• در ۱۶ دسامبر، حزب "کنگره ی مردم" رسما تاسیس خواهد شد. کنگره ی مردم، انشعابی است از درون حزب کنگره ی ملی آفریقا؛ حزبی که بعد از فروپاشی رژیم آپارتاید در سال ۱۹۹۴ توانست قدرت را در آفریقای جنوبی به دست گیرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۲۱ آذر ۱٣٨۷ -  ۱۱ دسامبر ۲۰۰٨

پیشگفتار
در ۱۶ دسامبر، حزب "کنگره ی مردم" رسما تاسیس خواهد شد. کنگره ی مردم، انشعابی است از درون حزب کنگره ی ملی آفریقا؛ حزبی که بعد از فروپاشی رژیم آپارتاید در سال ۱۹۹۴ توانست قدرت را در آفریقای جنوبی به دست گیرد. بی گمان در میان احزاب موجود در قاره ی آفریقا، کنگره ی ملی در زمره ی قدیمی ترین و محبوب ترین آنان جای دارد؛ حزبی که از سال ۱۹۱۲ تاکنون توانسته است به حیات طولانی خود ادامه دهد.
۱۴ سال پس از زمامداری کنگره ی ملی، این حزب با اولین انشعاب روبرو گشت. انشعابیون که تا چند روز دیگر با عنوان حزب کنگره ی مردم؛ روی در روی حزب حاکم قرار خواهند گرفت توسط "لِکوتو" وزیر دفاع سابق و "شیلوآ" استاندار سابق استان خُوتین رهبری می شوند.

ریاست جمهوری تابو امبکی و شکاف در حزب کنگره
بی گمان دوران ریاست جمهوری مندلا را می توان دوران درخشانی ای در عرصه ی سیاست کشور آفریقای جنوبی نامید. مندلا؛ به عنوان یک مبارز در راه آزادی همواره خواستار آن بود که از فاصله ها کاسته و "مردم رنگین کمان" را به یکدیگر نزدیک سازد.
در دوران ریاست جمهوری مندلا؛ او تمایل داشت که "سِرول رآموپوزآ" را به عنوان جانشین خود انتخاب نماید، اما "تابو امبکی" توانست بر حریف چیره گشته و به عنوان معاون رییس جمهور و سپس رییس جمهور انتخاب شود. شاید بتوان عوامل زیر را به عنوان دلایل عدم تمایل مندلا به امبکی عنوان نمود:
- مندلا و امبکی هر دو به قبیله ی "کوزا" متعلق هستند و به همین سبب مندلا نمی خواست قدرت در آن قبیله انحصاری گردد؛ به خصوص که قبیله ی کوزا در مقایسه با قبیله ی بزرگی چون "زولو" از جمعیت کمتری برخوردار است.
- دوری امبکی از مردم. تابو امبکی؛ دوران تحصیل و تبعیدش را در بریتانیا سپری نمود. تبعید؛ فاصله ای بین او و مردم به وجود آورد و او زمانی که به کشورش بازگشت از هر گونه تلاشی برای زودودن این فاصله خودداری ورزید. در دوران ریاست جمهوری او فاصله به شکافی مبدل گشت که هر روز نیز بر عمق آن افزوده می گشت. در انتخابات ریاست بر حزب کنگره ملی که در سال ۲۰۰۷ در "پولوکوآنه" برگزار شد، امبکی از رقیبش "جیکوب زوما" به سختی شکست خورد، بعد از آن شکست بود که او به دوری از مردمش صراحتا اعتراف نمود.
- امبکی، قدرت طلب و خود محور بود. شخصیت خود محور امبکی باعث شد که او بارها از پذیرش نظر کارشناسان و صاحب نظران سر باز زند و خود به تنهایی برای برخی از مشکلات و معضلات کشور تصمیم گیری نماید که برخی از بحرانهایی که امروزه کشور آفریقای جنوبی با آن دست و پنجه نرم می کند حاصل همان تصمیمات خودمحورانه ی اوست.
- در دوران ریاست جمهوری امبکی؛ او تلاش نمود که با استفاده از قانون "بی ای ای" طبقه ی متوسط سیاه پوستی را به وجود آورد، غافل از آن که ایجاد چنین طبقه ای نیازمند تحول تدریجی است. طبقه ی متوسطی که او در به وجود آوردن آن نقش مهمی را ایفا نمود به خاطر بافت غیرطبیعی اش با فساد بسیاری همراه گشت. در این میان نام تعدادی انگشت شمار در لیست میلیونرهای کشور به ثبت رسید و اقلیتی نیز با استفاده از همان قانون توانستند به مشاغلی دست یابند که وضعیت اقتصادیشان را بسیار بهبود بخشید.
اما وضعیت زندگی میلیونها سیاه پوست دیگر چندان فرقی با گذشته ندارد؛ آنان هم چنان از ابتدایی ترین امکانات زندگی بی بهره اند در حالی که هر روز بر فاصله ی میان این گروه و طبقه ی متوسط سیاه پوست افزوده می گردد. بدون تردید یکی از مهمترین عوامل محبوبیت فردی چون جیکوب زوما را در میان میلیونها سیاه پوست فقیر می بایست در وجود چنین فاصله ای جستجو نمود.

