• قیمت هر قرص نان سنگک به ۲۰۰ تا ۴۰۰ تومان، نان لواش به ۱۰۰ تومان و نان بربری نیز به ۲۰۰ تا ۴۰۰ تومان افزایش یافته است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱۲ آذر ۱٣٨۷ -  ۲ دسامبر ۲۰۰٨

سرمایه: قیمت نان در مناطق مختلف تهران و برخی دیگر از شهرهای کشور افزایش یافت. افزایش قیمت نان در شرایطی رخ داده که وزارت بازرگانی به عنوان متولی اصلی نان در کشور با اعلام اینکه طی چند روز آینده نرخ های جدید نان اعلام خواهد شد از هرگونه اظهارنظر و موضع گیری درخصوص افزایش قیمت نان خودداری می کند.

این گزارش می افزاید قیمت هر قرص نان سنگک که تا اواخر پاییز سال گذشته از ۷۵ تا ۱۰۰ تومان و در زمستان پارسال به ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان افزایش یافته بود، هم اکنون در نرخ های ۲۰۰ تا ۴۰۰ تومان عمومیت یافته و حتی در برخی مناطق شمالی تهران نیز با قیمت هایی از ۷۰۰ تا بیش از ۱۵۰۰ تومان عرضه می شود.
همچنین هر قرص نان لواش که در سال ٨۶ بسته به نوع آرد تحویلی به نانوایی و مکان عرضه آن با قیمت هایی از ۱۲ تا ۲۰ تومان به فروش می رسید، در زمستان پارسال به ۲۰ تا ۲۵ تومان افزایش قیمت یافت و هم اکنون نیز با نرخ هایی تا ۱۰۰ تومان به فروش می رسد. قیمت نان بربری نیز از ۱۰۰ تومان سال قبل به ۱۵۰ تومان در ابتدای امسال و ۲۰۰ تا ۴۰۰ تومان در حال حاضر افزایش یافته است، ضمن اینکه هم اکنون هر قرص نان تافتون با آرد آزاد با قیمت هایی تا ٣۰۰ تومان عرضه می شود.
نانوایان تهرانی علت افزایش قیمت نان های عرضه شده خود را استفاده از آرد با قیمت آزاد عنوان می کنند.براساس این گزارش افزایش قیمت نان در شرایطی رخ داده که از سال ۱٣٨٣ تاکنون نرخ مصوب نان ثابت مانده است. آخرین باری که نرخ مصوب نان اعلام شد، اواخر سال ٨۲ بود که با افزایش قیمت هر کیلو آرد دولتی از ٣۰ ریال به ۷۵ ریال، قیمت نان ۱۰ درصد افزایش یافت. طی این سال ها موضوع افزایش غیررسمی قیمت نان همه ساله و در مقاطع مختلف سال به دفعات مطرح شده است. وزارت بازرگانی نیز که متولی اصلی این بازار به شمار می آید هنوز افزایش قیمت نان را تایید نکرده است و ظاهراً قرار است طی چند روز آینده نرخ های افزایش یافته را ابتدا انکار و در نهایت تایید کند، همانگونه که در اردیبهشت ماه امسال نیز گران شدن قیمت نان پس از دو هفته انکار توسط وزارت بازرگانی تایید شد. در آن زمان این وزارتخانه از تدارک طرح نظارتی ویژه ای برای برخورد با نانوایان متخلف توسط تعزیرات آرد و نان شهر تهران خبر داده بود که البته گزارشی از این طرح منتشر نشد. هم اکنون براساس اظهارات برخی نانوایان و آنگونه که از شواهد و قرائن برمی آید، ظاهراً افزایش قیمت نان قبل از اعلام رسمی دولت قطعی شده است،ضمن اینکه قرار است وزیر بازرگانی با حضور در کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص علت گران بودن قیمت نان به رغم نرخ مصوب دولتی و توزیع آرد یارانه ای،عدم کیفیت نان های عرضه شده و طولانی شدن صف های نانوایی ها پاسخ دهد.

