• سیروس بی مددی نین "۲۱ آذر و بوگون" آدینا یایی لان مقاله سی گئچن هفته لرده بعضی مهم مباحثه لره یول آچمیشدیر. بو یازی آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتی نین بوگونکو شرایط ینده یاییلماسی اوچون گوزدن گئچیریلمه لی دیر ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۹ بهمن ۱٣٨۷ -  ۷ فوريه ۲۰۰۹

سیروس بی مددی نین "۲۱ آذر و بوگون" آدینا یایی لان مقاله سی گئچن هفته لرده بعضی مهم مباحثه لره یول آچمیشدیر. بو یازی آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتی نین بوگونکو شرایط ینده یاییلماسی اوچون گوزدن گئچیریلمه لی دیر.

بئله گوروکورکی،"۲۱ آذر و بوگون" آذربایجانین میلی دمکراتیک حرکاتیندا آنتی دمکراتیک گوروشلری ایفشا اتئمک مویتواسیونو ایله یازیلمیش و بوگونکو آذربایجان حرکاتیندا عیرقچیلیغا اساسلانان فیکیرلری، اینسانجیلیق فیکیری قارشیسیندا آنالیز ائتمه یه چالیشمیش دیر. آمما ۱۰ صحیفه لیک یازی دا نمونه اولاراق بیر عیرقچی آذربایجان فعالی و یا تشکیلاتینین آدی چکیلمه میشدیر. اگر معین بیر فیکیری معین بیر شخص و یا تشکیلات آدینا ایفشا ائتمک لازیم دیر سه، آیدینجا، او شخص و یا تشکیلاتا توخونماق لازیمدیر. چونکو هر کس آذربایجان آیدینلارینین دئدیگی سوزدن و یا یازیلاریندان آذربایجان حرکاتیندا اولان عیرقچیلاری حقیقتاًً آراشدیرماق ایسته سه عیرقچیلغی بیر نئچه نفرین شفاهی دئدیگی سوزلری و یا آنلامادان بعضی بوش بوغازلیقلاریندا یوخ بلکه معین آدام و یا معین بیر تشکیلاتین عیرقیچی لیغی نا فاکت و کتبی بیر قایناق گتیرمک لازیمدیر.

بیلدیگیمیز کیمی بوگون آذربایجانین میللی دئمکراتیک حرکاتی ایسلام جمهوروسو طرفیندن شدتله سیخینتی و باسقی آلتیندادیر. بو سیخینتی و باسقی نین اساسی آذربایجان فعالارینا ایفراطی ناسیونالیست و خاریجی قوه لره باغلی اولما اتهامی ایله عمله گئچیر. بو شرایطده آذربایجان حرکاتیندا، علمی احتیاطی قیراغا آتیب، عیرقچی آختارماق و حتی اونلاری خارجی قوه لره، و او جمله دن تورکیه یه باغلاماق هانکی قوه یه خیدمت ائدیر؟ آذربایجان حرکاتی نین سیاسی قوه سی، ایران رژیمی نین قوه سی ایله موقاییسه ده ساییلماز بیر قوه کیمی دیر. بو نابرابر شرایط ده، آذربایجانین میللی دئمکراتیک حرکاتیندا فانوس گوتوروب عیرقیچی دالیجا گزمک، و یا آذربایجان فعالارینی غیر واقعی شکیلده خاریجی قوه لره باغلاماق، مئتودولوژی باخیمندان هانکی قوه یه خیدمت ائدیر، آذربایجان حرکاتینا و یا حاکمیتده اولان فارس شونیسمینه؟

سوآل بودور کی؛ حقیقتاً آذربایجانین میللی دئمکراتیک حرکاتی نین گئدیشاتینی عیرقچیلیق فیکری تهدید ائدیر می کی "۲۱ آذر و بوگون" مقاله سی تمام ۱۰ صحیفه لیک بیر یازینی اونا ایختصاص وئرسین؟ من بیر آذربایجان آکتیویستی اولاراق بو فیکرایله پایلاشا بیلمیرم.

باشقا طرفدن "۲۱ آذر و بوگون" یازیسیندا موتناقض ایفاده لر ده گوزه چارپیر. بیرطرفدن ترکیه پان تورکیست سیاستی نین رهبرلیک ائله مکده اتهام لانیر و یازیلیر کی: " پان تورکیسم ده عمل میدانیندا ، بیر معین قدرتلی وارلیق، تورک دولتلری ایچینده ان گوجلوسونونه دایانمالی (تورکیه) و اوراداکی حاکم دایره لرین منافعینی اوز منافعیندن اوستون دوتمالی اولور." (پارانتز من دن دیر) و بیر باشقا طرفدن یازینین سون بولومونده تورکیه ده تورانچیلار فوق العاده آزینلیق دا گوسته ریلیر و بئله یازیلیر: " تورکیه نین اوزونده فوق العاده آزینلیقدا قالان بو افراطی تورانچیلار، بوزقوردچیلار تورک ملتی نین، تورک دموکراتلاری نین مثبت حسلرینی یوخ، بلکه نفرتینی قازانمیشلار."

