• بخش نخست این طرح تا سال ۲۰۱۰ برنامه‌های خود را به اجرا گذاشته و تا سال ۲۰۱۵ میلادی طرح به طور کامل به پایان خواهد رسید. طراحان این برنامه معتقدند تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی، دختران سراسر جهان و کودکان در خطر برخی کشورهای نیازمند چون کشورهای آفریقایی؛ از آموزش‌های لازم چه از جهت تحصیل و چه مهارت‌های زندگی برخوردار خواهند بود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱٨ اسفند ۱٣٨۵ -  ۹ مارس ۲۰۰۷

دختران به عنوان شاخص‌ترین گروه نیازمند به تعلیم و تربیت از هر نظر، همواره مورد توجه مجامع بین‌المللی بوده و هستند؛ اگر شکنندگی دختران در برابر حوادث را دلیل اصلی این نیاز بدانیم، نمی‌توانیم وضعیت نابسامان جوامع و ناآگاهی والدین به نیازهای آنها را نادیده بگیریم.
از نگاهی دیگر اگر مجامع بین‌المللی و والدین به عنوان نهادهای مسئول بتوانند نیازهای دختران را برآورده کنند؛ شاید اندکی از شکنندگی آنها در برابر حوادث کاسته شود.
برنامه آموزشی – پرورشی تدوین شده در مرکز مطالعات آموزشی دختران یونیسف (UNGEI) برنامه‌ای است که برای یک دوره پنج ساله درنظر گرفته شده است.
این طرح که به‌طور خاص بر روی تحصیل دختران و کودکان سراسر جهان در خطر (VOC) در کشورهای نیازمند متمرکز شده، دوره نخست خود را که از سال ۲۰۰۵ با عنوان طرح «جنبش جهانی تحصیل دختران» در کشور زیمبابوه آغاز شده بود به پایان رسانده و اکنون در ماه‌های نخست سال ۲۰۰۷ میلادی، مرحله دوم طرح، به صورتی گسترده‌تر، برای دختران سراسر جهان و تعداد بیشتری از کودکان در خطر (VOC) اعم از دختر و پسر به اجرا در آمده است.
بخش نخست این طرح تا سال ۲۰۱۰ برنامه‌های خود را به اجرا گذاشته و تا سال ۲۰۱۵ میلادی طرح به طور کامل به پایان خواهد رسید. طراحان این برنامه معتقدند تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی، دختران سراسر جهان و کودکان در خطر برخی کشورهای نیازمند چون کشورهای آفریقایی؛ از آموزش‌های لازم چه از جهت تحصیل و چه مهارت‌های زندگی برخوردار خواهند بود. اهداف اصلی طرح به صورت شاخص در دو بخش خلاصه می‌شود؛
- آموزش؛ منظور آموزش همه جانبه به دختران، با هدف دستیابی آنها به مهارت‌های لازم تعلیم و تربیتی، بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی و...است.
این برنامه‌ها با هدف بهبود وضعیت زندگی و تحصیل دختران و زنان، تا حد رفع محرومیت‌های آنها اجرا می‌شود.
- آموزش به کودکان جوامع در خطر یا دقیق‌تر بگوییم کودکان در خطر (VOC) برخی کشورها چون همه کشورهای آفریقایی و برخی کشورهای آسیایی.
- UNGEI، اجرای این برنامه را، تکمیل برنامه آموزشی (EFA آموزش برای همه)؛ یکی از برنامه‌های آموزشی «اهداف توسعه و آموزش هزاره» سازمان یونیسف می‌دانند و معتقدند اجرای برنامه‌های تکمیلی نقص‌ها و کمبودهای موجود در برنامه‌های گسترده‌ای چون «اهداف توسعه و آموزش هزاره» را برطرف خواهد کرد.

