• سولانا بسته‌ی پیشنهادی گروه ۵+۱ را به مقامات ایران ارائه داده است. یکی از مهمترین پیشنهادات در این بسته، همکاری در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲۶ خرداد ۱٣٨۷ -  ۱۵ ژوئن ۲۰۰٨

دویچه وله: خاویر سولانا بسته‌ی پیشنهادی گروه ۵+۱ را به مقامات ایران ارائه داده است. دولت ایران پیشاپیش گفته است که همچنان با تعلیق‌ غنی‌سازی اورانیوم مخالفت خواهد کرد. رئیس‌جمهور آمریکا این موضع ایران را مأیوس‌کننده خوانده است.
تحویل بسته‌ی پیشنهادی گروه ۵+۱ به ایران با واکنش‌های اولیه‌ی طرف‌های درگیر همراه بوده است. خاویر سولانا، هماهنگ‌کننده‌ی سیاست خارجی اتحادیه‌ی‌ اروپا که برای ارائه‌ی بسته به مقامات جمهوری اسلامی در تهران به سر می‌برد، روز شنبه، ۱۴ ژوئن از نکات مشترک میان این بسته و بسته پیشنهادی ایران به غرب سخن گفت. به گفته‌ی وی این نکات مشترک می‌توانند زمینه‌ی خوبی برای شروع مذاکرات باشند.
درهمین حال، غلامحسین الهام، سخنگوی دولت ایران، در مصاحبه با خبرنگاران داخلی و خارجی، ضمن ابراز بی‌اطلاعی از محتوای بسته پیشنهادی گروه ۵+۱، گفت که جمهوری اسلامی پس از بررسی پیشنهادات جدید، در باره‌ی آنها ابراز نظر خواهد کرد. الهام اما بار دیگر احتمال تعلیق غنی‌سازی از سوی ایران را منتفی دانست. او گفت: «در جریان گفتگوهایی که در حواشی این مسئله (سفر سولانا) انجام شده، مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال برخی مسائل از جمله توقف یا تعلیق با صراحت مطرح شده و مشخص است که چنانچه این موضوع چه دربسته باشد و چه نباشد نمی تواند مطرح و مورد بررسی قرار گیرد.»

ابراز یأس جرج بوش
جرج دبلیو بوش، رئیس جمهور آمریکا این سخنان سخنگوی دولت ایران را ناامیدکننده توصیف کرد. بوش که روز شنبه، در جریان سفرش به پاریس سخن می‌گفت، از این که «رهبری ایران قبل از بررسی پیشنهادهای سخاوتمندانه گروه ۵+۱ آن را رد کرده است» ابراز تاسف کرد. او گفت، چنین رفتاری به مردم ایران نشان می‌دهد که زمامدارنشان همچنان سیاست منزوی‌سازی این کشور از جامعه‌ی جهانی را دنبال می‌کنند.
بسته‌ی پیشنهادی جدید گروه ۵+۱، اصلاح‌شده بسته‌ی‌ مشابه‌ای است که در سال ۲۰۰۶ به ایران ارائه شد تا رهبری این کشور غنی‌سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد. اما دیپلماتهای غربی اعلام کرده اند که این بسته شباهت زیادی به بسته پیشنهادی سال ۲۰۰۶ دارد.
بسته پیشنهادی سال ۲۰۰۶ شامل همکاری در زمینه تجارت در بخش هواپیماهای غیر نظامی، انرژی، کشاورزی و تکنولوژی برتر در صورت توقف غنی سازی اورانیوم از سوی ایران و آغاز مذاکرات با کشورهای گروه ۱+۵ بود. آن بسته با مخالفت ایران روبرو شد. از آن زمان تا کنون شورای امنیت سازمان ملل برای واداشتن این کشور به تعلیق غنی‌سازی اورانیوم و شفاف‌سازی در زمینه‌ی ماهیت برنامه هسته‌ای‌اش، سه قطعنامه صادر کرده است. این قطعنامه‌ها حاوی مجموعه تحریم‌هایی علیه شماری از افراد، شرکت‌ها و موسسات مالی و بانکی ایران هستند که به نوعی با برنامه هسته‌ای این کشور ارتباط دارند.

