• برنده و بازنده ای در جنگ بین ارتش ترکیه و چریک های پ ک ک وجود ندارد و اینگونه زدوخورد ها در آینده نیز ادامه خواهد یافت، راه حل مسئله مذاکره، عدم کاربرد اسلحه و حشونت است این دو ملت و دیگر ملل منطقه دوست و یاور همدیگر اند و نیازی به نیرو های خارجی برای حل بحران و اختلاف خود ندارند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۱ اسفند ۱٣٨۶ -  ۱ مارس ۲۰۰٨

ودتای نظامی ارتش ترکیه در ۱۲ سپتامبر ۱۹٨۰ دگرگونی های ژرفی در نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ترکیه پدید آورد. کودتا به نظام اقتصادی و مختلط ترکیه که با آتاتورک آغاز شده بود و با برنامه های عمرانی چهار ساله پیش می رفت پایان داد. فرماندهان ارتش احزاب سیاسی، سندیکا های کارگری، نهاد های دمکراتیک و پارلمان را منحل کرده با هرگونه فعالیت سیاسی و اجتماعی به شدت مخالفت کردند. برای حفظ نظم که از سال ها پیش با آشوب های خیابانی و برخوردهای گروهی بهم ریخته بود به سانسور، خفقان و زندان متوسل شدند، تعداد زیادی از استادان، فعالین دانشجویی، سندیکایی، حزبی را با گرایش های چپ تحت پی گرد قرار داده از حقوق اجتماعی خود محروم کردند، در این میان بیشترین فشاررا به کردها وارد کردند، مناطق کردنشین که از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شدت عقب مانده بود و هنوز ار بقایای نظام فئودالی رنج می برد با یورش بی رحمانه ارتش روبرو شد. تعداد زیادی از کودکان و جوانان کرد با آنکه در جمهوری ترکیه آموزش ابتدایی اجباری بود بعلت محرومیت از آموزش به زبان مادری از رفتن به دبستان سر باز می زدند و یا از آن فرار می کردند و این خود زمینه جدایی مردم کرد را از مردم ترک زبان بیشتر می کرد.
کودتا راه لیبرالیسم اقتصادی و سیاسی را هموار کرد و با تهیه و تنظیم قانون اساسی ۱۹٨۲ راه را برای انتخابات آزاد برای احزاب مورد نظر خود باز کرد، در نتیجه تورگوت اوزال مجری سیاست های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی سرنوشت سیاسی کشور را در دست گرفت، رهبر کودتا ژنرال کنعان اورن هم به ریاست جمهوری برگزیده شد. سیاست بازار آزاد، درهای باز اقتصادی، فروش کارخانجات و موسسات دولتی به اشخاص داخلی و خارجی و حذف سوبسیدها ساختار اجتماعی را دگرگون کرد و اقتصاد را بسوی لیبرالیسم کشاند. اجرای اقتصاد لیبرالیستی در سیاست هم بازتاب یافت و گروه های سیاسی با بیم و امید به میدان سیاست باز گشتند. در این شرایط ویزه بود که دریکی از روستاهای دیاربکرعبداله اوجالان با تعدادی از جوانان چپگرا در گوشه ای از روستا گرد آمده باهم پیمان بستند تا جنبش پ ک ک (حزب کارگران و زحمتکشان کرد) را برای رهایی کردستان برپا دارند. از آن تاریخ تا به امروز رخدادهای بزرگی در ترکیه و منطقه روی داده است، ترکیه از یک کشور درحال رشد به دروازه های پیشرفت رسیده، درآمد سرانه خود را بالا برده، در اطاق انتظار اتحادیه اروپا نشسته و در سیاست گذاری های منطقه و جهان جایگاه مهمی پیدا کرده است. از رشد ناموزون اقتصادی مناطق کردنشین بهره زیادی نبرده اند ولی