• در این ارزیابی ترجمه های زیر ، تنها در سه بخش گاهشمار، شخصیت های موثر و پیشگفتار مورد برسی قرار گرفته اند:
۱. کودتا، یرواند آبراهامیان، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی، چاپ سوم، تهران،۱۳۹۲
۲. کودتا، یرواند آبراهامیان، ترجمه ناصر زرافشان، انتشارات نگاه، چاپ اول، تهران،۱۳۹۳
۳. کودتا، یرواند آبراهامیان، ترجمه عبدالرضا(هوشنگ) مهدوی، نشر البرز، چاپ اول، تهران، ۱۳۹۲ ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۵ خرداد ۱٣۹۴ -  ۲۶ می ۲۰۱۵

الف: گاهشمار

ᴏ ترجمه هوشنگ مهدوی
---------------------------
- تاریخ های فارسی برابر انگلیسی ندارند. به نظر نگارنده برابر انگلیسی به درک بهتر رویدادها کمک می کند.
-عبارت" روزنامه ها از قتل مصدق پرده بر می دارند" به متن اضافه شده است. این افزایش پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن (توضیح مترجم) آورده شده است.ص٣، خط۶
-به جای عبارت" فاطمی، وزیر امور خارجه" عبارت"فاطمی، معاون نخست وزیر" آمده است. این تغییر پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن (توضیح مترجم) آورده شده است.ص٣، خط۶
Foreign minister fatemi wounded by fedayan-e islam(p. xiii) متن اصلی:
-. عبارت"سپس به احمد آباد تبعید می شود" به متن اضافه شده است. این افزایش پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن (توضیح مترجم) آورده شده است.ص۴، خط ۱۴

ᴏ ترجمه محمد ابراهیم فتاحی
--------------------------------
- تاریخ های فارسی برابر انگلیسی دارند. به نظر نگارنده برابر انگلیسی به درک بهتر رویداد ها کمک می کند.
-واژه "شوروی ها" در متن اصلی به واژه "روس ها" تبدیل شده است.ص۱۱،خط۱۵
-عبارت "در پی سومین تغییرات ایجاد شده در کابینه" به متن اضافه شده است. این افزایش پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن (توضیح مترجم) آورده شده است.ص۱٣، خط ۱

ᴏ ترجمه ناصر زرافشان
------------------------
-تاریخ های فارسی برابر انگلیسی ندارند. به نظر نگارنده ، برابر انگلیسی به درک بهتر رویداد ها کمک می کند.

ب: شخصیت های موثر

ᴏ ترجمه هوشنگ مهدوی
---------------------------
۱-عبارت های زیر به متن اصلی افزوده شده اند. این افزایش ها پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن ( توضیح مترجم) آورده شده اند.
"حائری زاده پس از کودتا نماینده اول تهران و بازرس سفارتخانه ها در خارج کشور شد." ص۶ ، خط ۲٣
" هدایت" ص۷ خط ۱۹
"به فلسطین تبعید شده بود" ص٨ ، خط ۴
" چند سال دبیر کلی حزب یاد شده را بر عهده داشت.". ص٨،خط ۱۲
"روحانی" ص ٨، خط ۲۲
"هر چند زاهدی اصرار ورزیده بود که در شغلش باقی بماند."ص۹ خط ۹
"در کابینه اول و وزیر کشور در کابینه دوم مصدق" ص ۹، خط ۱۱
" با دختر ناصرالملک نایب السطنه احمد شاه زناشویی کرده بود." ص ۹، خط ۲٣
" در آموزشگاه مرسلین انگلیس در اصفهان تحصیل کرده" ص ۱۰، خط ۱۰
" نخست وزیری قوام با قیام سی ام تیر رو به رو شد و پس از پنج روز به شکست و استعفای او انجامید." ص ۱۰، خط ۲۴
" در نخستین کابینه مصدق به عنوان وزیر امور خارجه و در دومین کابینه به عنوان وزیر دارایی و نایب نخست وزیر خدمت کرد." ص ۱۱، خط ۱۰
" پس از کودتای ۲٨ مرداد گروهی از قضات پاکسازی شده به وسیله لطفی، او را در خانه اش به قصد کشت کتک زدند و وی چندی بعد بر اثر آسیب های وارده در گذشت." ص ۱۱، خط ۱۹
" مجلس پانزدهم" ص ۱۲، خط ۹
" پس از کودتا به بازی گرفته نشد." ص۱۲، خط ۱٣
۲. به جای عبارت " او که در دوران مصدق، مشاور نزدیک شاه بود، نام خود را برای رهبری آینده کودتای ۱٣٣۲ پیشنهاد کرد."عبارت نادرست " در دوران نخست وزیری مصدق، مشاور نزدیک شاه بود که در پاییز ۱٣٣۱مصدق از وی به عنوان رهبر احتمالی کودتای نظامی نام برده بود." آورده شده است.ص۷، خط ۱
-متن اصلی:
A close adviser to the shah during the mossadaq he put his name forward as a prospective leader for the ۱۹۵٣ coup.(p. xvii)
- به جای عبارت " انگلیسی ها او را "علیرغم وابستگی به وست مینیستر اسکول، ملی گرا " توصیف می کردند." عبارت نادرست" با وجود کراوات مخصوص آموزشگاه وست مینیستر که علا اغلب اوقات به گردنش می آویخت، انگلیسی ها او را " ملی گرای متعصب"توصیف می کردند."ص۹، خط۲۵
متن اصلی:
He was described by the British as” nationalistic despite his Westminster School tie”(p. xv)
-به جای واژه " مارکسیسم" واژه " کمونیسم" آورده شده است. ص۱۲، خط ۱۶
-به جای عبارت " در اعتراض به سیاست های شوروی در شمال ایران" عبارت نادرست " که مخالف سیاست های حزب توده بودند." آورده شده است. ص۱۲، خط ۱۴
متن اصلی:
…who left the party in protest of Soviet policies in northern Iran…(p. xix)