محتوای بسته‌ی جدید
در آخرین دور مذاکرات گروه ۵+۱ قرار شد که پیش از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران، مشوق‌های تازه‌ای به این کشور پیشنهاد شود، با این هدف که نهایتاَ جمهوری اسلامی به تعلیق غنی‌سازی رضایت دهد. در همین راستا، بسته‌ی پیشنهادی قبلی بازبینی شده و با امتیازهای بیشتری روز شنبه توسط خاویر سولانا به مقامات ایران تحویل شد. به گفته‌ی دیپلماتهای غربی، پیشنهادهای جدید از عمق بیشتری برخوردار هستند که یکی از مهمترین آنها همکاری در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است. کشورهای ۵+۱ در بسته‌ی جدید گفته‌اند که «حق ایران برای توسعه‌ی تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته‌یی با اهداف صلح‌آمیز، اهدافی مطابق با الزامات پیمان منع اشاعه‌ی (ان‌، پی، تی) را به رسمیت می‌شناسند.»
شش کشور همچنین عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری با تهران را پیشنهاد کرده و به این کشور کمک می‌کنند تا در امنیت خاورمیانه نقش مهمی داشته باشد. با این همه، تعلیق غنی‌سازی همچنان یکی از محورهای اصلی بسته پیشنهادی جدید توصیف شده است. رهبران اتحادیه‌ی اروپا و آمریکا در اجلاس مشترک اخیر خود در اسلوونی تهدید کردند که در صورت رد بسته‌ی جدید از سوی ایران بر شدت تحریم‌ها علیه این کشور خواهند افزود.

نماینده‌ی غایب
سولانا را در سفر به تهران، مدیران کل وزارت خارجه‌ی آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه همراهی می‌کنند. تنها مقام غایب در این هیئت، نماینده آمریکاست.
اندکی پیش از ارائه پیشنهادات جدید گروه ۵+۱، جمهوری اسلامی نیز در اقدامی متقابل بسته‌ای حاوی برخی پیشنهادات در زمینه‌های امنیتی، انرژیایی و اقتصادی را به جامعه‌ی جهانی ارائه کرد. در این بسته، بی آن که به خواست اصلی غرب در زمینه‌ی تعلیق غنی‌سازی اشاره‌ای شده باشد، تشکیل یک کنسرسیوم بین المللی برای غنی سازی اورانیوم در خاک ایران پیشنهاد شده است.
منوچهر متکی، وزیر خارجه‌ی ایران در دیدار روز شنبه‌ی خود با سولانا آشکارا نحوه‌ی پاسخ تهران به بسته‌ی پیشنهادی گروه ۵+۱ را به نوع واکنش غرب به بسته‌ی ایران مشروط کرد. او گفت: « طبیعی است پاسخ ایران به بسته ۵+۱ با نظر داشتن پاسخ منطقی و سازنده ۵+۱ به بسته ایران خواهد بود.»

