• با گسترش هنری و ادبی موضوع کشتار تابستان ۶۷، هنرمندان خواهند توانست ماجرای آن حادثه دهشتناک را به مرزهای اعتراض جهانی نزدیک سازند. در نمایشنامه خاوران یک بازیگر آلمانی به همراه دو بازیگر ایرانی ایفای نقش کرده اند و در شب اجرا تقربیا همه ی بلیت های آن پیش فروش شده بود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۶ اسفند ۱٣٨۶ -  ۲۵ فوريه ۲۰۰٨

اگر تا کنون ماجرای دهشتناک « حذف درمانی » حکومت اسلامی نتوانست در سطح جهانی طرح شود، بی شک بخشی از این نقصان را باید به بهر گیری از مکانیزم هایی مربوط دانست که دایره اعتراض ها و حق جویی های خود را در ابعاد سنتی حزبی و گروهی و در درون ایرانیان جستجو می کنند. تا کنون معترضان به این کشتار جمعی و نیروهای منسجم و پراکنده اپوزیسیون ایرانی، نتوانستند از طریق مناسبات دیپلماتیک و ارتباط با احزاب و چهره های مستقل تاثیرگذار در کشور های مختلف دنیا، راه های اعتراض جهانی را بیابند و از این طریق حلقه های فشار جهانی یر حکومت مجری این جنایت را تنگ تر کنند.
 از نگاهی دیگر، کمبود (یا نبود) متنی ادبی یا هنری به زبانی جهانی نیز، که توانسته باشد  این تراژدی بزرگ را از طریق هنر به جهانیان بشناساند، کاملا محسوس است. شاید تبدیل جلوه هایی از ماجرای تابستان سیاه ۶۸ به متن هنری ( جدا از نگارش خاطرات که خود مواد اولیه متون هنری می توانند باشند ) به فرصتی نیازمند است که هنوز چنان که باید ، پیش نیامده است ! وطبیعی است که هر پدیده ای در بازیابی هنری، از مسیر و فرصتی که چندان هم کوتاه نخواهد بود،گذر خواهد کرد تا به متن تبدیل شود.
از سوی دیگر،« کشتار تابستان ۱٣۶۷» نباید برای هر معترضی، تنها چون ابزاری برای مبارزه  سیاسی کوتاه مدت ،در از پای انداختن حکومت اسلامی تلقی شود، بل ، آن را  می بایست به عنوان یک وظیفه ملی در چشم انداز براندازی جنایت علیه بشریت  نیز مورد توجه قرار دهد.
 به هنگام تبدیل هنری رویداد هایی که از نظر اهمیت موضوع، حساس و کلان محسوب می شوند، این احتمال وجود دارد که در سایه عظمت رویداد،آثار پدید آمده نتوانند برجستگی زیبایی شناختی یک متن عادی را بیابند. به بیانی دیگر، اهمیت حادثه، به دلیل برگردان واقعی از رخدادی تاریخی به متنی هنری، برکل اثر سایه می گستراند و نگاه ها را معطوف برجستگی خود می سازد. چنین احتمالی ، اما به مفهوم عدم پرورش هنرمندانه یک موضوع  شناخته شده عظیم به رویدادی هنری نیست . هنرمند خلاق نیک می داند که هر رویداد ی در پهنه اجتماع و اتفاق عملی خود، هر چقدر بزرگ باشد ، در قالب های هنری، تنها و تنها ، بزرگی و اهمیت خود را در کاربست بدیع، و آفرینش هنرمندانه متن کسب خواهند کرد. نگاه هنرمند با نبوغ و خلاق، به رویداد های بزرگ  اثرش را از سقوط به کلیشه ها و درغلتیدن به کلیتی شعارگونه نجات خواهد داد و او را از استفاده خام اندیشانه و ابزاری ، دور خواهد ساخت. 
 غرض از سخنان پیش گفته ، آشنایی با نمایشنامه ای است که امسال در دومین دوره جشنواره ایرانی تئاتر هایدلبرگ، به زبان آلمانی،روی صحنه رفت. نمایش « خاوران »، نوشته غلام رضا آل بویه ـ کارگردان و نمایشنامه نویس ایرانی مقیم آلمان ـ توانست بسیاری ازعلاقه مندان  آلمانی تئاتر را با موضوع و مسئله کشتار جمعی مخلفان حکومت اسلامی در تابستان ۱٣۶۷، آشنا سازد. این نمایش، این امکان را فراهم ساخت تا تماشاگران آلمانی با چشمانی حیرت زده ، گوشه ای از فاجعه کشتار جمعی فعالان سیاسی را از زبان یک مادر داغدار، (که با هم آمیزی واقعیت و تخیل هنری دربیان ماجرا، شکل یافته)  شاهد باشند.
در بروشور معرفی خاوران ، موضوع این اثر، این گونه تعریف شده است: « مادری بعد چند ماه جستجو در زندان های اوین ، قزل حصار و گوهر دشت ، اثری از دو پسرش به دست نمی آورد ... تا این که تلفنی به مادر خبر داده می شود برای گرفتن لباس های پسرانش به زندان اوین بیاید. از این جاست که مادر سر به خاوران می گذارد...»
 صرف نظر از ارزیابی هنری یا زیبایی شناختی این اثر نمایشی ، توجه  نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر به اجرای چنین موضوعی به زبان غیر فارسی و به ویژه به زبانی اروپایی و بین المللی، در جای خود قابل ارزش است. بدین شیوه و با گسترش هنری و ادبی موضوع کشتار تابستان ۶۷ ،هنرمندان خواهند توانست ماجرای آن حادثه دهشتناک را به مرزهای اعتراض جهانی نزدیک سازند.
 در نمایشنامه خاوران  یک بازیگر آلمانی  به همراه دو بازیگر ایرانی ایفای نقش کرده اند و در شب اجراء، تمامی سالن نمایش که تقربیا همه ی بلیت های آن پیش فروش شده بود ، مملو از تماشاگر بود. این نمایش که برگردان فارسی به آلمانی آن توسط « آرمان آل بویه » صورت گرفت در اولین شب فستیوال ایرانی تئاتر هایدلبرگ به روی صحنه رفت. 
فستیوال تئاتر هایدلبرگ که با مدیریت غلام رضا آل بویه و مساعدت اداره تئاتر شهرهایدلبرگ در اواخر ماه ژانویه هرسال برپا می شود ، امسال شاهد هنرنمایی ۹ گروه تئاتر ایرانی از اروپا و کانادا بود. درجشنواره امسال، به جز خاوران، آثار زیرتوسط هنرمندان ایرانی تئاتر خارج از کشور، به اجراء در آمدنند:
 « شگفتی های روزمره » به زبان آلمانی ، نویسنده: فرهنگ کسرایی . « عشق شیرین » نویسنده: سیمین متین، « بانبوری» به زبان و با بازی هنرمندان آلمانی، کارگردان: پرویز برید. « در انتظار آقا مش ماشالا » نویسنده و کارگردان: بهروز قنبر حسینی . « کمپوت » کارگردان: سوسن فرخ نیا. « باز موش باز گربه » کارگردان: سیما سید. « تقصیر» کارگردان : حمید دانشور. « ماجرای ناموس پرستان » نویسنده : غلامحسین ساعدی ، کارگردان: و. رهیانی.