اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲۷ دی ۱٣٨۷ -  ۱۶ ژانويه ۲۰۰۹

شاید هیچ چیز تفاوت میان کوشندگان درون و بیرون را بیش از این پرسش نشان ندهد که چه باید کرد؟ تفاوت در آن است که در درون جز در سال های انتخابات ــ آن هم در ده دوازده سال گذشته ــ چنین پرسشی کمتر شنیده می شود. در درون، آنها که به دگرگونی یا تغییر رژیم می اندیشند سخت در کارند. جامعه مدنی ایران زیر فشار، و با از خود گذشتگی میدان های تازه ای بر مبارزه می گشاید. کوشندگان زمین می خورند و باز برمی خیزند. اگر هم به انتخابات می پردازند از آن روست که انتخابات در نظام سیاسی غیر قابل تعریف جمهوری اسلامی بخشی از کارزار مدنی شده است ــ یک میدان تازه که سران جمهوری اسلامی، خود گشوده اند و در آن مانده اند. این بار البته ضرورت آسوده شدن از نکبت احمدی نژاد را نیز می باید درنظر گرفت که انگیزه ای نیرومند برای شرکت در فرایند انتخاباتی است.
تاثیر انتخابات بر پیکار مدنی چندان است که در بیرون نیز کوشندگان بسیاری را در طیف چپ و جمهوریخواه دنباله رو نیروهای درون کرده است. اینان به اندازه ای انتخابات را جدی گرفته اند که گوئی طرف های بازی هستند و این را مزیتی برای خود می شمرند. پاسخ "چه باید کرد" برای شان در همین افزایش درگیر بودن با کشاکش های درونی نظام است ــ علاوه بر پشتیبانی و شرکت در پیکار آزادیخواهانه مردم ایران که همه نیروهای مخالف بر آن موافقت دارند.
ولی بسیار کسان هستند که برکناری از آلایش های حکومت اسلامی را مزیتی برای زندگانی تبعیدی می دانند. ما در بیرون می توانیم خواست نهائی مردم ایران را به دگرگونی رژیم و جانشین کردنش با یک نظام دمکراسی لیبرال آزادانه تر بیان و دنبال کنیم. برای ما معرفی کاندیدای انتخاباتی یا پشتیبانی از این در برابر آن، پاسخ پرسش چه باید کرد نیست.
اکنون اگر راه مبارزه ما از درون رژیم نمی گذرد و پشتیبانی از پیکار مدنی در ایران، با همه اهمیت خود و حتی به یاری جامعه بین المللی، به دگرگونی رژیمی بی خبر از نام و ننگ نخواهد انجامید، از ما چه برای این کشور ساخته خواهد بود؟ ما در اینجا می کوشیم پاسخ را از شناخت محدودیت ها آغاز کنیم. انسان اگر محدودیت ها را بشناسد امکانات خود را افزایش خواهد داد. ما در محدودیت ها زندگی می کنیم و از آنها نردبام امکانات می سازیم ــ بهترین مثالش نادانی است، نخستین پله آموزش.
محدودیت های اجتماع سیاسی تبعیدی یکی دو تا نیست و ناچار می باید به مهم ترین ها پرداخت:
* تا یک جابجائی کامل نسلی، از این جامعه سیاسی انتظار همکاری نمی توان داشت مگر تحولاتی روی دهد که بوی پیروزی همه جا را بگیرد و چاره ای برای بیشتر زندانیان گذشته (باز هم نه همه) نماند. مخالفت با رژیم چنانکه سی سال به بیهوده تکرار کرده اند برای هم اندیشی بسنده نیست. گروه های بزرگی از مخالفان در نهان و حتی اندک اندک آشکار ترجیح می دهند جمهوری اسلامی بماند تا زمان مناسب خودشان در رسد و بیش آن، زمان مناسب دیگران در نرسد. بجای همکاری و هم اندیشی می توان برای بر پاره ای مفاهیم اصولی و پایه ای همرای شد.