یوخاریداکی ایفاده لر، مئتود باخیمندان، قاریشق لیق، قایناق باخیمندان بوشلوق و حتتا ایفاده لر (پان تورکیزم) باخیمیندان غیر رئال اولمالاری آیدیندیر. پان تورکیزمه گلدیکده رحیم رئیس نیا ایسلام آنسکلوپئدیاسیندا تورکیه نین پان تورکیستی سیاست ین تعقیب ائتمه سین رد ائدیر. باشقا طرفدن ده، یازی، تورکیه ده ایفراطی تورانچیلارین و بوزقوردچیلارین فوق العاده آزینلیقدا اولماسینی اعتراف ائدرکن، تورکیه نین پان تورکیست سیاستی سورمه سینی گوسترمک ایسته ییر؟!

"۲۱ آذر و بوگون" مقاله سینده، آذربایجانین میلی فعالارین عیرقچیلیغا و پان تورکیزمه باغلایب و اونلاری تورکیه دولتی نین خیدمتینده اولماسی ایفاده سی ایکی یوندن اولدوقجا یالنیش بیر ایفاده لردیر؛
- هانکی قایناقلار اساسیندا آذربایجانین میللی دئموکراتیک حرکاتی نین عمومی گئدیشاتین اینحرافی و عیرقچیلیق اساسیندا دیرلندیرمک اولور؟ آذربایجانین هانکی آکتیویستی و یا تشکیلاتی و عمومیتله بیر آراشدیرما وارسا، آذربایجان آکتویستلری و تشکیلاتلارینین نئچه فاییزی عیرقچیلیق ایله مشغولدورلار!؟ حقیقت بودور کی، آذربایجان آکتویستلرینی عیرقچیلیغا و یا باشقا دولتلره باغلی اولماغا تهمت لندیرمک، ایران رژیملرینین ٨۰ ایللیک آنتی تورک تبلیغاتلاریندان قایناقلانیب و اوزون زامان دان بری میدانا چیخمیشدیر.

- تورکیه، آچیق آیدین دانیشماق ایسترسک، بوگون، ایران دا، آذربایجانین میللی دئمکراتیک حرکاتین دان مدافعه ائتمیر و حتی او حرکت ایله موخالیف موقع ده دورور. تورکیه آذربایجان خالقینین گئنیش پتانسیلین ایران دا گئدن میللی مبارزه ده یاخشی تانیر و او مباریزه نین گئنیش مه سین تورکیه منافعی ایله اویقون گورمور. چون کو، آذربایجان خالقی و تورک میلتی ایران دا حاق صاحیبی اولورسا، کوردلرده او موقع دن ایستفاده ائدیب ایران داخیلنده کورد حاکمیتین قوراجاقدیرلار. بو فاکت تورکیه نی آذربایجان خالقینین میللی مباریزه سینین قارشیسندا قویور. بو شرایط ده آذربایجان آکتویستلری هانکی یاخینلیق اساسیندا تورکیه یه و یا هانکی پان تورکیسمه خیدمت ائتمک ایستیرلر!؟ آرتیرمالی یام کی، تورکیه نین بوگونکو منفی موقعی آذربایجانین میللی مبارزه سینه رغمن، تورکیه مسلمان دونیاسی نین تکجه دمکراتیک دولتی ساییلیر. حتی کورد مسئله سینده، کی تورکیه نین ان گرگین مسئله سی ساییلیر، جیدی آلتدیملار آتیلمیش دیر. آنا یاسادا کورد خالقی حاقدا دئیشیکلیک لر، ۲۵ کورد مستقیل نماینده لری نین، ان سون سئچیم ده میللی مجلیسه سئچیلمه لری و ان سونوندا ۲۴ ساعاتلیق کورد تلیویزیونون یایلماسی او جمله دن ساییلیر.

