اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٣ شهريور ۱٣۹٨ -  ۲۵ اوت ۲۰۱۹

"در اعتراض به حکم زندان سه نویسنده"، دیروز اول شهریور ۱۳۹۸ کمیسیون فرهنگی کانون نویسندگان ایران نشست ادبی "عصر نقد داستان" را درخانه‌ی یکی از اعضا برگزار کرد.

این برنامه که به رضا خندان (مهابادی) نویسنده، منتقد ادبی و یکی از سه نویسنده‌ محکوم به زندان تقدیم شده بود، سه بخش داشت. در بخش نخست اکبر معصوم بیگی سخنرانی کرد و رضا خندان به پرسش‌های یوسف انصاری مجری برنامه و برخی حاضران پاسخ داد. در بخش دوم با عنوان «حافظه ی تاریخی و نقد داستان» از سه سخنران دعوت شده بود. عنوان سخنرانی امیر حسین خورشیدفر «مکانیسم‌های حافظه و فراموشی» بود. علیرضا سیف‌الدینی سخنانش را با عنوان «ادبیات، مکان مکتوب» ارائه کرد و خلیل درمنکی از «متن مداخله گر،به سوی ماتریالیسم تقدیر» سخن گفت.

بخش سوم نیز به پرسش و پاسخ اختصاص داشت.

این برنامه که سه ساعت به طول انجامید، درواقع نخستین برنامه‌ی کمیسیون فرهنگی کانون نویسندگان ایران بود که دراعتراض به حکم زندان سه نویسنده برگزار شد.

برنامه با خوش آمد گویی مجری (یوسف انصاری) و با نقل گفتاری از هوشنگ گلشیری آغاز شد و سپس از اکبر معصوم بیگی عضو قدیمی و فعال کانون برای سخنرانی دعوت شد. "اهمیت خندان بودن" تیتر سخنان ایشان بود و ابتدا توضیح داد که چرا چنین عنوانی برای سخنانش انتخاب کرده است. سپس در توضیح شناخت خود از رضا خندان نسبت به زندگی شخصی او اظهار بی‌اطلاعی کرد و به جنبه‌ی اجتماعی او پرداخت: از فعالیت ادبی خندان و همکاری تنگاتنگ او و علی اشرف درویشیان سخن گفت و از ویژگی‌های فردی او و از نقشِ پررنگش در کانون نویسندگان ایران در مواجهه با وقایع و پیش‌آمد‌هایی که برای کانون نویسندگان ایران در بیست سال اخیر رخ داده است.

در ادامه از وقت شناسی و حضور مستمر و موثر خندان در فعالیت‌های جمعی و مراسم‌های مختلف کانون سخن گفت و در این رابطه به نقش فعال و تعیین‌کننده‌ی او در تدوین کتاب چهار جلدی «پنجاه سال کانون نویسندگان ایران» پرداخت و نیز به سانسورستیزی و تلاشِ مجدانه‌ی خندان برای آزادی بیان اشاره کرد.

در ادامه‌ی بخش نخست جلسه، مجری برنامه بخشی ازکتاب «دانه و پیمانه»(کاری مشترک از رضا خندان و درویشیان) را که در ارتباط با نقد ادبی و آزادی بیان بود، خواند و سپس سالشمار کوتاهی از زندگی و آثار ادبی خندان و نیز بازداشت‌ها و بازجویی‌های پی در پی او در طول این سالیان ارائه داد.

دعوت از رضا خندان بخش دیگری ازاین برنامه بود. او در آغاز از هیئت دبیران، کمپین "اعتراض به حکم زندان سه نویسنده"، کمیسیون فرهنگی کانون، اکبر معصوم بیگی و حاضران تشکر کرد و سپس به پرسش‌های مجری برنامه و نیز حضار پاسخ داد.

خندان در پاسخ به پرسش‌ها از تاثیرات مخرب تهدید و سانسور بر خلاقیت و نوشتن و به ویژه بر نقد ادبی گفت؛ از شرایط بسیار بد نقد ادبی گفت و عمده‌ترین دلیل آن را سیاست‌های فرهنگی دانست؛ از ضرورت وجود آزادی بیان برای رشد ادبیات و هنر و اعتلای فرهنگی جامعه، و از ضرورت گرد آمدن نویسندگان در کانون برای مقابله با سانسور و دفاع از آزادی بیان گفت، و گرد آمدن در کانون را نه نوعی پیروی صرف از آرمانگرایی و عملی کردن رویاها، که دفاع از شرایط نوشتن و نویسندگی دانست. او در بخشی از پاسخ‌هایش تاکید کرد: «رشد خلاقیت منوط به وجود آزادی بیان است».

بخش دوم برنامه که به نقد ادبی در جامعه اختصاص داشت، با قرائت بخشی از یادداشت محمد مختاری، شاعر، عضو موثر کانون و جانباخته‌ی قتل‌های سیاسی زنجیره‌ای، در باره ی نقش مخرب سانسور و خود سانسوری در کارِ نویسندگان آغاز شد.

در ادامه از امیرحسین خورشیدفر برای سخنرانی دعوت شد. عنوان سخنرانی او، «مکانیسم های حافظه و فراموشی» بود که در آن به مشابهت میان روایت و شعر و پایان بندی و فرجام داستان و نقش آن در حیات انسان پرداخت. او در بخشی از صحبت‌هایش، با اشاره به تجربه به موازات خط افق(خط افق فرضی) در هر سفر و حرکت، گفت:«بروز داستان، رخدادی است که واقع می شود و با خط افق فهم می‌گردد. قهرمان داستان بر خط افق عمود می شود.».

سخنران بعدی علی‌رضا سیف الدینی بود که به مکان ادبی و فضای نوشتار پرداخت و بدیع بودن نوشتار و موجودیت آن را در استقلال نویسنده دانست و آزادی نویسنده را در شکل‌گیری ادبیات داستانی یک جامعه، ضرورتی مسلم قلمداد کرد. او فقدان پارادایم مشخص در ادبیات ایران را، علت اساسی ضعف ادبیات داستانی دانست و در نهایت، نقش حکام و سلطه جویی آنان را در اختلال نثر و محصولات وابسته‌اش، یاد آور شد.

سخنران آخر، خلیل درمنکی بود که با اشاره به رمان‌های محمدرضا صفدری و غزاله علیزاده و خواندن بخش‌هایی از داستان‌های‌شان، به نقش نویسنده و عملکرد او به طور کلی پرداخت و در این راستا به نقش صفدری در پیشبرد رمان و داستان فارسی به طور خاص پرداخت. او هم چنین با نگاه به روایت «خانه ی ادریسی ها» از «غزاله علیزاده» به ارتباط این رمان با عملکرد حافظه و فراموشی در جریان رخدادها اشاره کرد.

این برنامه با پرسش و پاسخ و سپس پذیرایی پایان یافت.

(متن سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها به زودی منتشر می‌شود)