• روز چهارشنبه بزرگترین معامله ی بورس در ایران به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در زمانی کوتاهتر از هفت دقیقه، بدون حضور بخش خصوصی و شرکت های خارجی برگزار شد و بنا بر اخبار غیررسمی بخش عمده ی این سهام در اختیار شرکت های تابع سپاه پاسداران و همچنین نزدیکان احمدی نژاد قرار گرفت ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲٣ شهريور ۱٣٨۶ -  ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۷

روز چهارشنبه بزرگترین معامله ی بورس در ایران به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در زمانی کوتاهتر از هفت دقیقه، بدون حضور بخش خصوصی و شرکت های خارجی برگزار شد و بنا بر اخبار غیررسمی بخش عمده ی این سهام در اختیار شرکت های تابع سپاه پاسداران و همچنین نزدیکان احمدی نژاد قرار گرفت. خریداران این سهم به طور غیر‌رسمی صندوق بازنشستگی کشوری، گروه بهمن (‌تحت مالکیت بنیاد تعاون سپاه پاسداران)، سایپا (‌که مهرداد بذرپاش، رئیس ستاد رایحه خوش خدمت و رئیس گروه مشاوران جوان محمود احمدی‌نژاد عضو هیات‌مدیره آن است) و صباتامین به نمایندگی از سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (‌شستا) اعلا‌م شده است.

بزرگ‌ترین معامله بورس در غیاب بخش خصوصی
روزنامه ی اعتماد ملی: بزرگ‌ترین معامله تاریخ بورس سهام تهران به ارزش ۱۰۲۷ میلیارد تومان ظهر روز گذشته (چهارشنبه) تنها با فشار آرام دکمه ‌Enter از سوی اپراتور کارگزاری حافظ و به دور از هرگونه رقابت میان بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی، میان سازمان خصوصی‌سازی و یک کنسرسیوم شبه‌دولتی به رهبری شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) انجام شد.
ساعت ۱۰ صبح روز گذشته نماد معاملا‌تی شرکت ملی مس به قیمت پایه ٨۷۷ تومان و ۴ ریال جهت انجام معامله ۲۰ درصد از سهام این شرکت بازگشایی شد تا امکان رقابت برای خریداران به وجود آید.
این در شرایطی بود که نماد معاملا‌تی این شرکت در تابلوی فرعی در حال انجام معامله بود و بیش از ۱۰ میلیون سهم ملی مس به قیمت ٨۶۲ تومان معامله شده بود. مطابق شرایط اعلا‌م‌شده توسط سازمان خصوصی‌سازی، خریداران احتمالی سهام ۲۰ درصدی ملی مس ٣ درصد از ارزش کل معامله را به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز می‌کردند و ٣۰ میلیارد تومان نزد این سازمان ودیعه می‌گذاشتند. این اقدام یکی از شروط تایید‌شده به منظور تضمین خسارت‌های احتمالی بود، منتها شرط ارائه چک تضمینی گروهی از سوی خریداران برای تعهد جمعی پرداخت اقساط با اعتراض آنها مواجه بود. اعضای کوچک کنسرسیوم‌های متقاضی خرید نگران سرریز شدن تعهدات شرکای بزرگ در آینده بودند و به همین دلیل شکاف در میان خریداران بروز کرد. حتی دقایقی پیش از شروع عرضه سهام ملی مس، تنها کنسرسیوم حاضر در معامله نیز دچار تشتت آرا میان اعضای خود شد.
بدین ترتیب ۱۵ دقیقه پس از آغاز واگذاری ۲۰ درصد از سهام ملی مس، سازمان خصوصی‌سازی شرایط خرید اقساطی این معامله را تغییر داد و تضمین گروهی خریداران را منتفی کرد. بر این اساس هر یک از خریداران در قبال بخش خریداری‌شده مربوط به خود مسوول پرداخت وجوه شدند. کارشناسان بازار سرمایه معتقدند، اگر سازمان خصوصی‌سازی شرط ارائه تضمین گروهی را از ابتدا برقرار نکرده بود، رقابت میان کنسرسیوم‌های داخلی شکل می‌گرفت و به احتمال زیاد بهای هر سهم شرکت ملی مس تا بیش از یک هزار تومان صعود می‌کرد.
بر این اساس کارشناسان شروط سازمان خصوصی‌سازی را تلا‌شی خام ارزیابی کردند که در نهایت به حذف رقابت در این واگذاری و کاهش ۲۰ درصدی عایدی دولت از این واگذاری منجر شد.