پنج پایه شاخص
هر چند هدف اصلی طرح، ارتقای سطح آموزش و پرورش دختران و کودکان در خطر اعلام شده است؛ اما آموزش مهارت‌های اجتماعی، بخش دیگری از آموزش‌ها را دربر می‌گیرد. شاخص‌ترین محور آموزش‌ها را درپنج بخش می‌توان خلاصه کرد؛
۱. فراهم کردن شرایط مناسب برای تحصیل همه دختران به ویژه ادامه تحصیل آنها از مقطع ابتدایی به بعد، براساس آمار شاخص‌ترین دوره ترک تحصیل دختران از سن ورود به مقاطع تحصیلی پس از دبستان ذکر شده است. کاهش هزینه تحصیل، ساخت و تجهیز مدارس در مناطق محروم؛ فراهم کردن زمینه مناسب برای حضور دختران در مراکز آموزشی، جلوگیری از جذب آنها به گروه کودکان کار؛ تامین نیاز خانواده‌ها برای جلوگیری از استفاده از دختران برای تامین مخارج خانواده.
۲. شرح دقیق لزوم تحصیل دختران با ارائه آموزش‌های لازم به خانواده‌ها. ممانعت از تحصیل دختران از سوی والدین به ویژه پدر یا برادر، یکی از دلایل اصلی ترک تحصیل و یا عدم ورود آنها به مدرسه است.
٣. آموزش راههای ابتلا به ایدز و یا آلودگی با ویروس HIV به دختران و کودکان در خطر (VOC) برای کاهش تعداد دختران مبتلا به ایدز و یا آلودگی با ویروس. HIV ابتلا به ایدز و یا ویروس HIV یکی از مهمترین دلایل ترک تحصیل دختران در کشورهای فقیر و نیازمندی چون کشورهای آفریقایی است. آلودگی والدین نیز عاملی برای ترک تحصیل دختران و به عهده گرفتن سرپرستی خانواده از هر جهت است.
۴. آموزش، راهی برای جلوگیری از سوءاستفاده جنسی از دختران جوان و یا فروش آنها به گروه‌های تبهکار برای سوءاستفاده جنسی یا فروش و قاچاق دختران یا اعضای بدن آنها ست.
۵. برگزاری جلسه‌های آموزشی برای والدین به منظور از بین بردن تفکرهای غلط اجتماعی – فرهنگی چون؛ ضرورت ازدواج زودهنگام دختران؛ ممانعت از تحصیل و کار دختران، ضرورت زایمان‌های متعدد دختران جوان برای افزایش تعداد فرزندان و... این عوامل شاخصی برای جلوگیری از تحصیل یا ادامه تحصیل دختران است.

تحصیل برای همه
یکی از شاخص‌ترین اهداف اجرای طرح، همان‌طور که ذکر شد؛ تسهیل تحصیل دختران و کودکان تحت خطر کشورهای نیازمند است. «تحصیل برای همه» هدفی است که برای دستیابی به آن اجرای چهار اصل مدنظر قرار گرفته است:
۱. اجرای برنامه هماهنگ و فراگیر آموزش سراسری برای دستیابی به هدف نهایی طرح یعنی تحصیل دختران تا سال ۲۰۱۵ میلادی. اگر چه در مرحله نخست طرح تاکید بر اتمام تحصیل تا مقطع ابتدایی برای دختران مدنظر قرار گرفته بود؛ اما تا سال ۲۰۱۵ میلادی مرحله نهایی طرح یعنی ادامه تحصیل دختران تا مقاطع بالای تحصیل مورد توجه است.
۲. اطمینان از برآوردن نیازهای آموزشی دختران چه در بخش تعلیم و تربیت و چه آموزش مهارت‌های زندگی.
٣. رفع تبعیض‌های آموزشی میان دخترها و پسرها و ارتقای سطح کیفی آموزش‌ها به هر دو گروه به ویژه دختران، به تدریج تا سال ۲۰۱۵ میلادی.
۴. ارتقای سطح کیفی آموزش‌ها و اطمینان از ارائه آموزش‌های مورد نیاز به دختران به ویژه تعلیم و تربیت مناسب دختران و تسهیل شرایط برای ادامه تحصیل آنها تا مقاطع بالای تحصیل.
سیاستگذاران UNGEI معتقدند آموزش به دختران و کودکان در معرض خطر کشورهای نیازمند بسیاری از مشکلات کنونی اجتماع و به دنبال آن نسل آتی را برطرف می‌کند. ارتقای سطح فرهنگ و آموزش جوامع با سرمایه‌گذاری بر روی نسل جوان جامعه امکان‌پذیر است؛ این نکته به ویژه در کشورهای نیازمندی چون آفریقا؛ که یکی از دلایل‌ اصلی ابتلا به انواع بیماری‌ها به ویژه ایدز، ناآگاهی است؛ از اهمیت خاصی برخوردار است.
اگر چه برنامه آموزشی مورد نظر برنامه‌ای چند جانبه بوده و در حرکتی همه‌جانبه سعی دارد تا آموزش‌ها شکلی چند وجهی و فراگیر به خود بگیرد؛ اما هدف اصلی برنامه تعلیم و تربیت صحیح دختران و کودکان در معرض خطر است. اگر بخواهیم برنامه‌ها را تنها در بخش تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار دهیم، می‌توان به این نکات اشاره کرد:
- تأکید بر افزایش امکانات آموزشی با تشویق سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بخش آموزش و پرورش کشورهای نیازمند؛ آموزش بهتر به آموزگاران و افرادی که به هر شکل با تعلیم و تربیت کودکان در ارتباط هستند؛ برگزاری جلسه‌های آموزشی با والدین برای تغییر دیدگاهها و باورهای غلط و... که این همه راهی جهت تسهیل آموزش است.
۱. تمرکز بر آموزش و پرورش به شیوه‌های نو و مطلوب کودکان
۲. تغییر در ساختارهای اجتماعی – تفکری جوامع با آموزش لزوم تعلیم و تربیت صحیح به دختران و کودکان در خطر برای دستیابی به آینده‌ای سالم و پویا