ᴏ ترجمه محمد ابراهیم فتاحی:
--------------------------------
۱.عبارت های زیر به متن اصلی افزوده شده اند. این افزایش ها پانوشت نشده و در داخل متن بدون افزودن ( توضیح مترجم) آورده شده اند.
- " مسجد شاه تهران" ص ۱۷ ، خط ۲۰
- " همچنین وزیر کشور" ص۱۹، خط ۱۹
۲.به جای عبارت دقیق و مهم "اما دشمنی که می توان او را خرید، می دانستند."عبارت " اما می دانستند که می توان با او کنار آمد."ص۲۱، خط ۱۵
متن اصلی:
… but one who could be bought off.(p. xviii)
- به جای عبارت " و این حزب را هم زمانی که آغاز به مخالفت با مصدق نمود، ترک کرد." عبارت نادرست "به دلیل مخالفت با حزب از آن جدا شد." آورده شده است. ص۲۲، خط ۲۴
-متن اصلی:
… and left the latter when it began to oppose mossadaq.(p. xix)

ᴏ ترجمه ناصر زرافشان:
------------------------
۱. به جای عبارت " او به دلیل ازدواج خود، با برخی از قدیمی ترین خانواده های اشرافی ارتباط داشت." عبارت " او از طر یق ازدواج، با یکی از قدیمی ترین خانواده های اشرافی ایران نسبت پیدا کرده بود." آورده شده است. ص۱۱، خط ۱۲
متن اصلی:
He was related by marriage to some of the oldest aristocratic families.(p. xxi)
۲. به جای عبارت " پیش از مصدق" عبارت " پس از مصدق" آورده شده است. ص۱٣، خط ۹
متن اصلی:
Preceding Mossadeq…(p. xv)

پ: پیشگفتار:

