• در این نوع نگاه که سود بر حقوق بشر تقدم می یابد، هیچ پایانی بر فقر متصور نیست. بسیاری از بنیادها که عهده دار مسوولیت حفاظت و حمایت از حقوق بشر هستند به جای آن از بنیادگرایی بازار حمایت و حفاظت می کنند. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۹ تير ۱٣٨۷ -  ۲۹ ژوئن ۲۰۰٨

بحران غذایی کنونی، زنانه شدن فقر را یادآوری می کند. طبق آمار جهانی موجود در سازمان ملل بیشتر مواد غذایی کشورهای فقیر را زنان تولید می کنند ولی متاسفانه کمترین دسترسی را به بذر، خدمات توسعه و بارورسازی خواروبار دارند. همچنین اغلب آنها گرسنه هستند (حدود ۷۰ درصد از مردمی که دسترسی به غذای کافی ندارند زنان و دختران هستند به همین دلیل زنان به لحاظ جسمی بسیار ضعیف هستند).
زنان ساعت های متمادی برای تولید خواروبار و مواد غذایی روی زمین کار کرده و رنج می برند بدون آنکه به اندازه کافی به دست بیاورند؛ به اندازه ای که حداقل بتوانند خود را از خط فقر مطلق بالا بکشند. در برخی از کشورها زنان بیوه ای که همسران شان در اثر ابتلا به ویروس ایدز جان خود را از دست داده اند بسیار عادی از ارث محروم شده و به اصطلاح عاق می شوند. در این کشورها و بسیاری از کشورهای دیگر زنان از فرهنگ و پایگاه حقوقی و قانونی پایین تری برخوردارند به این معنا که آنها اغلب حتی مالکیت زمینی را که در آن کشت کرده و روی آن کار می کنند ندارند. (۱)
بحران های غذایی به وجود آمده به ناچار هزینه بیشتری را بر زنان تحمیل می کند در نتیجه بر رفاه کل جوامع تاثیر می گذارد. - از هر ۱۰ گرسنه جهان هفت نفر زن هستند برخی از آمارهای منتشر شده در تحقیقی که روی «بحران غذایی و تاثیر آن بر زنان و خانواده های آنها» توسط سازمان «ترقی زنان در سراسر جهان» انجام گرفته به این قرار است:
- قیمت مواد غذایی از ژوئن ۲۰۰۷ تا فوریه ۲۰۰٨ ، ۵۵ درصد افزایش یافته است که شامل ٨۷ درصد افزایش بهای برنج در مارس ۲۰۰٨ بوده است.
- خانوارها در کشورهای در حال توسعه به طور میانگین ۷۰ درصد درآمدشان را صرف غذا می کنند در حالی که در مقایسه با آنها خانوارها در کشورهای صنعتی ۱۵ تا ۱٨ درصد درآمدشان را به غذا اختصاص می دهند.
- حتی پیش از آنکه بحران غذایی کنونی اتفاق بیفتد در یک برآورد از هر ۱۰ گرسنه جهان هفت نفر زن بودند.
- زنان روستایی به تنهایی نیمی از غذای جهان و ۶۰ تا ٨۰ درصد غذا در اغلب کشورهای در حال توسعه را تولید می کنند اما کمتر از ۱۰ درصد اعتبار داده شده به کشاورزان را دریافت می کنند.
در کنفرانس بین المللی «کشاورزی ارگانیک و امنیت غذایی» که توسط سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (فائو) وابسته به سازمان ملل متحد و با حضور رهبران شمار زیادی از کشور ها در ژوئن ۲۰۰٨ در رم برگزار شد، امنیت غذایی و دشواری های ناشی از اوج گیری سرسام آور بهای مواد کشاورزی و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفت. حاصل این نشست اعلامیه ای برای امنیت غذایی بود. این اعلامیه کشورها را به افزایش تعهد و الزام شان برای مبارزه با گرسنگی و قحطی و برای توسعه کشاورزی توصیه می کند. این اعلامیه قطعاً نمی تواند تعهد اجرایی به کنفرانس و نتایج برآمده از آن را تضمین کند اما اعطاکننده ها و خیرها اعلام کردند باید به کشورهایی که در برابر بحران غذایی کنونی ضربه سختی را متحمل شده اند کمک کنند تا آنها بتوانند از زیر فشار این ضربه ها بلند شده و خواروبار و مواد غذایی آنها به اندازه کافی برای تغذیه جمعیت کشورشان رشد یابد. از طرف دیگر نماینده های سازمان های زنان، نتایج برآمده از مذاکرات منطقه ای آفریقایی سازمان فائو را بررسی کردند. حاصل این مذاکرات این واقعیت را تصریح می کند که «اصلاح و بهبود دسترسی زنان، کنترل و مالکیت آنها بر منابع عرضی/طبیعی و تولیدی، عامل کلیدی در ریشه کن کردن گرسنگی، قحطی و فقر روستایی است.»
