اقتصاد ایران در یک تصویر: پیشروی در باتلاق
• اگر قرار باشد اقتصاد امروز ایران را به یک تصویر محدود کنیم، این نوشته قطعات پازل آن تصویر را فراهم آورده است. به نمونه هایی از این قطعات نظر بیاندازیم: رشد اقتصادی ایران برای سال جاری منفی شش درصد است، تورم مزمن به بالای ۴۰ درصد رسیده است، سهم ایران از کل سرمایهگذاری مستقیم خارجی در جهان تنها ۳۵ صدم درصد در سال ۲۰۱۸ در برابر خروج ۱۹۰ میلیارد دلار از کشور دردهه گذشته است. بودجه ی سال جاری براساس فروش یک و نیم میلیون بشکه نفت بسته شده حالا به ۳۰۰ هزار بشکه رسیده وکسری بودجه به ۱۶۰۰ میلیارد تومان می رسد. هپکو، ارج، آزمایش، چیت سازی ری، آونگان، هفت تپه...قربانی خصوصی سازی شدند
کمیته عمل سازمانده کارگری استخراج بیتکوین از خاکستر صنایع ورشکسته تولیدی ایران
• صدها مزرعه زیرزمینی استخراج بیتکوین از تهران و ورامین تا بیجار و مانه و سِمِلقان و یزد و غیره، از دل بیابان تا درون جنگل و از دامداری تا مسجد و مدرسه و کارخانه و حتی شهرکهای صنعتی ایجادشده است که از برق با تعرفههای صنعتی و کشاورزی و عمومی برای این سوداگری مالی استفاده میکنند. البته فقط نوک کوه یخ این کاسبی انگلی جدید در اخبار منعکس میشود.
گرانی افسار گسیخته و لزوم کنترل بازرگانی خارجی توسط دولت
• باید دولت را وادار کرد تا کنترل عمده ترین اقلام وارداتی را خود در دست بگیرد و نسبت به توزیع آنها از طریق شیوه های کارآمد که کوپن یکی از آنها می باشد اقدام کند و به چپاولگری عناصر معلوم الحال پایان دهد و زمینه های رفاه مردم را بیشتر فراهم کند. دولت در این مسیر داوطلبانه به تغییر سیاست های کنونی اقدام نمی کند اما اگر فشار افکار عمومی افزایش پیدا کند، دولت را مجبور به تمکین خواهد کرد.
ب. دیدار
سال ۱۳۹۸ و مصائب اقتصاد پربدهی و پول زده
• در سال ۱۳۹۸، اگر در بر همین پاشنه بچرخد، خط فقر مطلق به ۵.۴ میلیون تومان برای خانوار ۳.۵ نفری در ماه می رسد، نرخ بیکاری افزایش می یابد، شمار فقیران زیاد می شود و کارگران در فشار بیشتری قرار می گیرند. همه ی اینها از آنجا که تولید ناخالص داخلی افت می کند پدید می آید... راهحل تغییر ساختاری در روابط اقتصادی به سمت عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ی ثروت و درآمد به عنوان هدف و نیروی اصلی برای رشد اقتصادی و مقابله با بحران است
فریبرز رئیس دانا
افزایش حامل های سوخت، ادامه سیاست نولیبرالی برای تامین کسر بودجه از جیب اقشار محروم
• توجیه دیگری که روی آن مانور می شود این ادعاست که طبقات مرفه از ارزانی سوخت بهره بیشتری می برند. واقعیت آن است که افزایش قیمت حامل های انرژی نه تنها تاثیری در وضعیت طبقات مرفه نمی گذارد بلکه به طور مستقیم و غیر مستقیم، اقشار محروم و ضعیف را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد. جمعیتی قابل توجه در ناوگان حمل و نقل ایران مشغول به کار هستند. چنانچه این افزایش دوباره عملی شود همین قشر زحمتکش باید تاوان آن را بدهد
استاندارد ملی، توسعه ی اقتصادی و رفاه اجتماعی
• اگر استاندارد بر راهبرد، بر قاطعیت جبران خسارت، بر حقوق مصرف کننده، بر تداوم کار و بر آموزش و تحقیق علمی و جهانی و بومی، هر دو، متکی باشد می تواند راهبرد خود را بیابد و نقطه های بهینه را در مراحل مختلف ارتقای کیفیت پیداکند. مهم این است که دولت ها در درجه ی نخست پاسخگو باشند و اگر نباشند دست کم زورشان به موسسه ی حمایت از مصرف کننده نرسد. آیا این هنوز یک آرزوی خام است؟ جامعه (عمومی و تخصصی) نباید این جنبه ی دموکراتیک استانداردسازی را فراموش کند
