آغاز شمارش معکوس ترامپ
برای خروج از توافق هسته ای


ایرج واحدی پور


• به نوشته نیویورک تایمز، ترامپ مترصد فرصت برای خروج از برجام است. او تا به حال نه تنها مخالفت خود با توافق هسته ای ایران با پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل و آلمان را کتمان نکرده بلکه از این که به دلیل عدم تدارک مدارک کافی برای متخلف نشان دادن جمهوری اسلامی مجبور شد فعلا گزارش پایبندی تهران به انجام تعهداتش را امضا کند به شدت ناراضی است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۹ مرداد ۱٣۹۶ -  ٣۱ ژوئيه ۲۰۱۷


روزنامه ی نیویورک تایمز در مقاله ای با عنوان « ترامپ در جستجوی راهی است که ایران را متخلف از پیمان هسته ای اعلام کند» نوشته است:
پرزیدنت ترامپ از اینکه همکاران امنیت اجتماعی او برایش امکانی ایجاد نکرده اند که ایالات متحده بتواند ایران را در جهت عدول از تعهد به پیمان اتمی و در حال تخلف از آن نشان دهد سخت افسرده است. او به آنان آموزش داده بود که دلایلی بسازند که بیانگرعدم تعهد به اجرای پیمان از طرف ایران باشد.
مقامات آمریکایی قبلا به هم پیمانان خود گفته اند که آنها باید آماده بآشند که مذاکرات با ایران را از نو شروع کنند و در غیر این صورت آمریکا به همان ترتیب که از پیمان پاریس خارج شد از این توافق نیز خارج می شود. آنچنان که چندین مقام خارجی می گویند، ایالات متحده آمریکا همراه با چند بازرس بین المللی در وین این موضوع را بررسی می کنند که طرحی را برای درخواست دسترسی و بازدید از پایگاههای نظامی ایران که مشکوک به تحقیقات اتمی و توسعه آن هستند ارائه نمایند.
اگر ایرانی ها چنانکه انتظار می رود آن را نپذیرند، واشینگتن می تواند تهران را به تخلف از تعهد به پیمان اتمی که دو سال از عمر آن می گذرد متهم کند.

ترامپ اختیار کافی دارد که بتواند از پیمان خارج شود. برای آمریکا توافق اتمی هیچوقت معتبر نبود، زیرا پرزیدنت اوباما چون می دانست که این طرح در مجلس سنا که جمهوری خواهان اکثریت قاطع داشتند تصویب نخواهد شد و لذا از اختیارات اجرائی استفاده و آن را امضاء نمود، و جانشینش می تواند تعهدات پیمان را برای لغو تحریم ها علیه ایران نا دیده بگیرد.

هفته گذشته به دنبال دستورات ترامپ در زمینه ی تهیه مدارک تخلف جمهوری اسلامی، بین ترامپ و وزیر خارجه رکس تیلرسون اختلاف نظر پیش آمد و ترامپ برای بار دوم از تایید عملکرد ایران خود داری کرد. و کمی بعد با بی رغبتی بالاخره عملکرد ایران به پیمان را تآ یید کرد. آنچنانکه دو تن از مقامات ادعا می کنند،آقای ترامپ انتظار داشت که راهکارخروج از پیمان را به او پیشنهاد کنند ولی وقتی که چنین نشد به گفته یکی از دو مقام مثل این بود که آب سردی روی او ریخته باشند. رئیس جمهور تصریح کرد که نمی گذارد یکبار دیگر چنین اتفاقی بیفتد.
ترامپ این هفته در مصاحبه ای با نشریه "وال ستریت جورنال" گفت «ما در حال انجام مطالعات دقیقی هستیم» وبعد اضافه کرد که زمانی که بررسی ۹۰ روزه بعدی که کنگره پذیرفته است برسد- «من فکر میکنم که آنها(ایران) به قرارداد عمل نکرده اند».

