• امروز بیش از همیشه روشن است که فعالیت و رفتار روسیه – کشوریکه ما بعنوان دوست به آن مینگریم – صرفاً مبتنی بر ملاحظات و انگیزه های اقتصادی و سیاسی محض است و این کشور جهت پیشبرد منافع خود از هیچ عملی صرف نظر نمیکند در حالیکه بخوبی میداند که با رفتارش ضربه مرگ به شهروندان ایران وارد میکند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱٣ دی ۱٣٨۶ -  ٣ ژانويه ۲۰۰٨

پس از مکافات و مشقتهای بیشماری که روسیه پیرامون تکمیل راکتور بوشهر و بخصوص انتقال سوخت هسته ای به این راکتور، نصیبمان کرد، بالاخره اولین محموله میله های سوخت هسته ای به مقصد خود رسید. چند بار روسها ارسال این محموله را به تعویق انداختند؟ چند تا پیش شرط به ما تحمیل کردند و ما را چند دفعه به اتهامات مختلف متهم کردند؟ چند ملاقات، مذاکره، نامه و درخواست مقامات ما را بدون پاسخ پس دادند؟

با این وجود، همان آش و همان کاسه: روسها هر دفعه بهانه جدیدی را برای ما تراشیدند تا جائیکه، از طرفی دیگر بهانه ای برایشان نمانده بود و از طرف دیگر، گزارش دستگاه اطلاعاتی آمریکا بطور نهائی بهانه ای برایشان باقی نگذاشت و جو سیاسی بین المللی مناسبی را ایجاد نمود. بدیهی است که روسها جهت انجام تعهدی که پولش را از قبل گرفته اند، مستلزم دریافت اجازه آمریکا هستند. آنها وضعیت حساس ما را در عرصه بین المللی میبینند و از آن سوء استفاده کامل میکنند.

با این وجود، به محض رسیدن اولین محموله، روسیه اعلام نمود که علیرغم تعهدشان مبنی بر بکار انداختن راکتور در عرض شش ماه، راکتور قبل ازپایان سال آینده بکار نخواهد افتاد. من مطمئنم که بازی روسها با ما در مقوله راکتور بوشهر، هنوز به پایان نرسیده است. روسیه مجدداً راهی پیدا خواهد کرد که باعث شود ما جهت دریافت مابقی محموله سوخت هسته ای وجوه هنگفتی را بیهوده بهدر بدهیم هنگامی که مهندسین و متخصصین روسی ساختن راکتور بوشهر را بطوریکه جهت کار اندازی امن باشد، به اتمام برسانند. مثل روز روشن است که روسیه دوست و متعهد واقعی ما نیست، بلکه فقط پولمان را دوست دارد.

و اما قبل از اینکه مرحله کنونی بازی روسها با ما در مقوله راکتور واقعاً به پایان برسد، بازی جدیدی با ایشان شروع شده است. منظور من پروژه لوله گاز نابوکو میباشد. این لوله قرار است منطقه دریای خزر و خاورمیانه را به اروپا وصل کند و وسیله ای جهت تأمین گاز به اروپا باشد و در عین حال، گزینه ای در مقابل انحصاری که روسیه در حال حاضر در این زمینه در دست دارد فراهم نماید.

برای خوانندگان گرامی که کمتر با این پروژه، که قرار است در سال ۱٣۹۱ شروع به انتقال گاز کند آشنا هستند، ذیلاً توضیح مختصری ارائه میکنم. همانطور که قید شد، لوله گاز قرار است منطقه دریای خزر و خاورمیانه را به اروپا وصل کند. این لوله از ترکیه، بلغارستان، رومانی و مجارستان عبور کرده و در اتریش، به تأسیسات شرکت انرژی اتریش OMV، شرکتی که این پروژه را راهبری میکند، منتهی خواهد شد.

در حال حاضر، کشورهای اتحادیه اروپا به شدت به گاز روسیه وابسته هستند، چون روسیه تأمین کننده انحصاری بیش از ۲۵ درصد گاز مصرفی کشورهای اتحادیه اروپا میباشد. سوء استفاده مسکو از این وضعیت بعنوان اهرمی جهت گسترش تأثیر خود بر تصمیم گیری در زمینه سیاست خارجی کشورهای اتحادیه اروپا، باعث افزایش روزمره این وابستگی میشود. مصلحت اروپا مبنی بر کاهش این وابستگی به گاز روسیه و نزول چشمگیر قیمت مادی و قیمت سیاسی که کشورهای اتحادیه مجبور به پرداخت آن میشوند، عامل عمده حمایت کشورهای اروپا از این پروژه میباشد. بنابراین، ممالک اروپایی مایلند که در این لوله، گاز روسی جریان نداشته باشد تا به این ترتیب وابستگیشان به روسیه کاهش یابد.

