اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۴ اسفند ۱٣٨۵ -  ۲٣ فوريه ۲۰۰۷

ایسنا: محمد البرادعی در گزارش مورد درخواست شورای امنیت اعلام کرد که ایران به آژانس اطلاع داده است که تا هفته دیگر (پایان فوریه)، تزریق UF۶ به آبشارهای نصب شده در تاسیسات غنی سازی سوخت (FEP) را آغاز و نیز ‌١٨ آبشار سالن ‌٣٠٠٠ دستگاه سانتریفیوژ را تا می ‌٢٠٠٧ (اردیبهشت‌ماه ‌٨٦) به طور تدریجی نصب خواهد کرد.

مدیرکل آژانس هم‌چنین در این گزارش تاکید کرد که آژانس قادر است عدم انحراف مواد هسته‌یی اعلام شده در ایران را تایید کند، اما در عین حال همکاری ایران را برای حل مسایل باقی مانده خواستار شد.

متن کامل گزارش محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص "اجرای توافق پادمان‌های ان.پی.تی و شروط مربوط به قطعنامه‌ی ‌١٧٣٧ شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران" برای ‌٣٥ عضو شورای حکام و ‌١٥ عضو شورای امنیت که روز گذشته (پنجشنبه) منتشر شد به شرح زیر است:

‌١- در ‌١٤ نوامبر ‌٢٠٠٦، مدیرکل در خصوص اجرای توافق پادمان‌های ان.پی.تی در جمهوری اسلامی ایران گزارش داد. GOV/‌٦٤/٢٠٠٦.


‌٢- در ‌٢٣ دسامبر ‌٢٠٠٦، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ‌١٧٣٧ را تصویب کرد که در آن علاوه بر سایر موارد:


* تاکید شد که ایران باید بدون تاخیر بیشتر گام‌های درخواستی شورای حکام در قطعنامه GOV/‌١٤/٢٠٠٦ را که برای اعتمادسازی نسبت به هدف صلح آمیز برنامه‌ی هسته‌یی‌اش و حل مسایل باقی مانده ضروری است، بردارد. (پاراگراف یک)


* تصمیم گرفته شد که ایران بدون تاخیر بیشتر فعالیت‌های حساس هسته‌یی مربوط به اشاعه را که در زیر آمده است تعلیق کند:

- تمامی فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و بازفرآوری از جمله تحقیق توسعه را تا اینکه از سوی آژانس راستی آزمایی شود؛ و

- کار بر روی تمامی پروژه‌های مربوط به آب سنگین از جمله ساخت راکتور تحقیقاتی که با آب سنگین کار می‌کند، تا این امر نیز مورد راستی آزمایی آژانس قرار گیرد (پاراگراف ‌٢ اجرایی)؛


* تصمیم گرفت که ایران باید چنین دسترسی و همکاری را ارایه دهد که آژانس برای اینکه بتواند موارد زیر را انجام دهد درخواست کرده است: تعلیق آنچه در بالا ذکر شده را راستی آزمایی و تمامی مسایل باقی مانده آنطور که در گزارش آژانس مشخص شده است، حل کند و نیز از ایران درخواست کرد تا پروتکل الحاقی را فورا تصویب کند (پاراگراف ‌٨ اجرایی).


* گزارش مدیرکل را در خصوص اینکه آیا ایران تعلیق کامل و پایدار همه فعالیت‌های مذکور در قطعنامه را اجرا کرده است یا خیر و نیز درباره روند پایبندی ایران به همه گام‌های درخواستی شورای حکام و دیگر شروط قطعنامه به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت برای ملاحظه‌ (آن گزارش) ارایه دهد. (پاراگراف ‌٢٣ اجرایی)


‌٣- این گزارش که به شورای حکام و به موازاتش به شورای امنیت ارایه می‌شود تحولات را از زمان گزارش ‌١٤ نوامبر ‌٢٠٠٦ مدیر کل تاکنون پوشش می‌دهد.