بدین ترتیب در جریان معامله دیروز کنسرسیوم‌های خارجی هندی- قزاق که پیش‌تر دولت از حضور آنها خبر داده بود، در سکوتی خبری حاضر نشدند و کنسرسیوم داخلی به رهبری سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات هم از رقابت در این معامله انصراف داد. بدشانسی‌های دولت به همین جا ختم نشد. در حالی که قیمت مس در بازار‌های جهانی طی ماه گذشته به طور مستمر صعودی بود، بهای این فلز در جریان معاملا‌ت دیروز بازار‌های جهانی سقوط حدود ۵۵ دلا‌ری را تجربه کرد. حدود دو ساعت پس از کلید خوردن معامله به‌ناچار صف فروش ٣۴ میلیون سهمی مس به یکباره جمع شد که قیمت این خرده‌فروشی ٨ هزار و ۵۹۹ ریال بود. این اقدام با هدف مثبت کردن جو روانی ملی مس جهت انجام معامله فروش ۱/۱ میلیارد سهم صورت گرفت تا همزمان به مذاکرات دلجویانه سازمان خصوصی‌سازی و تنها خریدار حاضر در بورس تهران خاتمه داده شود. براساس قانون تنها ٣دقیقه زمان برای عرضه سهام شرکت ملی مس در نظر گرفته شده بود که این زمان به‌ناچار افزایش یافت.
بالا‌خره در ساعات پایانی معاملا‌ت دستور خرید بلوک ۲۰ درصدی سهام ملی مس از سوی کارگزاری حافظ صادر شد. در ساعت ۲۰/۱۲ دقیقه نیز کنسرسیوم به رهبری شستا حاضر شد و در نهایت این سهام در ساعت ۲۷/۱۲ دقیقه با قیمت ٨٨۷ تومان و چهار ریال توسط کارگزاری بانک ملی به فروش رسید. ارزش این معامله بیش از ۱۰۲۷ میلیارد تومان یعنی بیش از یک میلیارد دلا‌ر ارزیابی شده است.
خریداران این سهم به طور غیر‌رسمی صندوق بازنشستگی کشوری، گروه بهمن (‌تحت مالکیت بنیاد تعاون سپاه پاسداران)، سایپا (‌که مهرداد بذرپاش، رئیس ستاد رایحه خوش خدمت و رئیس گروه مشاوران جوان محمود احمدی‌نژاد عضو هیات‌مدیره آن است) و صباتامین به نمایندگی از سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (‌شستا) اعلا‌م شده است. بدین ترتیب بار دیگر بورس اوراق بهادار تهران از به ثبت رساندن یک خصوصی‌سازی بزرگ ناکام ماند. کارشناسان بازار سرمایه نیز این معامله را بزرگ‌ترین واگذاری سهام در اقتصاد ایران ارزیابی کردند، چرا که به واسطه حضور نهادها و شرکت‌های شبه‌دولتی در آن نمی‌توان از عنوان خصوصی‌سازی برای آن استفاده کرد.
همچنین کارشناسان معتقدند، دولت و سازمان خصوصی‌سازی با توجه افراطی به عرضه بلوکی سهام شرکت‌های مشمول اصل ۴۴ گذشته از تک‌قطبی کردن بازار سهام اصل عدالت در عرضه خرد و کلا‌ن را نادیده گرفته است. در عرضه بلوکی تعداد محدودی از سهامداران عمده و حقوقی خواهند توانست سهامی را خریداری کنند و مردم و بخش خصوصی هرچند به طور مثال در عرضه ۲۰ درصدی ملی مس یک هزار و ۲۷ میلیارد تومانی را ندارند اما به هر حال منتظر عرضه سهام خرد هستند. همچنین عدم عرضه سهام شرکت‌های اصل ۴۴ به بخش خصوصی و مردم و تشکیل صف‌های خرید چند ده میلیونی سهام این دسته از شرکت‌ها توسط بخش خصوصی، سهامداران حقیقی و جزء با اهداف برنامه چهارم و اصل ۴۴ و بازار سرمایه‌ سازگار نیست و دولت باید در عرضه سهام بلوکی و خرد عدالت را رعایت کند. تمرکز بیش از حد سهامداران روی سهام این شرکت‌‌ها به دلا‌یل مختلف و عدم عرضه سهام از سوی سهامداران عمده موجب تک‌قطبی شدن بازار و خاموش شدن آرام آرام چراغ این سهام در بورس شده، به طوری که کارگزاران بورس که همواره نشانه‌های وضعیت روز بازار سهام را به سرعت دریافت می‌کنند از این موضوع ابراز نگرانی کرده‌اند. از سوی دیگر سهام شرکت‌های خودرویی و سیمانی که دارای اهمیت بسزایی در بازار هستند علی‌رغم سنگینی بر شاخص به دلا‌یلی چون حاشیه سود پایین محصولا‌ت خودرویی و عدم آزادسازی سیمان با بی‌‌توجهی مواجه شده‌اند و شرکت‌های معدنی و پتروشیمی نیز تا چند وقت پیش از وضعیت متعادلی برخوردار نیستند. با این حال مطابق اعلا‌م دولت هفته آینده نیز ۲۰ درصد دیگر سهام شرکت ملی مس به قیمت پایه روز قبل از عرضه واگذار خواهد شد.

