• ساعت شش و بیست دقیقه کار را تحویل می گیرد. باید تا ساعت چهار عصر ۷۰ ساقه سخت نیشکر را ببرد. از یک سال پیش وعده نهار و ساعت استراحت را حذف کرده اند. رضا لحظه ای در طول هفت ساعت کار پیوسته مکث می کند برای خوردن لقمه ای که دیشب زن در جیبش گذاشته است. آفتاب خوزستان در بهار هم سوزان است، چشم های روشن رضا احمدی، کارگر «نی بر» وقتی از سختی های کارش می گوید، در میان پوست سوخته می درخشد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱۱ ارديبهشت ۱٣٨۷ -  ٣۰ آوريل ۲۰۰٨

«تا زمانی که دستگاه ها خراب است، کارخانه می خوابد.» هفت هزار کارگر نیشکر هفت تپه از اسفند ماه که حقوق عقب افتاده را دریافت نکرده اند بارها این جمله را شنیده اند. رضا احمدی ساعت پنج صبح از خانه بیرون می زند، ۵۰ دقیقه طول می کشد تا آسمان روشن شود سرویس کارخانه دو راهی چغازنبیل را بگذرد و مسیر کارخانه کشت و صنعت نیشکر را در پیش بگیرد. ساعت شش و بیست دقیقه کار را تحویل می گیرد. باید تا ساعت چهار عصر ۷۰ ساقه سخت نیشکر را ببرد. از یک سال پیش وعده نهار و ساعت استراحت را حذف کرده اند. رضا لحظه ای در طول هفت ساعت کار پیوسته مکث می کند برای خوردن لقمه ای که دیشب زن در جیبش گذاشته است. آفتاب خوزستان در بهار هم سوزان است، چشم های روشن رضا احمدی، کارگر «نی بر» وقتی از سختی های کارش می گوید، در میان پوست سوخته می درخشد: «هر بار یک بخش از دستگاه های کارخانه خراب است، یک روز بلبرینگ پمپ موتورخانه، یک روز ماشین تصفیه شکر یا لوله کوره بخار دستگاه ها را هم که عوض می کنند، دستگاه جدید قابلیت لازم را ندارد و دردسر آن هم خیلی زود شروع می شود. با این همه خرابی حداقل کار هزار کارگر معطل می ماند. من که راننده کارخانه ام با این ماشین خراب هر روز خاک و سم می خورم به همین خاطر ۷۰ درصد کارگران هفته تپه یک سال بعد از بازنشستگی می میرند.»
گردوغبار خوزستان را در هفته های اخیر گاه پنج تا ۱٨ برابر استاندارد تخمین زده اند. رضا دستی به صورت می کشد: «کارگران این جا از نظر بهداشتی در شرایط نامناسبی قرار دارند. برای درمان هم امکاناتی نداریم و اگر کسی آسیب ببیند بدون آمبولانس باید او را به بیمارستان شوش یا اهواز برسانیم.»
چهارهزار پرسنل کارخانه از هفت دوش حمام استفاده می کنند. بیش تر کارگران با لباس کار به خانه برمی گردند، غروب برخی در شوش، بعضی در دزفول و تعدادی در اندیمشک زندگی می کنند. در این سه ماهی که خبری از دستمزدها نیست مجبور به گرفتن مایحتاج از مغازه داران شده اند، رضا احمدی سر به زیر می اندازد: «یا از پس انداز می خوریم، یا دست به سوی برادر و پدر و دیگران دراز می کنیم. شهر شوش مثل تهران نیست که اگر بیکار شدی بتوانی دنبال کار دیگری بگردی یا بساطی راه بیندازی خانه نشین می شوی.»
-
سایه تعطیلی بر فراز نیشکر هفت تپه
تمام هزار کارگر «نی بر» و سه هزار و ٣۰۰ کارگر بخش های دیگر کارخانه نیشکر هفت تپه در روز ۲۰ فروردین ماه ٨۷ برای چندمین بار دست از کار کشیدند تا شاید موفق به دریافت دستمزد اسفند و پاداش سال گذشته خود شوند. کارفرما در تجمع اسفند ماه به آن ها قول پرداخت حقوق معوقه را داده بود اما هنوز عملی نشده است.
«مافیای شکر»، این عبارت را کارگران در ۱۲ اعتصاب دو سال اخیر خود بارها تکرار کرده اند. دستار سر پیرمرد خیس عرق است: «تعرفه پایین واردات شکر باعث به وجود آمدن مشکلات شرکت نیشکر هفت تپه شده است.» جعفر عظیم زاده، سخنگوی اتحادیه کارگران اخراجی و بیکار هم واردات شکر را دلیل اصلی بیکاری کارگران می داند اما وارد کردن شکر را جدا از سیاست حاکم بر کشور عنوان می کند: «از زمستان گذشته بحث اخراج دو هزار کارگر قراردادی هفت تپه مطرح بوده است. سال گذشته ٣۰۰، ۴۰۰ نفر را اخراج کرده بودند که کارگران مقاومت کردند ولی مساله زمزمه تعطیلی هنوز به گوش می رسد و پنج هزار کارگر تولید نیشکر در بلاتکلیفی قرار دارند. وارد کردن شکر سیاست اقتصادی سرمایه داران ایران است که به دنبال سودآوری بیش تر هستند. تکنولوژی تولید در ایران نمی تواند رقابتی با دنیا داشته باشد اما به این موضوع توجهی نشده است، به روز کردن تکنولوژی هم باعث بیکاری کارگران می شود. در اروپا وقتی تکنولوژی جدیدی را به کار می گیرند به نیروی انسانی کم تر فکر می کنند و به تسهیلات بیمه بیکاری هم فکر می کنند ولی در ایران تکنولوژی، نبود بیمه و شرایط کار باعث خانه خرابی کارگران می شود.»