A. فعالیت‌های مربوط به غنی سازی


‌٤. از ‌١٤ نوامبر ‌٢٠٠٦ تاکنون ایران به فعالیت دستگاه‌های واحد و آبشارهای ‌١٠، ‌٢٤ دستگاهی در تاسیسات پیلوت سوخت (PFEP) ادامه داده است و گاز UF۶ را به طور متناوب به این دستگاه‌ها تزریق کرده است.

در فاصله زمانی ‌٢ نوامبر ‌٢٠٠٦ و ‌١٧ فوریه‌ی ‌٢٠٠٧، از سوی ایران اعلام شد که جمعا نزدیک به ‌٦٦ کیلوگرم UF۶ به این روند تزریق و به سطوح زیر ‌٥ درصد اورانیوم ‌٢٣٥ غنی سازی شده است. نتایج نمونه‌گیری محیطی تا این لحظه نشان دهنده‌ی حداکثر غنی سازی ‌٢/٤ درصدی اورانیوم ‌٢٣٥ در اولین آبشار ‌١٦٤ دستگاهی است. (پاراگراف GOV/‌١٤/٢٠٠٦)


‌٥- آژانس ارزیابی‌اش را از راستی آزمایی سیاهه‌ی فیزیکی (PIV) مواد هسته‌ای در PFEP که بین ‌١٦ و ‌١٨ سپتامبر ‌٢٠٠٦ انجام شد کامل کرده و نتیجه گرفته است که این فهرست مواد هسته‌ای آن طور که ایران اعلام کرده است هماهنگ با نتایج PIV است.


‌٦- در ‌١٨ دسامبر ‌٢٠٠٦ ایران برای بازرسان آژانس دسترسی به سوابق عملیاتی مربوط به تولید و تحقیق در PFEP را فراهم کرد (GOV/‌٦٩/٢٠٠٦ پاراگراف ‌٤). در طول نشست‌هایی که در ایران بین ‌١٥ و ‌١٨ ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧ برگزار شد، آژانس توضیح بیشتر ایران را درباره‌ی اطلاعاتی که ارایه کرده بود خواستار شد که این توضیح هنوز نامعلوم است.


‌٧- در طول نشست‌ها در ایران در ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧، ایران به آژانس درباره‌ی طرحش برای آغاز تزریق UF۶ به آبشارهای نصب شده در تاسیسات غنی سازی سوخت (FEP) تا پایان فوریه ‌٢٠٠٧، ادامه‌ی تدریجی نصب ‌١٨ آبشار سالن ‌٣٠٠٠ دستگاهی و کنار هم آوردن آنها در یک عملیات تا می ‌٢٠٠٧ خبر داد، آژانس معیارهای پادمانی را که لازم است در FEP اجرا شود را یادآوری کرد (GOV/‌٥٣/٢٠٠٦ پاراگراف ‌٦) و بار دیگر تاکید کرد که این معیارها لازم است پیش از وارد کردن مواد هسته‌یی به تاسیسات اجرا شوند. آژانس هم چنین لزوم نظارت از راه دور در FEP و PFEP را به عنوان یکی از آن معیارها مطرح کرد.


‌٨- در نامه‌ی مورخ ‌٢٣ و ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧، ایران از موافقت با استفاده از نظارت از راه‌دور در این مرحله خودداری کرد و از آژانس خواست مبنای حقوقی مفصلی را برای اجرای نظارت از راه دور و نیز مثال‌هایی از جاهایی که چنین معیارهایی در حال حاضر در تاسیسات حساس در کشورهای دیگر به کار گرفته شده ارایه دهد. آژانس در نامه‌ی مورخ ‌٩ فوریه‌ی ‌٢٠٠٧ توضیحاتی به ایران داد و در انتظار پاسخ ایران است. در عین حال آژانس با ترتیبات موقت راستی آزمایی در FEP موافقت کرد که شامل دسترسی فراوان بازرسی اما بدون نظارت از راه دور مشروط به آن بود که این ترتیبات پیش از آن که ایران تزریق UF۶ به این آبشارها را آغاز کند، اجرا شوند . به ایران اطلاع داده شد که این ترتیبات (که اکنون در حال اجراست) فقط تا زمانی معتبر است که تعداد دستگاه‌های نصب شده در FEP از ‌٥٠٠ فراتر نرود و زمانی که این تعداد فراتر رفت تمامی معیارهای پادمانی لازم باید اجرا شود.