بزرگ‌ترین مزایده‌بین‌المللی بورس‌ایران در هفت دقیقه انجام شد

سرمایه - بهاره نوری: روز گذشته بزرگ‌ترین معامله در بورس اوراق بهادار تهران انجام شد. این معامله روی ۱/۱ میلیارد سهم شرکت ملی صنایع مس ایران بر مبنای قیمت پایهء روز قبل از معامله در ۷۷۴ر٨ ریال و ظرف هفت دقیقه انجام شد.
در ابتدا قیمت پایهء هر سهم ملی مس ۷۴۰ تومان اعلام شده بود اما بنا بر اعلام سازمان خصوصی‌سازی قرار بر این شد که اگر در روز عرضه قیمت تابلو بالاتر از قیمت پایهء مصوب باشد، ملاک قیمت تابلو باشد. سازمان خصوصی‌سازی برای جلوگیری از ابطال معاملات به دلیل عدم وجود نقدینگی کافی اعلام کرده بود که شرکت‌کنندگان باید سه درصد از کل مبلغ مزایده را به عنوان ودیعه به کارگزار خود بپردازند تا در صورتی که برندهء مناقصه نتوانست ظرف مهلت قانونی تعیین شده مبلغ مورد معامله را واریز کند این مبلغ به عنوان خسارت به سازمان خصوصی‌سازی همچنین کارمزد کارگزار به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز شود.
مهدی عقدایی، معاون سازمان خصوصی‌سازی با موفق خواندن این مزایده گفت: «بلوک ۲۰ درصدی ملی مس با حجم معاملات بالای هزار میلیارد تومان انجام شد و عرضهء موفقی داشتیم و خریدار کنسرسیومی داخلی بود.»
وی در پاسخ به این سوال که «آیا خرید خارجی در این مزایده حضور داشت یا خیر؟»
اظهار کرد: «به نظر من دلیل عدم تمایل خارجی‌ها به حضور، درصد مالکیت سهام بود چراکه شرکت‌های خارجی ترجیح می‌دهند در معاملا‌تی شرکت کنند که عرضهء کنترلی مهم باشد اما این مزایده با عنوان مدیریت شرکت بود.»
عقدایی در مورد اسامی اعضای این کنسرسیوم اظهار بی‌اطلاعی کرده و اعلام اسامی را به عهدهء سازمان بورس گذاشت و علی صحرایی نیز اعلام اسامی را به بعد از قطعی شدن معامله موکول کرد و افزود: «کنسرسیوم برندهء مناقصهء ٣۰ روز کاری مهلت دارد تا ۲۰ درصد مبلغ را به صورت نقدی به حساب فروشنده واریز کند و در مورد نحوهء پرداخت ٨۰ درصد مابقی نیز با طرف معاملهء خود به توافق برسد.»
از سوی دیگر محمدرضا رهبر، مدیرعامل کارگزاری حافظ به‌عنوان کارگزار خریدار این معامله عرضهء اولین بلوک ملی مس را به‌عنوان معامله‌ای کم‌نظیر در سطح منطقه اعلام کرد و افزود: «برخی از اعضای این کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، صندوق فولاد، صندوق مس، صندوق بازنشستگی، صباتامین، سرمایه‌گذاری سایپا، سرمایه‌گذاری ملی، گروه بهمن و مبنای خاورمیانه بود که در روزهای آینده درصد آن‌ها مشخص می‌شود.»
وی نحوهء پرداخت ٨۰ درصد باقیماندهء مبلغ را با نرخ سود ۱۲ درصد و طی پنج سال عنوان کرد.
وی کنسرسیوم خریدار را از فعالان بازار برشمرد و گفت: «این اعضا از لحاظ تخصص و سرمایه در موقعیت مناسبی قرار دارند و سهام‌داران با دید باز برای این معامله اقدام کردند، چرا که ملی مس طی این مدت ۵۵ درصد سود را پوشش داده و احتمالا باز هم تعدیل مثبتی در پیش دارد.»