• واقعیات براین ادعا مهر تائید می زند که در مقابل اصلاحات دموکراتیک نه "مانع جدی" که بر امر واحدی دلالت دارد بلکه "موانع جدی" وجود دارد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲٣ اسفند ۱٣٨۱ -  ۱۴ مارس ۲۰۰٣

مقدمه: عدم شرکت مردم در انتخابات شهر و روستا دینامیک رفتار انتخاباتی مردم ایران و علل عدم شرکت آنان را به موضوع اصلی بحث محافل سیاسی و اندیشمندان بدل کرده است. بیش از همه اصلاح طلبان حکومت ایران که قبل از اعلام نتایج انتخابات اخیر رای مردم را از آن خود می دانستند به فکر تحلیل موضوع و اتخاذ سیاست های راهبردی و حتی نوسازی سازمانی خود به منظور جلب مجدد آرای مردم   افتادند. مقاله حاضر نقد دیدگاههای استاد علی رضا علوی تبار منتشره در روزنامه یاس نو ۱۹/۱۲/۱۳۸۱ با عنوان درسی برای نوسازی است. اهمیت موضوع" اولا به واسطه تاثیر پذیری دفتر تحکیم وحدت به عنوان بزرگترین تشکل دانشجوئی از نظرات ایشان ثانیا خروج دفتر تحکیم از جبهه دوم خرداد و اعلام تلاش برای تشکیل جبهه دموکراسی خواهی" می باشد .
 
عوامل و موانع جنبش اصلاحات دموکراتیک در ایران
آقای علوی تبار در مقاله "درسی برای نوسازی" با بیان "مشارکت محدود مردم... بیش از هر چیز ریشه در تصوری دارد که مردم از اصلاح طلبان پیدا کرده اند"۱* در صدد القاء این اندیشه است که حمایت مردم از اصلاح طلبان حکومتی با توجه به ترکیب و ظرفیت نیروهای آن "تصوری" بیش نبوده است که در برخورد با واقعیت خلاف آن آشکار و تجربه شده است و این خطای مردم بوده است و...
بعلاوه با تاکید بر اینکه "مانع جدی در مقابل اصلاحات دموکراتیک در ایران وجود دارد"*۲ از بیان صریح   مشخصات   مانع مورد نظر و چگونگی شکل گیری آن خود داری می نماید و با کلی گوئی از طرح شفاف آن طفره می رود. در حالیکه واقعیات گواهی می دهند که در مقابل اصلاحات نه "مانع جدی" که دلالت بر امر واحدی دارد بلکه " موانع جدی" وجود دارد و مانع اصلی پارادوکس جمهوری اسلامی و قانون اساسی حاکم بر آن است که نهادهای انتصابی به موازات نهادهای انتخابی به رسمیت شناخته شده است. و اینکه "بخشی از حکومت جلوی هر گونه تحول دموکراتیک را می گیرد"*۳ مصداقی بر ضرورت تغییر قانون اساسی به منظور خذف نهادهای انتصابی برآمده از آن است که اساسا مشروعیت خود را بر خلاف موازین دموکراتیک از رای و نظر مردم نمی گیرد.
موانع دیگر در روند دموکراتیزاسیون جامعه و ساختار قدرت سیاسی به ظرفیت تحول خواهی جبهه اصلاحات حکومتی بالاخص حزب مشارکت ایران اسلامی مربوط میشود که با شعار "ایران برای همه ایرانیان" حمایت بخشی از مردم را جلب نمود اما بدلایل متعدد از جمله حفظ وحدت و یکپارچگی جبهه دوم خرداد، تمتع از قدرت و هراس از تعمیق جنبش اجتماعی مردم ایران   و... با تنگ نظری از تلاش برای از بین بردن موانع تحقق شعار فوق خود داری نمود. بنا بر این دفاع از اصلاح طلبان حکومتی مبنی بر اینکه "نمی توانند" (نه اینکه نمی خواهند) به تناقص گوئی آشکار با قسمت اول بحث خود (تصور مردم) می پردازد. این برخورد زمانی صورت می گیرد که به حکم دموکراسی و شجاعت انقلابی باید واقعیات جنبش اصلاح طلبان حکومتی را بازگوئی و سیاست های راهبردی مشخصی را برای آینده با نظر اصلاح اشتباهات گذشته مدون نماید.
تجربه سالهای اخیر تغییر و اصلاح قانون اساسی بر اساس موازین دموکراتیک را اجتناب ناپذیر اعلام نموده است تا به تبع آن   بدور از تنگ نظریهای رایج، بستر حضور موثر نیروهای مدافع دموکراسی اعم از داخل و خارج از کشور فراهم گردد. همانگونه که ایشان تاکید می نماید "اصلاحات دموکراتیک تنها از کسانی ساخته است که خواهان تغییر ساختار قدرت باشند" اما دریغ که ایشان علیرغم علم به اهمیت موضوع و بدیهیات، افراد و نیروهای مورد نظر را در میان قدرت فعلی و جبهه دوم خرداد جستجو می نماید و به مجموعه نیروهای مدافع دموکراسی و جمهوری با گرایش سکولار توجهی نشان نمی دهد. با توجه به این اصل که دموکراسی دیگر "ملک تلق هیچ کشور یا سنت فرهنگی خاص نیست" *۴
 
