در بزرگداشت یکصدمین سالگرد انقلاب اکتبر
• در آستانه ی یکصدمین سالگرد انقلاب ۱۹۱۷ اکتبر ایستاده ایم؛ به این مناسبت اخبار روز ویژه نامه ای تهیه کرده است که در آن گفتگوهایی با مانولو مونِرِوّ، عضو رهبری پودموس اسپانیا، سعید رهنما، پرویز صداقت، محمد قراگوزلو، محمد مالجو، مهرداد وهابی و ناصر مهاجر و سهراب مبشری را خواهید خواند
کجا ایستادهاید؟ پرسشهایی از دکتر ناصر زرافشان
• در نخستین جوابیهام به آقای زرافشان کوشیده بودم نشان دهم «کجا ایستادهام»، البته فقط و فقط تا حدی که برمیگشت به کاربرد اصطلاح کودتا برای رویداد اکتبر. در این دومین جوابیه میخواهم از ایشان بپرسم «کجا ایستادهاید؟»، البته بس فراتر از مبحث کودتا در هنگامهی اکتبر. این «کجا ایستادهام»ها و «کجا ایستادهاید»ها در خلال گفتوگو بر سر گذشتهی روسیه نمایان میشود، اما اصلِ ناگفتهی بحث دربارهی جنبههایی است از مواضع ما در مراسم نفسگیری که انتظارمان را میکشد: زایمانِ ایرانِ آینده.
محمد مالجو
باز هم لنین؛ دوباره «انقلاب اکتبر»
• گمان نمیکنم من و بسیاری دیگر به هیچ یک از این دو نسل فرضی که دکتر مالجو مطرح می کند تعلق داشته باشیم. تا جایی که به خود من مربوط میشود ضمن اعتقاد به آرمای والای لنین و انقلاب اکتبر نه سر سپرده و شیفته ی مطلق «سوسیالیسم واقعاً موجود» نیمه ی دوم سده ی بیستم بوده ام و نه فارغ از دغدغه ی «چرا فرو پاشید». به عکس، «چرایی فروپاشی» طی ۲۵ سال گذشته یکی از دغدغههای اصلی من و بسیاری از امثال من هم بوده است
ناصر زرافشان
کجا ایستادهام؟ یک نکته دربارهی نوشتهی دکتر ناصر زرافشان
• از دو نسل گوناگون سخن میگویم صاحبِ دو نوعِ متفاوت از تجربههای زیسته که چهبسا دو نوعِ متفاوت از زاویهی دید را رقم بزنند. مسئلهی یکی چهگونگی اعتلا بود، مسئلهی دیگری چرایی فروپاشی است. یکی متمرکز بر سیاست حضور، دیگری معطوف به سیاست غیاب. یکی حواسجمعِ دستآوردهای اکتبر، دیگری گوشبهزنگِ نقصانهای اکتبر. پرسشها که تغییر یابند، پاسخها نیز دگرگونه میشوند. از دو سنت فکریِ متمایزِ چپ در ایران امروز سخن میگویم...
