اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲ دی ۱٣٨٨ -  ۲٣ دسامبر ۲۰۰۹

عصر یکشنبه سیزدهم دسامبر ۲۰۰۹ به دعوت گروهی از فعا لین حقوق بشر در شهر ونکور مراسم یازدهمین سالگرد کشتار نویسندگان و شاعران ایران (قتل های زنجیره ای) بویژه محمد مختاری و محمد جعفر پوینده برگزار شد.
در این برنامه سه سخنران بترتیب اقای علی نگهبان نویسنده و مترجم – خانم مژده شهریاری حقوق دان و وکیل دادگستری و اقای محمد محمد علی نویسنده و عضو برجسته کانون نویسندگان ایران شرکت داشتند.
در ابتدا مجری پس ا ز خوش امد گویی از حاضران خواست تا به احترام تمام عزیزانی که در راه قلم – بیا ن و اندیشه جا نشان را از دست داده اند یک دقیقه کف بزنند. او یاد اور شد که جای سهراب مختاری بخاطر ندادن ویزا در این گرد هما یی بسیار خالی است.
سپس آقای نگهبان با عنوان " ما کشته می شویم، ما زنده می شویم، ما از ورای کشته شدن زنده می شویم" گفتار خود را شروع کرد و سخنان خود را به شرح مشخصه های روشنفکری و نقش روشنفکران در شرایط کنونی اختصاص داد.   
او در طبقه بندی خود، ویژگیهای روشنفکری را برشمرد که به نظر او عبارتند از اندیشمند بودن، تعهد سیاسی داشتن، و آفرینشگری و اندیشهورزی. او آن دسته از انسانهای مسلط و آگاه که خیلی هم خوب حرف می زنند ولی آفرینشگری ندارند را اینتلیجنسیا یا روشنفکر میانجی خواند و برای اینکه این دسته را از روشنفکران همگانی متمایز کند، آنان را روشنگر نامید چرا که این دسته خود تولید اندیشه –انتقاد یا تحلیل نمی کنند و قادر به ورز دادن مایه کار نیستند. اما مایه کار دیگران را به همگان عرضه می کنند. در این رابطه او محمد مختاری را نمونهای از روشنفکر ایرانی و جعفر پوینده را نمونهی خوبی از روشنگران ایرانی دانست. او خوانش مختاری از شاملو و یا اخوان را خوانشی انتقادی دانست. او فرازهایی از نوشته های مختاری را از کتاب او بنام انسان در شعر معاصر بازگو کرد که در آن مختاری به نقد قهرمانگرایی منزهگرایانه میپردازد و مینویسد که، « روند شناخت و ارزیابی و داوری را کوتاه میکند. یا خود به خود روند شناخت و ارزیابی و داوریاش کوتاه است. چون در این تمرکز همه چیز با معیارهایی در همین دایره ارزشی ارزیابی میشود پس بسیار زود خود این عوامل درونی تبدیل به معیارهای اصلی میشود.»
او سپس افزود که در شرایط نابرابر و در وضعیتی که فرد تواناییها و موقعیت خود را نشناسد، نگاه قهرمانگرایانه منجر به خالی بندی و معرکه گیری میشود. و نتیجه گرفت که " خالی بندی و معره که گیری دو صفت یا ویژگی از کهن الگوهای فرهنگ ما هستند."
در مورد جعفر پوینده گفت تردید ندارم که در شرایط سرکوب و خود کامگی که یکی از پرسش های اساسی پیش روی ما "چه باید کرد" است جعفر پوینده زمان زیادی را بر سر این راهیابی گذاشته است. او معتقد است که ترجمه های پوینده چنان گزیده و سنجیده هستند که این نتیجه گیری را برای ما اسان میکند .در حقیقت با این ترجمه ها او به "چه باید کرد" ها پاسخ داد.
خانم مژده شهریاری دومین سخنران پیرامون رابطه قانون با پروژه دموکراسی و احقاق حقوق بشر در ایران صحبت کرد. او ابتدا قتل های زنجیره ای – قتل های زندا نیان سیاسی و بالاخره کشتار اخیر مردم را که در پی انتخابات ریا ست جمهوری در تابستان گذشته به خیابان ها ریختند را قتل اندیشه-قتل دگر اندیشی- قتل ازادی خواهی – قتل دموکراسی و حقوق بشر نا مید. سپس طی بحثی محتوای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را باز کرد و مطرح ساخت که در قالب چنین قانون اساسی غیر ممکن است در جهت پروژه دموکراسی و حقوق بشر رفرمی صورت بگیرد. به عبارت دیگر محتوای قانون اساسی ایران در تضاد مشخص با ابتدایی ترین ارکان اعلامیه جهانی حقوق بشر و دموکراسی است. در نتیجه تنها با نقض و جایگزینی قانون اساسی فعلی است که می شود در جهت دموکراسی و حقوق بشر حرکت کرد.