و لیکن، احداث این پروژه، جریان گاز ایرانی در آن را تضمین نمیکند، چون امروزه دو گزینه عمده برای مسیر لوله وجود دارد: در قالب گزینه اول، لوله از شمال دریای خزر از طریق گرجستان به ترکیه خواهد رسید و در آن گازی که منبع آن کشورهائی مثل آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان میباشد، جریان خواهد داشت. در گزینه دوم، که از نظر ما حائز اهمیت بیشتری است، این لوله از کشور ما، یعنی از شمال ایران، عبور نموده و از آنجا به ترکیه منتهی خواهد شد، گاز ایرانی میتواند فقط در این مسیر جریان داشته باشد. باید به هر طریقی که شده، جریان گاز ایرانی به این پروژه را تضمین نمود، تا فرصت لازم فراهم شود و ما بتوانیم اقتصاد کشورمان را از رکودی که در نتیجه تحریمات جامعه بین المللی (که متعاقب راهی که رهبریت ما جهت فعالیت در زمینه هسته ای انتخاب کرده است به ما اعمال شده اند) به آن دچار شده است، نجات دهیم. دست آورد مهم دیگر، دست آورد سیاسی خواهد بود که نه تنها نشاندهنده پیروزی بر سیاست تحریمات میباشد، بلکه برای ایران امکان تأثیر گذاری در اقتصاد و سیاست خارجی کشورهای اروپا و حتی روسیه را فراهم خواهد کرد.

وقتی کشورهای اروپائی به گاز ایران وابسته شوند، انتطار میرود که ایشان علیرغم تصمیمات شورای امنیت، اقدام به سرمایه گذاری در اقتصاد ایران نیز بکنند. شکی نیست که این امر از نظر اقتصادی به روسیه لطمه بزند و در پی آن، روسیه مایل به همکاری نزدیکتر با ایران شود و این امر به پیشبرد پروژه های مختلف که در حال حاضر معلق هستند، با تأکید بر زمینه های استراتژیک، مثل مبحث هسته ای و تسلیحات راهبردی، منتهی شود.

علیرغم اظهارات مقامات روسی مبنی بر اینکه احداث لوله گاز نابوکو هیچ تأثیری برروی این کشور نخواهد داشت، واقعیت عکس این اظهارات را ثابت میکند چرا که اخیراً فعالیت گسترده روسیه جهت منتفی نمودن این پروژه، برای حفظ موقعیت خود بعنوان تأمین کننده عمده گاز به اروپا، افزایش یافته است.

نمونه چشمگیر این امر این است که اخیراً روسیه به شدت در حال پیشبرد احداث لوله های گاز بیشتری جهت انتقال گاز به اروپا میباشد، تا به این ترتیب ضروریت پروژه نابوکو را به حداقل پائین آورد. پروژه مرکزی که روسیه امروزه در حال پیشبرد آن است، پروژه South Stream میباشد. منظور از لوله گازی است که قرار است روسیه را از طریق دریای سیاه و بلغارستان، به جنوب اروپا متصل کند. حدود یک ماه پیش، اواخر ماه آذر، مجتمع عظیم گاز روسی Gazprom و شرکت گاز ایتالیائی Eni قرادادی را برای انجام تحقیقات مشترک بازاریابی جهت انجام پروژه منعقد نمودند. این قرارداد در مسکو با حضور ارشدترین مقامات، رئیس جمهور روسیه پوتین و نخست وزیر ایتالیا پرودی، انعقاد شد. در این راستا، روشن است که روسها برآنند که ایتالیا را به قیمت کاهش حمایتش از پروژه نابوکو و گاز ایرانی، به سوی این پروژه یکشانند. واضح است که جامه عمل پوشاندن به این پروژه موقعیت روسیه را بطور چشمگیر قوی خواهد کرد تا جایی که این کشور کمابیش به تأمین کننده انحصاری گاز به اروپا تبدیل شود. علاوه بر این، روسیه در حال فعالیت جهت ساخت لوله های گاز دیگری میباشد که یکی از آنها قرار است گاز را در قزاقستان و ترکمنستان از طریق روسیه به اروپا منتقل کند.