برخی از افراد و اشخاص با تبار کرد در استانبول و شهرهای بزرگ به ثروت انبوهی دست یافته اند، این گروه و افراد خواهان جدایی از ترکیه نیستند و در نهایت به رشد فرهنگی و آزادی های سیاسی بسنده می کنند، در این میان مقامات سیاسی ترکیه به پروژه عظیم سد سازی و سرمایه گذاری های دیگر در منطقه اشاره می کنند که با آغاز بهره برداری از فازهای گوناگون آنها چهره منطقه عوض خواهد شد و عقب ماندگی های دیرینه آن برطرف خواهد شد. به هر رو پ ک ک، در بخش های تحتانی جامعه که در فقر دست و پا می زدند فعالیت گسترده خود را آغاز کرد و به عضو گیری پرداخت، جوانان کرد و گاهی ترک با شور انقلابی و مطرح کردن محرومیت ها و تحقیرها به آموزش نظامی پرداختند و در سال های نخست از سوی مردم منطقه حمایت شدند. گروه کوچک پ ک ک به رهبری عبداله اوجالان به شعارهای ضد امپریالیستی و ملی گرایی پرداخته، در گروه های چند نفری به پاسگاه های ژاندارمری و مراکز دولتی حمله می کردند. این زدوخوردها و جنگ و گریز ها صدمات جبران ناپذیری به مردم محلی و مراکز آموزشی می زد. در مناطق کردنشین و روستاهای کردستان مدارس به آتش کشیده شده، آموزگاران کشته می شدند، برخی از روستاها خالی از سکنه شده به شهرهای بزرگ بویژه به استانبول و یا کناره دریای سیاه مهاجرت می کردند، در نتیجه بیکاری و فقر در منطقه بطور چشمگیری گسترش می یافت و این روند به نفع پ ک ک بود که بتواند از آن بهره برداری سیاسی بکند.
ارتش ترکیه برای پیشگیری از حملات چریک های پ ک ک متوسل به همکاری روستایی ها شده، برخی از آنها را به استخدام خود در آورد، برخی از این افراد به جرم خیانت به خلق کرد توسط چریک های پ ک ک کشته شدند و برخی دیگر از ترس جان خود مجبور به مهاجرت شدند، هر چند چریک ها پایگاه توده ای دلخواه خود را در بین مردم پیدا نکردند ولی با استفاده از محرومیت مردم به حیات خود ادامه داده، صدای خود را بگوش مردم منطقه و جهان رساندند. جنگ طولانی ایران و عراق از قدرت نظامی صدام در کنترل از مرزهای شمالی کاست و رفت و آمد را برای نیروهای پ ک ک آسان تر کرد، در نتیجه نیروهای ارتش ترکیه در تعقیب آنها گاهی تا عمق چند کیلومتری خاک عراق پیشروی می کرد. از سال ۱۹٨۴ تا امروز متجاوز از ۲۴ بار نیروهای ارتش ترکیه برای سرکوب نیروهای پ ک ک وارد خاک عراق شده و هر بار بعد از چند روزی به پایگاه های خود برگشته است. اغلب عملیات برون مرزی ارتش با مذاکرات و قرارداد های امنیتی و مرزی دو دولت عراق و ترکیه صورت گرفته است. این جنگ نامیمون و برادرکشی بیش از ٣۶ هزار کشته و بیش از ۵۰ میلیلرد دلار خرج داشته که از جیب مردم فقیر ترکیه و منطقه پرداخت شده است، با خرج این مبلغ در منطقه هزاران فرصت شغلی بوجود می آمد و فقر از این منطقه زدوده می شد، این جنگ برنده ای نخواهد داشت، برندگان واقعی فرماندهان ارتش و فرصت طلبان محلی اند. با هر حمله هوایی و زمینی تعدادی از دو طرف کشته می شوند، هر دو طرف خود را برنده جنگ اعلان می کنند، مدتی آرامش در منطقه حاکم می شود و با بازسازی خود بار دیگر جنگ و گریز آغاز می شود.