کارگران هفت تپه نماینده ای ندارند
ابراز نارضایتی کارگران هفت تپه و انعکاس آن در رسانه ها ناخواسته رنگ سیاسی به خود گرفته است با این که آن ها بارها بر صنفی بودن مطالباتشان تاکید کرده اند و داشتن نماینده ای برای پیگیری مسایل کارگران اصلی ترین خواسته آنان است. کارگران طرح نیشکر هفت تپه از مردادماه سال گذشته در نامه ای به سازمان جهانی کار (ILO) و سندیکای جهانی کارگری (ITOC) گلایه های خود را بیان کردند. رسمی کردن کارگران موقت، ارتقا نیافتن شغلی کارگرانی که به تحصیلات خود ادامه داده اند، اجرا نشدن طرح طبقه بندی مشاغل و زیر خط فقر بودن کارگران از این موارد بود. کارگران در نامه خود آورده اند: «حدود ۱۴ سال است که طرح مشاغل بندی که چهار سالی یکبار باید انجام می شد، به اجرا درنیامده است. تعداد زیادی از منازل شرکتی در اختیار کارکنان دولت است در حالی که کارگران نیمی از حقوق خود را برای کرایه منزل استیجاری می پردازند. فقط کارمندان شرکت از مزایای ۲۰ سال به جای ٣۰ سال کار استفاده می کردند که این طرح با وجود ابلاغیه دولت اجرا می شود. کارگران شرکت شش ماه است که نماینده ای ندارند که مطالبات و حقوق معوقه را پیگیری کند. بارها برای برگزاری انتخابات شورا به اداره کار و مسوولان شرکت مراجعه شده ولی هیچ ترتیب اثری داده نشده است.»
به گفته کارگران، مدیران شرکت از اجرای بخشنامه های دولت که حمایت حداقلی را در بر دارد اجتناب می کنند. یکی از پنج کارگری که در سال گذشته به خاطر مشارکت در تجمعات کارگران باید روز ٣۱ اردیبهشت در دادگاه از خود دفاع کند. او و دیگر همکارانش در گفت وگوهای خود با مسوولان پیشنهاد کرده بودند تا دولت شرکت را از پرداخت هزینه آب و برق و گاز معاف کند تا از ورشکستگی آن جلوگیری شود و به این ترتیب شرکت توان پرداخت حقوق کارگران را داشته باشد.
او می گوید: «بارها برای قطع گاز به کارخانه آمده اند. در حالی که ما آب هم برای آبیاری مزارع نداریم و ٨۰۰ هکتار از زمین ها نابود شده اند.
ما خواستار تشکیل انجمن صنفی شده ایم اما موافقت نکردند. ما می خواهیم از مزایای قانون کار بهره مند شویم.» در حال حاضر ۲۵ هزار تومان به عنوان ایاب و ذهاب، دو هزار و ۵۰۰ تومان فوق العاده شرایط محیط کار، ۱۰ هزار تومان حق مسکن برای او و دیگر کارگران هم رده او تعیین شده است.
او که توان پرداخت پول وکالت را برای دفاع در دادگاه ندارد، می گوید: «اگر پول داشتیم که دیگر اعتصاب نمی کردیم.»

