• گزارشگران بدون مرز گزارش وضعیت رسانه ها در سال ۲۰۰۹ و رده بندی جهانی کشورها را منتشر کرده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲٨ مهر ۱٣٨٨ -  ۲۰ اکتبر ۲۰۰۹

گزارشگران بدون مرز ٢٨ مهر – میزان ١٣٨٨ هشتمین رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات را منتشر کرد
رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در جهان همچون هفت سال گذشته از سوی گزارشگران بدون مرز با همکاری صدها تن از روزنامه نگار و کارشناسان رسانه‌ها تهیه شده، انتشار می یابد. جدول رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات محدوده زمانی از ١٠ شهریور- سنبله ١٣٨٧ (اول سپتامبر ٢٠٠٨) تا ١٠ شهریور- سنبله ١٣٨٨ (اول سپتامبر ٢٠٠٩) را در بر می‌گیرد.
ژان فرانسوا ژولیارد دبیر اول گزارشگران بدون مرز نیز در این باره اعلام کرد "در همه ی جای جهان باید با همان قدرت و انتظاری یکسان از آزادی مطبوعات دفاع کرد.
نگران کننده است که هر سال شاهد سقوط جایگاه دمکراسی های غربی و کشورهای چون فرانسه، ایتالیا و یا اسلواکی در رده بندی باشیم. اروپا باید تلاش کند الگوی برای آزادی‌های سیاسی باشد. اگر خود قابل سرزنش باشیم چگونه می توانیم نقض حقوق بشر را در جهان محکوم کنیم. اثر بخشی اوباما به ایالات متحده امریکا اجازه داد که ٢٠ رده صعود کند اما برای اطمینان بخشی تنها این صعود کافی نیست. در رده های پائین جدول ما به ویژه نگران وضعیت ایران هستیم این کشور بشکلی خطرناک در سقوط خود به سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات ترکمنستان، کره شمالی و اریتره که سال هاست آخرین رده جدول را به خود اختصاص داده اند، نزدیک شده است. "

پایان نمونه اروپا؟
کشورهای اروپایی مدت ها الگوهایی برای رعایت آزادی مطبوعات به حساب می امدند. اما امسال بسیاری از کشور اروپایی در هشتمین رده بندی به وضوح عقب نشسته اند. با آنکه ١٣ رده‌ی اول جدول را کشورهای اروپایی اشغال کرده‌اند. دیگر کشورهایی چون فرانسه (رده ٤٣) اسلواکی (رده ٤٤) یا ایتالیا (رده ٤٩) به سقوط در جدول ادامه می دهند و هر کدام امسال به ترتیب هشت، سی و هفت و پنج رده از دست داده اند. و دمکراسی های جوان آفریقایی مثل مالی، افریقای جنوبی و غنا و یا امریکای لاتینی مثل اروگوئه و یا ترینداد و توباگو از آنها جلو افتاده اند.
در ایتالیا و اسپانیا (رده ٤٤) و یا در کشورهای بالکان روزنامه نگاران قربانی تعرض فیزیکی می شوند در کوراسی (رده ٧٨) در تاریخ ٢٣ اکتبر ٢٠٠٨ مالک و مدیر هفته نامه ناسیونال در یک سوقصد به وسیله بمب گذاری کشته شدند.
اما تهدید اصلی که در دراز مدت خطری جدی به شمار می آید تصویب و به اجرا گذاشتن قوانین جدید است. اینگونه از سپتامبر ٢٠٠٨ قوانین بسیاری به اجرا گذاشته شده است که در برابر کار روزنامه نگاران مانع ایجاد می کند. بعنوان مثال اسلواکی (رده ٤٤) با یکی از این قوانین امکان خطرناک "حق پاسخگویی خودکار" را که افزایش دهنده قدرت وزیر فرهنگ است به اجرا گذاشته است.   

اسرائیل: عملیات سرب مذاب با رسانه‌ها
عملیات نظامی سرب مذاب اسرائیل در نوار غزه تاثیرات مخربی بر مطبوعات اسرائیل داشت. این کشور چهل و هشت رده از دست داد و به رده ٩٣ سقوط کرد. و این امر اسرائیل را از کشور پیشتاز خاورمیانه در عرصه آزادی مطبوعات به رده های پس از کویت (رده ٦٠) و امارات متحده عربی (رده ٨٦) قرار داده است.      
اسرائیل در داخل مرزهای خود نیز همان روش‌های را که در بیرون از مرزهای بکار می گرفت به اجرا گذاشته است. اینگونه گزارشگران بدون مرز در سال گذشته پنج مورد دستگیری که در مواردی کاملا غیرقانونی بودند و سه مورد زندانی کردن بازشماری کرده است. سانسور نظامی (در زمان جنگ) به اجرا گذاشته شده برای همه رسانه ها تهدیدی جدی برای حرفه روزنامه نگاری است.
در خارج از مرزهای سرزمینی اسرائیل در رده ١٥٠ قرار گرفته است. بیلان جنگ اسرائیل سنگین است. بیش از بیست خبرنگار که به پوشش خبری در نوار غزه اشتغال داشتند، بدست نیروهای نظامی اسرائیلی زخمی شدند که سه تن از آنها جان باختند.

