اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۷ دی ۱٣٨٨ -  ۷ ژانويه ۲۰۱۰

رژیم ولایت فقیه در بحرانی افتاده است که دیگر هیچ کس حتی در خود رژیم ادامه آن را امکان پذیر نمی داند. با توده های مردمی که بی اعتنا به همه قربانی ها و آسیب ها از یک فرصت تظاهرات، آماده بهره برداری از فرصت بعدی می شوند و حکومتی که همه کارش را گذاشته است و به تاکتیک های ضد شورش و شیوه های تازه سرکوبگری با هزینه های کمرشکن آن می پردازد چگونه می توان دوام آورد. درست است که سپاه پاسداران رهبری را در دست گرفته است ولی دیگران هم هستند که بر آینده خود و کشور بیمناک اند و به صد ها میلیارد فرماندهان سپاه نیز دسترس ندارند. حکومت ایران دیکتاتوری هست ولی یک لخت monolith نیست و صدا های نارضائی و نا آرامی از محافل گوناگون حکومتی بر می خیزد. جنبش سبز با ساخت و ترکیب یگانه خود و در فرایند شکل گیری هر روزه که به معنی انعطاف پذیری نیرو بخش آن است عامل پر قدرتی در این معادله به شمار می آید و می تواند هم با پابرجائی خود بر بحران رژیم بیفزاید و هم به دست "راه سبز امید" راه برونرفتی از بحران را نشان دهد ــ راه گفتگو و سازش و چاره جوئی که بی دادن امتیاز های با معنی از سوی خامنه ای و شرکا گشوده نخواهد شد. بیانیه تازه موسوی بازتابنده همه این واقعیت هاست و از آن می توان تعبیر های گوناگون داشت. نگاه در اینجا به دو ویژگی برجسته بیانیه است که هیچ مخالف مسئول جمهوری اسلامی با آنها مشکلی ندارد.
نخست ژرفای دگرگشت جنبش سبز در شش ماهه گذشته که بیش از همه در خود موسوی نمایان می شود. شش ماه پیش او یک نامزد انتخاباتی ی همه در پی اکثریت دزدیده شده خود می بود و چنان در چهارچوب رژیم می زیست که وقتی جنبش سبز بالا گرفت فورا شال سبزش را در برابر آن به کمر بست. امروز او چنان از آن محدوده بیرون رفته است که دیگر اشاره ای به غیرقانونی بودن رئیس جمهوری غاصب نمی کند زیرا دیگر آن جایگاه را در خواست های جنبش سبز ندارد. برنامه پنجگانه او دگرگونی های پردامنه ای را در اداره کشور دربر می گیرد که هر کدام‌شان وضع کنونی را دیر یا زود پاک بر هم خواهد زد و دست گروه های بزرگی را از تاراج و زور گوئی کوتاه خواهد کرد. این بیانیه سندی در راستای گفتمان دمکراسی لیبرال جنبش سبز است؛ و در تنگنای سیاسی قابل فهم او بیش از این نمی توان خواست.
اشارات و برگشت های او به امامان شیعه و قانون اساسی جمهوری اسلامی برای گوش های عرفیگرا و آنها که به درستی مشکل را اساسا برخاسته از همان قانون می دانند خوش نمی آید. در آن اشارات باور های دیرپای او سهمی به همان اندازه امتیاز دادن های لازم تاکتیکی دارند. معمای فلسفی او معمای بخش بزرگی از این جامعه نیز در این مرحله گذار از تناقض های فرهنگ ما هست.
موسوی راه درازی را پیموده است ولی همه شخصیت او در آن فضای سراسر غیرواقعی، حتی تقلبی چهار پنج دهه پیش ساخته شد ــ فضائی که مدرنیته در صورت کج و معوج نوسازندگی ناقص در یک ساختار قرون وسطائی قدرت مطلقه (هر گونه قدرت مطلقه، اگرچه نمونه موفق تر چینی آن، قرون وسطائی است) و دشمنی با هر نشانه آزاد اندیشی (که گوهر مدرنیته است) فهمیده می شد؛ و مترقی بودن، آلودگی به دروغ ها و نیمه حقیقت هائی بود که نام های گشوده بر هر تعبیر بر آنها گذاشته بودند: اسلام راستین، ملی مذهبی، چپ انقلابی. او یک نماینده دیگر ایرانیانی است که، جز لایه های نازکی، در آن فضا نفس می کشیدند. موضوع مهم آن است که موسوی موضوع مهم نیست. می باید نگاه را بر جنبشی انداخت که او را شاید به رغم خویش تا اینجا بالا برده است، حتی خاتمی را تکان داده است. آیا جنبش سبز خواهد توانست قدرت سیاسی و اخلاقی خود را که پیروزی و شکست آینده جامعه ایرانی در آن است نگاه دارد؟
دوم چیرگی عنصر سیاست ورزی (و نه سیاستبازی که چه در جمهوری اسلامی و چه در عموم مخالفان‌ش همان است که از سیاست فهمیده می شود) در بیانیه است. نویسنده ناگزیر بوده است میان آنچه مردم می خواهند و آنچه در شرایط موجود می تواند بگوید و بخواهد تعادلی برقرار سازد و این بیشترینه ای است که برایش ممکن بوده است. یک سیاستباز به آسانی به یکی از دو سوی تعادل می افتاد. مانند بندبازی که روی ریسمان باریک حرکت می کند و تعادل‌ش از دست می رود. کسانی در میان مخالفان این اندازه را بس نمی دانند و انتظار دارند که او نه گام به گام که مانند آنها چند پله یکی برود. تفاوت در آن است آن مخالفان در گریز خود از خطر هر چه از ایران دور تر می شوند بر آن چند پله یکی می افزایند. شرایط بیانیه برای دارو دسته خامنه ای ناپذیرفتنی است ولی یک، به آن بهانه ها نمی توان سران راه سبز امید را از میان برداشت؛ و دو، صدا های اعتراض و نارضائی در درون رژیم در بیانیه می توانند گشایشی برای خود و کشور ببینند.