* دگرگونی، از جمله به صورت سرنگونی، رژیم کار بیرونیان نیست؛ کار امریکا نیز نیست. بجای شعار سرنگونی بهتر است مبارزه با رژیم را بر مبارزه با یکدیگر مقدم دارند. (سرنگونی که یکی از صورت های دگرگونی است بر خلاف تبلیغات پاره ای جمهوریخواهان لزوما خشونت معنی نمی دهد و می توانند از اروپای شرقی ها بپرسند. آن سروران برای فاصله انداختن نیازی به این دست و پا زدن ها ندارند.)
* با رهبری و شورای رهبری در شرایط کنونی کاری از پیش نخواهد رفت. افراد و گروه هائی که سی سال است نبرد های گذشته را می جنگند و مشکل شان اساسا یکدیگرند برای افزایش چند دستگی و آشتی ناپذیری همین را کم دارند که کسی یا کسانی ادعای رهبری مبارزه، در واقع آنها، را نیز بکنند. بعد هم، از رهبری و شورای رهبری در این زمانه تنگی چندان ساخته نخواهد بود که زهراگین تر شدن فضای بیرون را توجیه و جبران کند. آنها که شاهزاده پهلوی را به عنوان رهبر پیش می اندازند بهتر است نخست به توانائی خود در مبارزه بنگرند. آیا بی او از چیزی بر می آیند؟ اگر نه، وزنه ای بر گردن خواهند بود. کسانی هم که او را به بهای روی گردانیدن از میراث خود نامزد هماهنگ کردن نیرو های مخالف کرده اند در واقع رای به بی اثر کردنش حتی به عنوان رهبر می دهند.
شاهزاده اگر فرزند و نوه پادشاهان پهلوی نمی بود چه تفاوتی با کوشندگان سیاسی دیگر می داشت؟ دفاع از حقوق بشر و دمکراسی متن اصلی گفتمان سیاسی شده است و هیچ کس از بابت آن برجستگی نمی یابد. تناقضی که متوجه نیستند در همین جاست. نقش متفاوتی که شاهزاده دارد، از جمله دسترسی بیشتر، به دلیل همین شاهزادگی است؛ و در صورتی که احتمال پذیرفته شدن به پادشاهی ایران را از سوی مردم نفی کند همین اندازه تاثیر کنونی را نیز نخواهد داشت. بخت برقراری یک پادشاهی مشروطه را نیز از میان خواهد برد که شاید در پشت ذهن هائی باشد. از میان همه گزیدار option های شاهزاده، نگهداری موقعیت خود به عنوان یک نماد و سخنگوی دمکراسی و حقوق بشر، یگانگی ملی ایران و دگرگونی رژیم ولایت فقیه، هم عملی تر و هم سودمندتر به نظر می رسد. سازمان های قومی و جمهوریخواهان دستور کار خود را دارند و بر آنها سرزنشی نیست.
* پویش قدرت در بیرون، سراب و از آن بدتر بازیچه کودکان است. قدرتی در میان نیست که این گونه می کوشند خود را پیش اندازند و دیگران را خراب کنند. سه دهه بجای سیاست ورزی به معنی بهبود سیاست، در سیاست بازی گذشته است. چگونه است که دستی در متمدن کردن و مدرن کردن سیاست ایران برآوریم که در تبعید بهتر به آن می توان رسید. ما بر خلاف مردم در ایران با بهترین نمونه های سیاست ورزی تماس هر روزه داریم. مردمانی را می بینیم که هیچ تفاوتی با ما ندارند ولی یک دنیا از ما فاصله گرفته اند. نظام های سیاسی را می بینیم که همین آدم های دست بسته عواطف غیراجتماعی را در خدمت جامعه، در واقع خودشان، می گذارند؛ آنها را به مسیر بهتر شدن می رانند ــ تا آنجا که کم و بیش می توانند. این می تواند خدمتی بزرگ به مردم در ایران و باز آوردن احساس اطمینان و خوشبینی در آنان باشد. آنها با دلزدگی به مثلا گل های سرسبد جامعه خود در پیشرفته ترین کشور های جهان می نگرند. آیا آینده ایران آزاد شده از جمهوری اسلامی همین خواهد بود؟