ᴏ ترجمه هوشنگ مهدوی :
---------------------------
۱. پانوشت های متن اصلی ترجمه شده اند . به نظر نگارنده ترجمه پانوشت ها به درک خواننده از منابع و سرچشمه ها کمک می کند.
۲. پانوشت ۱ صفحه ۱۹، پانوشت ۱ صفحه ۲۱ و پانوشت ۱صفحه ۲۲ ناقص آمده اند:
- در صفحه ۱۹ پانوشت زیر حذف شده است:
“The ۱۹۵٣ coup delat in Iran” international Journal of Middle East studies ۱۹ no.٣)۱۹٨۷( ۲۶۱-٨۶; and” The CIA looks book at the ۱۹۵٣ coup in Iran” Middle East Report, ۲۱۶) Fall ۲۰۰۰(۴-۵
- در صفحه ۲۱ پانوشت زیر حذف شده است:
“Foreign Relations of the united states ۱۹۵۱ Vo. ۵ (Iran) (Washington, DC: US. Government Printing House, ۱۹٨۲ )see also Warren Kimball, “ classified!” perspectives ( February ۱۹۹۷), ۹-۱۰, ۲۲-۲۴ ;Stephen Weissman, “ Why is US Withholding Old Documents on Covert Ops in Congo, Iran?” Christian Science Monitor, March ۲۷, ۲۰۱۱.
- در صفحه ۲۲ پانوشت زیر حذف شده است:
“CIA Breaking Promises, Puts off Release of Cold War Files “New York Times, July ۱۵, ۱۹۹٨”
- در صفحه ۲۲ پانوشت در یک مورد غلط ضبط شده است. درست آن عبارت است از:
http: // www.gwn. Edu/ -nsarchiv/ NSAEBB/NSAEBB۲٨/- index. html
- و در مورد دیگر حذف شده است.
“CIA sued over Broken promises on classification,” http:// wwwgwn. Edu/ nsarchiv/ news/ ۱۹۹۹۰۵۱٣/ ۱۹۹۹۰۵۱٣. html
- در صفحه ۲۲، پانوشت زیر حذف شده است. ضمن آن که دو آدرس اینترنتی مربوط به دو مرجع نامبرده هم حذف شده اند.
This document- with some related was published as a book. Donald Wilber, Regime change in Iran: overthrow of premier Mossadeq of Iran, November۱۹۵۲- August ۱۹۵٣(London: Russell) press ۲۰۰۶.

-در صفحه ۲۵ در پانوشت شماه ۱، آدرس اینترنتی زیر حذف شده است:
http:/ www. iisg.nl/images- sound/ video/ Iran,php

- عبارت " ملی شدن در عمل و نه در تئوری"، از متن اصلی حذف شده است. ص۱٨ ، خط ۷
- عبارت " معروف به مجموعه فروس ، از متن اصلی حذف شده است. ص۲۱، خط ۵
- عبارت " ماجراهای هاردی بویز" از متن اصلی حذف شده است. ص۲۴، خط ۱۰
- عبارت" مسلمان پیرو خط امام" به متن اصلی افزوده شده است. ص۱۵، خط ۱۰
- عبارت " جلد دهم " به متن اصلی افزوده شده است. ص۲۱ خط ۵
- جمله " این کتاب تحت عنوان اسناد روابط خارجی آمریکا در باره نهضت ملی شدن نفت ایران با ترجمه عبالرضا هوشنگ مهدوی و اصغر اندودی در دو جلد در سال ۱٣۷۷ به وسیله انتشارات علمی در تهران منتشر شده است" به متن اصلی ( در پانوشت) افزوده شده است. این افزایش بدون عبارت (توضیح مترجم) آورده شده است. ص ۲۱
٣. در صفحه های ۱۵ ، ۱۶، ۱٨، ۱۹، ۲۰، و ۲٣ ، پاراگراف بندی متن فارسی با متن انگلیسی متفاوت شده است. پاراگراف بندی در هر متنی با توجه به ملاحضات معینی صورت می گیرد. گاهی می توان پاراگرف بندی متن اصلی را در متن ترجمه تغییر داد، اما در این صورت باید الزامات متن مقصد آن را ضرور سازد. در موارد یاد شده چنین الزاماتی دیده نمی شود.
۴. عدد"۵۵" به " ۵۲" تغییر یافته است. ص ۱۵، خط ۱۰
- به جای عبارت "سرشت روانشناختی" عبارت نادرست " بیمار بستری" آورده شده است.ص ۱۷، خط ۹
متن اصلی:

“Psychological makeup” ( p. ۲)

- به جای عبارت " این دوره بیست و هشت ماهه، گسل تعیین کننده ای را نه تنها در تاریخ ایران بلکه در روابط این کشور با بریتانیا و امریکا به وجود آورد." عبارت نادرست "این دوره بیست و هشت ماهه دورانی مشخص از خطا های پی در پی ، نه تنها در تاریخ ایران ، بلکه در تاریخ روابط این کشور با امریکا و انگلستان را تشکیل می دهد." آورده شده است. ص۱۷، خط ۱۹

متن اصلی:
(These twenty-eight months, form a defining fault line not only for Iranian history but also in the country’s relations with both Britain and the United States.)p. ۲

