• آژانس انرژی اتمی بعد از شش سال تحقیق، هنوز نمی داند برنامه ی اتمی ایران کاملا صلح آمیز است یا نه! ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲ اسفند ۱٣٨۷ -  ۲۰ فوريه ۲۰۰۹

آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید که هرچند اخیرا از سرعت روند گسترش مرکز غنی سازی اورانیوم ایران در نطنز کاسته شده است اما ذخیره سوخت اتمی آن طی شش ماه اخیر دو برابر شده است.
به گزارش بی بی سی آژانس همچون گزارش قبلی خود اذعان کرده است که علیرغم شش سال تحقیقات فشرده هنوز به پاسخ این سوال که آیا برنامه اتمی جنجال آفرین ایران کاملا صلح آمیز است نزدیکتر نشده است.
این آژانس در گزارش تازه خود درباره برنامه اتمی ایران گفت که این کشور از ماه نوامبر تاکنون شمار سانتریفوژ های خود - تجهیزاتی برای غنی سازی اورانیوم - را تنها به تعداد ۱٣۶ عدد افزایش داده است به طوری که شمار سانتریفوژهای فعال ایران اکنون ٣۹٣۶ عدد است.
یک مقام بلندپایه سازمان ملل به خبرگزاری رویتر گفت که فرآیند نصب و عملیاتی کردن سانتریفوژها از ماه اوت گذشته تاکنون - طی شش ماه - "به طور قابل توجهی" کند شده است.
اما بنابه این گزارش ایران اعلام کرده است که ذخیره اورانیوم غنی شده آن با غلظت پایین - که برای تامین سوخت راکتورها کاربرد دارد - از ۴٨۰ کیلوگرم در ماه اوت به ۱۰۱۰ کیلوگرم در حال حاضر رسیده است.
به گزارش رویتر علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس اتمی در وین گفت او هیچ افتی در روند توسعه برنامه هسته ای ایران نمی بیند زیرا "باید کل بسته را ببینید."
آمریکا در واکنش به این گزارش ایران را ترغیب کرد فعالیت های غنی سازی را کنار بگذارد و گفت خودداری ایران از دادن پاسخی سازنده به درخواست های آژانس بین المللی انرژی اتمی در ارتباط با برنامه اتمی "عمیقا نگران کننده" است.
گوردون دیوگید سخنگوی وزارت خارجه در واشنگتن به خبرنگاران گفت: "ما این گزارش را فرصت از دست رفته دیگری برای رفع نگرانی های بین المللی می دانیم."
وی افزود: "در غیاب پایبندی ایران به تعهدات اتمی بین المللی اش و شفافیت در مقابل آژانس بین المللی انرژی اتمی، جامعه بین المللی نمی تواند به این مساله اعتماد داشته باشد که برنامه اتمی ایران صرفا صلح آمیز است."
گزارش تازه آژانس همچنین می گوید که ایران هنوز مانع تحقیقات بازرسان این آژانس در مورد ادعاهای غرب در زمینه جنبه های احتمالا تسلیحاتی برنامه اتمی ایران در گذشته می شود.
آقای سلطانیه اتهام عدم همکاری ایران با آژانس اتمی را رد کرد و گفت که کشورش به لحاظ قانونی مجبور به چنین کاری نیست.

سایر نکات گزارش آژانس درباره برنامه اتمی ایران:
    * هم اکنون ٣۹٣۶ سانتریفوژ در نطنز مشغول غنی سازی اورانیوم هستند
    * علاوه بر این، ۱۴۷۶ سانتریفوژ دیگر در مرحله خلاء یا انجام تست های خالی (به اصطلاح خشک) بدون مواد اتمی هستند و ۱۲۵ سانتریفوژ دیگر نصب شده اما هنوز به کار نیافتاده است
    * ایران بازرسان را از انجام بررسی ها در راکتور آب سنگین اراک منع می کند
    * ایران به روی تاسیسات اراک گنبدی ساخته است که نظارت بر این تاسیسات از طریق ماهواره را غیرممکن می کند

محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، دو روز پیشتر این موضوع را که ایران اخیرا سانتریفوژهای خود را به تعدادی که احتمالا می توانسته افزایش نداده است، به یک "تصمیم سیاسی" نسبت داد.
آقای البرادعی به خبرنگاران گفت ایران برای شفاف کردن جنبه های نظامی احتمالی برنامه هسته ای خود با این آژانس همکاری نمی کند.
او افزود: "آنها آنچه را که شورای امنیت از ما خواسته بود به اجرا در نمی آورند. شورای امنیت از ما خواسته بود تا درباره این مساله (مطالعات مروبط به جنبه های نظامی احتمالی برنامه هسته ای) نقاط ابهام را رفع کنیم."
ایران می گوید این ادعاها بر اطلاعات جعلی استوار است و برای رفع ابهام در مورد آنها همکاری نخواهد کرد.

مطلب تازه ای نداشت
"علی اصغر سلطانیه" سفیر ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، گزارش روز پنجشنبه "محمد البرادعی" مدیرکل آژانس را در باره برنامه هسته ای ایران، فاقد "مطلبی جدید" دانست و تاکید کرد که ایران در چارچوب تعهدات حقوقی و مطابق با پادمان و ان پی تی با آژانس همکاری می کند.
وی ساعتی پس از انتشار گزارش البرادعی به خبرنگار ایرنا در وین گفت: این گزارش نشان می دهد که بازرسی ها در ایران در حال حاضر به طور عادی انجام می شود و عملا بازرسی ها عادی شده است.
سلطانیه افزود: اگر چه گفته شده است که ایران غنی سازی را تعلیق و پروتکل را نیز تصویب نکرده است، اما اینها مطالب جدیدی نیست و به کرات دلایل حقوقی و فنی خود درباره این موارد را ارایه کرده ایم.
نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی تصریح کرد: ایران به طور کامل با آژانس همکاری خواهد کرد اما این همکاری تنها در چهارچوب تعهدات حقوقی و مطابق با پادمان و ان.پی.تی خواهد بود.
وی گفت: "بنابر این بدیهی است که ایران فراتر از تعهدات حقوقی، کاری انجام نمی دهد و توجیهی برای درخواستهای اینگونه وجود ندارد."
سلطانیه همچنین در مورد آن بخش از گزارش البرادعی که از اجرا نشدن مفاد کد ٣.۱ سخن گفته است، اظهارداشت: ایران نزدیک به دو سال و نیم پروتکل را داوطلبانه اجرا کرد و توقف آن نیز پس از ارجاع مساله به شورای امنیت صورت گرفت. بنابر این، درباره این مساله باید آنهایی پاسخ دهند که با درگیر کردن این شورا باعث توقف اجرای پروتکل در ایران شدند.
وی تاکید کرد: با توجه به آنکه ایران مدالیته توافق شده را به طور کامل انجام داده است از آژانس و مدیر کل آن انتظار می رود مطابق آخرین پاراگرف آن سند، بازرسیها را همانگونه که اکنون انجام می شود عادی اعلام کند و به بحثهای تکراری در شورای حکام پایان دهد.

متن کامل گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران
تهران - "محمد البرادعی" مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی پنجشنبه گزارش خود را درباره برنامه هسته ای ایران در اختیار اعضای شورای حکام آژانس گذاشت.

به گزارش ایرنا، متن کامل گزارش مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره اجرای توافقنامه پادمان های معاهده منع اشاعه ی تسلیحات هسته ای (ان پی تی) و مفاد مرتبط در قطعنامه های ۱۷٣۷(۲۰۰۶) ، ۱۷۴۷(۲۰۰۷) ، ۱٨۰٣(۲۰۰٨) و ۱٨٣۵(۲۰۰٨) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران به این شرح است::

۱- مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۹ نوامبر ۲۰۰٨ ، درباره اجرای توافقنامه پادمان های ان پی تی و مفاد مرتبط در قطعنامه های ۱۷٣۷(۲۰۰۶) ، ۱۷۴۷(۲۰۰۷) ، ۱٨۰٣(۲۰۰٨) و ۱٨٣۵(۲۰۰٨) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران به شورای حکام گزارش داد. این گزارش ، شامل تحولات مربوط به پس از تاریخ یاد شده است .

