ژرفش همه سویه ی بحران درایران وگذار از جمهوری اسلامی


عیسی پهلوان


• در سالهای ۹۷ و ۹۸ نزدیک به ۲۰۰۰ مورد اعتصاب و گردهمایی اعتراضی از سوی قشرهای گوناگون اجتماعی صورت پذیرفته است و با آنکه تقریبا همه ی آنها در راستای استیفای حقوق صنفی بوده است اما چون نظام اسلامی با آنها رویارویی می کند و ناکارآمدی ها و غارتگری ها وابستگان نظام سب ساز وضعیت فاجعه بار کنونی است همه کنش های مردمی در عمل جنبه سیاسی می یابد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱۱ مرداد ۱٣۹٨ -  ۲ اوت ۲۰۱۹



مرغ را پر می برد تا آشیان   
پر مردم همت است ای مردمان
                                  مولانا

با افزایش تنش میان حکومت های ایران و آمریکا و شدت گیری تحریم ها از سوی دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی و جلوگیری از فروش نفت، و ناکارامدی حکومت اسلامی در سروسامان بخشی به امور مردم و چپاول سرمایه ملی از سوی دست اندر کاران نظامی وامنیتی و اداری رانت خوار این نظام، هرروز دامنه ی بحران اقتصادی واجتماعی و سیاسی در کشور گسترده تر و با افزایش بیکاری و تورم و سرکوب سخت اعتراض ها ومخالفت های مدنی وسیاسی ،عرصه ی زندگی بر میلیونها ایرانی تنگ تر و نارضایتی و خشم مردم از اوضاع اسفبار کشور بیشتر می شود. این وضعیت اسفبار و غیر قابل تحمل، کارگران و کارمندان و بازنشستگان ودانشجویان و دیگر قشر های میانه و پایینی جامعه و همچنین کنشگران سیاسی و مدنی ایرانی در درون و بیرون کشوررا به واکنش های جدی تر برمی انگیزاند.

