آیا ترامپ فاجعه‌ی بزرگ بعدی آمریکا در سوریه را مرتکب خواهد شد؟
ویجی پراشاد - برگردان: ندا رضائی
•
برای دولت سوریه، در این زمان، استفاده از سلاحهای شیمیایی به این شکل علنی نه تنها سبک مغزی، بلکه دعوت آمریکا به حمله است. به نظر می‌رسد تنها یک رهبری متکبر و کور در دمشق مرتکب چنین جنایتی می‌شود. اما رهبری دمشق نشان داده است که حیله‌گر است و از همه‌ی روزن‌ها برای تضمین بقای خود استفاده می‌کند. این بدان معنا نیست که لزوما هرگز دست به چنین حمله‌ای نمی‌زند
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه
۲۴ فروردين ۱٣۹۶ -
۱٣ آوريل ۲۰۱۷
نیکی هلی سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، روز ۵ آوریل در شورای امنیت سازمان ملل متحد، عکسی از کودکان کشته شده در حمله‌ی شیمیایی در خان شیخون، جنوب شهر ادلب را نشان می‌دهد. برآوردها حاکی از آن است که حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر در این حمله کشته شدند. ایالات متحده آمریکا، انگلستان و فرانسه، پیش از محکومیت حمله توسط شورای امنیت، قطع‌نامه‌ای در شورای امنیت تصویب کردند و درخواست تحقیق و تفحص از این حادثه را مطرح نمودند. هیچ تقاضایی برای حمله‌ی نظامی صورت نگرفت، زیرا شورا درباره مرتکبین این حمله اختلاف عقیده داشت.
سفیر هیلی در ادامه گفت: «ما هنوز چیزی در مورد حمله‌ی دیروز نمی‌دانیم.» به این معنی که هیچکس اطلاعات قطعی در مورد حمله نداشت. با این حال، قضاوت شتاب‌زده در غرب که دولت بشار اسد، شاید با کمک روسیه مرتکب آن شده است وجود داشت.
چگونه می‌شود فهمید در خان شیخون چه اتفاقی افتاده است؟ منابع رسانه‌های غربی عمدتاً «اکتیویست‌های مخالف دولت» هستند. چنان‌که «بی‌بی‌سی» آن را در یکی از گزارش‌های اولیه خود از آنها نقل می‌کند. لیست منابع مختلف که گزارش بی‌بی‌سی در ۴ آوریل (جنگ سوریه: حمله‌ی شیمیایی در ادلب ۵۸ تن را کشت) به آن متکی است به شرح زیر است:
۱. نظارت بر حقوق بشر سوریه (SOHR) که در سال ۲۰۰۶ تاسیس شد. مقر SOHR در انگلستان است و از اتحادیه‌ی اروپا و احتمالا بیشتر از بریتانیا کمک‌های مالی دریافت می‌کند و برای ارائه‌ی اطلاعات اولیه بر شبکه‌ای از فعالان مخالف در سوریه متکی است، که مدیر آن «رامی عبدالرحمن» آنها را بعدا خلاصه می‌کند. SOHR، آشکارا ضد اسد است.
۲. خبرگزاری Khotwa (گام) به دست عده‌ای از فعالان گروه‌های مخالف دولت در اواخر سال ۲۰۱۳ تاسیس شد. Khotwa مدعی است هدفش «جلب توجه جهان به درد و رنج مردم سوریه» است. ۴۰ خبرنگار آن عمدتا در مناطق تحت کنترل شورشیان هستند. در سال ۲۰۱۴، مدیر آن «محمد حریث» در اخبار ترکیه به دلیل زد و خورد با نخست وزیر دولت انتقالی سوریه(احمد طعمه) مطرح شد. افراد طعمه اذعان کرده بودند حریث از آنها تقاضای کمک مالی کرده بود.
۳. کمیته‌ی محلی هماهنگی شهر(LCC). این کمیته بخشی از شبکه‌ی گروه‌های محلی است که برای هماهنگی تظاهرات پس از سال ۲۰۱۱ ایجاد شد. آنها نماینده‌ی سیاست منطقه‌ای هستند که در آن تاسیس شده‌اند. فحوای کلی آنها ضد اسد است.
۴. حسین کیال، عکاس حامی مخالفان در مرکز رسانه‌ای ادلب. کیال و مرکز رسانه‌ای ادلب، بخشی از شبکه‌ی روزنامه‌نگارانی هستند که مرکز رسانه‌ای حلب نیز از اعضای آن است. آنها متحد سازمان سوریه‌ای خارج کشور هستند که «مازن حسن» رهبر آن از چهره‌های برجسته در اپوزیسیون سوریه است و در غرب(واشنگتن)، یک شخص کلیدی برای یک سوریه‌ی دموکراتیک به شمار می‌رود. این ائتلاف، بر اقدام نظامی ایالات متحده در سرنگونی دولت سوریه تاکید دارد.
