• کودک کار، کارگری ارزان است. اعتراض نمی کند. سندیکا ندارد. دستان ظریفش گره های ریز قالی را بهتر می گیرد. کارفرمایش کار اضافی بیشتری از او می کشد. سر به زیر است. از شرایط ایمنی و بهداشتی بی بهره تر است. از حقوق خود بی خبر است. نه می داند همین قوانین نصفه و نیمه ی کار چیست و نه اسم سازمان جهانی کار به گوشش خورده است. کودکان کار، بردگانی ارزان اند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۷ اسفند ۱٣٨۷ -  ۱۷ مارس ۲۰۰۹

۱. از گل فروش، فال فروش و واکسی تا کارگاه های قالی بافی، آجرپزی و بازیافت زباله. از ایران، آفریقا و تایلند تا برزیل، اروپا و آمریکا. کودکان کار و خیابان. کودکان خیابانی. سال های زیادی از دوران برده داری گذشته اما همچنان دنیای انسان ها دست به گریبان یکی از شرم آورترین نمودهای استثمار انسانها است؛ کار حرفه ای کودکان. کار کودک یعنی آسیب روانی، یعنی آسیب جسمانی، یعنی بازماندن از تحصیل. کار کودک یعنی بازتولید استثمار و نابرابری اجتماعی.
۲. کودک کار، کارگری ارزان است. اعتراض نمی کند. سندیکا ندارد. دستان ظریفش گره های ریز قالی را بهتر می گیرد. کارفرمایش کار اضافی بیشتری از او می کشد. سر به زیر است. از شرایط ایمنی و بهداشتی بی بهره تر است. از حقوق خود بی خبر است. نه می داند همین قوانین نصفه و نیمه ی کار چیست و نه اسم سازمان جهانی کار به گوشش خورده است. کودکان کار، بردگانی ارزان اند.
٣. کودک کار بیش از دیگر اقشار طبقه ی کار مورد خشونت جنسی قرار می گیرد. در زمانی که کودک، ابژه تبلیغ ژل مو و لوازم بهداشتی و آرایشی بوده و اروتیسم پنهان و آشکارِ تمامی مجلات به اصطلاح خانوادگی کودکان را نشانه رفته اند؛ عجیب نیست اگر عقده های جنسی بزرگسالان در محل کار به سوی کودکان منحرف گردد. بگذریم از محیط پرخطر خیابان که آسیب های گسترده تری را برای کودکان خیابان به ارمغان می آورد. خدمات جنسی کودکان کارگر تبدیل به جزئی طبیعی از فعالیت های کاری آنها گشته است.
۴. نظام آموزش ایران با نادیده گرفتن حق تحصیل رایگان، سخت گیری های فرمی بی مورد و کنکورهای رنگارنگ در مراحل مختلف فرایند طبقاتی شدن مدارک تحصیلی را کامل کرده است. کودک کار به احتمال بسیار بیشتری از تحصیل باز مانده و فرصت بالا رفتن از نردبان های تخیلی پیشرفت اجتماعی را از دست می دهد. و این گونه از که مناسبات نابرابر اجتماعی نسل به نسل بازتولید شده و طبقات اجتماعی به کاست های جاودانه تبدیل می گردند. تا نسل به نسل کارگرانِ ارزان و بی دفاع را برای رشد ماشین تولید نظام جهانی سرمایه داری فراهم آورند.
۵. کارگاه های زیر پنچ نفر از شمول قانون کار خارج گشته اند؛ کارگاه هایی که بیشتر تعداد کودکان کار را در اختیار دارند. کودکان مهاجری که در ایران به دنیا آمده اند از حق هویت بی بهره باقی مانده و تمام راه های تحصیل مهاجران به بهانه ایجاد فشار برای بازگرداندن آنها به کشور جنگ زده و پر آشوبشان بسته می گردد. و این گونه است که تمامی عوامل در سطح سیاسی دست به دست هم می دهند تا شرایط استثمار کودکان فراهم باشد. شرایط که نه تنها اراده ای جدی برای مقاومت در برابرشان وجود ندارد بلکه عملاً با چشم پوشاندن بر این فاجعه ی مزمن و هر روزه، مورد تأیید قرار می گیرند.