غرب هنوز امیدوار است
بی بی سی: بسته پیشنهادی غرب به ایران برای ترغیب این کشور به دست برداشتن از فعالیتهای حساسیت برانگیز اتمی، آن گونه که مقامات غربی اذعان کرده اند تفاوت چشمگیری نسبت به بسته پیشنهادی قبلی که دو سال پیش از جانب ایران رد شد ندارد اما به نظر می رسد غرب دلایلی برای امیدواری به اینکه این بسته این بار پذیرفته شود داشته باشد.
پیش از آنکه خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همراه با مدیران کل وزارتخانه های امورخارجه پنج کشور بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه راهی تهران شود تا بسته پیشنهادی جدید را به ایران تقدیم کند، یکی از مسئولان ارشد وزارت خارجه بریتانیا گفت تفاوت عمده بسته کنونی با بسته پیشین این است که بسته پیشین هنگامی به ایران عرضه شد که هنوز پرونده اتمی این کشور به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع نشده و تحریمی علیه ایران در نظر گرفته نشده بود اما ایران بسته کنونی را در شرایطی دریافت می کند که چهار قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل علیهش تصویب شده و تحت تحریم بین المللی قرار گرفته است.
به گفته این دیپلمات ارشد بریتانیایی، آثاری که تحریمهای بین المللی بر اقتصاد ایران برجای گذاشته و مشکلات اقتصادی که این کشور با آنها دست به گریبان است، انگیزه عمده ای است که می توان برای پذیرفتن بسته پیشنهادی از جانب ایران در نظر گرفت.
وی افزود که ایرانیها این بار بر خلاف دفعه پیش، اطمینان یافته اند که تحت فشار قرار خواهند گرفت و این فشار افزایش خواهد یافت، از طرف دیگر، اینکه ایرانیها هم خودشان بسته پیشنهادی تدوین کرده اند نشان می دهد که آنها هم نسبت به وضعیت موجود نگرانند که این نشانه خوبی است.
نکته دیگر در این است که متن بسته پیشنهادی برای منوچهر متکی، وزیر امورخارجه ایران و سعید جلیلی و علی لاریجانی، مسئولان کنونی و پیشین مذاکرات اتمی ایران فرستاده شده است.
این در حالی است که علی لاریجانی که اخیراً به ریاست مجلس شورای اسلامی برگزیده شده، ماههاست مسئولیتی در پرونده اتمی کشورش ندارد.
یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه بریتانیا در پاسخ به این سوال که چرا علی لاریجانی نیز در فهرست دریافت کنندگان نامه گنجانده شده است گفت که پیشنهاد کنندگان بسته می خواهند مطمئن شوند که همه اجزای حکومت ایران که در تصمیم گیریها موثرند از مفاد بسته با خبر شوند.
این مقام بریتانیایی همچنین اشاره کرد که با وجود موضعگیریهای صریحی که مقامات ایرانی در مورد غیرقابل توقف بودن غنی سازی اورانیوم می کنند، میان این مقامات بحثهایی بر سر پذیرش بسته پیشنهادی جریان دارد.
علی لاریجانی که متن بسته پیشنهادی برای او نیز ارسال شده، از منتقدان محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران به شمار می رود و استعفای او از مسئولیت مذاکرات اتمی جمهوری در پی اختلافاتش با آقای احمدی نژاد اتفاق افتاد.
او به عنوان شخصی نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی و از رقبای جدی محمود احمدی نژاد در انتخابات دور آینده ریاست جمهوری ایران به شمار می رود.
عرضه کنندگان بسته پیشنهادی قصد دارند پس از تسلیم متن بسته به مقامات ایرانی، محتوای آن را از طریق مطبوعات در اختیار همه ملت ایران قرار دهند تا مردم نیز بتوانند نظر خود را در مورد آن ابراز کنند.
به گفته یک دیپلمات برجسته بریتانیایی، بسته پیشنهادی چنان سخاوتمندانه تدوین شده که مردم ایران از برخی مفاد آن شگفتزده خواهند شد.
در مورد بسته پیشنهادی کنونی گفته شده که در مواردی همچون مدت زمان تعلیق غنی سازی اورانیوم، نسبت به بسته پیشنهادی پیشین، بیانی مشخصتر دارد.
یکی از مسئولان بلندپایه وزارت خارجه بریتانیا می گوید که مدت زمان تعلیق غنی سازی اورانیوم را می توان در مذاکره تعیین کرد و این مدت می تواند سه تا شش ماه باشد.
در بسته پیشنهادی به ایران تضمین داده شده که سوخت مورد نیاز نیروگاههای اتمی اش تأمین خواهد شد اما مقامات ایرانی می گویند که نمی توانند چنین تضمینهایی را بپذیرند، چراکه اطمینان ندارند دولتهای غربی به تعهدشان وفادار بمانند و تأمین سوخت اتمی را نیز به ابزار دیگری برای فشار بر ایران تبدیل نکنند.
در پاسخ به این سوال، یکی از مقامات وزارت خارجه بریتانیا می گوید که راههایی برای اطمینان بخشیدن به ایران وجود دارد، از جمله تشکیل کنسرسیوم بین المللی یا بانک سوخت اتمی در آژانس بین المللی انرژی اتمی که در این صورت دولتهای غربی به شکل یکجانبه نمی توانند تعهد به تأمین سوخت اتمی را برای ایران نقض کنند.
تشکیل کنسرسیوم بین المللی برای تولید سوخت اتمی از جمله راههای پیشنهادی ایران برای حل مناقشه اتمی بوده اما ایران اصرار دارد که این کنسرسیوم باید در داخل خاک ایران مراحل تولید سوخت اتمی را انجام دهد.
یک دیپلمات ارشد بریتانیایی تأکید کرد که غنی سازی اورانیوم در خاک ایران، حتی در چارچوب کنسرسیوم، چندان رضایتبخش نیست اما می توان چنین راه حلی را هم در نظر گرفت و با ایران در مورد آن گفتگو کرد.