‌٩- در طول "راستی آزمایی اطلاعات مربوط به طرح" (DIV) که در ‌١٧ فوریه‌ی ‌٢٠٠٧ در FEP انجام شد به بازرسان آژانس اطلاع داده شد که دو آبشار ‌١٦٤ دستگاهی نصب شده است و تحت خلاء فعالیت می‌کند و دو آبشار ‌١٦٤ دستگاهی دیگر در مراحل پایانی نصب قرار دارد. در این راستا، در نامه‌ای مورخ ‌١٩ فوریه‌ی ‌٢٠٠٧ آژانس درخواست کرد که آن ترتیبات برای نصب دوربین‌ها در سالن آبشارها در دیدار‌ بعدی آژانس از FEP انجام شود و این امر قرار است بین‌٣ و ‌٥ مارس ‌٢٠٠٧ انجام شود، مساله‌ی نظارت از راه دور هم چنان باید حل شود.


‌١٠- در طول ژانویه و فوریه ‌٢٠٠٧، آژانس نمونه‌های محیطی اولیه را جمع آوری کرد و اجرای معیارهای کنترل کننده و نظارتی را در FEP آغاز کرد. در ‌٣١ ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧ ایران نزدیک به ‌٧/٨ تن UF۶ طبیعی را در محموله‌ای از تاسیسات فرآوری اورانیوم (UCF) به FEP انتقال داد و آن را به کوره‌ی تغذیه که تحت پلمب آژانس است متصل کرد. تا ‌١٧ فوریه ‌٢٠٠٧ هیچ UF۶ به این فرآیند در FEP تزریق نشده است.


‌١١- آژانس هیچ گونه اطلاعاتی درباره مونتاژ سانتریفیوژ‌ها یا ساخت قطعات سانتریفیوژ‌ یا تجهیزات مربوطه در ایران برای گزارش کردن ندارد، با این حال ایران فعالیت‌های مقدماتی را بر روی روتورها برای فعالیت در FEP در PFEP انجام می‌دهد.


B. فعالیت‌های بازفرآوری


‌١٢- آژانس بر استفاده از سلول‌های داغ (هات سل) در راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و در تاسیسات تولید مولیبدنیوم، ید و رادیو ایزوتوپ زنون و بر ساخت سلول‌های داغ در راکتور تحقیقات هسته‌یی ایران (IR-۴۰) در اراک از طریق بازرسی‌ها، DIV و تحلیل تصویر ماهواره‌ای نظارت دارد. هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های در حال انجام بازفرآوری دراین تاسیسات یا در هر تاسیسات اعلام شده‌ی دیگری در ایران وجود ندارد.


C- پروژه‌های مربوط به آب سنگین


‌١٣- در ‌٢٩ ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧، آژانس در راکتور IR- ‌٤٠ که یادآوری شده بود ساخت و ساز غیر نظامی در آن انجام می‌شود، DIV را انجام داد.


D. مسایل حل نشده


‌١٤- در ‌١٥ فوریه ‌٢٠٠٧ آژانس در نامه‌ای به ایران پرسید که آیا قصد دارد هیچ گونه اقدامی را برای حل مسایل حل نشده با تعلیق فعالیت‌های مشخص شده در قطعنامه‌ی ‌١٧٣٧ شورای امنیت و تصویب پروتکل الحاقی انجام دهد یا خیر. ایران در پاسخش مورخ ‌١٩ فوریه ‌٢٠٠٧ بار دیگر بر "آمادگی کامل و تمایلش برای مذاکره در خصوص مدالیته‌ی حل مسایل حل نشده با آژانس مشروط به تضمین‌هایی برای برخورد با این مسایل در چارچوب آژانس بدون دخالت شورای امنیت سازمان ملل" تاکید کرد.


