اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۴ ارديبهشت ۱٣٨۵ -  ۴ می ۲۰۰۶

«امیر محبیان» عضو شورای سردبیری روزنامه رسالت حزب «نو اندیشان ایران اسلامی» را تأسیس کرد. به گزارش سایت آفتاب، این روزنامه نگار و استراتژیست اصولگرا با اعلام این خبر به خبرنگار آفتاب گفت:‌ «تعداد و اسامی کامل اعضای هیأت موسس و شورای مرکزی این حزب تا یک ماه دیگر اعلام خواهد شد.» در این حزب علاوه بر محبیان تعدادی از نمایندگان مجلس نیز عضویت دارند.
این در حالیست که محبیان پیش از این در گفتگویی که با خبرگزاری ایرانیوز   از شکل گیری جریانی در درون اصولگرایان با عنوان «نواندیشان اصولگرا» خبر داده بود که به گفته وی «نمی تواند مسئولیت اقدامات سنتی ها، جمعیت ایثارگران و حتی دولت احمدی نژاد را بپذیرد.»
 
امبرمحبیان در گفتگو با روزنامه ی شرق، درباره این حزب تازه به پرسش ها پاسخ گفته است:
• تحلیل شما از آرایش سیاسی احزاب و جناح های مختلف پس از انتخابات دور نهم ریاست جمهوری چیست؟
 
