اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٣۱ شهريور ۱٣٨۷ -  ۲۱ سپتامبر ۲۰۰٨

اصولگرایان سنتی منتقد دولت ناامید از راضی کردن حامیان دولت به اجماع در انتخابات، به سوی تشکل‌های متنفذ روحانی رو کرده‌اند تا تجربه و کیاست بزرگان، آنها را به موفقیت در آوردگاه پیش‌رو نزدیک سازد. پس از آنکه اصولگرایان منتقد دولت به ویژه در طیف سنتی این جریان نتوانستند در رایزنی‌های خود با نمایندگان و حامیان دولت آنها را به پذیرش مکانیسمی برای گفت‌وگو با هدف اجماع کلی در انتخابات آتی وادار سازند، تصمیم گرفتند تا از پتانسیل‌های جامعتین برای ایفای نقش موثرتر در این جریان استفاده کنند. امیر محبیان از استراتژیست‌های شاخص این طیف از جمله افرادی است که تاکید زیادی بر این مسئله دارد. عضو موسسه حزب نواندیشان ایران با بیان اینکه «جریان اصولگرا باید بین دو راه پیشین و راه وضعیت کنونی راهی دیگر را برگزینند»، گفت: به نظر من یک راه این است که اصولگرایان باید مجددا جایگاه جامعتین را به عنوان تشکل‌ها و سازمان‌های فکری محوری جریان اصولگرا احیا کنند. در واقع جامعتین یک اتاق فکر بسیار قدرتمندی برای جریان اصولگرا و بلکه برای کل انقلاب است که ارزش‌ها را تبیین و تفسیر می‌کند و در واقع چشم بستن روی این توانایی بالای علمی و در عین حال تجربه بالا که شناخت بسیار خوبی هم از اجتماع دارند، غفلت بزرگی است و ضربه‌ سنگینی را به اصولگرایان می‌زند و لذا اصولگرایان باید این نکته را مدنظر داشته باشند. مشاور علی‌اکبر ناطق‌نوری در شورای هماهنگی نیروی انقلاب اسلامی گفت: نکته دیگر در این ارتباط، سازوکار دموکراتیک در درون جریان اصولگراست. به گمان من باید یک وزن‌کشی مشخصی بین جریانات و تشکل‌های درون اصولگرا مجددا انجام شود. البته این امر تا حدودی نیز انجام شده، یعنی انتخابات مجلس و شوراها نمایانگر این مسئله بود که یک زمان است که جریانات خودشان برای خودشان وزنی را تعریف می‌کنند و یک زمانی است که میزان تاثیرگذاری آنها در عمل مشخص می‌شود و اکنون متوجه شدیم برخلاف آنچه که در دوران دوم خرداد تصور می‌شد که طیف سنتی جریان اصولگرا وزن خود را از دست داده، در انتخابات مجلس و شوراهای اخیر تقریبا مشخص شد که این جریان سنتی دارای وزن خوبی است. به‌ویژه در انتخابات مجلس هشتم آنها محوریت خود را به دست آوردند اما به نظر من هنوز آنها روحیه خود را به دست نیاورده‌اند و نیازمند این هستند که در یک پروسه‌ احیاگری خود و به‌خصوص کسب مجدد اعتماد به نفس جایگاه محوری خود را بدست آورند. وی بر این مبنا افزود: جریان سنتی اصولگرا تشکیلات خوب و سابقه‌داری دارد و هواداران جبهه پیروان خط امام و رهبری در استان‌ها و شهرستان‌ها بسیار قدرتمند و صاحب تشکل هستند و به نظر من اینها باید فعال شوند و از طرف دیگر، جایگاه جامعتین نیز مجددا احیا شود و نهایتا در یک پروسه‌ دموکراتیک ضمن احترام به دیدگاه‌ها و توصیه‌ بزرگان روند اجماع بین جریان اصولگرا قدرت بخشیده شود.