کاشت نیشکر در دشت خوزستان اشتباه بود
احمد جراح باشی، نایب رییس هیات مدیره شرکت تعاونی پژوهش در علوم و تکنولوژی یکی از کسانی است که سال ها پیش نسبت به کاشت نیشکر در خوزستان واکنش نشان داد. هنوز وقتی از نیشکر و دشت خوزستان حرف می زند برآشفته است: «مسوولان هم بالاخره اذعان کردند که کاشت نیشکردر خوزستان اشتباه بود.»او به همراه سه تن دیگر از استادان دانشگاه در دی ماه ٨۶ نسبت به تصویب طرح در مجلس واکنش نشان داده بودند.
جراح باشی نیشکر را بدترین محصول کشاورزی می داند: «اگر دشت خوزستان را علوفه می کاشتیم، می توانستیم هرگونه خشکسالی را تحمل کنیم اما نه تنها این کار را نکردیم که کشت نیشکر در سطح وسیع خواسته یا ناخواسته به کشاورزان ودامداران منطقه ضربه زد.» جراح باشی آن زمان هم گفته بود که نباید یک ثروت ملی را صرف تخریب ثروت ملی کرد.

دانشجوی ممتاز دانشگاه آلمان
حالا پس از ٣۰سال می گوید: «حالا طرح تصویب و اجرا شد، چه کسی می خواهد جواب نامه ای را که به مجلس نوشتم بدهد؟ هفت تپه بهترین زمین های دنیاست. در هیچ جا مثل استان خوزستان قدرت رشد و تولید نداریم با این تنوع زراعی می توان نیمی از صیفی جات اروپا را هم تامین کرد اما بدترین گیاه تک محصولی روزگار را در این منطقه کشت دادیم. ۱۰۰ هکتار نمک این زمین را می شوید و به رودخانه پایین دست می ریزد. چرا چغندرقند را که یک پنجم هزینه نیشکر و بازدهی هفت ماهه دارد به جای نیشکر ۱٣ ماهه که پنج برابر آب می خواهد انتخاب نکردند.» او در سال ٨۵ هم نامه ای به کمیسیون کشاورزی مجلس نوشت: «سال هاست به عنوان اساتید دانشکده کشاورزی دانشگاه چمران از استفاده بهینه نکردن از آب و خاک خوزستان رنج می بریم. در زمان رژیم گذشته توانستیم با دلایل کافی از انجام طرح توسعه نیشکر پیشگیری کنیم. بعد از انقلاب، در زمان ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب اسلامی با دلایل علمی ما، طرح از طرف رییس جمهور توشیح نشد، ولی بعد از دوره ایشان طرح توسعه نیشکر به سرعت تصویب شد و با اجرا گذاشتن آن که مورد اعتراض علنی ما قرار گرفت در روزنامه ها منتشر شد. هم اکنون آثار اجرای این طرح بروز کرده است.»
پیشنهاد او استفاده از فارغ التحصیلان کشاورزی به عنوان مروج در منطقه است تا ٣۰ ،۴۰ هزار هکتار زمین دست نخورده را آباد کنند.

منبع: روزنامه ی سرمایه