دستیاران ترامپ می گویند که آنها از پایان کار خیلی مطمئن نیستند، واظهار میدارند که مطالعاتی که از آنها صحبت شده، کوششی بوده که ماندن در و یا ترک پیمان (با محدودیت های شدیدش برای ایران از نظر توقف تولید سوخت هسته ای حد اقل تا ۹ سال آینده) را از نظر سود و زیان بر آورد می کرده است.
بعضی تآیید می کنند که خروج از پیمان هسته ای برای آ مریکا خیلی گران تمام می شود. دیگر شرکای پیمان- بریتانیا،چین، فرانسه،آلمان و روسیه با آقای ترامپ اشتراک نظر ندارند. اگر ایالات متحده حمایت خود را از این پیمان دریغ کند، در این مورد ایزوله خواهد شد، همانطور که در مورد پیمان تغییرات جوی شده است.

ولی به نظر میرسد رئیس جمهور دید آزاد در باره ی این موضوع ندارد و ذهن او ساخته شده است. او در مورد تیلرسون وزیر خارجه اش گفت: «نگاه کنید، من برای آقای تیلرسون و تیمش خیلی احترام قائلم و روابط خوبی داریم.» «سا ده تر است که بگوئیم آنها با هم می سازند.این خیلی ساده است. ولی این بیان غلطی است. آنها با هم سازش ندارند.»

حتی کسانی که مدتی طولانی منتقد این قرارداد در کنگره بوده اند تردید دارند که خروج از آن عاقلانه باشد. این هفته رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا، باب کروکرجمهوری خواه ایالت تنسی در مصاحبه با دیوید ایگناسیو از واشینگتن پست با جدیت گفت که اکنون زمان ترک پیمانی نیست که خیلی خوب کار می کند.
آقای کروکر گفت«آنچه که من به رئیس جمهورمی گویم همان است که آقایان تیلرسون، ماتیس و مک ماستر (اشاره به وزیر خارجه، وزیردفاع و مشاور امنیت ملی است) نیز می گویند و آن این است که «شما فقط یک بار می توانید قراردادی را پاره کنید.»
او اضافه کرد، در حال حاضر،« شرایط مانند آن نیست که شروع به آماده کردن و توسعه اسلحه اتمی می شود.»
او استدلال کرد، در حالی که هیچ فوریتی وجود ندارد باید با ظرافت بیشتری عمل کرد. وی گفت« سعی کنید قرارداد جدی تر اجرا شود » و خواسته شود « تشکیلات مربوطه در ایران قابل دسترسی باشد.» آقای کروکر گفت،« اگر به ما اجازه دسترسی ندادند» آنگاه هر کار میخواهید بکنید.
   
او افزود «شما می خواهید مسئولیت خروج از پیمان هسته ای متوجه ایران باشد. شما نمی خواهید ایالات متحده مسئول شناخته شود، زیرا ما می خواهیم متحدین خود را حفظ کنیم. او گفت،«آقای تیلرسون
می خواست قرارداد جدیدی را مورد بحث قرار دهد که ایران را برای همیشه از غنی کردن باز دارد- امتیازی که حتی تصور اینکه ایران آنرا بپذیرد خیلی دشواراست.

نمونه ای مشابه «اجرای خیلی یک طرفه» آقای کروکر، در واقع استراتژی است که این روزها مقامات امنیت ملی تحریر کرده اند. آنها انکار می کنند که سعی می کنند جمهوری اسلامی را تحریک کنند. درعوض، آنها می گویند که مشغول آزمایش سودمندی قرارداد هستند که آیا می توانند به آقای ترامپ گزارش دهند، تفسیر ایران از شرایط توافق اتمی و تعهدهایش در مقابل آژانس بین المللی انرژی اتمی راه را برای بازرسان بین المللی باز خواهد کرد که به تمامی نقاط کشور برای بازرسی بروند؟ چیزی که به احتمال باعث سردی بیشتر مناسبات می شود.
   