الف) فعالیت های فعلی مرتبط با غنی سازی
۲- ایران پس از گزارش قبلی مدیر کل آژانس به تزریق "یو اف۶" به بخش متشکل از ٣هزار دستگاه سانتریفیوژ "آی ار-۱" (واحد ای ۲۴) ، واحد متشکل از ۶ آبشار "ای ۲۶" و کارخانه غنی سازی سوخت (اف ایی پی) ادامه داده است . ۹ آبشار دیگری که در واحد "ای ۲۶" نصب شد ، در خلاء کار می کند. کار نصب سه آبشار باقی مانده در این واحد ادامه دارد. کار نصب واحدهای "ای ۲۵"، "ای ۲۷" و "ای ۲٨" شامل نصب لوله ها و کابل ها نیز ادامه دارد.
٣- ارزیابی آژانس درباره نتایج راست آزمایی فیزیکی سیاهه (پی آی وی) صورت گرفته در تاریخ ۲۴ تا ۲۶ نوامبر ۲۰۰٨ در "اف ایی پی" تکمیل و نهایی شده و نتیجه این ارزیابی این است که سیاهه فیزیکی همانگونه که ایران اعلام کرده ، مطابق با نتایج "پی آی وی" و در چارچوب شک و تردیدهای اندازه گیری است که به طور طبیعی در رابطه با تاسیسات غنی سازی با ظرفیت مشابه مطرح است . آژانس تایید کرده است که از فوریه ۲۰۰۷ تا ۱۷ نوامبر ۲۰۰٨، ۹۹۵۶کیلوگرم "یو اف ۶" به آبشارها تزریق شده است و در مجموع ، ۹٣۹ کیلوگرم "یو اف ۶" با غنای پایین تولید شده است. این نتایج همچنین نشان می دهد سطح غنای این "یو اف ۶" با غنای پایینی که آژانس تولید آن را تایید کرده است ، اورانیوم ۲٣۵ با غنای ۴۹/٣ درصد بود. طبق برآورد ایران، این کشور بین ۱٨ نوامبر ۲۰۰٨ و ٣۱ ژانویه ۲۰۰۹، ۱۷۱ کیلوگرم دیگر "یو اف ۶" با غنای پایین تولید کرد. مواد هسته یی در "اف ایی پی" (از جمله سوخت ، تولید و عوامل آن) و نیز همه آبشارهای نصب شده همچنان تحت کنترل و نظارت آژانس قرار دارند.
۴- آژانس در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰٨ در تاسیسات آزمایشی غنی سازی سوخت (پی اف ایی پی) ، یک "پی آی وی" انجام داد که نتایج آن تایید می کند که سیاهه فیزیکی همانگونه که ایران اعلام کرد، مطابق و در چارچوب شک و تردیدهای اندازه گیری است که در ارتباط با چنین تاسیساتی مطرح و موجود است . ایران بین ۲۹ اکتبر ۲۰۰٨ و ۱۵ ژانویه ۲۰۰۹ ، در مجموع تقریبا ۵۰ کیلوگرم "یو اف ۶" به آبشار ۲۰ سانتریفیوژی "آی ار- ۱" ، آبشار ۱۰ سانتریفیوژی "آی ار- ۲" و تک سانتریفیوژهای "آی ار-۱" ، "آی ار-۲" و "آی ار-٣" تزریق کرد.
مواد هسته یی موجود در "پی اف ایی پی" و نیز منطقه محل نصب آبشارها همچنان تحت کنترل و نظارت آژانس قرار دارد. ایران ، به منظور انجام تحقیق و توسعه ، چند کیلوگرم از "یو اف ۶" با غنای پایین تولید شده در "پی اف ایی پی" را به آزمایشگاه های چند منظوره "جابر بن حیان" در مرکز تحقیقات هسته یی تهران منتقل کرده است.
۵- نتایج بررسی نمونه های زیست محیطی برداشته شده در "اف ایی پی" و "پی اف ایی پی" تا این تاریخ نشان می دهد که این تاسیسات در همان راستا که اعلام شده ، فعالیت می کنند (یعنی اورانیوم -۲٣۵ کمتر از ۵ درصد غنی شده). از مارس ۲۰۰۷ ، ۲۱ بازرسی اعلام نشده از "اف ایی پی" صورت گرفت .
۶- ایران در ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹، پرسش نامه های طراحی اطلاعات (دی آی کیو) به روز شده در مورد "اف ایی پی" و "پی اف اِیی پی" را ارایه کرد. ایران از طریق این "دی آی کیو"ها درباره "اف ایی پی" به آژانس اطلاع داد که تصمیم دارد اتاقی را برای آزمایش عملکرد دستگاه های تک سانتریفیوژی اضافه کند. تغییر دیگری در زمینه ظرفیت این تاسیسات یا برنامه های کاری آنها ایجاد نشد.