۶. در سطح ایدئولوژیک با ایجاد تصویری واژگونه از واقعیت عینی جامعه، مسأله ی کار کودک یک چالش فرهنگی تلقی می گردد. مشکلی که لابد قرار است با تبلیغاتِ سطحی و نصب چند بیلبورد حل شده و سفره های خالی شام با نصایح و شعارهای توخالی رنگین شود. این بازنمایی کژدیسه از واقعیت، گناه کار کودکان را به گردن خانواده های ناآگاه، بدسرپرست یا بی سرپرست، مهاجرت های خودخواسته و یا برداشتی عجیب و تخیلی از فقر می اندازد. فقری که انگاری انتخابِ آگاهانه یا نتیجه ی کاهلی و سستی نسل های پیشین است. این نگاه کودکان کار را از جامعه ایزوله نموده و آنها را به صورت جنایتکارانِ آتی، دلیل بی کاری در ایران، عوامل باندهای مخوف و یا انتقال دهنده های بیماری های عجیب معرفی می کند. در صورتی که در ایران کودکانِ خیابانی که درگیر باندهای حرفه ای هستند تنها در حدود ده درصد از جمعیت کودکان کارگر را تشکیل می دهند. و شایان توجه است که همین ده درصد هم قربانیان شرایط اجتماعی اند و نه کنشگرانی آگاه و بد طینت.
۷. نگاه سطحی و ساده به کودکان کار نتایج فجیعی در سرایر دنیا به بار آورده است. در برزیل برای حل معضل کودکان خیابانی به شکار و کشتن آنها اقدام نمودند. در تایلند با فشار بر کارگاه ها و عدم پشتیبانی از کودکان کارگر، جمعیت کودکان کار را به سوی کارگاه های غیررسمی که شرایطی به مراتب بدتر داشته و یا خود فروشی و فحشا راندند. و هزاران مثال دیگر که نشان می دهد حل معضل کار حرفه ای کودکان با چند دستور و سمینار و قوانین بدون پشتوانه حل نخواهد شد.
٨. آمارهای غیر رسمی از وجود در حدود دو میلیون کودکان کار در ایران خبر می دهند. فاجعه ای که از فرط تکرار و گستردگی به چشم نمی آید. کودکان کار جزئی طبیعی از نمای شهری ایران شده اند. نمایی که هر چند وقت یک بار برای زیبایی ظاهرش، سازمان های مسوول چند روزی تعدادی از کودکان کار را از سطح شهرها جمع می کنند. سازمان هایی که با اعلام رسمی وجود هفتصد هزار کودک کار در کشور، با افتخار از ساماندهی هفت هزار نفرِ این جمعیت سخن می گویند. ساماندهی! بسترسازی! توسعه ی همه جانبه! بهتر است معنی واژه های مد روز را از خود کودکان بپرسید تا بدانید سازمانِ حامی خود را چگونه تصویر می کنند.
۹. محمد رضا ۱۴ سالش بود. در خیاطی کار می کرد. مهاجر است. رد مرزش که کردند چند ماه مجبور به قاچاق مواد مخدر در مرز ایران و افغانستان شد. فرار کرده است و حالا در کفاشی کار می کند. با اضطرابی همیشگی برای بازداشت و رد مرز. آذر ۱۲ سالش بود. فال می فروخت که مورد تجاوز قرار گرفت. نمی دانم حالا در کابل چه می کند. شهرام کارگری ۱۵ ساله است. گاهی شعر می گوید اگر امان اش دهند صاحبکار و خانواده. مرتضی بعد از تعطیلی مدرسه فال می فروخت تا جسدش را پیدا کردند. همین پارسال بود. تجاوز شده و کبود از خفگی... و از این دست روایت ها بسیارند. پرسش اساسی این است که چگونه در دنیایی با این همه ادعا، از پایان تاریخ گرفته تا جهانی سازی و کرامت انسانی و برادری، فاجعه ای به این عظمت و سیاهی هر روز تکرار می گردد و هیچ اراده ای برای حل آن وجود ندارد؟
۱۰. کار کودکان چگونه از جامعه محو می شود؟ با کارت پستال و بیلبورد؟ با تصویب پیمان نامه های نصیحتی؟ با گسترش خیریه های آبکی؟ با شعارهای رنگ رنگ و سمینارهای تکراری؟ با جمع کردن کودکان کار بدون توجه به جایگاه های اقتصادی؟ با امید به آینده ای وهم آلود؟ نه! ساده تر از این حرف ها و گزاره هاست. ننگِ کار کودکان را همین امروز می توان از دامانِ حامعه ی انسانی شست. به شرط دیدن حقایق عینی و جسارت برای عملی ریشه ای.