افزایش تخلفات نانوایی ها

«افزایش تعداد تخلفات در نانوایی ها موجب گسترده تر شدن حوزه کار و فعالیت تعزیرات آرد و نان شهر تهران شده است. به گونه ای که نیروی انتظامی و حتی نیروهای بسیج نیز به درخواست تعزیرات آرد و نان با تخلفات صورت گرفته در بازار آرد و نان برخورد کرده و پیگیر شکایات مردمی هستند.»
سرپرست تعزیرات آرد و نان شهر تهران در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ما پیرامون دلایل نابسامانی بازار آرد و نان ضمن بیان مطلب فوق گفت: «از سال ۱٣٨٣ تاکنون نرخ جدید نان اعلام نشده، در شرایطی که نانوایان با افزایش همه سال نرخ تورم، دستمزد نیروی کار و دیگر هزینه های تولید درگیر هستند و ناچارند برای پوشش هزینه های تولید نان دست به تخلف بزنند.»
پرویز زرگر با اشاره به اینکه «هم اکنون آمار تخلفات نانوایی ها افزایش یافته است»، تاکید کرد: «هرچه آمار تخلفات در این بخش افزایش می یابد حوزه فعالیت تعزیرات آرد و نان شهر تهران نیز گسترده تر می شود.»
وی اظهار داشت: «در حال حاضر علاوه بر گشت زنی و برخوردهای مکرر نیروهای تعزیرات، نیروی انتظامی نیز وارد این بخش شده و حتی نیروهای بسیج نیز به درخواست تعزیرات و برای جلوگیری از افزایش تخلفات نانوایی ها به کمک ما آمده اند. هم اکنون علاوه بر روش های قبلی تعزیر در برخورد با متخلفان شامل جریمه نقدی، ابطال جواز کار و ... روش های جدیدی همچون نصب پلاکارد بر سر در نانوایی و اطلاع رسانی از چگونگی تخلف صورت گرفته و تعزیر مربوطه انجام شده سهمیه آرد دولتی نانوایی نیز کسر می شود.»
سرپرست تعزیرات آرد و نان شهر تهران با تاکید بر این نکته که «بیشتر از آنکه به دنبال برخورد با متخلفان باشیم در جست وجوی راه هایی برای جمع کردن بستر تخلف هستیم»، تصریح کرد: «به دلیل آنکه عمده ترین تخلف نانوایی های متخلف به فروش آزاد آرد دولتی مربوط می شود با آزادسازی قیمت آرد و حذف یارانه های سنگینی که در این بخش پرداخت می شود، بازار سیاه خرید و فروش آرد از میان برداشته شده و زمینه این تخلف به کلی از بین می رود.»
زرگر با تاکید بر اینکه «مردم باید بتوانند نان موردنیاز خود را به سهولت و با نرخ مصوب تهیه کنند»، اظهار داشت: «مقوله نان از جمله مقولاتی است که برای وزیر بازرگانی بسیار اهمیت داشته و به طور مداوم و به روز پیگیر قضیه است.»
سرپرست تعزیرات آرد و نان شهر تهران همچنین با اظهار اینکه «نانوایی هایی که بر سر در مغازه هایشان تابلوی آزادپز زده اند برای افزایش اندک قیمت از سازمان غله مجوز گرفته اند»، به مردم توصیه کرد: «چنانچه مصرف کنندگان نان در مراجعه به نانوایی برای خرید نان با مسائلی همچون کم فروشی و گران فروشی نان مواجه شدند بدون آنکه با نانوایان درگیر جر و بحث شوند، می توانند شکایات خود را از طریق شماره تلفن ٨٨٨۰۵۶۹٨ به اطلاع روابط عمومی تعزیرات آرد و نان شهر تهران برسانند و مطمئن باشند که شکایات آنان پیگیری شده و چنانچه تخلفی صورت گرفته باشد حتماً با متخلف یا متخلفان برخورد خواهد شد.»