او در صحبت های خود مطرح کرد که در چارچوب فعلی نظام جمهوری اسلامی و با قانون اساسی موجود – گمراه کننده خواهد بود اگر ادعا شود با حرکت های رفرمیستی می توان به ارتقاء حقوق بشر و پروژه دموکراسی رسید.
خانم مژده شهریاری توضیح دادکه چگونه قانون اساسی فعلی ایران با یکی از ارکان دموکراسی بنام " حاکمیت قانون" در تضاد است به همین خاطر به اعتقاد او تنها با نقض قانون موجود و حاکم در ایران است که می شود در جهت حاکمیت قانون به ان شکلی که دموکراسی ان را تعریف می کند قدم برداشت. خانم شهریاری با این نتیجه گیری بحث خود را پایان داد که جنبش ازادی خواه و دموکراتیک ایران باید خواسته های خود را در چهار چوب تحول و دگرگونی در ایران مطرح کند که شامل نقض قانون اساسی فعلی وجایگزین شدن ان با قانون
اساسی جدیدی شود که یکی از اصول پایه ای ان جدایی مذهب و حکومت باشد.
مختاری روشن اندیش" عنوان سخنرانی اقای محمد محمد علی بود بهمین خاطر هم ایشان بیشتر به خاطره ها و نوشته های مختاری پرداخت.
اقای محمد علی با الهام از شعر خیا م که می گوید:
ایکاش که جای ارمیدن بودی      یا این ره دور را رسیدن بودی
کاش از پی صد هزار سال از دل خاک         چون سبزه امید بر دمیدن بودی
گفت من اکنون مختاری را در خواب و بیداری سبز سبز می بینم – سبزی روشن. ایشن در ستایش از همکار و دوست قدیمی خود گفت :
محمد مختاری یکی از روشن اندیشان زمان خود بود و حاصل روشن اندیشگی او درک حضور دیگری بود در کنار خود.
سپس ادامه داد : مختاری از طریق معرفت شناختی سا لها به نقد اندیشه – فرهنگ – تاریخ – افسانه واسطوره پرداخت و معتقد بود که ارزش نظا م های اجتماعی فقط در گرو نوع رویکرد انها به انسان است . فرهنگ نو چیزی نیست جز رویکرد نو به انسان که در نو اندیشی های سیاسی – ادبی و هنری نمونه های قابل توجهی از مختاری به یادگار مانده است. مختاری بر این باور بود که فرهنگ نظا م ارزشی سنتی که دفع و حذف و نهی انسان را دنبال می کند بدلیل دست نیافتن ساخت استبداد ذهنی به ازادی اندیشه و بیان است.
او تاریخچه تکامل عقیده به انسان را به سه مرحله تقسیم می کرد: اول گرایش به فردیت انسان که از دیر باز تاریخ تا انقلاب کبیر فرانسه بود اغاز طلایی روشنگری است. دوم انسان گرایی با تا کید بر حرکت و جنبش های حق طلبا نه برابری طلبانه ی زن و مرد که همان عصر طلایی عدالت اجتماعی است . سوم درک حضور دیگری دوران پست مدرن گرایش نو به انسان نو است.
او گفت خلاصه جان مایه سبز اندیشانه و مبنای کار مختاری دو اصل خرد و ازادی است. او شاعری اندیشمند است که به تساهل تسامح معتقد بود وفرهنگ مدارا را اگاهانه بکار می گرفت و خشونت را تقبیح می کرد. فرهنگ بی چرای سنتی را به چالش می کشید و خواهان فرهنگ شادی بجای فرهنگ اندوه بود او معتقد بود که در توسعه ی سیاسی باید بطی- مستمر و مداوم حرکت کرد و گام های اهسته اما محکم برداشت.

نمایش فیلم کوتاه اما تاثیر گذار از گفتار سهراب مختاری در باره پدرش و اینکه چگونه او را کشتند سکوت غم انگیزی را بر فضای سالن مستولی کرد فضایی از افسوس که مظلومیت ها و قربانی شدن ها در ان بخوبی حس می شد. گفتار سهراب سخت به دلها نشست و صورت ها از اشک خیس شد. این فیلم سال گذشته توسط رضا علامه زاده ساخته شده بود.
پس از انتراکت - قسمت دوم برنامه به طرح سوال از طرف حاضرین و جواب از جانب سخنرانان تا پایان نشست اختصاص یافت.

گزارش: داود مرزارا