برای ترسیم آرایش سیاسی کشور در شرایط کنونی، نیاز به ارائه تقسیم بندی داریم. البته چون هنوز به وضعیتی نرسیده ایم که از سیلان خارج شده باشیم، از این رو همان تقسیم بندی های گذشته را با تعاریف جدید بیان می کنیم تا تعاملات جدید را توضیح دهیم. در واقع پس از انتخابات سال ،۸۴ جریان اصلاح طلبی یا دوم خرداد به لحاظ ساختار حرکت جدیدی ندارد و ائتلاف جدیدی در میان این جریان شکل نگرفته است. بحث مربوط به جبهه دموکراسی خواهی هم بیشتر یک جنبه تئوریک دارد و پراتیک و عملیاتی نشده و در حقیقت شکل بیرونی و عینی پیدا نکرده است. حزب اعتماد ملی هم پدیده نویی است که به شکلی، منشعب از مجمع روحانیون است. با حضور اعتماد ملی، عملاً مجمع روحانیون در سایه رفت. با طرح دیدگاه های کروبی، بخشی از نیروها گرد نگاه جدید او که نگاهی مابین نگاه سنتی و مدرن بود، جمع شدند. در جبهه مشارکت هم تحول جدی رخ نداده است، مگر اینکه بخواهند دبیرکل را عوض کنند که در این صورت باز هم شکل کلیدی از تحول نمایان نمی شود که بتوان روی آن سرمایه گذاری کرد. مابقی گروه های دوم خردادی هم که در حالت نیمه کما هستند، مثل حزب مردم سالاری و حزب همبستگی که زیاد خبری از آنها نیست. مجاهدین انقلاب هم شاید در حال انجام کارهای عمیق   تری هستند که البته نمود بیرونی جدی ندارد. در مجموع جبهه دوم خرداد به لحاظ گفتمان، هنوز به حرف جدیدی نرسیده است. سخنانش تکرار بحث های اصلاحات است و از لحاظ ساختار هم شکل نویی را ارائه نداده اند. از جهت مدیریت، فرماندهی و کادر رهبری نیز رهبری جدیدی در جبهه دوم خرداد دیده نمی شود و در واقع هنوز هم فردی که توانایی دارد تا حدودی شکلی از رهبری را در این جبهه اعمال کند، آقای خاتمی است. یعنی کروبی هم این اتوریته را پیدا نکرده، به رغم اینکه تلاش ساختاری بسیار زیادی را انجام داده است. جبهه دوم خرداد پس از انتخابات ۸۴ در یک فضای ویژه ای قرار گرفته است. از یک سو با شوکی که سوم تیر ۸۴ بر آنها وارد کرد، هنوز هم بسیاری از آنها به خودشان نیامده اند و تحلیل جدی و جدیدی از جامعه ارائه نداده اند و بقیه هم تقریباً در یک دوران تعلیق استراتژیک به سر می برند و به انتظار باد موافق نشسته اند تا دستی از غیب برون آید و کاری بکند. اصولاً نقطه اتکای جریان دوم خرداد، طبقه متوسط بود که در دوران ۸ سال دولت خاتمی به هر دلیلی ظرفیت های جاذبه سیاسی گروه های سیاسی برایش پر شد و دغدغه اقتصادی پیدا کرد و از آن رو که این دغدغه ها در دولت اصلاحات پاسخ داده نشد، عده ای از این طبقه تغییر جهت دادند و به سمت دکتر احمدی نژاد رفتند و دغدغه های طبقات پایین و محروم را پیدا کردند. عده ای هم که طرفدار دوم خرداد بودند، ساکت شدند و دیگر حرف جدیدی ندارند، یا منتظر هستند که حرکت جدیدی صورت گیرد و یا مایوس از هرگونه حرکت جدید کنار کشیده اند. در مقابل جبهه اصلاحات، جریان موسوم به اصولگرایان قرار دارد. در انتخابات ۸۴ نوعی انشقاق که از اختلافات تشکیلاتی شروع شده به صورت کامل بروز کرد و عملاً باعث شد که دو جریان اصولگرا در مقابل هم قرار گیرند؛ ولی در نهایت جریان سومی پیروز شد که شاید از آن غافل بودند. جریان موسوم به اصولگرایان سنتی که احزاب و گروه های مختلفی را دربرمی گرفت، در دوران انتخابات طی فرآیندی که نمود خارجی اش هم دموکراتیک بود، نهایتاً به معرفی و حمایت از دکتر علی لاریجانی رسیدند و از همین جا جریان دیگری که در جبهه اصولگرایان وجود داشت، به شکلی از سنتی ها جدا شد و به قالیباف رسید. این جریان همان ایثارگران و آبادگران بودند. آبادگران محصول اصولگرایان سنتی بود ولی ایثارگران