• «هزینه های ماهانه ثروتمندترین افراد جامعه ۱۹ برابر بیشتر از فقیرترین اقشار جامعه است.»این نکته ای بود که سعید مدنی، کارشناس رفاه اجتماعی در همایش «فقر، نابرابری و کودکان» که عصر روز چهارشنبه به مناسبت روز جهانی کودک در حسینیه ارشاد برگزار شده بود به آن اشاره کرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲۰ مهر ۱٣٨۷ -  ۱۱ اکتبر ۲۰۰٨

«هزینه های ماهانه ثروتمندترین افراد جامعه ۱۹ برابر بیشتر از فقیرترین اقشار جامعه است.»این نکته ای بود که سعید مدنی، کارشناس رفاه اجتماعی در همایش «فقر، نابرابری و کودکان» که عصر روز چهارشنبه به مناسبت روز جهانی کودک در حسینیه ارشاد برگزار شده بود به آن اشاره کرد. به گفته او ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد جامعه نسبت به ۱۰ درصد فقیرترین اقشار هزینه های ماهانه بیشتری دارند. او در ادامه گفت:
«رتبه ایران در خاورمیانه از لحاظ تورم، اول است و ایران به لحاظ تورم پنجمین کشور دنیاست.»
مدنی ادامه داد: «در شرایطی که ما در کشورمان تورم ۲۰ درصدی داریم باید گفت حتی وضعیت کشورهای عربی همسایه از نظر تورم از ما بهتر است به طوری که نرخ تورم در قطر ۱۲ درصد و در بحرین ٣/٣ درصد است.»
او با اشاره به اینکه هزینه های ماهانه زندگی ۲۰ درصد ثروتمندترین افراد جامعه ۱۱ برابر هزینه های ماهانه زندگی ۲۰ درصد فقیرترین افراد جامعه است، گفت: «در این شرایط نامساعد اقتصادی و اجتماعی کودکانی که در خانواده های فقیر به سر می برند شرایط بدتری از لحاظ آموزش و تغذیه دارند به طوری که هنوز مساله سوءتغذیه و کوتاهی قد و کمبود وزن در بعضی استان ها از جمله سیستان و بلوچستان، کردستان و خرم آباد بسیار جدی است.
قاسم زاده روانشناس و عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز از دیگر سخنرانان این همایش بود که به بررسی روان شناختی فقر کودکان اشاره کرد و گفت: «فقر و بی عدالتی تاثیرات زیانباری بر سلامت افراد می گذارد و سبب کوتاهی عمر و مرگ زودرس آنها می شود برای مثال احتمال مرگ مادر باردار در سوئد یک در ۱۷ هزار و ۴۰۰ نفر است در حالی که احتمال مرگ مادر باردار در افغانستان یک در هشت نفر است.»
او در ادامه گفت: «براساس پژوهش ها وضعیت سلامت افراد جامعه کمتر به عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی بستگی دارد و در مقابل عوامل اجتماعی از جمله فقر و بی عدالتی است که بیشترین تاثیر را در سلامت افراد دارد.»
قاسم زاده ادامه داد: «براساس پژوهش های مرکز تحقیقات فقر مزمن در لندن پنج عامل در فقر تاثیرگذارند که عبارت از ناامنی، محدود کردن شهروندان و نبود دموکراسی، توزیع نابرابر فضا و امکانات، تبعیض های اجتماعی و نابرابری و فرصت های اندک شغلی است.»
این روانشناس در ادامه به تحقیقی که بر کودکان کار و خیابان در تهران بین سال های ٨۰ تا ٨۵ انجام شده، اشاره کرد: «فقر آثار زیانباری بر رشد و سلامت کودکان می گذارد و کودکان کار معمولاً دچار مشکلاتی از جمله کاهش قد و کمبود وزن هستند. آنها در معرض انواع بدرفتاری ها، سوءاستفاده ها و بی محبتی ها قرار دارند که سبب ایجاد خصوصیت انتقام گیری، پرخاشگری و تخریب در آنها می شود. این کودکان در محیط های ناامن زندگی می کنند و محیط سالمی برای ایجاد ارتباط ندارند و از الگوی خوب چه هم سال و چه بزرگسال محرومند.»
جباری جامعه شناس و استاد دانشگاه به عنوان دیگر سخنران این همایش به موضوع فقر کودکان از منظر جامعه شناسی پرداخت و گفت: «فقر فقط برای خانوار تعریف شده در حالی که فقر کودک مقوله ای جداست که از آن غفلت شده است.»
او در ادامه گفت: «فقر تنها به معنی نداشتن سطح خاصی از درآمد نیست بلکه امروزه نداشتن قابلیت های آموزشی و اساسی هم فقر محسوب می شود. ممکن است کودک کار با تلاش خود ماهانه ٣۰۰ هزار تومان درآمد برای خانواده اش کسب کند اما او با گذاشتن این زمان، فرصت درس خواندن و به دست آوردن بسیاری از قابلیت ها را از دست می دهد. او چون آموزش ندیده اعتمادبه نفس ندارد و ناچار می شود که انزوا را تجربه کند. او نمی تواند چانه زنی کند و مجبور به تحمل شرایط استثمارگرانه خواهد بود.»