انقلاب اکتبر و «سوسیالیسم» خرده بورژوایی پاسخ به مصاحبه ی دکتر محمد مالجو با اخبار روز
• برای این که روشن تر ببینیم و درک کنیم که لنین و بلشویک ها فقط در سال ۱۹۱۷ از خواب بیدار نشده بودند تا کودتا کنند و جنبشی که با انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ به پیروزی سیاسی می رسد از دهه ها پیش این هدف را در برابر خود قرار داده و در زمینه های نظری و عملی در راه رسیدن به آن مبارزه کرده است، بجا است فرازی از کتاب «چه باید کرد؟» لنین را که پانزده سال پیش از آن یعنی در سال ۱۹۰۲ نوشته شده است با هم بخوانیم
"تکان دادن خورشید" صدمین سال انقلاب اکتبر خجسته باد
• با انقلاب اکتبر پیام مارکس برای پاره کردن زنجیرها تحقق یافت و انسان طراز نوین تحول خواه و انقلابی از نو کشف شد، انسانیت انکشاف یافت و انسان با ماهیت انسانیش علیه هر گونه تبعیض جمعیتی، طبقاتی، خانوادگی، اجتماعی، قومی و سیاسی بپا خاست که تاکنون ادامه یافته و بیدار مانده است. سوسیالیسم، آزادی و عدالت بر تارک تلاش های انسانی، بر بستر تاریخ و ضرورت و بر بنیاد خرد و اراده ی آدمیان مترقی نشسته است
فریبرز رنیس دانا
"مانولو مونِرِوّ" عضو رهبری پودموس و نماینده پارلمان اسپانیا انقلاب اکتبر پیاده روی فرحبخش در گذرگاه تاریخ نبود
• بلشویکها ناظر بودند در غرب چگونه انقلابات شکست می خورد از جمله در آلمان، در این شرایط چه میبایست میکردند؟ تسلیم می شدند و همه تلاشها را رها می کردند؟ نپ اولین نشانه تلاش برای مقابله با آن بود. اولین سیاست اقتصادی، در عین حال بیانگر آن بود که راهی سخت و طولانی را در پیش دارند
طبقه کارگر تنها سوژه وعامل گذار از سرمایه داری نیست
• ایجاد کشور شوراها به رغم تمامی مشکلات، موفقیت های بزرگی به همراه داشت، از جمله شکست فاشیسم و کمک به تشکیل یا تقویت جنبش های کارگری و ملی در جهان. از این نظر قطعا بزرگترین رویداد تاریخ سوسیالیسم است، اما این انقلاب به هیچ وجه نمی تواند الگوئی برای چپ سوسیالسیت امروزی باشد
سعید رهنما
تحفق «امید اکتبر» در گرو فرارفتن از الگوهای چپ قرن بیستمی است
• درس مهم اکتبر تأکید بر امیدی است که انقلاب اکتبر با خود داشت و سپس ضرورت فرارفتن از «اکتبر» و پارادایمهای چپ قرن بیستمی. به این دلیل که علاوه بر جریان اصلی چپ انقلابی، پارادایمهای چپ سوسیالدموکرات و اصلاحطلب نیز نتوانست الگوی پایداری برای گذار به جامعهی پساسرمایهداری فراهم سازد
پرویز صداقت
دستاوردهای انقلاب اکتبر قابل انکار نیست
• اساسا مگر تا زمانی که در جامعه نابرابری و فقر وجود دارد امکان بایگانی کردن و به تاریخ سپردن انقلاب وجود دارد؟ آن هم انقلاب اکتبر که اگر چه به عنوان نخستین تجربه ی سوسیالیستی شکست خورده است اما کیست که دستاوردهای حیرت انگیز آن در ایجاد برابری میان زنان و مردان و تلاش برای تاسیس دنیایی بهتر را انکار کند؟
محمد قراگوزلو
انقلاب اکتبر: یک گام به پیش، دو گام به پس
• بهترین شیوهی گذار از وضعیت غیردموکراتیک در منظر چپ باید عبارت باشد از تلاش برای گذارِ دموکراتیکِ حتیالمقدور مسالمتآمیز با تکیه بر تقویت جنبشهای مردمی و ائتلافشان با یکدیگر و نیمنگاهی به فرصتهای سیاسیِ حاصل از شکاف در طبقهی سیاسی حاکم
انقلاب اکتبر به فردای بشریت تعلق دارد
• انقلاب اکتبر تنها مبشّر عصر تازهای در باختر نبود. این انقلاب مشعل بیداری خاور نیز شد و مسئلهی انجام اصلاحات بورژوا دموکراتیک را به اتکای طبقات پایینی، به ویژه دهقانان و کارگران مطرح کرد. بدینسان انقلاب نه تنها در متروپل، بلکه در مستعمرات نیز فعلیت یافت
مهرداد وهابی - ناصر مهاجر
انقلاب اکتبر و ایران
• بلافاصله پس از انقلاب اکتبر، حکومت جدید، فرمان لغو کلیه قراردادهای نابرابر روسیه تزاری را صادر کرد. چند هفته بعد، فراخوان دولت شوروی خطاب به «مسلمانان زحمتکش روسیه و شرق» انتشار یافت. در این فراخوان تصریح شد که قرارداد ۱۹۰۷ میان روسیه و بریتانیا که تقسیم ایران به منطقه نفوذ را رسمیت بخشیده بود لغو شده و بی اعتبار است
سهراب مبشری
• محمد قراگوزلو