آیا افزایش نرخ تورم ارتباطی با تحریم های اقتصادی دارد؟
• وظیفه نیروی مترقی تشریح دلایل و چرایی وضعیت موجود و آگاهی بخشی به مردم می باشد تا از این طریق فشار به حاکمیت را برای دست کشیدن از سیاست های ضدمردمی را تشدید بخشد. به طور حتم و یقین، تحریم های اقتصادی در وضعیت اقتصادی تاثیر داشته و خواهند داشت اما تجزیه و تحلیل وضعیت اقتصادی موجود به روشنی ما را باید به این نتیجه برساند که اتخاذ سیاست های ضدمردمی و نهادینه شدن فساد در حکومت نقشی بسیار بیشتر در افزایش باز هم بیشتر نرخ تورم دارد
اقتصاد سیاسی سیل
• مدتهاست که کشور در شرایطی قرار گرفته است که نهتنها نمیتوان سخنی از توسعهی پایدار گفت بلکه نشانی از توسعه و رشد اقتصادی متعارف در ادبیات اقتصادی یعنی GDP که به معنای افزایش تولید ناخالص داخلی است، نیز نمیتوان یافت. در چنین شرایطی هم ابعاد خسارات و ویرانیهای ناشی از بلایای طبیعی و از جمله سیل بسیار وسیعتر می شود و هم تحمل آن برای مردم گرفتار در آن و جامعه بسیار دشوارتر .
مسعود امیدی
صنایع دستی: ضروری اما نه فانتزی، نه محوری
• پرسش ما در این مقاله این است که آیا در سال های پایانی دهه دوم قرن بیست و یکم باید بر افزایش تولید در سرمایه گذاری و تخصیص نیروی انسانی در این رشته پافشاری و برای جبران عقب ماندگی در برابر رقبایی مانند چین اقدام کرد یا این که اجازه داد این صنایع به مرگ تدریجی خود ادامه دهند و در کنار آن فشار آورد تا اقتصاد به صنایع مدرن و خاص روی آورد و چرا؟
گسترش مناسبات اقتصادی با همسایگان راهکار جمهوری اسلامی برای مقابله با تحریم ها
• ماه های آینده بدون شک منطقه ما شاهد تنش های سیاسی و اقتصادی برای به انزوا کشیدن بیشتر ایران از سوی دولت ترامپ و متحدانش در منطقه خواهد بود. در این راستا جمهوری اسلامی باید چالش های متفاوتی را از سر بگذارند تا بتواند مقابله با تحریم ها را عملی کند. ماه های آینده نشان خواهد داد که کدام طرف در نهایت دست بالا را خواهد داشت
اقتصاد سیاسی گردشگری ایران
• هرگز کسی نگفته است که دولت ها و ملت ها همه ی ارزش های فرهنگی و اجتماعی را به خاطر دلار بیشتر زیر پا بگذارند و کشور های اروپایی هم هرگز چنین نمی کنند. اما سخت گیری، فشار نظارت و کن مکن حد و اندازه ای دارد که اگر از آن مرز بگذرد بر گردشگری کشور همان می رود که رفته است و خواهد رفت
قطارهای ناراهوار بر ریلهای نابراه
• در جایی که معیار سود پولی تا اعماق رگ و پی سرمایهگذاریها و سیاستگذاریهای دولتی و خصوصی رسوخ کرده است، دستیابی به هدفهای ششگانه راه آهن (سرعت، رفاه، ایمنی، افزایش خطوط، افزایش ابنیه، افزایش واگن و لکوموتیو) نیز تضمین نمیشود. این نارسایی خود عامل بازدارنده سخت و سنگینی بر سر راه توسعهی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این کشور به حساب میآید
اقتصاد مردمی؛ سیاست دموکراتیک گفتگوی نشریه ی آگاهنامه با فریبرز رئیس دانا
• رئیس دانا در این گفتگو ضمن بررسی مسائل اقتصادی جامعه ی ایران تاکید می کند همه ی دولت های جمهوری اسلامی از زمان هاشمی رفسنجانی در جهت نئولیبرالیسم حرکت کرده اند. او ضمن تاکید بر این که نیروهای چپ باید آلترناتیو خود را برای وضعیت فعلی جامعه مطرح کنند تاکید می کند: گروه های اجتماعی مختلف مردم باید حول خواسته های اساسی و بدیهی اشان کوشش کنند همدیگر را پیدا کنند
بیش از این آب را گِل نکنید!