مشکلات بی شمار صنف نانوایی

هم اکنون نیاز مردم کشور به نان توسط حدود ۶۰ هزار واحد نانوایی پاسخ داده می شود که از این تعداد، هشت هزار واحد در تهران فعال هستند.
به جرات می توان گفت صنف نانوایی در مقایسه با مشاغل دیگر، بیشترین مشکلات و درگیری ها را داشته و به دلیل حساسیت موضوع نان در کشور، مسوولیت بسیار سنگینی نیز دارند. در عین حال به گفته برخی نانوایان تهرانی،«بیشترین بی توجهی دولت نیز به صنف نانوایان مربوط می شود چرا که با وجود افزایش همه ساله نرخ تورم و هزینه های تولید، نرخ دستمزد و... چندسالی است که نرخ مصوب نان افزایش نیافته است و نانوایان مجبور هستند با در نظر گرفتن مجازات های احتمالی، برای جبران هزینه های سرسام آور پخت نان، هرازگاهی بر قیمت نان بیفزایند.»
برخی این نانوایی ها اعلامیه ای را بر شیشه مغازه هایشان نصب کرده و با ذکر اینکه «نان عرضه شده در این نانوایی با آرد آزاد تهیه و عرضه می شود»، حتی شماره تلفن تعزیرات آرد و نان تهران را نیز برای ارسال شکایات در معرض دید مشتریان خود قرار می دهند.
تعدادی از نانوایان تهرانی، در جریان تهیه گزارش میدانی خبرنگار ما از میزان و دلایل افزایش قیمت نان، با تاکید بر اینکه «برای جبران هزینه های سرسا م آور پخت نان چاره ای جز افزایش قیمت ها نیست»، به خبرنگار ما گفتند: «دولت و مسوولان مربوطه سال هاست که با بی اعتنایی به مشکلات صنف نانوا، هیچ اقدامی برای حل مسائل و مشکلات این صنف نکرده اند ضمن اینکه در طرح هدفمند کردن یارانه ها، اولین بخشی که قرار است با حذف یارانه با هزار و یک مشکل ریز و درشت درگیر شود، بخش آرد و نان است.»
مدیر یکی از نانوایی های سنگکی در منطقه دو تهران، در این رابطه به خبرنگار ما می گوید: «حدود۵۰ قلم هزینه شامل هزینه های مربوط به آب، برق، گاز، تلفن، مالیات، استهلاک میکسر و وسایل پخت نان، خرید تجهیزات، سیم، توری، ریک تنور، پارو، بهداشت مغازه، اجاره مغازه و... در یک نانوایی سنگکی وجود دارد که در مجموع به جز هزینه های مربوط به دستمزد کارگران و خرید آرد، روزانه مبالغی بین ۷۰ تا ٨۰ هزار تومان را به صاحب یک نانوایی تحمیل می کند.»
وی افزود: «مهم ترین و بیشترین هزینه نانوایی نیز به پرداخت دستمزد کارگران مربوط می شود به گونه ای که هم اکنون پرداخت دستمزد در دو شیفت کاری با صبحانه، نهار و شام برای هفت نفر روزانه از ۱٣۰ تا ۱۵۰ هزار تومان برای صاحب نانوایی خرج دارد.»
وی اظهار داشت: «هزینه تهیه آرد نیز اعم از دولتی، نیمه دولتی و آزاد، روزانه حدود ٣۰۰ هزار تومان است که شامل تهیه ۱۶ کیسه آرد با قیمت آزاد، ۱۰ کیسه آرد نیمه دولتی و ۱۰ کیسه هم آرد دولتی است. در مجموع چرخاندن چرخ یک نانوایی سنگکی درجه یک، روزانه از ۲۰۰ تا بیش از ٣۰۰ هزار تومان هزینه در بر دارد.»
وی تاکید کرد: «در چنین شرایطی با وجود افزایش همه ساله تمامی این هزینه ها،تنها قیمت آرد ثابت مانده است، در صورتی که حذف نرخ ۷۵ ریالی آرد در قیمت نهایی نان تاثیر چندانی ندارد.»