. "۲۱ آذر و بوگون" یازیسیندا قاراما قاریشیق لیق و چوخ فرقلی سوزلری و ایفاده لری بیربیرنین یانینا دوزوب و اونلارا منفی بیر معنا وئرمه ده بو یازینین چتینلیک لریندن دیر. او جمله دن "تورک عیرقی" و "تورک قانین" بیر جینسدن سایساق، "تورک دونیاسی" تام باشقا معنادادیر. تورک دونیاسی آنلامیندا مدنی و تاریخی بیرلیک و یاخینلیقدان و گله جکده ایش بیرلییی و معین ایتفاق لارین قورولماسیندان سوز گئدیر. اما عیرق و قان تام باشقا معنالاری ایفاده ائدیر و البته کی بیلمه لییک کی بو ایفاده لر هاردا و نئجه ایشلنمه ده دیر. هر هانکی بیر مدرن و اونجول اینسانا، عیرقچیلیق فیکیری ایله موباریزه ائتمک، او اینسانین اساس وظیفه لریندن ساییلیر.

"۲۱ آذر و بوگون" یازیسیندا، تورک ایفاده سی ایله آذربایجان ایفاده سی بیر بیرایله قارشی قارشیا قویولور. آذربایجان دئدیین بیر جغرافیا دیر و آذربایجانلی دئدیکده او جغرافیادا یاشایان اینسانلاردیرلار. سوآل بودور کی؛ بیر آذربایجانلی ایله بیر بلوچ و یا فارسین فرقی یالنیز فرقلی جغرافیادا یاشاماقلاری دیر می؟ و یا اونلارین بیر معین دیله، مدنیته و تاریخه باغلی اولمالاری؟ آذربایجانلی نی تورک عنصروندن آیرسان، داها اونون ایران دا پروبلمی نه دیر کی؟ واقعیت بودور کی، آذربایجانلی لارین تورک دیللی اولماسی، تورک مدنیتینه و تاریخینه و باشقا تورک لرله باشقا اولکه لرده یاخینلیق لاری اونلارا ایراندا پروبلم یاراتمیشدیر. فارس شونیزمی گئچن ٨۰ ایلده آذربایجان دان اوچ شئی آلماق ایسته میشدیر:
۱. آذربایجانلی لارین تورک دیلین اونلاردان آلماق، اونلارین دیلین محو ائتمک و آذربایجانلی لاری فارس سویولو تانیتدیرماق
۲. آذربایجانلی لارین دیللریندن و تاریخ لریندن قایناقلانان تورک مدنیت ین آرادان قالدیرماق و آذربایجانلی لاری فارس تاریخ و مدنیتینه گووندیرمک
٣. آذربایجانلی لاری ایران داخیلینده وباشقا مملکتلرده یاشایان اوز دیلداشلاریندان (تورک دونیاسیندان) و اونلارین مدنیتلریندن آذربایجان، تورکیه، اوزبکستان، کازاکستان، تورکمنستان، تورکستان و...ده اوزاق سالماق. چونکو آذربایجانلی لارین باشقا تورکلر ایله تانیشیق و یاخینلاشماسی، اونلارین دونیا گوروشلرینده گئنیش بیر ده ییشیکلییه یول آچیر و بو فارس شونیزمینین تابوتونا بیر باشقا میخ وورماق دئمکدیر.

البته همان دیل و مدنیت اوزره آذربایجان سون زامانلاردا اقتصادی باخیمدان دا باسقییا معروض قالمیشدیر. و بو سبب لره گوره دیر کی بوگون آذربایجان میلی دمکراتیک حرکاتی اوز شعارلاریندا تورک دیلنین اهمیتینی بیر مرکزی مسئله اولاراق و تورک مدنیتی و باشقا اولکلرده اولان تورکلره (تورک دونیاسینا) یاخینلیغی آیدینجا گوستریر. آمما "۲۱ آذر و بوگون" مقاله سینده مئتود اولاراق آذربایجانلی نی تورک عنصروندن آیری توتور و تورکچولویو عیرقچیلیق معناسین دا گوسترمه یه چالیشیر. حال بو کی یوخاریدا قید ائتدیگیم مسئله لره گوره تورکچولوق ایران دا همان آذربایجانچیلیق معناسیندا دیر.

پان تورکیست سوزو آذربایجانین بوگونکو سیاسی ادبیاتیندا، و او ادبیات ایله تانیش اولانلارا آنتی تورک آنلامیندان بیر سوز کیمی دیر. پان تورکیست ایفاده سی ایراندا حقیقی یئرینده یوخ بلکه آذربایجان خالقی و اونون تورک دیلنه باغلی اولدوغونا گوره دوشمنچیلیک اساسیندا ایشله نیلیر. بونا گوره پان تورکیست سوزو ایران تورکلرینین سیاسی ادبیاتیندا، غیر رئال اولدوغونا گوره، قارا بیر سوز کیمی گورولور. تاسفله بو ایفاده سیروس بی ین یازیسیندا دونه دونه ایشلن میشدیر. تاسفله بو ایشله نیش یالنیز فارس شونیستلرینین اورگینه توکولن بیر سرین سو کیمین دیر.