D.۱ برنامه غنی سازی


‌١-۱-D آلودگی


‌١٥- مساله منبع (یا منابع) ذرات اورانیوم کمتر غنی شده (LEU) و اورانیوم بسیار غنی شده (HEU) که در تاسیساتی که ایران اعلام کرده است قطعات سانتریفیوژ در آن ساخته، استفاده و یا ذخیره شده است، یافت شده، هم چنان حل نشده است. (پاراگراف ‌١١ از GOV/‌٥٣/٢٠٠٦)

ذرات‌ آلوده‌ مشابه آنچه در ایران بود در نمونه‌های برداشت شده از تجهیزات و قطعات سانتریفیوژی که در جمهوری عربی لیبی یافت شد، وجود داشت که گفته می‌شود منبع هر دو یک کشور است. آژانس اطلاعاتی بیشتر را از کشوری دریافت کرده است که منبع قطعات در آنجا قرار داشته است. این اطلاعات با این حال به طور کامل وجود برخی ذرات LEU و HEU را توضیح نمی‌دهد. در حالی که این اطلاعات مفید بوده است، معیارهای موجود و ارزیابی‌ها اجازه‌ی تشخیص واضح منشاء آلودگی LEU و HEU را براساس اطلاعاتی که در حال حاضر از طریق ایران و جایی دیگر در اختیار آژانس قرار دارد،‌ نمی‌دهد؛ بنابراین راستی آزمایی صحت و کامل بودن اظهاریه‌های ایران در این رابطه می‌تواند فقط در صورتی پیشرفت کند که درک کاملی از مقیاس و گاه شمار برنامه‌ی غنی‌سازی ایران وجود داشته باشد که فقط می‌تواند از طریق اجرای پروتکل الحاقی و معیارهای شفاف ساز درخواستی به وسیله ایران به دست آید.

‌١٦- ایران در نامه‌ای مورخ ‌٣٠ نوامبر ‌٢٠٠٦ توافق کرد که به آژانس اجازه دهد از تجهیزاتی در دانشگاه فنی در تهران دوباره نمونه‌گیری کنند که در آن تعداد اندکی ذرات اورانیوم طبیعی (NU) و HEU در نمونه‌های جمع‌آوری شده در ژانویه ‌٢٠٠٦ پیدا شده بود ( ‌٢٠٠٦/٥٣/GOV پاراگراف ‌٢٤) . این نمونه‌گیری دوباره در ‌٢٢ دسامبر ‌٢٠٠٦ انجام شد، نتایج آن آلودگی ذرات NU و LEU را نشان داد. آژانس در انتظار توضیح ایران درباره‌ی منشاء آلودگی ذرات اورانیوم یافت شده در نمونه‌ی ژانویه و دسامبر ‌٢٠٠٦ است.

‌١٧- ایران به درخواست‌های حل نشده‌ی بلند مدت آژانس برای توضیح مربوطه و دسترسی به نمونه‌های محیطی بیشتر از دیگر تجهیزات و مواد مربوط به مرکز تحقیق فیزیک PHRC پاسخ نداده است و نیز با دادن اجازه به آژانس برای مصاحبه با دیگر روسای سابق PHRC توافق نکرده است.


‌٢-۱-D دستیابی به فن‌آوری سانتریفیوژ P-۱ و P-۲


‌١٨- ایران هیچ اطلاعات جدیدی را درباره‌ی برنامه‌های سانتریفیوژ P-۱ یا P-۲ به آژانس نداده است. (‌٢٠٠٦/٥٣/GOV پاراگراف ‌١٣-۱۲).


D-۲ فلز اورانیوم


‌١٩- ایران هنوز نسخه‌ی سند ‌١٥ صفحه‌یی توضیح درباره روال کاهش UF۶ به فلز اورانیوم و قالب گیری و تولید فلز اورانیوم غنی و تهی شده به صورت نیم کره را ارایه نداده است. (‌٢٠٠٦/٥٣/COV پاراگراف ‌١٤) . این سند همچنان تحت پلمب آژانس است؛ با این حال برای بازرسان آژانس قابل دسترسی است.