ناطق‌نوری اصولگرایان را رهبری کند

عضو شورای سردبیری روزنامه رسالت (ارگان راست سنتی) سپس نام این پروژه را «اکتشاف منابع» گذاشت و با ضروری دانستن آن، خواستار بازگشت ناطق‌نوری به عرصه راهبری جریان اصولگرا شد. محبیان در این‌خصوص توضیح داد: جایگاه کسانی مثل آقای ناطق نوری ـ که در جریان اصولگرا به عنوان یک فرد عاقل و معتدل حرکت کرده و توانسته تا حدود زیادی محوریت بین نیروهای اصولگرا را به دست آورد ـ هیچ وقت نباید تضعیف شود و به گمان من هم خود ایشان و جریان اصولگرا به‌ویژه طیف سنتی باید بروند به سمت اینکه اتاق فکر گسترده و ارزشمندی که آقای ناطق نوری همیشه از آن صحبت کرده‌اند را احیا کنند. البته این اتاق فکر نباید فقط یک جریان حاشیه‌نشین باشد، بلکه باید این اتاق بتواند با توصیه‌های خود جریان اصولگرا را راهبری کند. وی همچنین تاکید کرد که چهره‌های باسابقه اصولگرا مانند باهنر، نبوی و عسگر‌اولادی نیز در این راه باید به کمک ناطق‌نوری بیایند. وی گفت: از طرف دیگر از لحاظ تشکیلات نیز به نظر من چهره‌های باسابقه‌ جریان اصولگرا از جمله آقایان باهنر، نبوی و عسگراولادی و امثال آنها دوباره باید نقش محوری خود را ایفا کنند و بتوانند جایگاه خوبی داشته باشند. ضمن اینکه جریان اصولگرا توان‌های زیادی را بر توان گذشته‌ خود افزوده و بسیاری کسانی که در دوران احمدی‌نژاد مطرح شدند، ظرفیت این را دارند که موقعیت‌های خوبی را در جریان اصولگرا داشته باشند تا بتوانند ایده‌پردازی کنند و هم در اعمال سیاسی جایگاه خود را داشته باشند.

جامعه مدرسین: بحث می‌کنیم

در حالی‌که جامعه روحانیت مبارز به‌عنوان یکی از دو تشکل اصلی روحانی در میان اصولگرایان و مخاطب‌ اصلی سخنان محبیان، هنوز درباره ورود یا عدم‌ورود به عرصه رهبری این جریان اظهارنظری نکرده، یک عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت که «اگر اکثریت اصولگرایان یا تمام آنها از جامعه مدرسین درخواست این حضور محوری را داشته باشند، در آن صورت جامعه مدرسین جلسه داشته و درباره این تصمیم بحث خواهد کرد. سیداحمد خاتمی با توجه به مسائل پیش روی اصولگرایان آیا نیازی نیست جامعتین حضوری فعال‌تر در عرصه انتخابات داشته باشد و روند وحدت اصولگرایان را تسهیل و به آنها کمک کند، گفت: من در اینجا باز هم از موضع جامعه مدرسین سخن می‌گویم که از این منظر آنچه از جامعه مدرسین ساخته است، دعوت اصولگرایان به وحدت و همدلی است و سفارش به اینکه اگر به وحدت نرسند مطمئن باشند آسیب‌پذیر خواهند بود. امام جمعه موقت تهران همچنین با بیان اینکه جامعه مدرسین هنوز وارد بحث انتخابات ریاست‌جمهوری نشده، گفت: ما برای انتخابات ریاست جمهوری دهم صبر می‌کنیم و در زمان خود اگر به تکلیف رسیدیم اعلام موضع و از کاندای خاصی حمایت می‌کنیم و اگر به تکلیف نرسیدیم به معرفی کاندیدای خاصی نخواهیم پرداخت و تنها مردم را به حضور گسترده در انتخابات دعوت می‌کنیم.

