• ؟ از زمان طرح استیضاح، رایزنی های گسترده ای در این خصوص انجام گرفته که در هیچ یک از استیضاح های هفت دوره قبل مجلس سابقه نداشته است که از وزیری که قرار است استیضاح شود، بخواهند استعفاء دهد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱٣ آبان ۱٣٨۷ -  ٣ نوامبر ۲۰۰٨

از زمانی که کمسیون آموزش مجلس، گزارش نتیجه تحقیق و تفحص را درباره مدرک دکترای عیوضعلی کردان، وزیر کشور، به مجلس ارائه کرد، چند تن از نمایندگان مجلس درصدد برآمدند تا استیضاح کردان را در مجلس مطرح و پیگیری نمایند. اما ازهمان ابتدای طرح موضوع استیضاح، نمایندگان مجلس و طراحان استیضاح، اصرار داشتند که وزیر کشور قیل از استیضاح استعفا دهد و در همین زمینه رایزنی هایی متعدد پنهان و آشکاری با خود وزیر کشور و رئیس جمهور صورت گرفت. آخرین و همترین این رایزنی ها، جلسه علی مطهری، نماینده تهران، و از نمایندگان اصولگرای مجلس و طراح اصلی استیضاح، با احمدی نژاد بود که به نتیجه نرسید و احمدی نژاد در این جلسه آب پاکی را به دست طراحان استیضاح ریخت و از علی مطهری خواست موضوع استیضاح را کنار بگذارند. استدلال احمدی نژاد این بود که: "اگر فرضاً مدرک آقای کردان جعلی باشد، مسئله ی مهمی نیست زیرا ده ها نمونه از این امر در کشور وجود دارد و استیضاح به صلاح مملکت نیست. زیرا مسئله مدرک کردان مسئله ای سیاسی است که مخالفان دولت به آن دامن می زنند"
عیوضلی کردان هم درجلسه رایزنی که نمایندگان مجلس با او داشتند اعلام کرد به هیچ عنوان حاضر به استعفاء نیست زیرا استعفای خود را به صلاح کشور نمی داند. از سوی دیگر احمدی نژاد در جلسه هیات دولت روز یکشنبه اعلام کرد که: "استیضاح وزرا باید نسبت به عملکرد آنها صورت بگیرد، لذا استیضاح وزیر کشور قانونی نیست و من در جلسه استیضاح ایشان شرکت نمی‌کنم."
با وجود این مسائل چرا بازهم طراحان استیضاح اصرار دارند که کردان استعفا دهد؟ از زمان طرح استیضاح، رایزنی های گسترده ای در این خصوص انجام گرفته که در هیچ یک از استیضاح های هفت دوره قبل مجلس سابقه نداشته است که از وزیری که قرار است استیضاح شود، بخواهند استعفاء دهد. در حالی که مجلس ابزار قوی و محکمی به نام استیضاح را در اختیار دارد، چرا باید باید با خواهش و تمنا از وزیری که طرح استیضاح او تهیه شده است بخواهد که قبل از استیضاح استعفا دهد؟ این اصرارها بخاطر چیست؟ تا به امروز سابقه نداشته است که مجلس از وزیری بخواهد که استغفا دهد. بللکه همواره استیضاح را بعنوان یک حق و یک ابزار کنترلی با شدت و حدت تمام انجام میداده است. اما در این دوره و بخصوص در این مورد اخیر چرا اینگونه نیست؟ این اصرار به استعفاء قبل از استیضاح چند دلیل دارد که به آن اشاره می کنیم:

