اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ٨ مهر ۱٣٨٨ -  ٣۰ سپتامبر ۲۰۰۹

اعتماد: - شبنم رحمتی: سرانجام پس از طی چهار سال انتظار، «نوروز» در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت و این آیین جهانی شد. این اتفاق ساعت ۱۱ روز هشتم مهرماه و در کشور ابوظبی رخ داد و طی آن نوروز به فهرست میراث ناملموس غمعنویف جهان پیوست. پرونده ثبت نوروز از سوی کشورهای فلات ایران به یونسکو ارائه شده است و علاوه بر کشورمان، هند، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، قزاقستان، پاکستان و ترکیه نیز سایر کشورهای تشکیل دهنده این پرونده بوده اند. پرونده نوروز به صورت چندملیتی برای ثبت در این فهرست آماده شده و مسوولیت تدوین آن برعهده محمد میرشکرایی مردم شناس و رئیس سابق پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی بوده است. یک فیلم ۱۰دقیقه یی، یک فیلم یک ساعته و کتابچه یی حاوی مستندات درباره نوروز به اضافه یک برنامه اجرایی، محتویات این پرونده را تشکیل می دهند. برنامه اجرایی دارای زیرفصل های چگونگی حفاظت، چگونگی حمایت، چگونگی احیا و چگونگی اشاعه است. آثار دیگری که روز گذشته در فهرست میراث ناملموس جهانی ثبت شدند، «موسیقی عاشیق لار» از جمهوری آذربایجان و «رقص تانگو» از کشور آرژانتین بودند.اجلاس میراث ناملموس یونسکو از ۲٨ سپتامبر (ششم مهرماه) در ابوظبی کشور امارات آغاز شده است و تا دوم اکتبر (دهم مهرماه) ادامه می یابد.مسعود علویان صدر معاون حفظ و احیا و ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی در پاسخ به این سوال «میراث خبر» که چرا کشورهای تاجیکستان و افغانستان که مراسم نوروز در آنها برگزار می شود در تشکیل این پرونده نقش نداشتند، گفت؛ «تاجیکستان هنوز به عضویت کنوانسیون میراث ناملموس جهانی درنیامده است و افغانستان نیز به تازگی به این کنوانسیون ملحق شده و نتوانست خود را برای همکاری در این پرونده آماده کند.»نوروز مجموعه آیینی چند هزارساله است که از روز چهارشنبه سوری آغاز می شود و غروب سیزدهم فروردین پایان می یابد.

فهرست میراث ناملموس یونسکو

جمعی از کارشناسان فرهنگی در مقر یونسکو در پاریس در سال ۲۰۰٣ کنوانسیون میراث معنوی غناملموسف را برای حمایت و حفاظت از آیین ها و آداب و رسوم ملل مختلف بنیان گذاشتند.تاکنون حدود ۹۰ اثر در این کنوانسیون ثبت شده و مواردی چون تخته بازی مردم سومالی در شاخ آفریقا و رقص کوکولو جمهوری دومینیکن جزء آخرین پرونده های ثبت شده است.ایران همچون بسیاری از کشورهای جهان برای حفاظت از میراث معنوی خود در سال ۱٣٨۴ به این کنوانسیون پیوست و چهار سال پیش طرح ثبت نوروز در فهرست یونسکو را درانداخت. اما از آنجا که نوروز مجموعه آیین هایی است که در چند کشور همسایه با اندکی تفاوت جشن گرفته می شود، قرار شد به صورت پرونده یی مشترک از سوی این ۱۰ کشور ارائه شود. سه سال پیش ایران که میزبان نخستین اجلاس کشورهای حوزه تمدنی نوروز بود، پرونده یی با همکاری این کشورها تهیه کرد که در آن دوره موفق نشد نظر موافق یونسکو را جلب کند و رد شد. رد این پرونده در حالی که رسانه ها فراوان به آن پرداخته بودند و گزارش های متعددی از روند آماده سازی و تحویل پرونده به یونسکو منتشر کرده بودند، بازتاب های زیادی میان اهالی فرهنگ کشور داشت و برخی در آن دنبال پیدا کردن سرنخ های سیاسی میان کشورهای منطقه گشتند. کار آنقدر بالا گرفت که سیدمحمد بهشتی رئیس سابق این سازمان نیز گفت؛ «به ثبت نشدن نوروز مشکوک هستیم.» اما تیم آماده سازی پرونده اعلام کرد فقط نقص فیلم ۱۰ دقیقه یی و برنامه اجرایی کشورها مانع ثبت نوروز شده است.همزمان با این اتفاق یونسکو هم ضوابط قبلی را کنار گذاشت و برای پرونده های میراث معنوی ضوابط جدیدی تدوین کرد و قرار شد کشورهایی که درخواست ثبت اثری در حوزه میراث معنوی را دارند تا سپتامبر سال ۲۰۰٨ پرونده هایشان را ارسال کنند. پیرو این قانون، دومین اجلاس کشورهای حوزه تمدنی ایران بدون شرکت افغانستان و ترکمنستان از دوم تا چهارم شهریور سال گذشته در تهران برگزار شد. در این اجلاس مقرر شد یک فیلم ۱۰دقیقه یی، یک فیلم یک ساعته و کتابچه یی حاوی مستندات درباره نوروز آماده و به یونسکو ارسال شود. سال گذشته میرشکرایی به «اعتماد» گفت؛ «احتمال موفقیت این پرونده بسیار بالاست و به عنوان کارشناس معتقدم این پرونده صددرصد تایید خواهد شد.» نظری که روز گذشته حقانیت آن ثابت شد.

ردیف های موسیقی سنتی ایران در گوش جهان

پرونده «ردیف های موسیقی سنتی» ایران نیز روز گذشته پس از بررسی در اجلاس یونسکو، به تایید اعضا رسید و به عنوان دومین پرونده میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی ثبت شد. این پرونده از سه سال گذشته در حال جمع آوری و آماده سازی از سوی خانه موسیقی بود و با ارائه فهرست جدید ضوابط ثبت میراث معنوی از سوی یونسکو، پرونده تکمیل شد. یکی از مهم ترین بخش های این پرونده به فیلم مستندی مربوط است که درباره ردیف موسیقی سنتی ایران باید تهیه می شد. این فیلم با حضور بزرگان ردیف آوازی مانند محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، حاتم عسگری، فرهاد فخرالدینی، کیانی، طلایی، ظریف و دیگر استادان حوزه آوازی و با کمک استادان دانشگاه تهران و استادان خانه موسیقی و یکی از مستندسازان آماده شد.