D-٣ آزمایشات پلوتونیوم


‌٢٠- آژانس به درخواست توضیح از جانب ایران درباره‌ی آزمایشات جداسازی پلوتونیوم ادامه داده است. (‌٢٠٠٦/٥٣/COV پاراگراف ‌١٧-۱۵ -۹) در طول نشستی در ‌١٧ ژانویه ‌٢٠٠٧ آژانس به ایران در خصوص مغایرت‌های حل نشده‌ی مربوط به آزمایشات پلوتونیوم یادآوری و خاطرنشان کردکه این مساله به شکلی رضایت بخش حل نمی‌شود؛ مگر آن که ایران اطلاعات بیشتری را ارایه کند. ایران عنوان کرد که هیچ اطلاعات مربوطه‌ی دیگری در دسترس نیست. راستی‌آزمایی کامل بودن و صحت اظهارنظرهای ایران در این رابطه می‌تواند فقط از طریق اجرای پروتکل الحاقی و معیارهای شفاف ساز درخواستی پیشرفت کند.


‌٢١- در طول نشست ‌١٧ ژانویه ‌٢٠٠٧ ، آژانس همچنین در خصوص وجود ذرات HEU یافت شده در نتیجه‌ی تحلیل نمونه‌های محیطی برداشت شده از محموله‌های موقت مصرف شده در تاسیسات انبار زباله کرج ( پاراگراف ‌١٧ از ‌٢٠٠٦/٥٣/GOV) و نیز درباره نتایج تحلیلی بیشتر نمونه‌های محیطی جمع‌آوری شده از محموله‌های سوخت مصرف شده‌ی مشابه در مرکز تحقیق هسته‌یی تهران (TNRC) که در نامه‌ی مورخ ‌١٢ ژانویه ‌٢٠٠٧ به ایران ارسال شد، مذاکراتی انجام داد. ایران در موضعش مبنی بر اینکه آلودگی HEU یافت شده در محموله‌های کرج ناشی از نشست بخش‌های سوخت راکتور در TRR می‌باشد تاکید کرد. پس از دریافت نامه‌ی مورخ ‌٢٨ ژانویه ‌٢٠٠٧ ایران که در آن بر موضعش در رابطه با منبع آلودگی HEU تاکید کرد، ‌آژانس بار دیگر در نامه‌ی مورخ ‌٩ فوریه‌ی ‌٢٠٠٧، اطلاعات مفصلی و اسناد حامی را در رابطه با بخش‌های سوخت راکتور درخواست کرد.


E - دیگر مسایل اجرایی


E.۱ تبدیل اورانیوم

‌٢٢- در طول اقدام به تبدیل اورانیوم در UCF که ژوئن ‌٢٠٠٦ آغاز به کار کرد، جمعا ‌١١٠ تن اورانیوم به شکل سنگ خام اورانیوم تغلیظ شده به این فرآیند تزریق شد. این اپراتور قرار است در فوریه ‌٢٠٠٧ یک سیاهه‌ی فیزیکی سالانه را تهیه کند که در مارس ‌٢٠٠٧ مورد راستی‌آزمایی آژانس قرار خواهد گرفت. در پایان ژانویه ‌٢٠٠٧ نزدیک به ‌١٧٥ تن اورانیوم به شکل UF۶ از زمان راه‌اندازی (UCF) تاکنون تولید شده است. تمامی UF۶های تولید شده همچنان تحت معیارهای کنترل و نظارتی آژانس است.


E.۲ انتصاب بازرسان

‌٢٣. در ‌١٧ ژانویه ‌٢٠٠٧ آژانس نامه‌ای را از ایران دریافت کرد که اطلاع داد ایران در موقعیتی نیست که انتصاب ‌١٠ بازرس پیشنهادی برای جایگزینی بازرسانی که آژانس را ترک کرده‌اند، تایید کند و با ادامه‌ی انتصاب ‌٣٨ بازرس دیگر که پیشتر برای ایران منتصب شده بودند، مخالف است. آژانس در پیامی شفاهی مورخ ‌٢٣ ژانویه‌ی ‌٢٠٠٧ نسبت به این تصمیم ایران ابراز تاسف کرد و از ایران خواست در آن تجدیدنظر کند. آژانس به ایران اطلاع داد که تصمیمش به کاهش انعطاف عملیاتی و استفاده‌ی سودمند کمتر از منابع منجر خواهد شد. آژانس در این رابطه هیچ پاسخی را از ایران دریافت نکرد.


