• ارحام صدر، در آن هنگامه ی ِ هَول، خود را نباخت و به ابتکار ِ شخصی، با دلیرْمردی ی ِ تمام، از رادیو اعلام داشت: "از رادیو تهران صداهای شومی به گوش می رسد! ملّت پیروز است! مصدّق پیروز است!" ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۵ آذر ۱٣٨۷ -  ۱۵ دسامبر ۲۰۰٨

 
زنده یاد رضا ارحام صدر (۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۲- یکشنبه ٢٤ آذرماه ١٣٨٧خورشیدی)، هنرمند نامدار نمایش و سینمای ایران بود که بیش از نیم سَده همچون وجدان ِ بیدار و زبان ِ گویای ِ رنج و شکنج دیده ترین گروه های ِ جامعه ی ِ میهن ِ ما بر صحنه ی ِ نمایش (تآتر) و پرده ی سینما حضوری پُرشور و تأثیرگذار داشت و تلخ ترین نمودهای بیداد و تباهکاری و حق کشی و مردمْ ستیزی ی ِ"پدرخوانده ها" و "قیّم ها"ی ِ جامعه را در ساختار ِ طنزی پویا و شیوا و آگاه- کننده و نقدی پُخته و سَخته، به مردمی که خود از میان ِ آنان برخاسته بود و از دل و جان دوستشان می داشت، عرضه می کرد و با پذیره ی ِ گرم ِ انبوه ِ مردمی که صدای ِ رنجْ آلودشان به گوش های سنگین ِ اهل ِ قدرت نمی رسید، رو به رو می شد. نقشْ وَرزی های ارحام صدر بر صحنه ی ِ نمایش را نمی توان با کلیدْواژه ی ِ معمول ِ "بازی" توصیف کرد. او همین که پا به صحنه می گذاشت، به شیوه ای جادوگونه، با پویایی ی ِ جُنب و جوش ِ تن و روانی و پُختگی و جاافتادگی ی ِ گفتارش، چُنان جوّی پدیدمی آورد که تماشاگر یکسره از یاد می بُرد که در تالار ِ نمایش، به تماشای ِ اجرای ِ یک نمایشنامه نشسته است. ارحام صدر به تمام ِ معنی ی ِ واژه، بر صحنه ی نمایش، زندگی می کرد. او به راستی "مُرغ ِ آمین" ِ مردم ِ دردمند و بی پناه بود و برای یک هنرمند ِ مردمی، چه عنوانی والاتر و افتخارآمیزتر از این می تواندباشد؟
 
نام و یاد ِ رضا ارحام صدر ، پس از خاموشی ی او نیز همچون دوران ِ زندگانی ی افتخارآمیزش، با خط ِ زرّین، زیوربخش ِ دفتر ِ هنر و فرهنگ ِ ایران زمین خواهدبود.
*
 
ارحام صدر ، در زندگی ی ِ شخصی و اجتماعی اش نیز -- چنان که از چون اویی می سزید -- مردی پاک نهاد و درست کردار و میهن دوست و پایْ بند به پیوند و پیمان با مردم و میهن و خدمتگزاران ِ راستین ِ آنان بود و در این راه، از خطرکردن نیز واهمه و پروایی نداشت. نقل ِ خاطره ای از او، می تواند بازگوی ِ اندیشه و گفتار و کردار ِ نیک ِ او باشد.
در هنگامه ی سیاه ِ ٢٨ امرداد ١٣٣٢، ارحام صدر کارگردان و گوینده ی ِ ارشد ِ رادیو ِ محلّی ی ِ اصفهان بود.
در پسین ساعت های ِ آن روز ِ فاجعه بار، هنگامی که او و همکارانش به عادت هر روزه، خود را برای ِ پخش ِ خبرهای ِ شامگاهی آماده می کردند، بانگ ِ شوم ِ جارچیان ِ کودتا را از رادیو تهران شنیدند که جُغدوار ندای ِ پیروزی ی ِ دشمنان ِ آزادی و سربلندی ی ِ ایران و ایرانیان را سرداده بودند تا سِر آنتونی ایدن ، نخست وزیر ِ وقت ِ بریتانیا با شنیدن ِ آن، بتواند در آن شب -- به گفته ی خود ِ وی -- در کشتی ی تفریحی اش در دریای ِ یونان، خواب ِ خوشی داشته باشد!
امّا ارحام صدر ، در آن هنگامه ی ِ هَول، خود را نباخت و به ابتکار ِ شخصی، با دلیرْمردی ی ِ تمام، از رادیو اعلام داشت:
"از رادیو تهران صداهای شومی به گوش می رسد! ملّت پیروز است! مصدّق پیروز است!"
 
با این حال، ساعتی بعد که خبر رسید نظامیان با تانک هاشان از پادگان به شهر سرازیرشده اند تا با حضور ِ اردشیر زاهدی (یکی از مُهره های ِ کودتا) بر سر ِ مردم ِ جوشان و خروشان و رهایی جوی ِ اصفهان نیز همچون همه جای ِ ایران ِ کودتازده، خاک ِ سیاه ِ شکست و مرگ بپاشند، ارحام صدر و همکارانش دیگر درنگ را رواندانستند و پیش از رسیدن ِ چکمه پوشان ِ کودتاچی به محلّ ِ فرستنده ی رادیو و تکّه تکّه شدن با سرنیزه های آنان، از دیوار ِ باغ ِ کاخ ِ چهل ستون -- که در کنار ِ ساختمان ِ فرستنده بود -- به داخل ِ باغ پریدند و پنهان شدند.
 
همان شب رادیو
BBC
در بخش ِ خبری ی ِ شامگاهی اش، در ضمن ِ پخش ِ خبرهای ِ داغ ِ ایران ِ نگون بخت ِ کودتازده، از جمله گفت: "اصفهان آخرین شهری بود که تسلیم ِ کودتاگران شد!"
*
بعدها ارحام صدر در یک خاطره گویی برایم تعریف کرد که او و همکارانش، در أن شب ِ هَول، از وحشت ِ ورود ِ نظامیان به باغ، ساعت ها درازکش و خاموش در ته ِ یک جوی ِ خشک، در میان ِ علف ها پنهان شدند تا بعد بتوانند بگریزند و از کشته شدن رهایی یابند.
* * *
آقای دکتر شاهین سپنتا در تارنمای ِ ایران نامه، یادواره ای برای این هنرمند ِ یگانه ی میهنمان نشرداده و پیوندْنشانی ی ِ آن را به این دفتر فرستاده است که با سپاسگزاری از او در این جا می آورم↓
drshahinsepanta.blogsky.com

*
افزوده ی ِ ویراستار:

در پیوندْنشانی های ِ زیر، بیشتر درباره ی ِ ارحام صدر بخوانید و بدانید و فیلم های کوتاه ِ نمونه هایی از از نمایش ها و فیلم های ِ او را تماشاکنید و تصویرهای دیگری از او را ببینید ↓
fa.wikipedia.org
www.google.com
 

www.iranshenakht.blogspot.com