اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱۵ مرداد ۱٣٨۷ -  ۵ اوت ۲۰۰٨

کمیسیون تدوین آیین‌ نامه داخلی مجلس در حالی رای به تفکیک کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از یکدیگر داد که برخی چهره‌های نزدیک به دولت در مجلس تصویب این مصوبه در صحن علنی را «بعید» توصیف کردند.

روز پنج‌شنبه کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس با حضور علی لاریجانی رئیس‌ مجلس، غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس قبل و محمدباقر بهرامی رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی در دوره هفتم مجلس تشکیل جلسه داد. در این جلسه با بررسی حدود ٣٣ ماده آیین‌نامه داخلی مجلس پیشنهاد تفکیک کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به دو کمیسیون «سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل» و «امنیت داخلی» مطرح و با حمایت علی لاریجانی رئیس مجلس به تصویب رسیده است. مصوبات کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی در پایان اتمام کار بررسی آیین‌نامه در صحن علنی مجلس مطرح و در صورت موافقت نمایندگان نهایی می‌شود.

علی‌اصغر یوسف‌نژاد عضو کمیسیون تدوین آیین‌نامه در خصوص این تصمیم گفت: «سنخیت دستگاه‌های اجرایی و شرح وظایف کمیسیون فعلی باعث این تفکیک شد.» به گفته نماینده ساری وزارت کشور، وزارت اطلاعات، سازمان ثبت احوال و دستگاه‌هایی که مربوط به امور دفاعی هستند با کمیسیون امنیت و امور داخلی ارتباط دارند و مسائل بین‌المللی نیز در کمیسیون سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل بررسی می‌شود. همچنین مسائل مربوط به شوراها و مدیریت و عمران شهری نیز از جمله مسائلی است که به کمیسیون عمران مربوط می‌شود. اما سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس در واکنش به این خبر گفت که تقسیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی قطعی نیست و محمد کوثری نایب رئیس این کمیسیون این تفکیک را بعید دانست. مباحث مربوط به کمیسیون‌های تخصصی از ابتدای تشکیل مجلس هشتم و نحوه تقسیم‌بندی نمایندگان در کمیسیون‌های مختلف مطرح شد. در مجلس هشتم تقاضای عضویت نمایندگان در برخی کمیسیون‌ها از جمله کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و برنامه و بودجه سه برابر ظرفیت بود و به‌رغم رایزنی‌های صورت گرفته از سوی هیات رئیسه نمایندگان حاضر به تغییر کمیسیون انتخابی خود نشدند. در چنین شرایطی روسای شعب با حضور یکی از نواب رئیس تشکیل جلسه داده و در مورد نحوه تقسیم‌بندی نمایندگان در کمیسیون‌ها تصمیم‌گیری کردند. براساس این تصمیم‌گیری اعضای فراکسیون اقلیت مجلس که سوابق و تحصیلات مرتبط با کمیسیون‌های امنیت ملی و سیاست خارجی و برنامه و بودجه را داشتند از ترکیب این کمیسیون‌ها حذف شدند. در مقابل برخی افراد به عضویت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در آمدند که پزشک بوده و سوابق اجرایی و تحقیقات مرتبط با کمیسیون ذی‌ربط را نداشتند. برخی از نمایندگان سابق مجلس هفتم که عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی و بهداشت بودند در مجلس هشتم تقاضای عضویت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و برنامه بودجه را مطرح کردند که مورد تایید روسای شعب قرار گرفت. روند نحوه انتخاب اعضای کمیسیون، مورد اعتراض برخی از نمایندگان به ویژه فراکسیون اقلیت بود به‌نحوی که برخی افراد همچون داریوش قنبری که متقاضی عضویت در کمیسیون امنیت ملی بود و نتوانست به این کمیسیون راه یابد در اعتراض به این روند عضویت در هیچ کمیسیونی را نپذیرفت. به‌نظر می‌رسد مصوبه اخیر کمیسیون تدوین آیین‌نامه در راستای احقاق حقوق نمایندگان اقلیت و تلاش لاریجانی برای عمل به تعهد خود به اقلیت است، اما این موضوع نیازمند همراهی اکثریت مجلس در صحن علنی است. پس از حذف نمایندگان از کمیسیون‌های مهم مجلس حدود ۱۰ نماینده در نامه‌ای به علی لاریجانی اعلام کردند به علت آنکه موفق به حضور در کمیسیون‌های مرتبط با سوابق اجرایی و تحقیقاتی خود نشده‌اند، در هیچ یک از کمیسیون‌های دیگر مجلس شرکت نخواهند کرد. این برای اولین بار در طول تاریخ پارلمان بود که نمایندگانی در مجلس حضور داشتند که به عضویت هیچ کمیسیونی درنیامدند. برخورد سیاسی در انتخاب اعضای کمسیون‌ها زمانی تصویب شد که نمایندگان طیف دولت در مجلس و برخی از نزدیکان به لاریجانی در کمیسیون‌های مهم حضور یافته و سمت‌های مهمی را به‌دست آوردند. به‌نظر می‌رسد با تصویب این مصوبه، حامیان دولت در مجلس از جمله جریاناتی هستند که مخالفت خود را اعلام کرده و مخالف حضور جریانات متعدد در کمیسیون‌های مهم مجلس هستند. پیش از این نیز در چینش ترکیب کمیسیون‌ها از نقش حامیان دولت در حذف نیروهای منتقد از کمیسیون‌های مهم سخن گفته شد. در اعتراض به چنین روندی برخی از اعضای فراکسیون اقلیت در جلسات خصوصی با علی لاریجانی به او یاد‌آور شدند که اگر به ریاست او به مجلس هشتم رای دادند به دلیل اظهارات او مبنی بر به رسمیت شناختن حق اقلیت بوده است. در چنین شرایطی علی لاریجانی جلسه‌ای را با روسای شعب تشکیل داد اما به‌رغم انتقادات رئیس مجلس، روسای شعب بر نظر خود اصرار ورزیدند و هیچ تغییری در ترکیب کمیسیون‌ها ندادند. اکنون حضور لاریجانی در کمیسیون آیین‌نامه و حمایت او از تفکیک کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تلاش جهت احقاق حقوق فراکسیون اقلیت تعبیر شده است.