یک تشکیلات جدی بود که از ابتدا وجود داشت و فعالیت های خود را پیگیری می کرد. در رقابت میان لاریجانی و قالیباف، نهایتاً آنچه رخ داد، پیروزی دکتر احمدی نژاد بود که از یک سو پا در جمعیت ایثارگران داشت و به عنوان عضو شورای مرکزی آن محسوب می شد و از سوی دیگر پا در جامعه اسلامی مهندسین داشت که به عنوان جریان سنتی اصولگرا به حساب می آمد. با همه اینها احمدی نژاد با روش و متد ویژه خود یعنی «ارتباط با توده ها» توانست خارج از بدنه اجتماعی شورای هماهنگی و احزاب مختلف، یک ساختار نامرئی را تعریف کند و توده ها را به سمت خود جذب نماید و نهایتاً پیروز شود. هرچند که احمدی نژاد خارج از جریان اصولگرایان تعریف نمی شود، ولی طبیعتاً مطلوب ترین نتیجه مورد نظر گروه های سنتی و ایثارگران هم نبود، چون کاندیدای قطعی آنها تلقی نمی شد. لذا فردی پیروز شد که از یک سو اصولگرا و ارزشمند است اما از سوی دیگر به دلیل اینکه حمایت این گروه ها را نداشت، به صورت مستقیم، تعهدی هم نسبت به آنها احساس نمی کند. این اتفاقات باعث شد که نوعی تردید نسبت به توانایی تشکیلاتی جریان اصولگرا برای جمع کردن امور پدید آید. یعنی در واقع اصولگرایان، خوب پخش کردند ولی نتوانستند نتیجه را درست جمع کنند و حاصل این شد که یک بحران رهبری به وجود آمد و نهایتاً حجت الاسلام ناطق نوری به هر دلیلی ترجیح داد که رهبری تشکیلات را بر عهده نداشته باشد و کنار بکشد که این را در آخرین مصاحبه اش به صراحت بیان کرد. به این ترتیب جریان اصولگرا عملاً به سه بخش تقسیم شد؛ یک بخش همان جریان سنتی قدیم که به شکل جبهه پیروان خط امام و رهبری باقی مانده که فردی مثل عسگراولادی چهره شاخص و موثر آن است و شامل جامعه اسلامی مهندسین، جامعه اسلامی فرهنگیان، جامعه اسلامی پزشکان و حزب موتلفه اسلامی است. جریان دوم هم جمعیت ایثارگران است که فعالیت های خاص خود را دارد. جریان سوم نیز توده های درون اصولگرایان هستند که گرد دکتر احمدی نژاد جمع شده اند. البته دو جریان قبلی هم علیه احمدی نژاد نیستند و تلاششان هم این است که از او حمایت کنند ولی به هر صورت این صف بندی ها وجود دارد. اگر کمی دقیق تر نگاه کنیم، جریان چهارمی هم هست که ضمن حمایت از احمدی نژاد، دارای برخی بحث های روشی هستند. این جریان، نگاهی نو و مدرن به قضایا دارد و در گرایش های کلی با آقای احمدی نژاد همراه هستند ولی با نگاه انتقادی. این عده داخل دسته بندی های جریان اصولگرای سنتی و ایثارگران نیستند. بخش مهمی از آنها تحصیلکرده های جناح موسوم به اصولگرا هستند که دارای تخصص بوده ولی تا به حال ساختار حزبی به خود نپذیرفته اند و فقط در کارهایی حضور داشته اند؛ اما نمی توانند مسئولیت همه اقدامات اصولگرایان سنتی و ایثارگران و حتی دولت احمدی نژاد را بپذیرند. این عده دیدگاه های خاص خود را دارند و در عین حالی که اکنون دارای ساختار ثابتی نیستند، اما تلاش هایی در حال انجام است که نوعی ساختار تشکیلاتی را برای خود تعریف کنند. در واقع این نواندیشان تلاش می کنند جریان مدرن جناح اصولگرا را سامان دهند چرا که معتقدند جریان سنتی، جریانی ریشه دار و عمیق است که با گرایش های مبتنی بر اصالت سنت ها، بعضاً نوعی بدبینی نسبت به مفاهیم مدرن و نو دارند. ایثارگران هم به عقیده نوگراها، یک جریان تشکیلاتی زیرک است که در گرایش ها، عملگرا هستند؛ البته عملگرایی نه به معنای سیاسی بلکه به معنای نوعی گرایش به کسب قدرت. جریان مدرن می خواهد سمبل های خاص خودش را داشته باشد و سعی دارد ظرف شش ماه آینده ساختار تشکیلاتی خود را تعریف کند و به صورت جدی به فعالیت بپردازد.
 