لیکن روسیه به انجام پروژه های جایگزین برای نابوکو اکتفا نمیکند. این کشور تمام تلاش خود را جهت نشان دادن مقرون به صرفه نبودن اجرای این پروژه، مبذول میدارد. برای عرض مثال، اخیراً روسیه سعی میکند که با هر یک از کشورهای حامی و طرفدار پروژه نابوکو و دست اندرکاران، بطور مجزا قراردادهای دو طرفه جهت تأمین و انتقال گاز، امضاء کند. اگر هدف این فعالیت از بین بردن هر گونه رقابتی نمیباشد، من نمیدانم هدفش چیست. روسیه تا کی از ما بعنوان کاتالیست تقویت اقتصاد خود به قیمت صدمه به اقتصاد ایران، سوء استفاده خواهد کرد؟

من از اینکه بیشتر کشورهای اروپا به ایران اعتماد ندارند متعجب نیستم. در رسانه های گروهی اروپائی اتهامات مکرر مبنی بر اینکه ایران به سیاست لجوجانه خود در مقوله هسته ای ادامه میدهد (علیرغم گزارش اخیر دستگاه اطلاعاتی آمریکا) مشاهده مشود. من حتی میتوانم اشخاصی را که از پذیرفتن ایران بعنوان تأمین کننده عمده گاز واهمه دارند درک کنم، منشاء این واهمه ممانعت رهبران ما از اطاعت تصمیمات شورای امنیت و همچنین نگرانی شدید از اعمال تحریمات بیشتری، منجمله در زمینه انرژی که باعث تشدید رکودی که امروزه در توسعه این عرصه تأثیرگذار است، میباشد. اخیراً، در ۶ آذر، سخنگوی اتحادیه اروپا، آقای Ferran Teradellas Espuny، اظهار داشت که انجام پروژه نابوکو منوط به استفاده از گاز ایرانی نیست، و کشورهای دیگری هستند که میتوانند گاز این پروژه را تأمین کنند. وی اضافه نمود که برخی از کشورهای اتحادیه اروپا نسبت به دخالت ایران در این پروژه بدبین هستند چون ما بخاطر برنامه هسته ای مان، تحت تحریمات شورای امنیت هستیم. درست بخاطر چنین مواضعی، ما باید اصرار داشته باشیم که گازی که در این لوله جریان خواهد داشت گاز ایرانی باشد، و روسها در انجام این کار ایجاب مزاحمت نکنند.

ما، شهروندان ایران، قیمت اصرار رهبرانمان مبنی بر ادامه دادن به سرمایه گذاری کلیه منابع ممکن در پروژه هسته ای، را میپردازیم. نه تنها زیر ساختها از این امر آسیب میبینند، بلکه عمدتاً ما، شهروندان ایران، از هر لحاظ از این موضوع رنج میبریم. لطمه شدید به اقتصاد ایران برای ما در زمینه های بهداشت، آموزش و سطح زندگی (که نزول کرده است) بسیار گران تمام خواهد شد و بالا رفتن قیمتها را در بر خواهد داشت. تورم و بیکاری بطور چشمگیر افزایش یافته اند، تولید ناخالص داخلی نزول یافته و قراردادهائی که قرار بود امضاء شوند به مرحله تحقق نمیرسند. به دلیل مبارزه طلبی کشورهای غربی، مبالغ هنگفتی کماکان خرج تسلیح و تدارکات برای حمله احتمالی که ممکن است روزی ما را غافلگیر کند، میشوند. اما این رفتار لجوجانه نه فقط به وضعیت کنونی آسیب میرساند بلکه تأثیرات و پیامدهای مخرب دراز مدتی نیز در بر دارد، و من میپرسم – تا کی ؟

امروز بیش از همیشه روشن است که فعالیت و رفتار روسیه – کشوریکه ما بعنوان دوست به آن مینگریم – صرفاً مبتنی بر ملاحظات و انگیزه های اقتصادی و سیاسی محض است و این کشور جهت پیشبرد منافع خود از هیچ عملی صرف نظر نمیکند در حالیکه بخوبی میداند که با رفتارش ضربه مرگ به شهروندان ایران وارد میکند و بدون شک از وضعیت سیاسی حساس ما سوء استفاده میکند.

سران کشور ما کی ضد این سوء استفاده عکس العملی نشان خواهند داد؟