آن صدا های اعتراض هر چه هم تنها به سود خود بیندیشند با دورنمای مسلم زیان و آسیب شخصی ــ ملی به کنار ــ رو در رویند. اگر بحران ادامه یابد یا ناگزیرند به جبهه سرکوب بپیوندند و در حاشیه های آن (زیرا گروه سپاهی-امنیتی همه چیز را برای خود می خواهد) منتظر سرنوشت بمانند و یا سرگردان و بی تصمیم همراه همه چیز حتی خود کشور ما در آن سرنوشت تیره غرق شوند. رهبران مذهبی به ویژه می باید آماده پرداخت بهای سنگین خاموشی و مخالفت بی اثر باشند. آنها نگرانی آینده دین را در سرزمینی که بد ترین سیاهکاری ها در آن به نام دین و بر پایه فتوا صورت می گیرد دارند. پیوستن بخش قابل ملاحظه ای از رهبران مذهبی به خواست های کسانی که به اندازه آنان در پی یک ایران اسلامی هستند معادله کنونی را به زیان دارو دسته سرکوبگر خواهد گرداند.
استراتژی مشت آهنین که خامنه ای و گردانندگان او (زیرا او دیگر تکیه گاهی جز آنها ندارد) به عنوان چاره نهائی بحران در پیش گرفته اند آینده ای ندارد. زیرا این استراتژی تنها می تواند خیابان را کنترل و نه آرام کند.
                                                                  * * *
مشکل رژیم در این است که جامعه و حکومت تنها به گفته یک ناظر امریکائی در دو سوی مخالف حرکت نمی کنند؛ آنها دست بر گلوی یکدیگر فشرده اند و دیگر از رژیم فریاد جنگ با مردم بلند است و از مردم بانک مرگ بر خامنه ای و دیکتاتور، یعنی رژیم. هراس یک درنده زخمی و خشم آتشین یک توده به جان آمده در برابر یکدیگرند و آینده چنین رویاروئی ها هیچ گاه روشن نبوده است. جمهوری اسلامی می تواند آرزوی تکرار میدان تیانان من را داشته باشد ــ یک ضربه کاری به هر بها و یک دوران آرامش و استوار کردن قدرت الیگارشی. اما تنها چیزی که درس چین برای رژیم ولایت فقیه دارد زره پوش های ضد شورش است که چینیان به شتاب به جمهوری اسلامی داده اند تا گاو شیرده خود را نگهدارند. از آن گذشته هیچ یک از سلاح های سیاسی و اقتصادی که حزب کمونیست چین را در عین فساد و زور گوئی آن (که قابل مقایسه با جمهوری اسلامی نیست) برپا داشته است ندارد. یک نمونه اش حکومت چین از ته دل در پی بازگرداندن عظمت باستانی ملت خویش است؛ در جمهوری اسلامی شب و روز در ویرانی آثار بزرگی گذشته ایران و انکار ایران به عنوان یک ملت اند. همین بس که به بخش تاریخ ایران کتاب درسی دوره راهنمائی بنگریم.
دانش آموزان ایرانی اکنون داستان کشوری را می خوانند که پیش از اسلام در آن دختران را زنده به گور می کردند و آنگاه اسلام آوردند و عرب های مهربان برای آنکه زنان ایرانی بی شوهر نمانند ــ زیرا مردان به سبب جنگ های همیشگی قبایل در آن سرزمین کشته می شدند ــ هر کدام هفت هشت زن گرفتند و زنان زیادی را به عربستان فرستادند و بعد عمر که دشمن اسلام بود به ایران لشگر کشید و ایرانیان برای گرفتن انتقام اسلام او را کشتند، و تخت جمشید و چهل ستون در خلافت علی ساخته شد. (سودا زدگی جنسی اهل حوزه و مدرسه در این داستان قابل توجه است.)      
چنین عناصری می خواهند با مشت آهنین به خود بسته، در برابر یکی از روشن ترین و با استعداد ترین مردمان جهان دوام آورند!