۵. روزنامه‌نگار خبرگزاری فرانسه(که نامش ذکر نشده). برخی از عکس‌های اصلی از ادلب کار دو عکاس خبرگزاری فرانسه، به نام‌های «عمر حاج کادور» و «محمد البکر» است. هر دو تصاویر واضحی از بیمارستان در «مرات النعمان» و «خان شیخون» ارائه دادند. توییتر عمر حاج کادور نشان می‌دهد که او آشکارا به سمت اپوزیسیون گرایش دارد. حساب البکر هم به نظر می‌رسد صادقانه است. او می‌گوید «کار من این است که عکس بگیرم تا این حمله را پوشش دهم. تا این جنایت هولناک را به جهان نشان دهم.»
هیچ‌کدام از خبرنگاران خبرگزاری فرانسه تایید نمی‌کنند که چه کسی این سلاح‌ها را علیه غیر نظامیان به کار گرفته است که اغلب‌شان کودکان‌اند. آنها کارشناس نیستند و صرفا عمل را مستند کردند. مدارک و شواهد آنها دهان‌های کف کرده‌ی قربانیان است. بیشتر این سلاح‌ها بی‌بو هستند. عکاسان از آنچه تجربه کردند می‌گویند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات آنها به زمان بیشتری در عرصه نیاز است. دیگران برای نقل از بی‌بی‌سی درنگ نکردند و انگشت اتهام خود را به سمت اسد گرفتند. کسانی که رابطه‌ی محکمی با مخالفان مسلح دارند اولین کسانی هستند که ادعا می‌کنند که این حمله توسط دولت صورت گرفته است.
تحقیق و تفحص
سازمان منع گسترش سلاحهای شیمیایی (OPCW)، که قبلا در سوریه برای نابودی تمام سلاحهای شیمیایی ممنوعه کار کرده بود، اکنون می‌گوید که حمله در خان شیخون را بررسی خواهد کرد. این سازمان اعلام کرده است که این ماموریت کشف حقیقت (FFM) در حال حاضر در «فرآیند جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات از تمام منابع موجود قرار دارد.» FFM از زمان ایجادش در ۲۹ آوریل ۲۰۱۴ سابقه بحث برانگیزی داشته است.
دانشمندان «کریم مقدسی» و «کورالی پیسن هینداوای»، بررسی مهمی درباره‌ی نقش سازمان ملل متحد در تحقیقات سلاحهای شیمیایی در سوریه داشته‌اند. در این مطالعه، این دو می‌نویسند FFM از آغاز به کار، از سوی بسیاری در سازمان ملل متحد به «سیاسی کاری» متهم شد.
این که FFM به سرپرستی «مالک الهی» به سوریه فرستاده شد که موارد استفاده از گاز کلر را بررسی کند به خودی خود یک مسئله است. مقدسی و هینداوای می‌نویسند: «بررسی اتهام استفاده [از کلر] برای اثبات بسیار چالش برانگیز است و استفاده‌ی واقعی از نظر علمی تقریبا محال است ثابت شود» نتیجه‌ی بررسی کار FFM به دلیل فقدان کار حرفه‌ای و متدولوژی مورد انتقاد قرار گرفت.
نکته اصلی در اینجا این بود که غرب به نظر می‌رسید، به هر قیمتی می‌خواهد با فشار این تحقیقات را طوری مطرح کند که این بررسی شناخت کاملی از دشواریِ تاییدِ استفاده از کلر دارد تا روایت خود را در استفاده‌ی سلاحهای شیمیایی بیافریند. گزارش FFM پایه و اساس قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد ۲۲۰۹ و ۲۲۳۵ قرار گرفت، که هر دو سوریه را تهدید به اقدام فصل هفتم (اقدام نظامی) توسط کشورهای عضو می‌کرد.
انکار
در جریان بحث در شورای امنیت سازمان ملل پیرامون قطعنامه‌ی ۲۲۳۵ در ماه اوت ۲۰۱۵، سفیر روسیه، «ویتالی چورکین» به قطعنامه رأی مثبت داد. با این حال، چورکین سوالی را مطرح کرد که «چه کسی از سلاح شیمیایی استفاده کرده است؟» او امیدوار بود که این تحقیقات پرسش‌ها را زنده نگه دارد، نه این که با این فرض که دولت از این سلاح‌ها استفاده کرده است آغاز کند. ارتش روسیه ماه بعد در سوریه مداخله کرد. بین اوت ۲۰۱۵ و آوریل ۲۰۱۷(زمان حضور نیروهای روسیه در سوریه)، هیچ اتهام جدیِ استفاده از سلاحهای شیمیایی وجود نداشت.
سفیر سوریه در در سازمان ملل متحد(بشار جعفری) گفت: در نشست ماه آگوست ۲۰۱۵، کشورش «درباره‌ی خطر استفاده از سلاح شیمیایی توسط گروه‌های تروریستی، که برخی از آنها به القاعده وابسته بودند، هشدار داده است.» او به حادثه «خان‌العسل» در ژوئیه ۲۰۱۳ اشاره کرد که غرب آن را جدی نگرفت. SOHR، فیلمی ویدئویی را منتشر کرد که سربازان سوریه را به حالت گاز گرفته بر روی زمین نشان می‌داد. هر دو وابسته‌ی القاعده، هم جبهه النصره و هم انصار الخلیفه این حمله را مرتکب شده بودند. در ژوئن ۲۰۱۶ در «غوطه‌ی شرقی»، ارتش سوریه اعلام کرد که به سربازانش با گاز سمی حمله شده بود. نماینده‌ی عربستان در جنگ نیابتی منطقه یعنی «الجیش الاسلام»، استفاده از هرگونه سلاح شیمیایی را تکذیب کرد. اما شواهد ویدئویی حاکی از این بود که نوعی از سلاحهای جوی علیه سربازان سوری مورد استفاده قرار گرفته است.
