عدالت یک مفهوم اخلاقی است؛ بنابراین نمی‌توان ادعای عدالت داشت و حقوق بشر را نقض کرد. ناقضان حقوق بشر نمی‌توانند ادعای عدالت کنند که اگر این کار را کنند دروغگویانی در مقابل ملت هستند.
مهندس جابری نیز طی سخنانی در این مراسم با بیان این که " بیش از ۶۰ سال از نوشتن مقالات مهندس بازرگان می‌گذرد و این متون باید ارزش تاریخی پیدا کرده باشد" در عین حال گفت: اما هنوز قسمت عمده‌ای از مسائلی که ایشان تحلیل کرده‌اند، کارآیی دارد. مهندس بازرگان سال‌ها پیش مواردی را به عنوان احتیاجات روز عنوان می‌کرد که بعد از گذشت چند دهه هنوز نیاز روز ماست.
در این مراسم، فرشته بازرگان فرزند مهندس بازرگان نیز ضمن گرامیداشت یاد و خاطره‌ی پدرش، به مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور پرداخت و خاطرنشان کرد که محرومیت هویت ارزشی و اخلاقی، دین‌گریزی در میان جوانان به وجود آورده و مسائل دینی را زیر سوال می‌برد و چنانچه چاره‌ای برای این مسائل اندیشیده نشود، عواقب و پیامدها و لطمات جبران‌ناپذیری خواهد دا‌شت.
وی گفت: برای ایجاد تغییر و تحول باید ابتدا شناخت دقیق و کارشناسانه‌ای از جامعه داشته باشیم.
در این مراسم هم‌چنین شخصیت‌هایی از جمله ابراهیم یزدی، محمدرضا خاتمی، عبدالله نوری، عزت‌الله سحابی حضور داشتند.
مهندس کتیرایی نیز خلاصه‌ای از زندگی مهندس بازرگان را بیان کرد.