کردها در چند کشور منطقه به شکل پراکنده زندگی می کنند، سال ها است برای خود مختاری و برای کسب هویت سیاسی به مبارزه خود ادامه می دهند ولی هر بار سرکوب شده برای مدتی از مبارزه دست بر می دارند تا شرایط جنبش بار دیگر فراهم شود، رخداد ها و شرایط جهانی دردو دهه گذشته به نفع جنبش های ملی عمل کرده است، فروپاشی اتحاد شوروی، فدرال یوگوسلاوی و چند کشور دیگر به جنبش های ملی گرایی و هویت طلبی جان تازه ای داده و مبارزه برای آزادی خواهی و حق تعیین سرنوشت را گسترش داد. بنابرین تضعیف دولت مرکزی در عراق و بمباران شیمیایی حلبچه از یک سو و حمایت دولت های قدرتمند و بزرگ دنیا از سوی دیگر به تقویت موقعیت کردها در منطقه انجامیده و این روند به جنبش کردها در ترکیه نیز یاری رساند، تعدادی از روشنفکران و نمایندگان پارلمان های اروپایی از فرانسه و اسکاندیناوی برای دیدار با مردم منطقه کرد نشین عازم آنجا شده به دلجویی از آنها پرداختند و از آنها درخواست کردند که از اسلحه دور باشند و به فعالیت سیاسی بپردازند. از آن رو در سال های اخیر کردها در کنار فعالیت های نظامی به فعالیت های سیاسی هم روی آورده اند. با دستگیری عبداله اوجالان و انتقال ایشان به ترکیه که با همکاری نزدیک سازمان های امنیتی چند کشور مهم جهان تحقق یافت، انتظار می رفت که پ ک ک دست از مبارزه مسلحانه بکشد و با پایین آمدن از کوه ها و پایگاه های خود از کشورهای پیرامونی به فعالیت سیاسی بپردازد، زیرا ترکیه در سال های اخیر برای الحاق به اتحادیه اروپا قدم های مهم و موثری برداشته و در راستای شناسایی فرهنگ کردی، آموزش به زبان مادری و آزادی پخش برنامه های رادیو و تلویزیونی کردی را آغاز کرده است، این اقدام در همپیوندی مردم ترکیه در مدت کوتاهی نتایج بسیار مثبتی به بار آورده است. در این راستا حزب جامعه دمکراتیک که پایگاه آن را کردها تشکیل می دهند در انتخابات مجلس ملی ترکیه شرکت کرده با ۲٣ نماینده وارد مجلس قانونگزاری شده است، این حزب از همان روزهای نخست خود را نماینده کردها خوانده و برنامه های سیاسی خود برای احقاق حقوق کردها تنظیم کرده است.
سقوط رژیم صدام بوسیله نیروهای خارجی شرایط مناسبی در شمال عراق و در منطقه کردنشین پیش آورد، احزاب سیاسی کرد در سیاست عراق بویژه در منطقه کردنشین فعال شدند و دولت خودمختار خود را تشکیل دادند، در مدت کوتاهی امنیت را برقرار کردند، در سایه دولت خود مختار دفاتر پ ک ک گشایش یافت و پایگاه های آموزشی فعال تر شدند. دولت خودمختار کردستان روابط سیاسی خود را با آنکارا گسترش داد زیرا به شدت به مواد غذایی و سوختی و انرزی ترکیه نیازمند بود، هشدارها و گوشزدهای ترکیه را مبنی بر تعطیلی پایگاه های پ ک ک با جان و دل گوش می کرد ولی از اجرای آن خود داری می کرد. در این مدت ترکیه هم با دیپلوماسی فعال به تشریح عملکرد پ ک ک می پرداخت تا آن سازمان را گروه تروریستی معرفی کند. ترکیه از دیپلوماسی فعال خود نتیجه گرفت، کشور های اروپایی و ایالات متحده آمریکا آن را گروه تروریستی نامید و دفاتر آن را در کشورهای خود تعطیل کرد، در این میان موقعیت مالی پ ک ک هم به وخامت گرائید.
در ماه های پایانی سال ۲۰۰۷ بار دیگر حملات چریک های پ ک ک به پاسگاه ها و نیروهای نظامی ترکیه افزایش یافت و برخی از بمب گذاری ها در شهرهای بزرگ به آن گروه نسبت داده شد. با کشته شدن ٣۰ سرباز ترکیه در یک ماه و گروگان گیری چند تن دیگر بدست افراد پ ک ک بار دیگر هیجان و وحشت آفرید. شورای امنیت ملی تشکیل جلسه داد و از پارلمان ترکیه درخواست کرد که به نیروهای نظامی اجازه عملیات برون مرزی را صادر کند. مجلس ملی ترکیه با اکثریت آرا این درخواست را مورد تأیید قرار داد. پروازهای اکتشافی و عملیات هوایی در ماه دسامبر آغاز شد. آمریکا و نیروهای دیگر در منطقه اطلاعات لازم و ضروری را به ترکیه دادند تا عملیات به سرعت آغاز شود و در مدت کوتاهی به نتیجه برسد. ترکیه مجموعه عملیات نظامی خود را مطابق با بند ۵۱ از منشور سازمان ملل می داند و در تعقیب تروریست ها تا عمق خاک عراق پیش می رود. در پی تهاجم نیروی هوایی، نیروهای زمینی با بیش از ۱۰ هزار نفر که ٣۵۰۰ نفر از آنها کماندو با آموزش ویژه بودند وارد خاک کردستان شدند. هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق و مقامات آمریکایی از این حملات دفاع کردند و کشورهای اروپایی هم سکوت اختیار کردند.