ایران پشت دروازه سه کشور جهنمی برای ازادی مطبوعات
در سال ٢٠٠٩ وضعیت آزادی مطبوعات در ایران به شکل جدی روز به وخامت گذاشت. مرگ وبلاگ نویس جوان امیدرضا میرصیافی در زندان اوین و ادامه بازداشت روزنامه نگاران و از جمله خبرنگار امریکایی ایرانی تبار رکسانا صابری و سپس بازداشت جمعی روزنامه نگاران در پی سرکوب اعتراضات گسترده به تقلب و تخلف در انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری ایران در تاریخ ٢٢ خرداد از جمله علل این وخامت است. روزنامه نگاران بازداشت شده مجبور به اعترافات اجباری و در دادگاه های استالینی که حقوق ابتدایی شان رعایت نشد، محاکمه شدند.   
امسال روزنامه نگاران ایران بیشتر از هر وفت دیگری از ایران ِ احمدی نژاد آزار دیدند. انتخاب مجدد و مورد اعتراض محمود احمدی نژاد کشور را در بحرانی عمیق فرو برد و بدبینی مفرط مقامات حکومتی علیه روزنامه نگاران و وب نگاران شدت یافت. با استقرار نیروهای امنیتی در چاپخانه‌ها و تحریره‌های روزنامه‌ها، سانسور پیش از انتشار مطالب اعمال شد. و بازداشت و زندانی کردن، بدرفتاری غیرقانونی و گسترده با روزنامه نگاران بسیاری از انها را مجبور به ترک کشور کرد. این تصویر کلی از وضعیت آزادی مطبوعات در جمهوری اسلامی در سال جاری است. ایران پیش از این نیز در رده های انتهایی جدول رده بندی قرار داشت (سال گذشته در رده ١٦٦ در میان ١٧٣ کشور)، امسال ایران به دروازه سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات ترکمنستان (رده ١٧٣)، کره شمالی (رده ١٧٤) و اریتره (رده ١٧٤) که سال هاست آخرین رده جدول را به خود اختصاص داده اند، رسیده است.

اثر بخشی پدیده اوباما، ایالات متحده امریکا در بیست کشور اول جدول قرار داد
در یک سال ایالات متحده امریکا بیست رده پیش روی کرده است و از رده ٤٠ در سال گذشته به رده بیستم در سال جاری رسیده است. به قدرت رسیدن باراک اوباما و رفتار کمتر پرخاشگرانه اش نسبت به مطبوعات و در مقایسه با رئیس جمهور پیشین یکی از عوامل این صعود است.
اما این پیش روی محدود در مرزهای ایالات متحده است. هرچند باراک اوباما برنده نوبل صلح شد اما کشورش در دو جنگ به شکل مستقیم دخالت دارد. علیرغم بهترشدن نسبی شرایط، رفتار امریکا با رسانه ها در عراق و افغانستان نگران کننده است. برخی از روزنامه نگاران همچنان از سوی نظامیان امریکایی بازداشت و یا زخمی شده‌اند. یکی از آنها ابراهیم جاسم در عراق هنوز زندانی است.
وضعیت آزادی بیان در عراق (رده ١٤٥) بهتر شده است. تهدیدات گروه های تروریستی و شبه نظامی تقریبا پایان یافته است. اما درگیری رسانه ها و روزنامه نگاران با دولت و یا سیاست مردان که رسانه را از دسترسی به اطلاعات در برخی مناطق منع می کنند، ادامه دارد. سواستفاده از تعقیب قضایی برای "توهین و افترا" علیه روزنامه‌هایی که موارد فساد را افشا می کنند به رویه تبدیل شده است.
جنگ و تروریسم از روزنامه نگاران همچنان قربانی می گیرند و انها را در وضعیت نامساعدی از نظر کاری قرار می دهند. خبرنگاران در افغانستان (رده ١٤٩) با خشونت ها و تهدید به مرگ‌های بسیار از سوی طالبان رودرروی هستند. اما متاسفانه ففط طالبان نیستند که ازادی مطبوعات را در این کشور تهدید می کنند، دستگیری های خودسرانه قوای دولتی نیز ادامه دارند. افغانستان در سال حاری علیرغم همه تهدیدات اما در رده بندی سیر صعودی داشته است. برعکس پاکستان (رده ١٥٩) علیرغم فضای پرتحرک رسانه ای از کشتار روزنامه نگاران خونبار است به رده های پایین‌تر سقوط کرده است.