نگرانیهای سران حزب کنگره
زمانی که رهبران حزب کنگره؛ تابو امبکی را مجبور به استعفا نموده و "خآلما موتلآنته" معاون جیکوب زوما را جای گزین او نمودند هرگز تصور نمی کردند که این انتخاب آنان را با مشکلاتی روبرو خواهد ساخت. موتلآنته، که زمانی رهبری فدراسیون اتحادیه کارگران را برعهده داشت بعد از به عهده گرفتن پست ریاست جمهوری؛ تعدادی از وزرای کابینه ی قبلی را از کار بر کنار نمود. عزل خانم دکتر "مانتو شآبآلالا" از پست وزارت سلامت کشور با استقبال افکار عمومی روبرو گشت. دکتر مانتو در طول دوران وزارت؛ وزارتخانه اش را به ویرانه ای مبدل ساخت. این پزشک که گویا به روش درمان جادوگران قبایل علاقه مند بود به بیماران اچ آی وی توصیه می نمود که از "سیر، لیمو و لبو" برای درمان بیماری خود استفاده نمایند!
سران حزب کنگره ملی دوران چند ماهه ی ریاست جمهوری خآلما موتلآنته را فرصت مناسبی می دانستند تا توجه افکار عمومی را برای ریاست جمهوری جیکوب زوما آماده سازند اما بر خلاف انتطارشان، شخصیت محکم و روش معقول موتلآنته توجه مردم را به او جلب نمود.
برای مقابله با این مشکل سران حزب از گردانندگان تلوزیون در خواست نمودند که نه تنها در مواقع ضروری از رییس جمهور موقت موتلآنته؛ نام برده شود بلکه تلاش گردد که تصویر مثبتی از جیکوب زوما ارائه گردد. اگر چه زوما با دارا بودن پست ریاست بر حزب کنگره ملی، قدرتمندترین سیاستمدار آفریقای جنوبی محسوب می گردد اما حتی دارا بودن چنین قدرتی هم او را در زمره ی نخبگان سیاسی این کشور قرار نمی دهد. در این میان هستند برخی از طرفداران زوما که او را محبوبتر از نلسون مندلا می خوانند؛ ادعای غلوآمیزی که واقعیت ندارد.
باور، روش زندگی و همسران متعدد زوما از تعلق و وابستگی او به سنتهای قبیله اش زولو، حکایت می کند. اعمال و گفتار جیکوب زوما همواره موضوعی مناسب برای کاریکاتوریستها و طنز پردازان کشور آفریقای جنوبیست. ظریفی می گفت: "با به ریاست جمهوری رسیدن زوما، مردم فرصتی برای خندیدن خواهند یافت". نکته ای که نباید فراموش کرد این است که در عرصه ی سیاسی؛ هزینه ی اظهارات ناپخته و بیگانگی با زبان دیپلماتیک سیاستمدار و یا رییس جمهور هر کشوری را مردم آن سرزمین پرداخت می کنند؛ آن هم هزینه ای گران و گاه غیرقابل جبران.
اگر چه جیکوب زوما در زمینه ی رقص و به خصوص آواز از استعداد خاصی برخوردار است اما ناآگاهی، دارا نبودن اصول؛ مرام و سیاستی مشخص و اظهارات خامش باعث شده است که او همواره از مناظره و گفتگو با رهبران احزاب مخالف شانه خالی نماید. در خبری اعلام شد: که زوما اعلام آمادگی نموده است تا با رهبران حزب جدید مناظره نماید، اما زمانی که خانم "هلن زیله" رهبر حزب اتحاد دموکراتیک زوما را به مناظره فرا خواند، همان طور که انتظار می رفت درخواست زیله بلافاصله رد شد. خانم زیله علاوه بر رهبری حزب اتحاد دموکراتیک، شهردار شهر کیپ تاون نیز می باشد. مدیریت او در اداره ی این "مادر شهر" آفریقای جنوبی سبب گشت که او را در سال ۲۰۰٨ بعنوان بهترین شهردار جهان انتخاب نمایند.
به نظر می رسد که پیروز میدان انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۹ کسی جز جیکوب زوما نخواهد بود، مردی که حتی تحصیلات ابتدایی خود را به پایان نرسانده است. البته برخی بر این گمان اند که وجود کارشناسان خبره و مشاوران آگاه، او را در انجام پست ریاست جمهوری یاری خواهند رساند. اما وجود مشاورانی چون "توکیو سکسوآله" و "سرول رآموپوزا" که خود نه تنها از اعضای رده بالای حزب حاکم محسوب می شوند بلکه یکی در فکر نامزدی ریاست جمهوری و دیگری در یک قدمی آن قرار داشت می تواند برای زوما خطرناک باشد.
بی گمان در این دوره ازانتخابات ریاست جمهوری، حزب حاکم کنگره ی ملی آفریقا با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم خواهد نمود. ورود حزب جدید کنگره مردم که خود درصدی قابل توجه ای از آرا را به خود اختصاص خواهد داد نه تنها رقابت را تنگاتنگ خواهد نمود بلکه در پارلمان نیز از تعداد کرسیهای حزب کنگره خواهد کاست. حزب حاکم با داشتن ۷۰ درصد از کرسیهای پارلمان عملا راه هر گونه انتقادی را علیه اعضای کابینه و شخص رییس جمهور بسته بود.

zaramajidpour@yahoo.co.uk
zara-majidpour.blogspot.com