روسیه و دولت سوریه اذعان دارند حالا نیز ممکن است ذخیره‌ای از چنین سلاح‌هایی در «خان شیخون» بوده است، که احتمالا به دلیل حمله‌ی نیروی هوایی سوریه به آتش کشیده شده است. هیچ مدرکی دال بر تایید چنین انباری وجود ندارد، اگرچه وزارت دفاع روسیه می‌گوید که این اطلاعات «کاملا عینی و تأیید شده‌اند» اما این که آیا بمباران هوایی می‌تواند چنین تاثیری بر روی گاز ذخیره شده داشته باشد باید مورد بررسی قرار بگیرد.
سیاست در لحظه
مخالفان مسلح سوریه در مذاکرات ژنو ۵ دلسرد شدند. ارتش سوریه و متحدان روسی و ایرانی آن در سراسر سوریه پیشرفت‌هایی به دست آورده بودند. رهبری سیاسی مخالفان مسلح در ژنو، رسما از ایالات متحده درخواست مداخله برای کمک کرد. آنها احساس می‌کردند کاملا رها شده‌اند.
چند روز بعد، دولت دونالد ترامپ آشکارا آنچه از مداخله‌ی روسیه در سپتامبر ۲۰۱۵ روشن شده بود را اعلام کرد: تغییر رژیم در دمشق از دستور کار خارج شده است. این سیاست دولت اوباما در دو سال گذشته بوده است، اما به شکل مستقیم مطرح نشده بود. افراد ترامپ واقعیت را اذعان کردند: با حضور روسیه و ایران در صحنه، حذف اسد به درگیری بین المللی به مراتب شدیدتری از تراژدی سوریه می‌انجامد.
با ترکیه‌ای که در حال حاضر به سمت روایت روسیه - ایران گرایش دارد و اردنی که از بحران پناهندگان به هرج و مرج کشیده شده، مرزهای آسان تجهیز شورشیان دیگر در دسترس نیست. شکست مخالفان مسلح از جمله نایبان القاعده و دیگران در حلب بزرگترین ضربه بود.
برای دولت سوریه، در این زمان، استفاده از سلاحهای شیمیایی به این شکل علنی نه تنها سبک مغزی، بلکه دعوت آمریکا به حمله است. به نظر می‌رسد تنها یک رهبری متکبر و کور در دمشق مرتکب چنین جنایتی می‌شود. اما رهبری دمشق نشان داده است که حیله‌گر است و از همه‌ی روزن‌ها برای تضمین بقای خود استفاده می‌کند. این بدان معنا نیست که لزوما هرگز دست به چنین حمله‌ای نمی‌زند. اشتیاق به پایان دادن به جنگ، پیش از تحمیل توافق سیاسی بر شورشیان می‌توانست به استفاده از چنین سلاح‌هایی بیانجامد، اما این محتمل نبود.
نیم میلیون سوری کشته شده‌اند. نیمی از جمعیت آن آواره‌اند. غم و اندوه در سراسر سوریه از یک طرف، خط آتش به سمت دیگر ادامه دارد. بمباران هوایی آمریکا، روسیه و سوری‌ها و دیگران ادامه دارد تا نابودی سوریه و عراق. آمریکایی‌ها اخیرا به قساوت بزرگ خود در موصل که در آن ۲۰۰ غیرنظامی کشته شدند اعتراف کرده‌اند. این حمله در شورای امنیت مطرح نشد و در رسانه‌های غربی طغیانی به پا نکرد. ریاکاری در کانون اخلاقیات شورای امنیت قرار دارد. این بدان معنی نیست که از آنچه در «خان شیخون» اتفاق افتاد نباید وحشت کرد.
بیش از هر چیز، جامعه‌ی بین‌المللی پیش از عجله در مورد قضاوت آنچه رخ داد و به ویژه مقابله به مثل نظامی، باید تحقیق جامعی از این وقایع را انجام دهد. خردمندی باید پیروز شود، جنگ پاسخ نیست. به خصوص زمانی که هنوز سوال را نمی‌دانیم.
درباره‌ی نویسنده:
«ویجی پراشاد» استاد مطالعات بین‌الملل در کالج ترینیتی در هارتفورد است. او نویسنده‌ی ۱۸ کتاب از جمله؛ بهار عربی، زمستان لیبی (AK پرس، ۲۰۱۲)، ملل فقیرتر: تاریخ جنوب جهانی (ورسو، ۲۰۱۳) و مرگ یک ملت و آینده انقلاب عرب (انتشارات دانشگاه کالیفرنیا، ۲۰۱۶).
1- www.bbc.com
منبع:
www.alternet.org
|