۱- مجلس هشتم که عنوان مجلس اصولگرایان را به خود اختصاص داده است و اکثریت آنرا حامیان دولت نهم تشکیل می دهند و از نظر مواضع سیاسی، با احمدی نژاد در یک جبهه قرار دارند، از روز تشکیل خود، همانند دوره پیشین، یکی از اهداف خود را حمایت از دولت اعلام کرد. به همین دلیل، هرچند که از زمان تشکیل مجلس هشتم، گاهی اوقات اعتراضهای غیر موثر و محدودی به عملکرد نامناسب دولت در صحن علنی مجلس صورت گرفته است ولی، یکی از خطوط قرمز مجلس هشتم ورود جدی و انتقادی به حوزه عملکرد دولت نهم است. بطوری که درجلسات مجلس هشتم هیچوقت بطور جدی عملکرد دولت مورد بررسی قرار نگرفته است. زیرا این مجلس، دولت نهم را از خودش می داند و هرگونه انتقاد و یا ایفای نقش نظارتی و ایفای جایگاه واقعی اش در مقابل عملکرد دولت را نوعی مخالفت با دولت می داند و لذا مجلس هرجا قرار بوده میان ایفای نقش واقعی خودش و رنجیدن دولت نهم، یکی را انتخاب کند، همواره کوتاه آمدن در ایفای نقش نظارتی اش و چشم پوشی از اشتباهات دولت را انتخاب کرده است. لذا طبیعی است که چنین مجلسی بحث استیضاح یکی از وزرای این دولت را برای خودش خیلی فراتر از خط قرمزهایش بداند. بنابراین هرچند که عده ای از همین نمایندگان درصدد طرح استیضاح برآمدند، اما آنها هرگز فکر نمی کردند که با وجود جدی شدن استیضاح، کردان حاضر به استعفا نشود.آنها فکر می کردند با طرح اولیه استیضاح، و با وجود نامه اعترافی خود کردان درباره جعلی بودن مدرکش، او خودش استعفا می دهد و از سوی دیگر در نزد افکار عمومی هم مجلس جایگاه خود را حفظ می کند که درصدد استیضاح بود. در حالی که محاسبات طراحان استیضاح، اشتباه از آب درآمد و کردان استعفا که نداد هیچ، بلکه طبق نامه خودش، برای ادامه خدمت مصمم تر هم شد!!! و استغفا را هم به صلاح مملکت ندانست!!. بنابراین مجلس برای اینکه به عدم حمایت از دولت و سنگ اندازی در راه دولت متهم نشود، در صدد است تا از طریق رایزنی های گسترده کردان را راضی کنند که استعفا بدهد و نه سیخ بسوزد ونه کباب. هم مجلس در نزد افکار عمومی قیافه مجلس مردمی و مجلس حقیقی را به خود بگیرد و هم در نزد دولتیان وجه خود را خدشه دار نکند و همچنان صفت "مجلس حامی دولت " را حفظ نماید.

۲- چند مورد در مجلس هشتم و هم در مجلس هفتم، پیش آمد که نمایندگان درصدد استیضاح وزیری برآمدند و امضاءها هم به حدنصاب رسید، اما به یکباره نمایندگان امضاء کننده طرح، قبل از استیضاح، امضاء های خودشان را پس گرفتند و لذا نه تنها جایگاه مجلس، بلکه شخصیت و جایگاه سیاسی طراحان اصلی استیضاح نیز در معرض تخریب در نزد افکار عمومی قرار گرفت. برای همین دلیل و برای اینکه این بار نیز چنین اتفاقی نیفتد، طراحان از مکانیسم "قسم و سوگند" استفاده کرده اند و از امضاء کنندگان خواسته اند تا قسم بخورند که امضاءیشان را پس نخواهند گرفت. ولی با این حال تعدادی از امضاء کنندگان اولیه امضای خودشان را پس گرفتند که حیدرپور، نماینده شهرضا، از جمله این نمایندگان بود. بنابراین طراحان اصلی استیضاح برای جلوگیری از تکرار تجربه های قبلی استیضاح در دوره هفتم و دوره فعلی، درصدد بر آمدند تا کردان را قبل از جلسه استیضاح وادار به استعفا کنند. تا مبادا دولتی ها با شیوه های مختلف در صدد خریدن امضاء ها و باز پس گیری انها برآیند. همانگونه که عباسی، مدیر کل دولت، در حین انجام چنین وظیفه ای از سوی یکی از نمایندگان مجلس مورد ضرب و شتم قرار گرفت. زیرا طرحان استیضاح خود به روحیه همکارانشان بهتر واقف هستند و می دانند که ضعف نمایندگان و قدرت تطمیع دولت اجازه نخواهد داد تا استیضاح بطور جدی روند عادی خود را دنبال کند. به همین دلیل در صدد برآمدند تا با رایزنی های گسترده کردان را به استعفا ترغیب کنند.

