• جنبش ابوما تنها سمبل شکست سیاست دولت بوش در عراق نیست بلکه هم چنین جلوه ائی است از ورود گسترده جوانان به حوزه سیاست. در این راستا شعار امید ابوما نه به صورت یک شعار انتخاباتی که به عنوان جلوه ائی از یک حرکت اجتماعی قدرتمند در جامعه امریکا قابل درک است . ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۷ اسفند ۱٣٨۶ -  ۲۶ فوريه ۲۰۰٨

در ژانویه ۲۰۰۷ در مقاله ی "روندهای نو و جنبش اینده نگری" با نگاه به ده روند کلان دوران کنونی به این موضوع اشاره کردم که دوران یخبندان جنبش دمکراسی خواهی در جهان به پایان رسیده و در سال های ۲۰۰۷- ۲۰۱۰ ما شاهد موج نوینی از جنبش دمکراسی خواهی در مقیاس جهانی خواهیم گشت. انچه در انتخابات امریکا می گذرد نمونه ای از پیدایش چنین موجی است.

به نظر می رسد دمکراسی امریکا از خواب چند ساله خود بیدار گردیده و به فضای انتخاباتی این کشور حال و هوای تازه ائی بخشیده است. ابرهای شوم افراطی گرای محافظه کاران نو که نزدیک به هشت سال باران های مسمومی را بر سر مردمان امریکا و دیگر کشورهای جهان باراند، به تدریج تکه پاره شده است و افتاب دمکراسی از نو در این زمستان سرد، به فضای انتخاباتی امریکا گرمای مطبوعی را بخشیده است.

بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که پدیده ابوما بیش از انکه نمایش یک کارزار انتخاباتی باشد جلوه ای از پیدایش یک جنبش اجتماعی است. جنبشی که در ان جوانان مهم ترین بازیگران انند. این جنبش از دو منظر قابل بررسی است. نخست اینکه این جنبش عکس االعمل ایست به دوران هشت ساله دولت بوش و بویژه به سیاست خارجی ان دولت. دوم ایتکه این جنبش عکس العملی است به یک نظام فرتوت توزیع ثروت که در بیست و اند سال گذشته در توزیع عادلانه ثروت های فراصنعتی جامعه عاجز مانده و موجب پیدایش شکاف طبقاتی عظیمی در جامعه امریکا گردیده است. (روندها و چالش های نو – سایت اینده نگر)

ابوما دو شعار "امید" و "تغییر" را در محور کارزار انتخاباتی خود قرار داده است و بر این عقیده است که جامعه امریکا نیازمند یک بازنگری در طرز تلقی خود از سیاست می باشد. به باور او هدف جنبش تغییر نباید به ارائه یک راهبرد سیاسی تفلیل یابد. بلکه هدف ان نفد ریشه نگرش هائی است که بر سیاست های راهبردی در چند سال گذشته حاکم بوده است. از اینرو در نقد سیاست خارجی دولت بوش او بر این موضوع تاکید دارد که نباید تنها به نقد سیاست‌های جنگ‌افروزان نئوکان‌ها و مخالفین صلح بسنده کرد بلکه لازم است که یه نقد اندیشه هائی پرداخت که بر سیاست خارجی جامه‌ی جنگ‌افروزی و شنکجه‌گری می پوشاند. بر پایه چنین استدلالی ابوما مرز روشنی میان خود و کلینتون ترسیم کرده است.

یکی از درخواست های مهم جنبش "تغییر" ابوما پایان دادن به سیاستی است که در چند سال گذشته کوشید اهداف خود را با ایجاد فضای رعب و وحشت به پیش برد. او به درستی بر این نکته تاکید می کند که محاقظه کاران نو با سو استفاده از قضای ۱۱ سپتامپر و ایجاد فضای رعب و وحشت توانسته اند سیاست های خود را در افکار عمومی به کرسی نشانند. به باور او سیاستی که مشروعیت اش را از خوف و وحشت اخذ می کند نه به امنیت که به محدود شدن ازادی، نه به صلح که به جنگ و خون‌ریزی خواهد انجامید. در برابر چنان سیاستی او امید را پیشنهاد کرده است و پلاتفرم سیاسی خود را بر پیوندی میان "تغییر" و "امید" استوار ساخته است. به باور او "امید" هنگامیکه عمومی شود یه مبنای نیروی محرک "تغییرات" اساسی مبدل خواهد شد.

ابوما بر این باور است که تنها با داشتن سیاست و برنامه درست نیروهای دمکراتیک موفقیتی به دست نخواهند آورد. تحقق رفرم های بنیادی نیازمند مشارکت و حضور گسترده و سازمان یافته مردم در حوزه سیاست است. به باور او در شرائط فقدان جنبش های اجتماعی و بسیج عمومی، حوزه سیاست رسمی تنها به گورستان پلاتفرم ها و خواستهای دمکراتیک تبدیل خواهد شد.