این مساله مجدداً در چارچوب های مختلفی از تعهدات بین المللی بیان شد... با این وجود، اقدام بین المللی هماهنگ و یکپارچه ای برای بررسی این خواسته که دسترسی زنان، کنترل و مالکیت منابع عرضی/طبیعی و تولیدی آنها در آفریقا افزایش یابد، نبود. بحران غذایی و فقر در کل ممکن است به اقتصاد بازار جهانی نسبت داده شود؛ اقتصادی که کار زنان را - تولیدی یا بازتولیدی- کم ارزش می شمارد. طبق بیانیه منتشر شده به وسیله سازمان های زنانً حاضر در نشست منطقه ای آفریقایی سازمان فائو «روی هم رفته وضعیت این است که زنان آفریقا در مواجهه با رقابت و تضاد فزاینده بر سر حقوق عرضی برای معدنکاری، توسعه و دیگر فعالیت های اقتصادی که در نتیجه گرایش به بازار مبتنی بر اصلاحات عرضی و حوادث محیط زیستی و بهداشتی به وجود آمده است به سرعت دسترسی مشروط خود را به منابع و زمین از دست می دهند. در این میان زنانی که بر اثر ابتلای همسران شان به ویروس اچ آی وی بیوه شده اند و همچنین فرزندان آنها با خطر از دست دادن همه منابع طبیعی و عرضی خانواده روبه رو هستند.»
اغلب کشورهای در حال توسعه یا فقیر، هیچ انتخابی برای الحاق به بازار جهانی یا هماهنگ شدن با آن نداشته اند بلکه آنها در این بازار رقابتی مجبور بوده اند به دلیل خسارتی که شهروندان شان متحمل شده اند با اقتصاد جهانی هماهنگ شوند. بنیادهای مالی بین المللی تاکید دارند دولت ها و حکومت های کشورهای فقیر از حمایت کافی برای تولید کشاورزی و امنیت غذایی محروم هستند. اعتراض هایی در سراسر جهان صورت گرفته است. معترضان کاهش تولید غذایی که در اثر گرایش به تولید محصولات سوخت زیستی (۲) به عنوان جایگزینی برای منابع انرژی ایجاد شده است را تقبیح کرده اند. این در حالی است که بحران انرژی خود به وسیله اقتصاد بازار جهانی تقویت شده و می شود. اقتصاد جهانی کنونی تضمین هایی را ایجاد کرده که براساس آن سود بر حقوق بشر اقتصادی تقدم یافته است. با وجود تعهدات بیشماری که به حقوق بشر وجود دارد در این نوع نگاه که سود بر حقوق بشر تقدم می یابد، هیچ پایانی بر فقر متصور نیست. بسیاری از بنیادها که عهده دار مسوولیت حفاظت و حمایت از حقوق بشر هستند به جای آن از بنیادگرایی بازار حمایت و حفاظت می کنند. از طرف دیگر آیا به راستی جایگزین های پایدار و مناسب برای اقتصاد بازار وجود دارد؟ بحران غذایی کنونی باید به عنوان نیروی جنبش برای جست وجوی فوری جهت یک اقتصاد جایگزین به کار رود؛ اقتصادی که در آن پیگیری سود به تخریب محیط زیست نینجامد و عامل قحطی و گرسنگی نباشد؛ اقتصادی که در آن انسان ها تنها حقوق برابر روی کاغذ نداشته باشند بلکه ارزش برابر در واقعیت داشته باشند.

- پی نوشت ها: ۱- مثال بارز آن را در ایران می توان زد که زنان به لحاظ قانونی بعد از فوت همسر خود از زمین ارث نمی برند. بنابراین زنانی که در مزارع کار می کنند به خصوص در شمال ایران که اغلب زنان روی شالیزارها کار می کنند، بعد از فوت همسر خود مالک زمینی که این همه روی آن زحمت کشیده اند نمی توانند باشند. (توضیح از مترجم)

۲- سوخت زیستی نوع خاصی سوخت است که از منابع زیست توده به دست می آیند. این سوخت شامل بایو دیزل، اتانول مایع، متانول و سوخت های دیزل گازی می شود. از منابع اولیه سوخت های زیستی می توان به ضایعات چوبی، تفاله های محصولات کشاورزی، نیشکر، غلات، روغن گیاهان و سبزیجات اشاره کرد. بسیاری از مواقع برای به دست آوردن این نوع سوخت زمین را کشت می کنند تا به سوخت دست یابند.

منبع: روزنامه ی سرمایه