٣- عدم واکنش جدی کردان به طرح استیضاح و زیر بار استعفا نرفتن او، ذهن بسیاری از نمایندگان را به این مساله مشغول کرده است که مبادا؛ کردان در روز استیضاح مسائلی را مطرح کند که به ضرر خود طراحان استیضاح تمام شود. بطوری که جوانفکر، مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور، در مطلبی به طور تلویحی به این موضوع اشاره کرده و نوشته است: "پرهیز رئیس جمهور محترم از عزل آقای کردان و همچنین خودداری وزیر کشور از استعفا، فی نفسه می تواند برای نمایندگان محترم مجلس تامل برانگیز باشد و آنان باید به تبعات ناشی از عملی شدن طرح استیضاح، توجه نمایند." بنابراین طراحان استیضاح از این موضوع واهمه دارند که مبادا کردان روز جلسه استیضاح مسایلی را درباره آنها مطرح نماید و در نزد افکار عمومی وجه آنها را خدشه دار کند. برای همین اصرار دارند که موضوع کردان با استعفا حل شود و خودشان را درگیر استیضاح نکنند.

۴- هنوزاکثریت نمایندگان مجلس، در مقابل طرح استیضاح نقطه نظر واحدی ندارند. بطوری برای طرح استیضاح، طراحان اصلی نتوانستند بیش از ۲٨ امضاء جمع آوری نمایند. و همین دوگانگی در مقابل استیضاح و شفاف نبودن نظرات بسیاری از نمایندگان، طراحان استیضاح را از نتیجه روز استیضاح بشدت نگران کرده است. بطوری که هنوز به یقین نمی توانند درباره نتیجه استیضاح به جمع بندی درست و قطعی برسند. همین مسله آنها را نگران کرده و لذا در صدد هستند تا دقیقه نود، کردان را به استعفا راضی کنند. زیرا اگر کردان در جلسه استیضاح رای اعتماد مجدد کسب نماید، اعتبار و جایگاه طراحان استیضاح، در نزد دولت و حتی همکارانشان نیز بشدت آسیب خواهد دید. به همین دلیل چون نتیجه روز استیضاح بر طراحان معلوم نیست و هیچ نظر قطعی یا قریب به قطعی ندارند و از سوی دیگر از تعلل نمایندگان مجلس نیز آگاهند، لذا می خواهند ریسک استیضاح را با ترغیب کردان به استعفا، دور بزنند و خودشان را درگیر استیضاح نکنند.

۵- استعفا، مساوی است با پذیرفتن خطا و اشتباه یا قصور و یا هرگونه اتهامات مطروحه. طراحان استیضاح، علاوه بر چهار دلیل قبلی، می خواهند کردان را به استعفا ترغیب کنند، زیرا انتخاب گزینه استعفا از سوی کردان، یعنی پذیرش تمامی اتهاماتی که علیه او مطرح است. با استعفای کردان، در نزد افکار عمومی، جایگاه مجلس و بخصوص طراحان اسیضاح وضعیت مناسبی پیدا خواهد کرد. زیرا در نزد افکار عمومی، مجلس وظیفه نظارتی خود (کشف تخلفات یک وزیر) را به نحوه احسن انجام داده و بدون هیچ هزینه ای، متخلف را وادار به برکناری کرده و متخلف نیز تمامی اتهامات را پذیرفته است. یکی از دلایلی هم که مجلس اصرار داد تا کردان استعفا دهد همین است.

اسفندیار ذوالقدر
مدیر مسئول ماهنامه اقتصاد وتوسعه و مدیر وبلاگ کوزه