• آب کالای ملی و مردمی است. منابع آب باید از طریق قیمتگذاری منطقی و عادلانه و متناسب با درآمدها در اختیار جامعه و دولت برگزیدهی آن باشد. تحمیل قیمتهای فشارآور و محروم سازی، راه حل مقابله با بحران در این کالای عمومی نیست. البته قطعاً درست است که سهلانگاری و بیمبالاتی عمدی در مصرف انواع آب باید جای خود را به قیمتگذاری منطقی و عادلانه بدهد، اما نمیتواند با تازیانهی قیمتگذاریای که کماکان تبعیضآمیز و محرومیتزا میماند، عملی شود
بودجه ۹۸ و کسادی متورم
• معمولاً انطباق عملکرد بودجه با لایحه ی بودجه بیشتر از آن چیزی است که مصوب می شود و علت آن همین فشارهای موسسات و گروه های صاحب نفع و نفوذ است. در سال های اخیر عملکرد درآمد ـ و هزینه ها نیز ـ به هر حال کمتر از بودجه ی مصوب بوده اند، اما در همان حال سازمان ها و موسسات صاحب نفوذ تا توانسته-اند سهم خود را برده اند. معمولاً فشار نارسایی بودجه بر سر بودجه ی عمرانی خراب می شوند
ضرورت ایستادگی گسترده در برابر "مقرراتزدایی" نئولیبرالی و تجاوز آشکار به حقوق نیروی کار در کشور
• شکل دادن به یک کمپین نیرومند اعتراضی سراسری اجتماعی و سیاسی میتواند دستاندرکاران تصویب این قانون را به عقب نشینی وادارد. نکتهی مهم اینکه باید دید آنهایی که اعتراضات کارگری هفتتپه را تحت عنوان "خصوصیسازی معیوب" مورد تحلیل قرار دادند، آیا این بار نیز در صدد آن برمیآیند تا ارائه اینگونه طرحهای ضدکارگری را نیز "مقرراتزدایی معیوب " معرفی کنند؟!
حبابهای مالی و شهر طبقاتی
• ایجاد تشکل های مستقل و مسئولیت پذیر در طیف کامل نیروی کار ساختمانی (از کارگری تا مهندسی و مدیریت و مشاوره) و نظارت دموکراتیک بر آن، گرچه یک ضرورت است، اما فقط یک سوی قضیه را تشکیل می دهد. سوی دیگر برقراری نظم و نظارت برنامه ای و دموکراتیک در حیطه ی پولی و مالی و رهایی آن از انواع سلطه گری و انحصار،است. این دو از راهبردهای شناخته شده و عملی برای تصمیم سازی، تصمیم گیری و هدایت ملی شهر و ساختمان سازی به شمار می آیند
نامه سرگشاده اقتصاددانان تیری رها شده در تاریکی !