ب) فعالیت های بازفرآوری
۷- آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول های داغ در راکتور تحقیقاتی تهران (تی ار ار) و تاسیسات تولید مولیبدوم ، ید و رادیو ایزوتوپ زنون (ام آی ایکس) ادامه داده است . هیچ نشانه ای از بازفرآوری در دست اقدام در فعالیت های مربوط به این تاسیسات وجود ندارد.
هرچند ایران اعلام کرده است هیچ بازفرآوری در فعالیت های مربوط به تحقیق و توسعه در این کشور صورت نگرفته است اما، با توجه به در دسترس نبودن سنجش های پروتکل الحاقی ، آژانس چنین امری را تنها می تواند در رابطه با این دو تاسیسات تایید کند.

پ) پروژه های مرتبط با راکتور آب سنگین اراک
٨- آخرین بازدید آژانس از راکتور آب سنگین ایران (آی ار- ۴۰) به اوت ۲۰۰٨ برمی گردد (GOV/۲۰۰٨/۵۹, Para ۹). آژانس در تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۰۹ باردیگر خواستار انجام "دی آی وی" در "آی ار-۴۰" شد. ایران در نامه مورخ ۲۶ ژانویه ۲۰۰۹ با اشاره به ارتباطات قبلی در رابطه با تسلیم اطلاعات طراحی ، به آژانس اطلاع داد که اجازه انجام "دی آی وی" نمی دهد. آژانس در پاسخ ، در نامه مورخ ۲۹ ژانویه ۲۰۰۹، باردیگر درخواست خود را برای انجام "دی آی وی" تکرار کرد. ایران در پاسخ این نامه ، در نامه ای به تاریخ ۷ فوریه باردیگر نظرش را تکرار کرد و گفت که با توجه به اینکه "آی ار- ۴۰" در وضعیتی نیست که مواد هسته یی دریافت کند و هیچ "دی آی کیو" هم درخواست نشده است ، تقاضا برای ورود به این تاسیسات برای انجام "دی آی وی" ، موجه نیست . ایران درخواست کرد که تا زمانی که تصمیم اعلام شده این کشور در نامه مورخ ۲۹ مارس ۲۰۰۷ معتبر است ، انجام هیچ "دی آی وی" برای "آی ار- ۴۰" برنامه ریزی نشود.
۹- امتناع ایران از دادن اجازه دسترسی آژانس به "آی ار- ۴۰" می تواند تاثیر نامطلوبی بر توانایی آژانس در زمینه اجرای پادمان های موثر در این تاسیسات داشته باشد و ارایه گزارش بیشتری را که شورای امنیت درباره ساخت این راکتور خواسته ، دشوار کرده است. علاوه بر مرحله سقف زنی که در سایر بخش های این سایت به اتمام رسیده است ، کار ساخت ساختار گنبدی شکل محافظ ساختمان راکتور نیز تکمیل شده است و همانگونه که در تصاویر گرفته شده در تاریخ ٣۰دسامبر ۲۰۰٨ مشاهده می شود، این ساختار گنبدی شکل تداوم استفاده از تصاویر ماهواره ای را برای نظارت بر ساخت و سازهای بیشتر در داخل ساختمان این راکتور یا دیگر ساختمان ها را ناممکن ساخته است .
۱۰ - آژانس در تاریخ ۷ فوریه ۲۰۰۹ (۱۹ بهمن ٨۷) از کارخانه سوخت هسته ای بازرسی کرد که در آن زمان یادآوری شد که خط فرآوری برای تولید قرص های اورانیوم طبیعی برای سوخت رآکتور آب سنگین تکمیل شده و میله های سوخت در حال تولید هستند.
۱۱ - آژانس با استفاده از تصاویر ماهواره ای، به نظارت بر وضعیت نیروگاه تولید آب سنگین ادامه داده است . به نظر می رسد که این نیروگاه در وضعیت عملیاتی باشد.

