اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۹ فروردين ۱٣٨۵ -  ۱٨ آوريل ۲۰۰۶

مراسم يادبود احمد شاملو در دانشكده‌ی الهيات دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، در برنامه‌ی «بي‌هيچ بهانه ... با بامداد» كه عصر روز گذشته برگزار شد، علی دهباشی از تلاش شاملو در گردآوری فرهنگ عامه و ضياء موحد از شعر الف. بامداد سخن گفتند.
دهباشی با نام بردن از چهره‌هايی هم‌چون ميرزاحبيب اصفهاني، آقاجمال خوانساري، هانری ماسه، علي‌اكبر دهخدا، سيداشرف‌الدين گيلاني، سيدمحمدعلی جمال‌زاده، اميرقلی امينی و سيدابوالقاسم انجوی شيرازي، به‌عنوان كوشندگان در گردآوری فرهنگ مردم در يك‌صد سال اخير، متذكر شد كه شاملو نيز، ‌٤٣ سال پيش از اين، با چاپ تدريجی «كتاب كوچه» در مجله‌هايی كه سردبيري‌شان را عهده‌دار بود، اين كار را از «كتاب هفته» آغاز كرد و در «خوشه» و «كتاب جمعه» ادامه داد.
او هم‌چنين به اين موضوع اشاره كرد كه شاملو به‌علت آشنايی با فرهنگ عوام، آن‌را در شعرهايش هم وارد كرد و «پريا» و «دخترای ننه‌دريا» را نمونه‌ی كاربرد عناصر فرهنگ مردم در تفكرات اجتماعی يك شاعر معاصر دانست.
دهباشی با اشاره به منتشر شدن ‌١٢ جلد از «كتاب كوچه» تا حرف "ج"، گفت كه بدون شك، نام شاملو در كنار ديگر كوشندگان راه جمع‌آوری فرهنگ مردم خواهد ماند و او را ادامه‌دهنده‌ی توانای راه كسانی چون دهخدا، هدايت، امينی و انجوی شيرازی دانست.
در ادامه ضياء مواحد با خواندن شعر «لوح گور» شاملو با مطلع «نه در رفتن حركت بود/ نه در ماندن سكون...»، يادآور شد كه در اين برنامه، به شاملوی مترجم، روزنامه‌نگار، دستور زبان‌نويس يا شاملو با موضع سياسی خاص كاری ندارد، بلكه به‌عنوان كسی كه در ‌١٠٠ سال آينده به شاملوی شاعر نگاه مي‌كند، حرف خواهد زد.
او با تقسيم شعر به جوششی و كوششی يا انگيخته و فرهيخته، گفت: شاملو هرچه از «هوای تازه» و «باغ آينه» فاصله گرفته، حجم شعرهای برانگيخته و جوششي‌اش كم شده و به شعرهای فرهيخته و كوششي‌اش اضافه شده است.
او البته با بيان اين‌كه نمي‌توان گفت شعر باالهام يا شعر باكوشش بهتر است، در عين حال اوج قدرت شاملو را در «هوای تازه» و «باغ آينه» دانست.
موحد در ادامه به اين موضوع اشاره كرد كه برخی شعرهای شاملو، نه وزن، نه قافيه و نه سخن‌پردازی دارند و در عين حال حيرت‌آورند. او «ماهي» و «باران» را از بهترين شعرهای شاملو دانست.
اين شاعر و پژوهشگر فلسفه هم‌چنين به توضيح اعتقاد خود مبنی بر اين‌كه شاملو را پس از حافظ ، مهم‌ترين شاعر مي‌داند، گفت: برخی مي‌گويند كه پس نيما چه؟! به اعتقاد من در اين‌كه نيما از نظر يكپارچگي، هوش، زمان‌شناسي، دانش و يك انسان پاك بودن، مطرح است، شكی نيست و هيچ‌كس به اندازه‌ی او بر ديگر شاعران تاثير نگذاشت، اما شعوری كه شاملو در زبان فارسی داشت، نيما نداشت و شاملو شعر نو را تثبيت كرد.
او در عين حال يادآور شد كه نيما در شعر معاصر، حالت استادی داشت و اين حسن را داشت كه شاگردان مختلفی تربيت كند، ولی شاملو عجيب اشتباهی كرد كه همه پيروانش مثل خودش شعر گفتند و وقتی شعر تصحيح مي‌كرد، زبان خود را بر آن تحميل مي‌كرد.
موحد هم‌چنين گفت: هنوز هستند شاعرانی كه شعر نيما را نمي‌فهمند.
وی با اشاره به زبان تازه و شعرهای فولكلور «هوای تازه» تاكيد كرد كه هنوز هيچ شاعری به خوبی شاملو از شعر عاميانه تقليد نكرده است.
موحد جنس كلام شاملو را مثل حافظ متفاوت دانست و گفت كه شاملو در شعر بدون وزن، از نيما بالاتر مي‌رود.
ضياء موحد در پايان تاكيد كرد كه موضع و طرز زندگی افراد فراموش مي‌شود و گفت، بسياری از كسانی كه تحمل شنيدن اسم شاملو را ندارند، از صفحه‌ی روزگار محو مي‌شوند، ولی شاملو مي‌ماند.
در اين مراسم، هم‌چنين فيلم مسلم منصوری درباره شاملو به‌نمايش درآمد كه در بخش‌هايی از آن، محمد حقوقي، ضياء موحد، بهرام بيضايی و محمدعلی سپانلو حرف زدند.
شاملو در بخش‌هايی از اين فيلم، درباره برخی شعرهای ناموفق گفت: آن‌چه را از درونت بايد بجوشد، چطور از بيرون مي‌توانی بگيري؟ آن‌چيز در درون اين‌ها نيست و مجبورند آن‌را كسب كنند كه اين محال است.
او با اشاره به اين كه به‌شدت تنهايی كشيده و در دوران كودكي، هيچ هم‌صحبتی نداشته، گفت: درنتيجه سوال مي‌كردم، بي‌جواب مي‌ماند، حرف مي‌زدم، بي‌شنونده مي‌ماند؛ بعد ناچار مي‌شوی با خودت حرف بزنی و اولين قدم‌ها را به سمت جنون برداري.
او هم‌چنين گفت كه درباره‌ی خيلی از شعرهايش، بعدا معنا و ساختار را متوجه شده است.
محمد حقوقی نيز دراين فيلم، مانند ضياء موحد، شاملو را بعد از حافظ ، تاثيرگذارترين شاعر دانست.
محمد حقوقی و سعيده آبشناسان از ديگر سخنرانان اين مراسم عنوان شده بودند كه در برنامه حضور نداشتند.
خلاصه‌ی مقاله‌ی آبشناسان درباره‌ی «اسطوره‌ی ضحاك و نقد شاملو» ارايه شد كه در آن به ماجرای سخنرانی شاملو در دانشگاه بركلی پرداخته بود و نقدهای واردشده بر آن.
مجتهد شبستری - استاد دانشكده‌ی الهيات دانشگاه تهران - نيز از حاضران در مراسم بود.
در پايان هم‌چنين به موضوع شكسته شدن سنگ مزار شاملو در روزهای اخير اشاره شد.