اهمیت مسائل سیاست خارجی برای رئیس مجلس

با جلوس علی لاریجانی دبیر مستعفی شورای عالی امنیت ملی بر صندلی ریاست مجلس هشتم موضوعات هسته‌ای و سیاست خارجی اهمیت ویژه‌ای در پارلمان یافت. بدین‌ ترتیب نه تنها افکار عمومی رفتار رئیس مجلس در اینگونه مباحث را رصد کرد بلکه لاریجانی نیز مهم‌ترین نطق‌ها و اظهارات خود را به مسائل هسته‌ای اختصاص داد. در اینکه مباحث سیاست خارجی و امنیت داخلی برای لاریجانی از اهمیت خاصی برخوردار است جای تردید نیست. رئیس مجلس هشتم تلاش آشکاری برای تعیین نقش مجلس در مسائل و مباحث مربوط به پرونده هسته‌ای و سیاست خارجی دارد. به نظر می‌رسد حمایت لاریجانی از تفکیک کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تلاشی در همین راستا باشد. ضمن آنکه در جریان اعتراضات اقلیت به ترکیب کمیسیون امنیت ملی شنیده شد لاریجانی نیز از ترکیب فعلی کمیسیون راضی نیست و به آن انتقاد دارد. به گفته یکی از نمایندگان، لاریجانی از ابتدای تشکیل مجلس تاکید فراوانی بر تقویت و اهمیت جایگاه این کمیسیون در مجلس داشته است. علی‌اصغر یوسف‌نژاد درباره تقویت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با تفکیک این دو کمیسیون به کارگزاران گفت: «با این اقدام این دو کمیسیون تقویت شده و نگرش‌های وسیع‌تری در رابطه با امور مربوطه به وجود می‌آید.»

آغاز مخالفت‌ها با تفکیک

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تا مجلس پنجم به صورت دو کمیسیون «شوراها و امور داخلی» و کمیسیون «سیاست خارجی» بود. این دو کمیسیون در مجلس ششم به کمیسیونی واحد تبدیل شد. به گفته یوسف‌نژاد با اتمام بررسی و اصلاح مواد آیین‌نامه داخلی در کمیسیون تدوین آیین‌نامه مصوبات این کمیسیون در صحن علنی مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد و در صورتی که تصویب شود اجرا خواهد شد. یوسف‌نژاد می‌گوید: تلاش اعضای کمیسیون آیین‌نامه این است که در اسرع وقت کار بررسی آیین‌نامه را به پایان رسانده و به صحن علنی مجلس بفرستند، اما اولین موضع‌گیری درباره این مصوبه از سوی محسن کوهکن بود که گفت تقسیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به دو کمیسیون قطعی نیست و اگر دوسوم نمایندگان بر حذف مصوبه کمیسیون رای ندهند اجرای آن منتفی است. اگرچه پیش از این جمعی از نمایندگان با تهیه طرحی تلاش کردند تا با اصلاح آیین‌نامه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را از هم تفکیک کنند اما نمایندگان به دو فوریت آن طرح رای ندادند. مصطفی کواکبیان عضو فراکسیون اقلیت می‌گوید: ما در صحن علنی مجلس تاکنون در مورد اصل تفکیک رای‌گیری نداشتیم، بلکه در مورد دو فوریت آن بوده است، اما اکثر نمایندگان بر ضرورت تخصصی‌تر بودن این موضوعات تاکید دارند. با این حال محمد کوثری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از حامیان دولت در مجلس تصویب این طرح را در صحن علنی بعید دانسته است.

۲۲ تیر ۱٣٨۷
منبع: نوروز