• محوریت فکری گروه های مدرن و نواندیش اصولگرا با چه کسی است؟ اینها به صورت توده های پراکنده هستند یا محوریت واحد دارند؟
 
این جریان، متشکل از کانون های فکری است که در سراسر کشور حضور دارند. اینها تعریف هویتی برای خود دارند. گرایش های عمده شان بیشتر در جریان های سیاسی است و از لحاظ روش سیاسی، گرایش به نوعی اعتدال، میانه روی و عقلگرایی دارند. این جریان در عین حال، در پی ایجاد فضایی محاسبه گرایانه و عملگرایانه هستند که در آن ضمن حفظ اصول مردم کمترین هزینه را بپردازند و در سطح جهانی هم دارای خطوط قرمز هستند و معتقدند که از طریق مذاکرات و در عین حال ایستادگی بر روی اصول به شکل معقول و منطقی می توان وضعیت بهتری را داشت. اکنون این کانون های سراسر کشور، کم کم در حال اتصال به هم هستند و در حزب نواندیشان ایران اسلامی نمودار خواهند شد. البته تا آنجا که من اطلاع دارم قرار بر این است که ظهور عملی این حزب در آستانه انتخابات خبرگان و شوراها نباشد، چون قصد ندارند حزب انتخاباتی دیده شوند. اولین بروز جدی انتخاباتی این حزب در انتخابات مجلس خواهد بود و تا آن زمان تقویت ساختار و طراحی ادبیات نوین برای جناح اصولگرا و رسیدن به تصویری جدید که در بعد بین المللی و داخلی نوگرایانه است، در دستور کارشان است. این حزب قصد دارد هم جاذب باشد و هم به مقاومت زدایی بپردازد. هر جریان نویی که روی کار بیاید مقاومت هایی در مقابلش صورت می گیرد. حزب نواندیشان سعی دارد با جریان های مختلف تماس گرفته و به تبیین ایده های خود که در جهت پیشرفت کشور است نه علیه یک جریان خاص، بپردازد و مقاومت زدایی کند.
 
• به نظر می رسد همان طور که در جبهه اصلاحات تحولاتی از نوع رادیکالیسم و بحث های مربوط به عبور از خاتمی باعث سقوط اصلاحات شد، در جبهه اصولگرا هم نوعی رادیکالیسم در حال شکل گیری است. با وجود این جریان، آیا اصولگراها می توانند به سرمنزل برسند و پیروزی در انتخابات گذشته را در انتخابات شوراها ادامه دهند؟
 
برای اینکه در یک ارزیابی درست مشخص شود که جریان دولت جدید جریان رادیکال هست یا نیست، به زمان نیاز داریم. به نظر من دولت احمدی نژاد به دلیل شکل خاص پیروزی ای که به دست آورد، با یک موتور محرکه قوی وارد صحنه شده، اما برآمدهایی که از این حاصل خواهد شد، خیلی تندروانه نخواهد بود. شما ممکن است از دولت احمدی نژاد، دستاوردهایی را ببینید که دولت اصلاحات توان انجام آن را نداشت مثل حضور بانوان در استادیوم های ورزشی که البته نسبت به آن انتقادات جدی هم وجود دارد. دکتر احمدی نژاد در زمینه رسیدن به قدرت، هوشمندانه عمل کرد و حتی تیزهوشانه تر از بسیاری از تحلیل های ما. انتظار من این بود که ببینم آیا وی در قدرت هم اقتضائات قدرت را به دقت درک می کند یا نه قالب شکنی هایی می کند که به ضعف خودش بینجامد، اما امروز می بینیم که احمدی نژاد کار با افکار عمومی را خوب یاد گرفته است. در مورد عبور از احمدی نژاد- اگر کسانی مثل دوران خاتمی آن را طرح کنند- باید بگویم که مشکل خاتمی از نظر کسانی که آن شعارها را می دادند سرعت پایین او بود ولی احمدی نژاد سرعت بسیار بالایی دارد. احمدی نژاد مهندس است و خصلت ذهنی او این است که همه کارها را پروژه می بیند و سعی دارد سریع آنها را انجام دهد. در واقع بزرگترین رقیب احمدی نژاد در آینده نه دوم خرداد است و نه جریانات اصولگرا، بلکه خود او بزرگترین رقیب خودش است. سرعت او به حدی است که انتظارات را به شکل فزاینده ای بالا می برد و ممکن است در آینده نتواند به آنها پاسخ دهد. انتظارات از دکتر احمدی نژاد بسیار سریع تر از خودش می دوند و این برای او مشکل ساز است ولی در عین حال من حدس می زنم که احمدی نژاد با روندی که طی می کند در آینده بخش مهمی از مجلس را به سمت هواداران خود سوق خواهد داد.
 