• اقتصاددانان وظیفه دارند با توجه به ایراد جدی وارد به راه حل عملی پیشنهاد شده به این پرسش اساسی پاسخ دهند که پس از رد ادعاهایشان مبنی بر بحرانی بودن اقتصادکنونی غیرمولد و غیرمردمی از سوی رییس جمهور، راه حل مردمی مقابله با این بحران چیست؟
حسین اکبری
چالشگر در نقد، محافظهکار در جستجوی راه حل
• این دوستان اقتصاددان خوب است به این پرسش هم پاسخ دهند که چرا در زمان جنگ و سال های اول انقلاب شاخص ها و جهتگیریها آن گونه بود و بعد مسیر آن تغییر کرد؟ علت این تغییر مسیر چه بود؟ آیا فقط یک "تغییر نگاه" در دولت و تصمیم گیران بود یا اینکه این تغییر در واقع محصول نبرد طبقاتی، اجتماعی و سیاسی گستردهای بود که طی آن طبقات و اقشار اجتماعی در صدد کوبیدن مهر خود بر حاکمیت برآمده از انقلاب بودند؟
خوزستان از نفس می افتد، خشم جان می گیرد
• اگر قرار باشد از میان رسواییهای اقتصادی بیپایان جمهوری اسلامی ۱۰ مورد برجسته و نمونه وار را انتخاب کنیم، بدون شک پروژه سد گُتوَند علیا یکی از آنهاست. به حال خود واگذار کردن فاجعه ی گُتوَند، مقاومت و اعتراض نکردن در برابر این پروژه ی جنایتکارانه، و نشانه نگرفتن سرچشمه و مسبب اصلی این بدبختیها یعنی نظام اقتصادی ـ اجتماعی حاکم و دولت طبقاتی ستمگری که حافظ و نماینده ی این نظام است، فقط و فقط باعث طولانی شدن درد و رنج تودههای بیشمار میشود
آیدین صورتگر
بحران در خودروسازی، چالش حاکمیت یا مصیبت نیروی کار
• نمی توان با اطمینان گفت، ما شاهد نوسانات ارزی در آینده نخواهیم بود و در صورت وقوع چنین نوساناتی، وضعیت در صنعت خودروسازی، بسیار بدتر از آن چیزی که الآن از آن صحبت می شود، خواهد بود. همانطور که آمارها در بالا به روشنی نشان می دهد به دلیل وابستگی خیل عظیمی از نیروی کار به صنعت خودرو و چشم اندازهای تیره، ما قاعدتا باید شاهد وضعیتی باشیم که در آن نیروی کار قربانی اصلی آن خواهد بود
مدارهای بحرانی در اقتصاد ایران محمد مالجو
• اگر تحریمهای اقتصادی بینالمللی و سپس خروج امریکا از برجام به وقوع نمیپیوست، اقتصاد ایران در زمان نامعلوم اما دیرتری و با شدت نامشخص اما کمتری باز هم دچار درجاتی از بحران کنترلناپذیری میشد. سطوح بالاتری از بحران کنترلناپذیری اقتصاد ایران با ضربآهنگی که شناختی کافی برای پیشبینیاش نداریم در انتظارمان است. در این یادداشت،میکوشم۳۶ مدار بحرانی را که اقتصاد ایران در دامشان قرار گرفته است صورتبندی کنم
سقوط و فاجعه در راه است
• هدف باید تدوین و جا انداختن برنامه حداقل دموکراتیک باشد. غیر از این جنگ مواضع است. برنامه دموکراتیک ملی توسعه متوازن باید پایدار و مترقی باشد و بهطرف آن حرکت کنیم. زمانی برنامه دموکراتیک اصلاحات ارضی بود، الآن برنامه دموکراتیک اقتصاد دانشبنیان است. الآن برنامه دموکراتیک، دموکراتیکتر شدن شهرداریها است، شهرداری بهمثابه رشدگاه. بودجهریزی مشارکتی میشود انقلاب دموکراتیک کنونی! این کار پایه ما است
حمید آصفی
دیدار اقتصاد ورشکسته، دولت مستاصل و افزایش ارزهای خارجی
• همانطور که تجربه چند ماه گذشته نشان داده است بعید است دولت روحانی بتواند نوسانات ارزی را به شرایطی بازگشت دهد که رنج و درد مردم زحمتکش به شدت کاهش یابد اما وظیفه نیروهای مترقی باید بر این اساس استوار باشد که نسبت به سیاست های مخرب نولیبرالی و حاکمیت فاسد در ایران به افشاگری بیشتر بپردازند
سال پیش رو، سال فوران بحران صندوقهای بازنشستگی
• اگر صندوقهای بازنشستگی راه نجات بنیادی پیدا نکنند، اعتراضهای پیش رو چنان خواهد بود که اعتراضهای مالباختگان و شورش دیماه ۹۶ در برابر آن کاریکاتوری بیش نخواهد بود. بر اساس گزارش نهادهای دولتی بیش از ۵۵ میلیون تن از جمعیت ایران تحت پوشش صندوقهای بیمهای قرار دارند، پس خطر فوران اعتراضات بسیار جدی است
• محمد قراگوزلو