یکی از این واکنش ها بیانیه های ۱۴ تن از هم میهنان ما در ایران است که در نخستین نامه شجاعانه خود خواستار استعفای خامنه ای و تغییر قانون اساسی جمهوری اسلامی شدند و در دومین بیانیه شان به روشنی تاکید ورزیدند که
ما جمهوری اسلامی را نظامی برآمده از قوانین استبدادی می دانیم و با نشانه رفتن دقیق مبانی و مظهر مفاسد این نظام که همانا قانون اساسی و جایگاه ولی فقیه و رهبری ست ، خواستار مطالبات بر حق خودو بخش وسیعی از مردم خویشیم. ما با کلیت این حکومت و حاکمیت و همه نهادها و قوای آن مخالفیم و معتقدیم هیچ راهی برای بازسازی و نوسازی این رژیم وجو د ندارد. ما چهارده تن در پی گذار کامل و مسالمت آمیز از این رژیم - ایران ویران کن - و در پی برپایی انتخاباتی آزاد هستیم.
این کنش سیاسی که تاکنون در داخل و بویزه خارج کشور با پشتیبانی شمار زیادی از کنشگران سیاسی و مدنی روبرو شد، از جمله نشانه ی آنست که وضعیت بحرانی کنونی کشور دیگر با شعارهای اصلاحی درون و برون حکومتی قابل توجیه نیست و شعار- اصلاح طلب ، اصولگرا   دیگه تموم ماجرا -که یکی از شعارهای پر بسامد قیام و خیزش سراسری دی ماه ۹۶ مردم ایران بود هرروز نماد وبروز بیشتری میابد. ناکارآمدی حکومت اسلامی در گستره های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی   و سرکوبگری و استبداد و غارتگری بی سابقه ی – مغول وار- دست اندرکاران این نظام سبب شده است که پس از جنبش سبز سال ٨٨ ، مردم ایران دیگر بار از سال ۹۶ پا به میدان نبرد بگذارند و با شیوه های گوناگون برای دستیابی به حقوق از دست رفته انسانی خود با نظام ولایت فقیه به مبارزه و رویارویی برخیزند. خواستهای این ۱۴ نفر را باید در همین راستا ودر ادامه مبارزات خستگی ناپذیر سیاسی و صنفی و اجتماعی و فرهنگی قشرهای گوناگون مردم ایران علیه حکومت استبدادی ولایت فقیه ارزیابی کرد. نامه های این هم میهنان ادامه نرم و آرام و محدود انفجار سیاسی سراسری دی ماه ۹۶ است.
قیام قشرهای متوسط و پایینی در دی ماه ۹۶ در حدود ۱۶۰ شهرکشور که همچون غرش رعدی در آسمان بی ابر، فضای سیاسی ایران را به لرزه در آورد و نزدیک به دو هفته ادامه یافت، چرخش مهمی در مبارزات مردم علیه نظام ولایت فقیه بود که توجه درخور وشایسته ای از سوی اهالی سیاست و تحلیل گران بدان مبذول نشد. چندی پیش دو تن از مقامات سیاسی حکومتی نزدیک به حسن روحانی – ربیعی و آشنا -از آمار دقیق شهرهایی که در آن حرکتهای مردمی دی ماه انجام یافته بود پرده بر گرفتند و آشکار گشت که در ۱۶۰ شهر مردم به جان آمده از استبداد و فقر و تبعیض و بیکاری و غارت به میدان آمده بودند. تا پیش از آن در بهترین حالت و حتی در رسانه های نیرومند خبری از ۹۰ شهر شورشی سخن در میان بود.
نبود سازمان های سیاسی مردمی سراسری نیرومند و ترکیب قشرهای اجتماعی به میدان آمده در دی ماه و سانسور و سرکوب شدید حکومتی سبب عدم دسترسی به اطلاعات دقیق و همراه با جزئیات از قیام ۹۶ شده است . نداشتن اطلاع دقیق از شکل های کنش های مردمی ونوع رویارویی آنها با نهادهای نظامی و امنیتی رژیم ، درس گیری از این قیام برای روبدادهای مردمی آینده را دشوار می سازد. نهادهای حکومتی کشتن ٣۵ نفر از تظاهرکنندگان و دستیگری بیش از ۵۰۰۰ نفر از مردم معترض را اعلام داشتند . بدون تردید آمار کشته و دستگیر شد گان بسی بیش از این تعداد و حداقل دوبرابر آن است. بروفق اطلاع یکی از نهادهای دانشجویی تهران هنوز ۱۵۰ نفر از دانشجویان دستگیر شده   در دی ماه ۹۶ در زندان بسر می برند. سکوت و کم توجهی به این رویداد بسیار مهم چند دهه گذشته و عدم بررسی و بی توجهی به اهمیت آنرا در گستره های گوناکون میتوان دید. شاید یک مقایسه تاریخی جالب باشد. شورش شماری اندکی از قشرهای سنتی و واپسگرا در دفاع از آیت الله خمینی در سال۱٣۴۲ در سه شهر ایران هنوز هم به عنوان یک حماسه سراسری بزرگ از سوی روحانیت حاکم و دستگاه های آوازه گری وابسته به آن در بوق وکرنا دمیده و در باره ی آن داستان سرایی می شود. اما نه از کشته و زخمی شدگان قیام دی ماه و نه از بازداشت شدگان و شکنجه دیدگان و محکوم شدگان این رویداد مهم ونه از اهمیت آن همچون نقطه ی عطفی در روند مبارزات مردم ایران در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی سخنی جدی در میان است. باید امیدوار بود که خانواده های کشته و زخمی شدگان و همچنین زندانیان قیام دی ماه و وکیلان آنان همانند آسیب دیدگان جنبش سبز سکوت را بشکنند و پا به میدان فضای عمومی بگذارند و اهل سیاست و پژوهشگران مسائل اجتماعی و سیاسی هم به سهم خود توجه بیشتری به آن پیدا کنند
قیام دی ماه ۹۶ دارای ویژگی هایی است که به شماری از آنها می پردازم