جمهوری اسلامی همیشه گفته است که تاسیسات حساس نظامی خود را دور از بازرسی ها نگه میدارد. این موضوع زمانی که بازرسان بین المللی درخواست دسترسی به پارچین، پایگاه نظامی نزدیک تهران که شواهد کار هسته ای در گذشته در آن وجود داشت،کردند روشن شد. توافقی صورت گرفت که ایران خودش نمونه های زیست محیطی را تحت نظارت بازرسان آژانس تهیه کرده و تحویل داد. بازرسان میزان قلیلی از خاک هسته ای را مشاهده کردند، ولی این سابقه بازرسی باعث شد که منتقدین قرارداد، آن را شاهدی معرفی کنند بر اینکه ایرانی ها می توانند کار غنی کردن اورانیوم یا تکنولوژیهای دیگر را در تاسیسات نظامی مخفی کنند.

روشن نیست که آیا سازمان های اطلاعاتی آمریکا شواهدی ورای سوء ظن در اختیار دارند که از طرف ایران تخلف هسته ای روی داده است. چندین مقام بالای اطلاعاتی هشدار داده اند که هدایت آژانس بین المللی به مکان های خاص که فقط باعث کشف چیزهای بی اهمیتی بشود خطرناک است. آنها اخطار می دهند که چنین پیش آمدی انعکاس خارجی می یابد. آنها دعوت به احتیاط می کنند که مانند کوشش نا موفق پیدا کردن سلاح های کشتار جمعی در عراق در سال ۲۰۰۳ نشود.

یکی از نا رضایتی های آقای ترامپ از قرارداد ۲۰۱۵، این است که فقط فعالیت های هسته ای را در بر می گیرد و در آن به حمایت از تروریسم، آزمایش های موشکی و فعالیت های جمهوری اسلامی در سوریه و عراق
توجهی نشده است. وزارت خارجه آمریکا اعتراض داشت که پرتاپ موشک به فضا در روز پنجشنبه تجاوز به روح توافق هسته ای بود.
آزمایش موشکی برای اولین بار از زمانی که آقای ترامپ به ریاست جمهوری رسیده اجرا شد. ولی چنین تست هایی فارغ از اینکه سیستم حامل، چه باشد ممنوعیتی ندارند.
موشکی که فرستاده شد سیمرغ یا فونیکس نام دارد و کار شناسان آن را کپی موشک یون ها Unha از کره شمالی می شناسند. کانال خبری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گفت که این راکت می تواند ماهواره ای به وزن ۲۵۰ کیلوگرم یا حدود ۵۵۰ پوند را به فاصله ۵۰۰ کیلومتری از زمین در فضا حمل کند.
نادر کریمی جونی، روزنامه نگار ایرانی نزدیک به رئیس جمهور ایران حسن روحانی گفت که پرتاب موشک پنجشنبه واکنشی به رای سه شنبه مجلس نمایندگان برای تصویب دور جدید تحریم ها علیه ایران بود. مجلس سنا هم این سند را پنجشنبه شب تصویب کرد.
آقای جونی گفت ،«ایران قابلیت های موشکی خود را بالا می برد که بتواند دقت و وسعت عملکرد آنها را بیشتر کند. ایران طرح های موشکی خود را متوقف نمی کند.»
برای نشان دادن اینکه توجه به سیاستهای ایران ادامه خواهد داشت کاخ سفید بر کناری درک هاروی، رئیس بخش خاورمیانه ای شورای امنیت ملی را در روزپنجشنبه اعلام داشت . هیچ توضیحی در این مورد داده نشد، ولی آقای هاروی به داشتن موضع تهاجمی در مورد نقش ایران در منطقه معروف بود و از طرف مایکل فلین مشاور امنیت ملی قبلی بر گزیده شده بود. آقای هاروی بنا به گزارش های متعدد با مشاور امنیت ملی کنونی، ژنرال مک ماستردر مورد سیاست های خاورمیانه ای سازش نداشت.