نسخه شفابخش معضل نان

به گفته کارشناسان،«تولید نان سنتی در کشور به دلایل فراوان با مشکلات بسیاری مواجه است که ضرورت توجه به آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.»کارشناسان با بررسی این موضوع به مواردی چون ضایعات بالا، تولید غیربهداشتی، استفاده از جوش شیرین، عرضه نامناسب و... اشاره می کنند. این در حالی است که بخش عمده دیگری از نان مورد نیاز مردم از طریق بسته بندی در فروشگاه های مختلف عرضه شده که در بسیاری از موارد همین نان ها نیز به هیچ وجه از شرایط بهداشتی برخوردار نیستند. این وضعیت در تولید و عرضه نان در کشور باعث شده کارشناسان همواره نسبت به وضعیت غیربهداشتی تولید نان در کشور انتقاد کنند.
تحقیقات انجام گرفته روی وضعیت و کیفیت نان های تولید شده نشان می دهد که در شهری چون تهران، در بین انواع نان ها، نان سنگک با۲٨ درصد کمترین میزان ضایعات را داشته و نان تافتون با ٣۷ درصد ضایعات و نان لواش با ٣۵ درصد بالاترین میزان ضایعات را داشته اند. خمیر بودن دور نان ها و پایین بودن کیفیت، از دلایل ضایعات از سوی مصرف کننده عنوان شده است.
بررسی های انجام شده درخصوص میزان ضایعات نان در خانواده ها نشان می دهد که در نانوایی های شهر تهران بالاترین درصد مصرف نان با ۱/٣۹ درصد مربوط به نان لواش بوده و نان سنگک و بربری به ترتیب
۷/۱۰ درصد و ٨/۱٣ درصد از نیاز بازار را پاسخ می دهد. سهولت نگهداری، بیشترین دلیل استفاده از نان لواش عنوان شده و این در حالی است که درصد ضایعات آن پس از نان تافتون، بالاترین رقم یعنی
(٣۵ درصد) بوده است.
این در حالی است که سالانه هزینه فراوانی برای یارانه نان اختصاص یافته و خسارت هایی که در نتیجه ضایعات این ماده حیاتی بر اقتصاد کشور وارد می شود بسیار زیاد است.
به گفته کارشناسان،«مصرف بالای نان در کشور و نیز عدم توجه به روش های درست در تولید و نگهداری این ماده غذایی باعث شده که ایران در بین کشور های دنیا بالاترین میزان مصرف نان را به خود اختصاص دهد.»چندی پیش مجید پارسانیا معاون وزیر بازرگانی اعلام کرد: «سالانه سه میلیون تن گندم در کشور اتلاف می شود.» به گفته این مقام مسوول،«مردم ما پرمصرف ترین مردم جهان در مصرف گندم و نان هستند.»
پارسانیا تاکید کرد: «سالانه ۷/۱۰ میلیون تن گندم در کشور مصرف می شود که حدوداً ٣۰ درصد آن (سه میلیون تن) هدر می رود که در صورت رعایت مردم در مصرف و نگهداری نان می توان این مقدار را در صنعت ماکارونی یا صادرات نان صنعتی به کشورهای همسایه مورد استفاده قرار داد.»
به گفته کارشناسان «تولید سالانه گندم کشور حدود ۱۵ میلیون تن است که نزدیک به دو سوم (بیش از ۹ میلیون تن) آن در نانوایی ها به انواع نان تبدیل می شود و سه میلیون تن آن هم به صورت ضایعات ، هدر می رود.»

نان صنعتی، جایگزینی مناسب

به گفته صاحبنظران، «دولت حدود چهار هزار میلیارد تومان یارانه برای مصرف سالانه ۹میلیون تن آرد نان در کشور پرداخت می کند که اگر تولید و مصرف نان صنعتی در جامعه ترویج شود این یارانه کاهش محسوسی خواهد داشت.» نتایج تحقیقات صورت گرفته نیز نشان می دهد که اگر تولید نان صنعتی در دستور کار جدی قرار گیرد ، ضایعات نان تا یک چهارم کنونی کاهش پیدا می کند و از
٣۲ درصد به هشت درصد می رسد.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، چندی پیش در این رابطه گفت: «با وجود بار سنگینی که به عنوان یارانه نان بر بودجه دولت تحمیل می شود، نان به صورت مطلوب در اختیار مردم قرار نمی گیرد و معدل مقدار دور ریز نان در کشور حدود ۲۰ درصد است.»
صادق خلیلیان، پایین بودن کیفیت گندم و آرد، دقت نداشتن در تهیه خمیر و همچنین رعایت نکردن شرایط صحیح پخت در نان های سنتی را بخشی از عوامل بی کیفیتی و از دست دادن ماندگاری نان دانست و گفت: «بخشی از عوامل از جمله افزودن جوش شیرین به خمیر نان موجب افزایش میزان ضایعات می شود. بنابراین نانی باید تولید شود که قابلیت ماندگاری بالایی داشته باشد.»
وی اصلاح قیمت نان را امری موثر دانست و افزود: «کم بودن ظاهری قیمت نان موجب ضایعات زیاد آن شده است با افزایش قیمت نان دیگر مصرف کننده حاضر نیست نانی را که بهای بیشتری برایش پرداخته
به سادگی دور بریزد.البته این امر به تنهایی برای کاهش میزان ضایعات کافی نیست و در کنار آن باید با تغییر ذائقه مردم، نظام نانوایی ها را نیز از روش سنتی به سوی تولید صنعتی نان سوق دهیم. همچنین باید آردهایی با ترکیبات مختلف مانند ترکیب آرد سیب زمینی و آرد گندم برای ذائقه های مختلف تولید کنیم تا بتوانیم کیفیت نان را افزایش داده و رضایت مصرف کننده را جلب و هزینه های تولید را به حد مطلوب برسانیم.»