۱ . گستردگی جغرافیایی قیام

همانگونه که اشاره شد توده های ناراضی از حکومت اسلامی و خشمگین از بی عدالتی ها و فقر و استبداد، در ۱۶۰ شهر کشور دست به اعتراض و تظاهرات زدند که یک کنش سیاسی گسترده و بی سابقه بود. حتی در دوره انقلاب سال ۵۷ هم با جنبشی همزمان در این حد از گستردگی در ۱۶۰ شهر حتی در ماه های پایانی سال ۵۷ روبرونبودیم . در جنبش سبز سال ٨٨ برغم اهمیت بسیار زیاد آن در روند تاریخی جنبش دمکراسی خواهی مردم ایران هم ، اعتراض ها و تظاهرات بیشتر در چند شهر بزرگ صورت پذیرفت.
۲ .ترکیب جمعیتی اعتراض گران از قشرهای پایینی و میانه تشکیل می شد.
٣. بر وفق داده ها بیشتر اعتراض گران را جوانان زیر ٣۰ سال تشکیل می دادند.
۴. اعتراضات مد ت زیادی به درازا نکشید و در کمتر از دو هفته به شدت سرکوب شد.
۵. این قیام سراسری بدون وجود سازمان ها ی سیاسی کنشگر وبدون رهبری معین و چهره های شناخته شده مدنی وسیاسی صورت پذیرفت
۶. نظام سیاسی و روحانیت حکومتی را هدف گرفت ، از جمله در برابر ۶۰ دفتر امام جمعه ها در شهر های گوناگون تظاهرات شد.
۷. شعارهای تند ضد حکومتی و ضد نظام اسلامی و دگرگونی طلب سرداده شد.
بررسی شعار های سرداده شده در قیام دی ماه که بیانگر ژرفای نارضایی توده های میلیونی است نشان می دهد که بخش بزرگی از مردم ایران خواهان دگرگونی ساختاری در نظام کنونی و گذار از جمهوری اسلامی هستند. در واقع آنچه که در بیانیه های ۱۴ کنشگر سیاسی شجاع مطرح شده است ، ادامه مضمونی خواست های مردم معترض دی ماه ۹۶ در شهر های گوناگون است که با شعار های زیر، حکومت اسلامی و رهبری آن را را هدف گرفته بودند

چپاول و گرونی ، زمان سرنگونی
ملت گدایی می کند ، رهبر خدایی می کند
مرگ بر گرانی ، مرگ بر دیکتاتور
اسلام رو پله کردید ،مردم رو ذ له کردید
آخوندا حیا کنید ، مملکت رو رها کنید
مرگ بر جمهوری آخوندی
جمهوری اسلامی مرگ به نیرنگ تو
مرگ بر اصل ولایت فقیه
اصلاح طلب، اصولگرا ، دیگه تموم ماجرا
این همه لشگر آمده، علیه رهبر آمده
خامنه ای حیا کن، مملکتو رها کن.
رفراندم رفراندم ، اینست شعار مردم
استقلال ، آزادی ، جمهوری ایرانی

این شعارها نشانگر گسست آشکار و روشن بخش بزرگی از ملت ایران و شاید اکئریت مطلق آن از نظام ولایت فقیه و در واقع ، نه به جمهوری اسلامی است، گسستی که قیام دی ماه را چون نقطه ی عطفی در چهار دهه ی عمر این حکومت برجسته می کند و نوید بخش فصل نوینی در مبارزه آزادی خواهانه و عدالت جویانه مردم ایران است . هزاران اعتصاب و گردهمآیی و تظاهرات کارگران و کارمندان و بازنشستگان و دانشجویان و زنان در یک سال وچند ماه گذشته و اقدام اخیر نویسندگان بیانیه ها ی ۱۴ نفره را در تداوم این خیزش سیاسی – اجتماعی مهم می توان ارزیابی کرد. کنش سیاسی ۱۴ نفره که خواستار استعفای رهبر نظام و گذار و عبور کامل از جمهوری اسلامی و برقراری – حکومتی دموکراتیک و سکولار که اعلامیه جهانی حقوق بشر سرلوحه مجلس آینده اش برای تدوین و تبیین یک قانون اساسی مدرن باشد- ، اصلاح طلبی و اصلاح طلبان و مجموعه نظام را پشت سر می نهد و همانگونه که در شعارهای قیام دی ماه شنید یم پایان ماجرای اصلاح طلبی حکومتی و نقطه پایان اصلاح طلبی در میان کنشگران سیاسی بیرون از حاکمیت را نوید می دهد. شمار زیادی از اصلاح طلبان حکومتی همچون محمد خاتمی و ابطحی در واکنش به حرکت توده ای دی ماه آنرا محکوم کردند و از سرکوب ها و جنایت پیشگان پشتیبانی نمودند. ابطحی با گستاخی نوشت که تظاهرکنندگان بی هدف و بدون خواسته ی مشخص اصل نظام را نشانه رفتند و به خشونت های غیرقابل توجیه رو آوردند. جالب آنست که هیچ گزارشی از سوی نیروهای امنیتی و نظامی در باره ی استفاده از اسلحه گرم و یا سرد از سوی مردم بجان آمده منتشر نشده است و این نیروها هیچگونه تلفاتی نداشتند. ادعای ابطحی و دیگر افراد اصلاح طلب در واقع جز دروغ و تهمت زنی و خوش رقصی برای هسته ی سخت قدرت و سرکوبگران نظامی امنیتی نبود.
اوجگیری مبارزات مزد و حقوق بگیران ایران که روشن ترین نمودهای های آن مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه و فولادسازی اهواز و اعتصاب های سراسری معلمان و رانندگان کامیون و اعتراض های گسترده ی بازنشستگان بود، نشان داد که ژرفش اجتماعی اقتصادی وسیاسی بحران درکشور یک روند عمومی و فراگیر است وکمتر استان و شهر و واحد تولیدی و خدماتی از آن برکنار است . بر وفق آمار ها در سالهای ۹۷ و۹٨ نزدیک به ۲۰۰۰ مورد اعتصاب و گردهمایی اعتراضی از سوی قشرهای گوناگون اجتماعی صورت پذیرفته است وبا آنکه تقریبا همه ی آنها در راستای استیفای حقوق صنفی بوده است اما چون نظام اسلامی با آنها رویارویی می کند و ناکارآمدی ها و غارتگری ها وابستگان نظام سب ساز وضعیت فاجعه بار کنونی است همه کنش های مردمی در عمل جنبه سیاسی می یابد. به موردهای یادشده ی اعتراضی باید جنبش بانوان قهرمان ایرانی علیه آپارتاید جنسیتی و حجاب اجباری و لگد مالی پایه ای ترین حقوق زنان را افزود که مبارزه ی سراسری وبی وقفه و شجاعانه ودر خور ستایش زنان ، از جمله در جهت رفع حجاب اجباری یکی از چالش های بزرگی است که جمهوری اسلامی با آن روبرو است.