شباهت های فراوانی میان کارزار انتخاباتی ابوما از یکسو و کارزارهای انتخاباتی کارتر (۱۹۷۶) و کندی (۱۹۶۰) به چشم می خورد. درنیمه اول دهه هفتاد شکست امریکا در جنگ ویتنام و سپس ماجرای "واترگیت" نقش های تعیین کننده ائی را در پیروزی کارتر ایفا کردند. امروز نیز جنگ عراق و ماجرای شکنجه های زندان ابوغریب، به یک ضدیت عمومی بر علیه دولت بوش در افکار عمومی دامن زده است و ابوما را هم چون کارتر به سمبل چنان ضدیتی بر علیه دولت حاکم تبدیل کرده است. گرچه هلری کلینتون در تبلیغات انتخاباتی نیز می کوشد در چنین امری سهیم گردد لیکن هواداری او از جنگ عراق در گذشته موانع جدی در برابر او ایحاد کرده و مانع پایان دادن به سهم انحصاری ابوما در این زمینه شده است. جنبش ضدجنگ جوانان امریکا در برابر دولت بوش با ابوما همراه است.   

همراهی جنبش جوانان با ابوما در عین حال بازگو کننده یکی از تفاوت های کارزار انتخاباتی ابوما و کارتر نیز به حساب می اید. کارزار انتخاباتی کارتر با افول جنبش ضدجنگ و فروکش کردن جنبش دهه ۶۰ جوانان همراه گردید، حال انکه ابوما در شرائطی به صحنه امده است که جتبش ضدجنگ به طرز گسترده ای در میان جوانان حضور داشته و انان را روزانه به صحنه سیاست سوق می دهد. در این بستر شباهت های میان کارزار ابوما و کارزار انتخاباتی جان کندی در ۱۹۶۰ برجسته می گردد. به عبارت دیگر جنبش ابوما تنها سمبل شکست سیاست دولت بوش در عراق نیست بلکه هم چنین جلوه ائی است از ورود گسترده جوانان به حوزه سیاست. در این راستا شعار امید ابوما نه به صورت یک شعار انتخاباتی که به عنوان جلوه ائی از یک حرکت اجتماعی قدرتمند در جامعه امریکا قابل درک است.

جان کندی با مهارت توانست میان جنبش جوانان دهه ۶۰ و کارزار انتخاباتی خود پیوند ویژه ای معنوی برقرار سازد و امروز نیز ابوما با مهارت توانسته است کارزار انتخاباتی خود را به شاه راه پیوستن جوانان به سیاست مبدل سازد. جنبش جوانان دهه ۶۰ که کندی نفش مهمی را در سیاسی شدن ان ایفا کرد، توانست در فاصله ای کمتر از ده سال تابلوی فرهنگی و سیاسی امریکا را از نو رنگ امیزی کند. امروز نیز به نظر می رسد که پیوند جنبش جوانان با حوزه سیاست فادر شود قضای لازم را برای تغییرات ریشه ای در سیاست امریکا فراهم اورد.

موفقیت ابوما بی تردید تاثیرات شگرفی بر جنبش های دمکراسی خواهی در امریکا و دیگر نقاط جهان باقی خواهد گذاشت. در میان این اثرات می‌توان از موضوع‌های زیر یاد کرد:
۱- گسترش جنبش صلح طبی در امریکا و جهان
۲- گسترش جنبش های ضدتبعیض در جهان بویژه در افریقا و اسیا
٣- تبدیل شدن گفتمان عدالت به موضوع محوری توسعه در امریکا در چند سال اینده
۴- تغیر جهت در منحی نزولی وجه امریکا در مقیاس جهانی
۵- احیای سیاست کارتر مبنی بر پیوند حقوق بشر با سیاست خارجی امریکا

در امریکا ابوما توانسته است بسیاری از جوانان ایرانی – امریکائی را به حمایت از کارزار خود جلب کند، با این وجود، این پرسش که تاثیرات پیروزی او بر مناسبات ایران و امریکا و جنبش دمکراسی خواهی ایران چه خواهد بود به یکی از دغدغه‌های ذهنی نسل گذشته ایرانیان تبدیل شده است.
این امر طبیعی است که مخالفین جنبش صلح و هواداران رسمی یا خجالتی گروههای نئوکان از پیروزی ابوما بیمناک باشند و موفقیت او را به زیان جنبش دمکراسی خواهی ایران جلوه دهند. لیکن به باور من هر چه بیشتر گفتمان های جنگ افروزانه و افراطی گری از سیاست بین المللی زدوده شود به همان میزان فضای مساعد تری برای رشد جنبش های دمکراسی و حقوق بشری در جهان و ایران فراهم خواهد امد.

ataghvai &gmail.com