بو یازینین تاریخه باخدیغی مئتود دا بیر باشقا سوز کونوسودور. آمما مئتود اولاراق هر شخصین تاریخینی دینامیک بیر فورمادا دیرلندیرمک لازیمدیر. بورادا داهی محمد امین رسولزاده، اونون آذربایجان لا باغلی سیاسی چالیشمالاری، پیسلنیر. جمیل حسنلی نین گئچمیشی اونون بوگونکو مثبت گوروشون قارانلیقلارا آپاریر، تورکیه، آذربایجانین میلی دمکراتیک حرکاتین نظرده آلمایاراق، بیر تاریخی دوشمنچیلیک موقعینده تانیدیلیر، تورک دونیاسیندان دانیشانلار، عیرقچی تانیدیلیرلار. عیرقچیلیق بیر ایدئولوژیک اساسا دایانیرسا، آمما تورک دونیاسی کولتورل آنلام دا بیر سیاسی قوروم یاراتما و یاخین خالقلاری اونلارین یاخین حیسس لری اساسیندا معین بیرلیکلره دعوت ائتمک و او اساسدا بوگونکو دونیادا سیاسی قوه لر آراسیندا بیر معین و گئنیش قوه ایله دونیا سیاستی اوزره میدانا چیخماق دئمکدیر. بوگون معین سیاسی بیرلیک یاراتما، دونیا سیاسی قوه لری آراسیندا چوخ نورمال و ال وئریشلی بیر ایشدیر. آمریکا، کانادا و ... بیرلیگی، آوروپا بیرلیگی، آسیا اولکه لری آراسیندا بیرلییه چالیشمالار، تورک دونیاسی اوچون یاخشی نمونه لر دیرلر. تورک مدنیتی اولان اولکه لرده، آذربایجانلی، تورک، قیرقیز، اوزبک، کازاق، تورکمن و سایر تورک مدنیتینه عاید اولان خالقلار، دوغال اولاراق بیر آرایا گلمه لری تورک خالق لارینین معین بیر سیاسی، مدنی و اقتصادی بیرلیک یاراتمالاری و بوگونکو دونیا شرایطینده، اوزلرینه بیر گئنیش سیاسی قوه یاراتماق، عیرقچیلیق لا نه علاقه سی وار؟

ان سون دا، "۲۱ آذر و بوگون" مقاله سینین فارس دیلینه ترجمه اولماسی منی حقیقتاً تعجوب لندیردی و یازینین اولینده گلن ایدعا نین کی،"من ... در پی کسب موقعیت و بدنبال تحسین و آفرین این و آن و جلب رای دیگران نبوده ام ." (فارسی ترجمه دن) دوزلویون ده منی شکه سالدی. مقاله نی فارس دیلینه چئویرمه نین معناسی فارس سیاسی فعالاری و پارتییالارینین دان تحسین و آفرین آلماق و اونلارین حمایت سس لرینین جلب ائلمه کدن سونرا نه معناسی اولا بیلر؟ "۲۱ آذر و بوگون" آذربایجان تورکجه سینده یازیلیب، همان دیلده اونا تنقید اولونوب. مقاله نین یازیچی سی تنقیده همان دیلده جواب یازماقلا، موباحیثه نی داها آرتیق گئنیشدیربیلیردی. اما جواب عوضینه مقاله نی فارسجایا چئویرمه، بو حالدا کی، سیروس بی مددی مندن یاخشی بیلیرلر کی فارس سیاسی جامعه سی نه قدر آذربایجان حاقیندا غیرمنصفانه، حتی غیرعقلانی و آذربایجان ضدیتینده اولان اپونیونا صاحیب دیر، هر یوندن باخساق دا سیاسی منطیق دن اوزاق و آذربایجانین عادیلانه ایستراتژی سی ایله قارشی قارشیا دورور. چونکو، بو ترجمه، فارس کامو اویون (افکار عمومی سون) آذربایجان علیهینه داها آرتیق شارژ ائلییر.

آذربایجانین ملی دمکراتیک حرکاتیندا فیکر یاراتما و یا تنقیدچیلیق، دمکراتیک اساسلارا دایانان، سایقیسیزلیق گوسترمه ین و مستدل اولماغا چالیشان یارادیجیلق لار ایله ، هامیمیز آذربایجان حرکاتین درینلشدیرمه سینه چالیشمالییق.