تا زمانی که حرکت های اعتراضی مردمی ، جدا جدا و بدون هماهنگی و سازماندهی آشکار و پنهان سراسری انجام پذیرد وسمت وسوی آشکار سیاسی پیدا نکند دایره تائیر گذاری آنها برای انجام دگرگونی های بنیادین و فراروی از نظام کنونی و نه به جمهوری اسلامی در گستره عمل سیاسی ، قطعی وکارساز نخواهد بود. با آنکه رژیم جمهوری اسلامی در عرصه ها ی بین المللی و داخلی با بزرگترین چالش ها و بحران های دوران زندگی خود روبروست ودر هردو عرصه ، امکان واقعی دگرگونی های اساسی فراهم است ، اما بدون به میدان آمدن همه ی نیروهای مخالف و بدون حرکت های سازمان یافته و در صورت خیزش های بزرگ همچون قیام دی ماه ، بدون وجود افراد و گروه ها و سازمان هایی که نقش هدایت و سازمان دهی و رهبری جنبش توده ای را به عهده بگیرند موفقیت قطعی و دگرگون ساز به آسانی میسر نخواهد بود. ایجاد هسته ها و محفل های سازمانی پنهان در شهر ها وروستا ها و در میان قشر های معترض و پایه گذاری نهاد های مدنی وصنفی آشکار و پشتیبانی هم سویه از سازمان های مردم نهاد موجود- هر چند هم کوچک و کم توان - ، وظیفه هر ایرانی میهن دوست برای نجات کشور از چنگال ملایان و رهایی از وضعیت بحرانی کنونی است .

باید امیدوار بود که بویژه کنشگران مدنی و سیاسی مبارز درون کشور به اقدام هایی از این دست- بیانیه های ۱۴ نفر- واکنش مثبت و حمایت آمیز نشان دهند و با ابتکارها و تدبیر های گوناگون در همسویی و هم آوایی با برآمدهایی ازین دست همراه و همگام گردند. باید دید که در فرایند گذار مسالمت آمیز از جمهوری اسلامی به یک جمهوری دمکراتیک لا ئیک که در آن دین و حکومت از هم جدا خواهند بود با چه شکل های نوییی از مبارزه روبرو خواهیم شد.
برای رفع خطر جنگ و پایان تحریم هایی که از سوی تندروترین وهار ترین گروه های جنگ طلب آمریکایی و متحدانشان - که البته هسته ی سخت قدرت در ایران در دامن زدن به خطر جنگ و ادامه تحریم ها نقش مهمی ایفا کرده است - گریبان گیر مردم ایران شده است و برای آنکه ایرانی آباد و آزاد و مرفه و پیشرفته ومدرن و صلح جو داشته باشیم،   هیچ راهی جزادامه مبارزه ای جدی و همه سویه وسراسری با حکومت استبدادی و سرکوبگرجمهوری اسلامی وجود ندارد.
نه به خطر جنگ و جنگ طلبان خارجی و نه به تحریم هایی که مردم رنج کشیده و آسیب دیده ایران را هدف گرفته اند از رهگذر نه به جمهوری اسلامی می گذرد. این یک وظیفه ی ملی و میهنی است وهمه با ید با هم بکوشیم و دست در دست یکدیگر در این راستا در داخل و خارج کشور ، گامی به پیش برداریم.