دلایل و آینده اجرای طرح
شاید آن چه یونیسف و سازمان‌های همکار با این مجموعه را بر آن داشت تا شرایط مناسبی را برای تحصیل دختران و کودکان در خطر فراهم کنند؛ بررسی نیازهای اجتماع در جوامع مختلف و تبعیض حاکم بر نیمی از افراد جامعه یعنی زنان و دختران جوان بود؛ تبعیضی که نیمی از اجتماع را از حضور در اجتماع و کار و فعالیت، بدون هیچ دلیل خاصی باز می‌دارد.
از شاخص‌ترین دلایل اجرای طرح و پیش‌بینی آینده آن می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱. پایین بودن امکانات آموزشی – پرورشی کودکان در خطر و دختران؛ به حدی که این گروه‌ها از جهت استفاده از تجهیزات آموزشی و کتاب‌های درسی در بدترین شرایط قرار دارند. براساس این طرح تا سال ۲۰۱۰ میلادی تجهیزات کمک آموزشی به ویژه کتاب درسی به نسبت متعادل یک به یک خواهد رسید؛ به عبارتی هر دانش‌آموز، یک کتاب.
۲. در حال حاضر ٣۰۰ هزار آموزگار به مهارت‌های ویژه آموزشی مجهز بوده و می‌توانند آموزه‌هایی چون ریاضیات، علوم، مهارت‌های زندگی، آموزش‌های ویژه چون راهکارهای جلوگیری از ابتلا به ایدز را به دانش‌آموزان خود بیاموزند؛ که تا پایان اجرای طرح تا سال ۲۰۱۰ و تکمیل آن تا سال ۲۰۱۵ میلادی این تعداد به سه برابر افزایش می‌یابد.
٣. تا سال ۲۰۱۰ میلادی؛ ۷۰درصد از دختران و کودکان در خطر به خوبی آموزش‌های درس ریاضیات،‌ علوم، زبان – به ویژه زبان دوم – و مهارت‌های زندگی را خواهند آموخت.
۴. اکنون فقط ٣۵هزار کودک ۱۰ تا ۱۴ساله در صد مدرسه آفریقایی تحت پوشش مرحله نخست طرح آموزش‌های لازم جهت مقابله با بیماری‌ها، جلوگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها به ویژه ایدز، مهارت‌های اجتماعی – ارتباطی؛ تغذیه صحیح و نظافت و بهداشت و محافظت از خود در برابر خطرات قرار گرفته‌اند و می‌توانند این نکات را به همسالان خود بیاموزند، که این تعداد تا پایان سال ۲۰۱۰ میلادی به ٣ برابر و تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی به ۵ برابر افزایش می‌یابد.

برنامه آموزشی – پرورشی تدوین شده در مرکز مطالعات آموزشی دختران یونیسف
(UNGEI) *