د ) سایر مسائل اجرایی
د . ۱ - تبدیل اورانیوم
۱۲ - تا تاریخ ۹ فوریه ۲۰۰۹ (۲۱ بهمن ٨۷ ) ، در حدود ۴۲ تن اورانیوم در شکل "هگزا فلوراید اورانیوم" (UF۶) در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) از ٨ مارس ۲۰۰٨ تولید شده بود. این تاریخ زمان انجام آخرین "راستی آزمایی فیزیکی سیاهه" (PIV) توسط آژانس در تاسیسات تبدیل اورانیوم بود. با این حساب میزان کل اورانیوم به شکل هگزافلوراید اورانیوم تولید شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم از مارس ۲۰۰۴ ، به ٣۵۷ تن رسید که مقداری از آن به کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) و کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت (PFEP) منتقل شد و تمام آن همچنان تحت قید و نظارت آژانس است.
د. ۲ - اطلاعات طراحی
۱٣ - همانطور که در گذشته به شورای حکام گزارش شده است، آژانس هنوز اطلاعات اولیه طراحی را دریافت نکرده است. آژانس این اطلاعات را در دسامبر ۲۰۰۷ درمورد نیروگاه هسته ای که قرار است در دارخوین ساخته شود، درخواست کرده بود. (GOV/۲۰۰٨/٣٨) .
د . ٣ - سایر مسائل
۱۴ - یک مورد راستی آزمایی فیزیکی سیاهه در روزهای ۱٣ و ۱۴ دسامبر ۲۰۰٨ (۲٣ و ۲۴ آذر ٨۷) در نیروگاه هسته ای بوشهر انجام شد. سوختهای وارد شده از فدراسیون روسیه برای استفاده در نیروگاه هسته ای بوشهر همچنان تحت لاک و مهر آژانس هستند. ایران به آژانس اطلاع داده است که وارد کردن سوخت به درون رآکتور قرار است طبق برنامه در سه ماهه دوم سال ۲۰۰۹ انجام شود.

ه ) ابعاد نظامی احتمالی
۱۵ - همانطور که در گزارشهای پیشین مدیر کل به شورای حکام (تازه ترین مورد آن GOV/۲۰۰٨/۵۹) شرح داده شده است، همچنان تعدادی مسائل باقی مانده وجود دارد که موجب نگرانی هایی می شوند و لازم است که این مسائل روشن و مشخص شوند تا از این طریق بحث وجود ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته ای ایران از بین برود. چنانکه در گزارشهای مزبور ذکر شده است، برای اینکه آژانس قادر باشد به این نگرانی ها بپردازد و در تلاشهای خود برای اطمینان دادن از نبود فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده در ایران به پیشرفتی نائل شود، لازم است که ایران نیز - در کنار دیگر اقدامات - اطلاعات و دسترسی های مورد درخواست آژانس را فراهم سازد.
۱۶ - آژانس در نامه ای به ایران در تاریخ ۲ فوریه ۲۰۰٨ (۱٣ بهمن ٨۶) بار دیگر بر درخواست خود برای دیدار با مقامات ایرانی در تهران در اولین فرصت ممکن، تاکید کرد. هدف از این درخواست ، پیشرفت در زمینه حل و فصل مسائلی بود که همچنان لاینحل باقی مانده اند.
۱۷ - آژانس هنوز پاسخ مثبتی از ایران در ارتباط با درخواستهای خود دریافت نکرده و از این رو به اطلاعات، اسناد ، اماکن یا افراد مرتبط دسترسی نداشته است.