ᴏ ترجمه محمد ابراهیم فتوحی
--------------------------------
۱- پانوشت های متن اصلی ترجمه نشده اند. (به نظر نگارنده، ترجمه پانوشت ها به درک خواننده از منابع و سرچشمه ها کمک می کند.)
۲- به جای واژه ی "خلع ید" در عبارت " خلع ید تاسیسات نفتی" عبارت،" تصاحب" آورده شده است. ص ۲۶ خط ۱۰.
- به جای جمله ی "باور اینکه روزها و گاهی هفته ها سپری شده بدون آنکه هیچ نوع مکاتبه ای بین تهران و واشنگتن ردوبدل شود، دشوار است – به ویژه در شرایطی که در همین زمان، ایران با بحران های بزرگی رودررو بوده است." جمله "باور اینکه روزها و گاهی هفته ها سپری شده بدون آنکه هیچ نوع مکاتبه ای بین تهران و واشنگتن ردوبدل شود؛ دشوار است." ص ٣۰ خط ۱٨ آورده شده است.
متن اصلی:
(It is difficult to believe that days, sometimes weeks, passed without any correspondence whatsoever going back and forth between Tehran and Washington-especially when these days coincided with major crises in Iran.) P.۵   
- این عبارت ها از پانوشت ۲ صفحه ٣۲ حذف شده است.
“Edward Wong, “website lists Iran coup names.” New Yourk Times, June ۲۴, ۲۰۰۰,”
“ http:// cryptome. Org/ cia-Iran-all.htm. The document- with some names redacted- was later published as a book: Donald Wilber, Regime Change in Iran: Overthrow of premier Mossadaq of Iran, November ۱۹۵۲-August ۱۹۵٣( London: Russell Press, ۲۰۰۶).
- این پانوشت متن اصلی، در متن ترجمه شده حذف شده است. ص ٣٣، خط ٨
Byrne, “Secret CIA History of the Iran Coup, ۱۹۵٣.”
- به جای عبارت "درقالب داستان های ماجراجویانه هاردی بویز"، عبارت "درقالب داستان های ماجراجویانه برادران هاردی" آورده شده است. ص ٣٣، خط ۲۰.
(In the genre of a Hardy Boys adventure story,) P.۷متن اصلی:                                                               
- به جای "حزب کمونیست (توده)"، عبارت "حزب کمونیست" آورده شده است. روشن است که در اینجا منظور نویسنده از "حزب کمونیست"، "حزب توده ایران" بوده است. ص ٣۴، خط ۱٣

ᴏ ترجمه ناصر زرافشان
------------------------               
۱- پانوشت های متن اصلی ترجمه نشده اما به دقت آورده شده اند. (به نظر نگارنده، ترجمه پانوشت ها به درک خواننده از منابع و سرچشمه ها کمک می کند.)
۲- به جای واژه فارسی و متداول "پیشگفتار" واژه ی عربی و کم کاربرد "مدخل" آورده شده است. ص ۱۹،
- به جای عبارت " بلای نفت"، واژه مهجور "ملعنت نفت" آورده شده است. ص ۲٣، خط ۱۰
متن اصلی:
(Curse of oil)                                                                                                                                                                                           
- برای عبارت "ماجراهای هادی بویز" پانوشتی داده نشده است. گرچه این عبارت در متن اصلی پانوشت ندارد. اما به دلیل عدم آشنایی خواننده فارسی زبان با این عبارت، ارائه پانوشت ضروری به نظر می رسد.
و na را برابر "یک" گرفته و برخلاف ساختار زبانی فارسی به کار برده است. به عنوان نمونه: a – مترجم بارها حرف های
This Wilbur document has attained the status of an authoritative text-even a definitive history- in Iran as well as in the west. The New York Times presented it as “The secret history” disclosing” pivotal information” and the” inner working of the coup.” The Guardian billed it as the “very first detailed us account of the episode to be published.” Similarly the National Security archive a non-governmentalxc organization in Washington…. P. ۷
می توان به جای عبارت " یک تاریخ قطعی" از عبارت "تاریخی معتبر" و به جای "یک تاریخ پنهان" از "تاریخ محرمانه" و به جای"یک سازمان غیردولتی" از سازمان غیردولتی" استفاده کرد. ص ۲۶، خط ۱۶ و ۱۷ – ص ۲۷ خط ۱ .
بررسی این سه بخش نشان می دهد که ترجمه دکتر ناصر زرافشان با دقت و امانتداری کامل انجام شده است. اشتباه های کوچک لفظی در ترجمه چنین کتابی کاملا طبیعی و تفاوت های سلیقه ای در انتخاب واژگان هم ناگزیر است. اما اشتباه ها و بی توجهی های دو ترجمه دیگر بیانگر آنست که مترجمان و ناشران آن ها به اهمیت ترجمه یک کتاب تاریخی مرجع به قدر کافی التفات نداشته اند.