کودکان در ایران حق طرح شکایت ندارند

رزا قراچورلو حقوقدان هم از رویکرد حقوقی به فقر کودکان پرداخت : «کودکان در ایران حق طرح شکایت ندارند و حتی اگر در خانه و از طرف نزدیک ترین افراد مورد تجاوز قرار گیرند باز نمی توانند طرح شکایت کنند و فقط ولی یا قیم که گاهی خودش عامل تجاوز بوده چنین حقی را دارد.»
قراچورلو در ادامه گفت: «براساس قانون کار سال ۱٣۶۹ کودک زیر ۱۵ سال نباید در کارگاه ها به کار گماشته شود که در این صورت پروانه کسب کارفرما لغو می شود اما در عمل چنین کودکانی را در بازار کار می بینیم که یا کارفرما آنها را به کار گرفته یا کودک به خاطر فقر و نیاز خود اصرار به کار کردن دارد.»او به ممنوعیت استخدام افراد زیر ۱۲ سال در کارگاه های فرش بافی هم اشاره کرد و گفت: «اما در مناطق محروم کودکان بسیاری هستند که به خاطر فقر خود مایلند تا در این کارگاره ها فرش ببافند.»
او همچنین معتقد است کودک در قوانین همچون کالا در نظر گرفته شده و براساس ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی اگر پدری کودکش را به قتل برساند، قصاص نمی شود.
قراچورلو در ادامه گفت: «اگر کودکی قربانی اعمال منافی عفت از جمله زنا و لواط قرار گیرد به جای حمایت از کودک مجازات شخص زانی کمتر می شود چرا که با یک فرد نابالغ زنا انجام داده و مجازاتش فقط ۱۰۰ ضربه شلاق است.»
در ادامه این همایش محمدعلی دادخواه حقوقدان نیز درباره حقوق کودکان گفت: «۵۰ سال پیش ما در ایران دادگاه ویژه اطفال داشتیم و کودکان در آن دادگاه محاکمه می شدند اما اکنون به جای ترقی، به عقب گام برداشته ایم و در حال حاضر کودک ۵/٨ ساله دختر همانند یک زن ۴۵ ساله محاکمه می شود چرا که مبنا بر بلوغ شرعی است.»
او در ادامه گفت: «این خودفریبی است که بگوییم ما در ایران افراد کمتر از ۱٨ سال را اعدام نمی کنیم در حالی که محکوم را در زندان نگه می داریم تا به ۱٨ سالگی برسد و بعد او را اعدام کنیم.»