E.٣ دیگر موضوعات

‌٢٤. هیچ تحول جدیدی برای گزارش در رابطه با فعالیت‌هایاستخراج از معدن اورانیوم یا آزمایشات پلونیوم ایران وجود ندارد (پاراگراف‌های ‌٣١-۲۶ و ‌٣٤ از GOV/‌٦٧/٢٠٠٥)


F. معیارهای شفاف ساز

‌٢٥. ایران با هیچ یک از معیارهای شفاف ساز درخواستی که برای توضیح وجوه خاص مقیاس و ماهیت برنامه‌ی هسته‌یی‌اش ضروری است موافقت نکرده است؛ علاوه بر معیارهای فوق‌الذکر این‌ها شامل مذاکراتی درباره‌ی اطلاعات ارایه شده به آژانس درباره‌ی مطالعات مربوط به پروژه‌ی مشهور به نمک سبز مربوط به فرآوری دی اکسید اورانیوم به UF۴ (که به نمک سبز معروف است) و درباره‌ی آزمایشات انفجاری با قدرت بالا و طرح وسیله بازگشت به جو موشک (GOV/‌٦٤/٢٠٠٦ و پاراگراف ‌١٩) نیز می‌باشد.

G. چکیده

‌٢٦. پیرو توافق پادمانهای ان.پی.تی، ایران دسترسی به مواد و تاسیسات اعلام شده را برای آژانس فراهم و گزارشات حسابداری درخواستی درباره مواد هسته‌یی را در رابطه با این مواد و تاسیسات ارایه کرده است.

‌٢٧. آژانس قادر است عدم انحراف مواد هسته‌یی اعلام شده در ایران را تایید کند. با این حال آژانس هم چنان قادر نیست پیشرفت بیشتری را در تلاشهایی برای راستی آزمایی کامل تحولات گذشته برنامه‌ی هسته‌یی ایران و وجوه خاص مربوط به مقیاس و ماهیتش حاصل کند. بنابراین آژانس قادر به تایید عدم وجود مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده در ایران نیست؛ مگر در صورتی که ایران به مسایل راستی آزمایی حل نشده از طریق اجرای پروتکل الحاقی (که ‌٨ دسامبر ‌٢٠٠٣ امضا کرد، اما هنوز تصویب نکرده است) و معیارهای شفاف ساز پاسخ دهد.

‌٢٨. ایران فعالیت‌های مربوط به غنی سازی را تعلیق نکرده است. ایران به عملیات در PFEP ادامه داده است. ایران هم چنین به ساخت FEP از جمله نصب آبشارها ادامه داده است و UF۶ را به FEP منتقل کرده است. ایران به پروژه‌های مربوط به آب سنگین ادامه داده است. ساخت راکتور IR-۴۰ و عملیات تاسیسات تولید آب سنگین ادامه دارد. بر عکس هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری در هیچ سایت اعلام شده‌ای در ایران وجود نداشته است.

‌٢٩. آن طور که مدیرکل در نشست شورای حکام در نوامبر ‌٢٠٠٦ تاکید کرد GOV/OR.۱۱۷۹ پاراگراف ‌٩٤-٨۶) با توجه به وجود فعالیت‌های اعلام نشده به آژانس از سوی ایران به مدت ‌٢٠ سال، برای ایران ضروری است آژانس را از طریق همکاری حداکثری و شفافیت قادر سازد تا به طور کامل تاریخ برنامه‌ی هسته‌یی ایران را بازسازی کند. بدون چنین همکاری و شفافیتی، آژانس قادر نخواهد بود تضمین‌های درباره‌ی عدم مواد و فعالیت‌های اعلام نشده در ایران و یا درباره‌ی ماهیت منحصرا صلح آمیز آن برنامه ارایه دهد.

‌٣٠. مدیرکل به طور مقتضی به ارایه گزارش ادامه خواهد داد.