و ) خلاصه
۱٨ - آژانس قادر بوده است که به راستی آزمایی انحراف نداشتن مواد هسته ای اعلام شده در ایران ادامه دهد. با این حال ، ایران متن اصلاح شده "بخش عمومی هماهنگی های متمم، کد ۱ . ٣ " درمورد تهیه زودهنگام اطلاعات طراحی را اجرا نکرده است و همچنان به آژانس اجازه اجرای راستی آزمایی اطلاعات طراحی در IR-۴۰ را نداده است.
۱۹ - ایران به رغم درخواست شورای حکام و شورای امنیت، پروتکل الحاقی را اجرا نکرده است و این درحالی است که اجرای این پروتکل پیش نیازی است که آژانس بتواند اطمینان معتبری بدهد مبنی بر اینکه فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده در ایران وجود ندارد. ایران همچنین با درخواست آژانس برای اجازه دسترسی به اماکن دیگر مرتبط - به عنوان اقدامی اعتمادساز - موافقت نکرده است. این اماکن از جمله با تولید سانتریفیوژها ، تحقیقات و توسعه درمورد غنی سازی اورانیوم و استخراج و ذوب اورانیوم مرتبط هستند و این امر همچنین مورد درخواست شورای امنیت نیز است.
۲۰ - متاسفانه به دلیل تداوم عدم همکاری ایران در ارتباط با مسائل لاینحل باقی مانده که موجب نگرانی هایی در مورد ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته ای ایران هستند، آژانس به هیچگونه پیشرفت واقعی درباره این مسائل دست نیافته است. چنانکه در گزارشهای پیشین مدیر کل آژانس آمده است، برای اینکه آژانس به چنین پیشرفتی دست یابد، لازم است که ایران اطلاعات واقعی و دسترسی به اسناد ، اماکن و افراد مرتبط - در ارتباط با همه مسائل لاینحل باقی مانده - فراهم کند. به طور مشخص در ارتباط با مطالعات ادعایی، گام مهم اول این است که ایران مشخص کند اطلاعات گنجانده شده در اسنادی که به این کشور نشان داده شده و فرصت مطالعه آن نیز به این کشور داده شده است، تا چه میزانی واقعا درست هستند و در کجا - از دید این کشور - ممکن است مورد تعدیل قرار گرفته و یا مرتبط با اهدف غیرهسته ای باشند.
۲۱ - تا زمانی که ایران اقدامات اعتمادساز پیش گفته را انجام ندهد و پروتکل الحاقی را اجرا نکند، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که اطمینان معتبری بدهد مبنی بر اینکه فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده در این کشور وجود ندارد. مدیر کل همچنان از ایران خواهد خواست که تمام اقدامات مورد نیاز را برای جلب اعتماد به ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ای این کشور در سریعترین زمان ممکن انجام دهد. مدیر کل همچنین از کشورهای عضو که چنان اسنادی را در اختیار آژانس قرار داده اند، می خواهد که موافقت کنند که آژانس کپی هایی از این اسناد را در اختیار ایران قرار دهد.
۲۲ - ایران به رغم تصمیم های شورای امنیت سازمان ملل ، فعالیتهای مرتبط با غنی سازی یا کار بر روی پروژه های مرتبط با آب سنگین - از جمله احداث رآکتور تحقیقاتی آب سنگین (IR-۴۰) و تولید سوخت برای آن رآکتور را به تعلیق درنیاورده است.
۲٣ - مدیر کل همچنان به شکل مقتضی به گزارش در این زمینه ادامه خواهد داد.