طالبانی رئیس جمهور و گریگوری اسمیت سخنگوی ارتش آمریکا در عراق از ترکیه درخواست کرد به افراد غیرنظامی و تأسیسات زیربنایی صدمه وارد نکند. ترکیه از آمریکا درخواست کرد بر اساس پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، آمریکا باید به یاری ترکیه بشتابد و گرنه آینده پیمان به خطر می افتد. هدف ترکیه و تلاش دیپلوماسی آن در این راستا بود که بتواند برای حملات و مداخلات نظامی خود مشروعیت جهانی کسب کند، به نظر می رسد در این تلاش خود موفق بوده است. به هر رو تا روز جمعه ۲۹ فوریه که بخشی از نیروهای ترکیه به پایگاه های خود در ترکیه برگشت بر اساس گزارش های مختلف ترکیه بیش از ۲۵۰ نفر از افراد پ ک ک و ٨٨ تن از سربازان ترکیه به قتل رسیده اند، منابع پ ک ک تعداد سربازان کشته شده ترکیه را خیلی بیشتر از این ها گزارش داده و جنگ را به سود خود پایان یافته اعلان کرده است. بعلت ممنوعیت ورود خبرنگاران به این منطقه واقعیت جنگ بر همگان روشن نیست و با پایان غملیات واقعیت تا اندازه ای آشکار خواهد شد. آنچه مسلم است در این شرایط جوی و سرمای کشنده منطقه، انسان های محروم زیر ترس و وحشت جنگ پناهگاهی ندارند و ازکمبود مواد غذایی و سوختی در رنج و عذاب اند، از آن رو هزاران انسان مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده اند و در بین دو آتش گرفتار آمده اند.
کوتاه سخن اینکه، منطقه در تب و تاب است، نیرو های خارجی برای کنترل انرزی و مبارزه با تروریسم به منطقه آمده اند، آنان در پی منافع خود هستند، ملت های ساکن در جغرافیای پهناور منطقه سال های طولانی در کنار هم زندگی کرده اند، روزهای سختی را باهم تجربه کرده، در بیم و امید، اشگ و لبخند و شادی و اندوه در کنار هم بوده اند، دیگر دوران ملت سازی و برتری زبانی و نژادی به پایان رسیده است، هر ملت و قومی حق دارد سرنوشت سیاسی خود را تعیین کند و در راستای رشد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود تلاش ورزد، بنابرین کشور هایی که در آن ملل، اقوام وگروه های قومی گوناگون با ویژه گی های فرهنگی خود زندگی می کنند باید در کنار هم زندگی کردن را تمرین کنند و یاد گیرند که چگونه می توانند از آن گوناگونی در راستای بارور کردن جامعه خود استفاده کنند و از مزایای چند گانگی بهره مند شوند. غفلت از آن جوامع چند گانه ما را با فاجعه روبرو خواهد کرد، باید هوشیار بود و از برتری جویی پرهیز کرد و اختلافات را با عقل ومنطق و با اراده بشری در چار چوب میثاق های بشری بویژه منشور جهانی حقوق بشر حل کرد. از این زاویه برنده و بازنده ای در جنگ بین ارتش ترکیه و چریک های پ ک ک وجود ندارد و اینگونه زدوخورد ها در آینده نیز ادامه خواهد یافت، راه حل مسئله مذاکره، عدم کاربرد اسلحه و حشونت است این دو ملت و دیگر ملل منطقه دوست و یاور همدیگر اند و نیازی به نیرو های خارجی برای حل بحران و اختلاف خود ندارند...