بگذاریم کودکان بدون دخالت ما کودکی خود را بگذرانند

در ادامه این همایش از علی اشرف درویشیان نویسنده و داستان نویس پیشکسوت ایرانی به عنوان حامی حقوق کودکان تقدیر شد. او در حالی که بر صندلی چرخدار نشسته بود و با کمک چهار جوان به بالای سکو آمد از خاطرات کودکی و رنج های خود در آن دوران گفت: «به همه ما در دوران کودکی و نوجوانی توهین های بسیاری شده، به یاد می آورم زمانی که خردادماه مدرسه تعطیل شد و من به دنبال استاد بنا رفتم تا به من کاری یاد بدهد اما او عذر آورد که کار به زیر سقف رسیده و تو انگار از پارسال هم کوچک تر شده ای و نمی توانی خشت و آجر را تا آن ارتفاع بیندازی. اشک در چشم هایم جمع شد اما او بالاخره قبول کرد و به دنبالش به خانه ای قدیمی در جنوب شهر کرمان رفتم؛ جایی که زیر هر خشت، ۲۰ عقرب می جنبید. من پایین روی کلوخ هایی که زیرپا فرو می رفتند ایستاده بودم و استاد بنا بالای دیوار خشت ها را با دست آماده می کرد و بالا می انداختم. خشت ها خار و تیغ و خرده شیشه داشت و دستمانم را می برید و من تلاش می کردم تا خشت ها را حتی از سر استاد هم بالاتر بیندازم. زمانی که یکی از خشت ها را بالا انداختم استاد برای گرفتن آن خشت پایش تکان خورد و نزدیک بود که بیفتد، فحش رکیکی به من داد و فردای آن روز به من گفت امروز شاگرد دارم و بهتر است که بروی در میدان شهرداری بنشینی.»
جواب شدن از سوی استاد بنا تلخ ترین حادثه زندگی علی اشرف درویشیان بود. او گفت: «همه ما در کودکی خود توهین هایی را تحمل کرده ایم.»
او در ادامه گفت: «صمد بهرنگی اولین نویسنده ای بود که توجه جدی به کودک کرد و پیش از آن توجهی به کودک نمی شد اما بهرنگی توانست قشر فرودست جامعه را مطرح کند.»
درویشیان از توقیف دوچرخه، ضمیمه روزنامه همشهری هم ابراز تاسف کرد و گفت: «باید می دیدید قیافه نوجوانی را که ضمیمه دوچرخه را می خواست و دکه دار به او گفت که دیگر این ضمیمه درنمی آید.»

مشکلات کودک ایرانی بیشتر شده است

در ادامه این همایش بیانیه ای هم از سوی انجمن حمایت از حقوق کودکان به مناسبت روز جهانی کودک صادر شد که در بخشی از آن آمده است: «نظام آموزشی ایران در کشاکش رفت وآمد مردان سیاست حتی نتوانسته امکانات لازم را برای آموزش عمومی همه کودکان ایران فراهم کند. هنوز تعداد زیادی از کودکان در شهرها و روستاهای ایران به حداقل نیازهای سلامت و بهداشت دسترسی ندارند و حیات کودکان ما در سیستان و بلوچستان، لرستان و کردستان و بسیاری از مناطق دیگر از سوی انواع بیماری ها تهدید می شود. هنوز کودکان بسیاری در معرض روز افزون انواع خشونت ها از سوی بزرگسالان قرار می گیرند و اخبار کودک آزاری ها از سراسر کشور به ویژه شنیع ترین آنها یعنی آزار جنسی منتشر می شود.
هنوز نظام حقوقی بزرگسال مدار مجازات هایی خشن را به کودکان مجرم تحمیل می کند و تعدادی از آنها را تا رسیدن به چوبه دار تا ۱٨ سالگی به انتظار مرگ در زندان ها محبوس می کند.»

منبع: روزنامه ی سرمایه