وضعیت جنبش دموکراسی و اجتماعی مردم ایران
بی توجهی قدرت حاکم بر ایران به نیازهای اجتماع و عدم پاسخگوئی به مطالبات مردم و حتی سرکوب انتظارات عمومی نه تنها به گسترش نارضایتی بلکه زمینه عمل مشترک اجتماعی را مساعد نموده است. مردم ایران آشکارا در سطوح مختلف آمال خویش برای زندگی در جامعه ای نوین را مطرح می نمایند. گسترش اعتیاد و فحشا تورم و بیکاری   ویرانی و فروپاشی ساختارهای اجتماع و هر آنچه از تباهی و ویرانی که مشاهده می کنیم می تواند بستر فرو پاشی نظام کهنه و بنای ساختاری نو باشد که از درون مخاطرات حزن انگیز فعلی به همت انسجام نیروهای مدافع دموکراسی و نقش و اثر مجامع بین المللی تحقق یابد. ارتباطات پیشرفته، کانون توجه به فرهنگ مدرن و مفاهیم دموکراسی و دستاوردهای آنرا تقویت نموده است. اشاعه حقوق بشر و بیان راهکارهای دموکراسی در حل معضلات اجتماعی تعامل نیروهای کنشگر در صحنه اجتماع، نافرمانی خاموش مردم را به فریاد تحول خواهی و نوسازی جامعه در بستر حمایت از جبهه مقتدر و منسجم دموکراسی خواهی بدل خواهد کرد. بعلاوه حمایت مجامع بین المللی از همکاری شگفت انگیز و سازمان یافته نیروهای دموکراسی افق تازه ای را پدیدار خواهد نمود و امکانات بسیاری را در اختیار خواهد گذاشت. این فرایند صرف نظر از تمایلات هر یک از ما از هم اکنون قابل رویت است، چرا که انعکاس نارضایتی فزاینده عمومی از نهادینه شدن قدرت به نفع گروهی خاص با تظاهر به مذهب، گرایش به تغییر ساختار قدرت را در مقیاسی وسیع بوجود آورده است. باور عمومی و درک منافع نیروی محرکه وحدت و انسجام سازمانهای سیاسی و نخبگان و روشنفکران آینده نگر شده است و گریزی از آن نیست تا در ورای منافع طبقاتی با تاکید بر وجوه اشتراکات برای دموکراسی و حقوق بشر موقتا متحد شوند و برای هدایت و سازماندهی حرکت مردم   اهتمام نمایند. در عین حال تمایل به تغییر بنیادین نهادهای کهنه و فرسوده تشدید شده است و جامعه به سرعت به مرحله جدیدی وارد می شود. انعطاف پذیری و هوشمندی حکم می کند که به تنهائی قادر به هیچ کاری نیستیم. برای تحول و انتقال به جامعه ای نو و عقلانی و مبتنی بر دموکراسی و حقوق بشر باید فارغ ازتعلقات ایدئولوژی و با تکیه بر مشارکت جوئی و شوق تعلق اجتماعی، حرکت نمائیم. در عصر ارتباطات پیشرفته امکان خلق سرنوشت به همانگونه که می خواهیم وجود دارد. تردید روا نیست. از هم اکنون باید آغاز کنیم.
۲۱/۱۲/۱۳۸۱
 
--------------------------------------
*۱_ درسی برای نوسازی   یاس نو ۱۹/۱۲/۱۳۸۱
۲_    همان منبع
۳_    همان منبع
۴_   جیمز هولستون استاد دانشگاه کالیفرنیا