اجماع پلکانی

اتاق فکری که امیر محبیان از آن سخن گفت و خواستار حضور ناطق‌نوری در آن برای رهبری اصولگرایان شد، به‌گونه‌ای دیگر توسط علی ریاض نماینده مجلس هفتم و از اعضای اصولگرایان تحول‌خواه، مطرح شد؛ با این تفاوت که وی برخلاف محبیان گفت که وظیفه این اتاق فکر «بررسی عیوب مدل‌های وحدت‌آفرین‌ پیشین» است. جبهه متحد اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم و شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی در انتخابات دوره نهم ریاست‌جمهوری، مدل‌های قبلی وحدت اصولگرایان بودند. در این میان، مدل جبهه متحد به علت تشکیل آن بر مبنای «سهمیه‌بندی» به کار انتخابات پیش‌رو نمی‌آید و شورای هماهنگی نیروهای انقلاب هم تجربه ناموفقی را در انتخابات گذشته بر جای گذاشت. جایی که این جریان با چهار کاندیدای متفاوت در انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر شد. سیدعلی ریاض در این‌باره تاکید کرد که اصولگرایان برای اجماع لازم است تا به شخصیت‌های فهیم، ریش‌سفید، اهل عقل و فکر و البته دارای بینش سیاسی توجه داشته باشند. وی همچنین درباره سازوکار(۶+۵) و قابل استفاده بودن آن در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده خاطرنشان کرد: هر مرحله از زمان انتخابات فرمول خاص خود را داشته است؛ چنانچه در انتخابات قبل شورای هماهنگی و ۵+۶ از جمله فرمول‌های اصولگرایان بود و در هر صورت آنها را به پیروزی رساند، اما با این حال نمی‌توان گفت که الگوی ۶+۵ الگویی بی‌عیب بوده است. ریاض با تاکید بر اینکه «اصولگرایان باید در راه رسیدن به اجماع پلکانی عمل کنند» گفت: اولا باید ببینیم که شخصیت‌های وارد شده در بحث اجماع باید با چه روشی انتخاب شوند و چه برنامه‌هایی دارند. البته ضمانت اجرایی کارهای‌شان نیز مشخص شود و به هر ترتیب امیدواریم در مسیری قرار بگیریم که یک اجماع کلی در بین اصولگرایان با استفاده از تجربیات گذشته و البته با نگاه به آینده اتفاق بیفتد.

ریسک محافظه‌کارانه

درخواست اصولگرایان سنتی برای ایفای نقش محوری از جانب جامعتین در انتخابات پیش‌رو، در حالی مطرح می‌شود که آخرین تجربه مدیریت این جریان توسط روحانیون، تجربه‌ای ناموفق بود. ریاست علی‌اکبر ناطق‌نوری بر شورای هماهنگی نیروهای انقلاب در انتخابات نهم ریاست‌جمهوری اگرچه رضایت راست‌ سنتی را به دنبال داشت اما سایر طیف‌های اصولگرا هرگز نتوانستند با آن کنار بیایند. در آن هنگام تشکل‌هایی مانند موتلفه اسلامی، جامعه اسلامی مهندسین و جبهه پیروان خط امام و رهبری تاکید داشتند که برای اخذ تصمیم نهایی، ضرورت دارد تا یک «حکم» آن را تایید نماید، دیگر گروه‌های حاضر در سویی جرگه اصولگرایان مانند جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی و اصولگرایان تحول‌خواه این مدل را رد کرده و بر تصمیم‌گیری ‌نهایی اجتماعی تاکید داشتند. اینگونه بود که اگرچه علی لاریجانی به‌عنوان کاندیدای نهایی شورای هماهنگی نیروهای انقلاب معرفی شد اما این «حکمیت» هرگز مورد تایید طیف معترض واقع نشد و آنها را به حمایت از محمدباقر قالیباف سوق داد. حسین فدایی دبیرکل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، که در جلسات هیات رئیسه شورای هماهنگی حضور داشت، آنگاه که بابت اتخاذ این تصمیم از جانب ناطق‌نوری مورد عتاب قرار گرفت، به صراحت و با صدای بلند گفت که «دوران ریش‌‌سفیدی و صدور حکم ولایی در میان اصولگرایان پایان یافته است.» با این اوصاف، باید دید که آیا روحانیت «محافظه‌کارن» بار دیگر ریسک ایفای نقش حکمیت در این جریان را می‌پذیرد و رهبری آن را برعهده می‌گیرد و آیا اساسا به‌جز طیف سنتی، باقی اصولگرایان هم حاضر به پذیرش این نقش‌آفرینی می‌شوند یا خیر؟


محمدرضا یزدان‌پناه
۲٨ شهریور۱٣٨۷
منبع: کارگزاران