• اخیراً احساس می شود که میان احزاب با طیف ها و گرایش های مختلف نوعی نزدیکی درحال شکل گیری است. این جریان را چطور و با چه مقاصدی ارزیابی می کنید؟
 
این جریان، جریان خوبی است. از هر کجا که سرچشمه گرفته باشد نتایج مختلفی هم بر آن مترتب است. می توان از این راه به دنیا ثابت کرد که گروه های سیاسی ما با هم تخالف دارند ولی تخاصم ندارند. البته نباید انتظار داشت که در اثر دیدارهایی مثل دیدار مشارکت و موتلفه، از فردا جریانی میانه رو و معتدل به وجود بیاید. هیچ کدام از این احزاب از مواضع خود عدول نخواهند کرد. اما آنچه در حال رخ دادن است، این است که در اثر این گفت وگوها می توانند تصویری را که از هم دارند به واقعیت بیشتر نزدیک کنند؛ مثلاً موتلفه دریابد که مشارکت با وجود دیدگاه هایش کافر نیست و در درون نظام تعریف می شود و مشارکت هم دریابد که موتلفه از بازاریان متعصب تشکیل نشده بلکه از افراد سیاسی منطقی تشکیل شده که می توان با آنها صحبت کرد. چنین اقداماتی باید در وسعت بیشتری انجام شوند. آقای عسگراولادی که شخصیت بسیار ارزشمندی است، در یک اقدام بجا، حتی مکاتباتی را با ابراهیم یزدی انجام داد. سیاسیون ما باید با حفظ مواضع با هم سلام وعلیک و گفت وگو داشته باشند. اینکه چه کسی چنین دیدارهایی را طراحی کرده، مهم نیست. نتیجه اش ارزشمند خواهد بود. البته نباید تصور کرد که دوره آشتی ملی گسترده ای فرا رسیده و هیچ اختلاف دیگری وجود ندارد. ما نظام دموکراتیکی داریم که به اختلاف نظر نیاز دارد و اگر اختلاف نظر نباشد، باید نگران شویم.
 
• با آرایش سیاسی ای که طرح کردید، فکر می کنید آینده انتخابات شوراها و خبرگان چگونه خواهد بود؟
 
ماهیت انتخابات خبرگان و شوراهای شهر، ماهیت ویژه ای است. از یک طرف شورای شهر هیچ گونه فیلتر جدی از سوی شورای نگهبان ندارد و انتخاباتی است که همه جریان های سیاسی به دلیل عدم وجود نظارت استصوابی می توانند در آن حضور داشته باشند اما از طرف دیگر یک انتخابات اتمیزه و خردشده است. تعداد کسانی که می توانند کاندیدا شوند در سراسر کشور رقم کلانی است و هیچ حزبی قادر نیست نیروهایش را در درون یک سازمان به انتخابات شوراها وارد کند مگر اینکه پس از انتخابات از افرادی که وارد شوراها شدند، عضوگیری کند. انتخابات شوراها انتخابات ویژه ای است که احتمال دارد در این دوره جلو هم بیفتد. درآن صورت احزاب با وجود آن که دوست دارند نتایج آن را به دست آورند، ولی شرایط لازم و کافی را ندارند. انتخابات خبرگان هم که شرایط متفاوتی دارد. روحانیون، آن هم در یک رده خاص می توانند به آن وارد شوند. عملاً این انتخابات حوزه چالش های حزبی نیست اما در این دوره ممکن است پیچیدگی های خاص خود را داشته باشد. پیش بینی من این است که اگر در این انتخابات روند گذشته و طبیعی طی شود ریاست با آیت الله مشکینی خواهد بود، اما اگر قرار باشد بزرگانی مثل آیت الله مشکینی وارد نشوند یکی از عناصر مهم خبرگان یعنی ریاست خبرگان محل بحث خواهد شد. در این صورت اگر هاشمی وارد انتخابات شود، به احتمال زیاد ریاست با او خواهد بود و با ورود جریان آیت الله مصباح که به صورت جدی در حال فعالیت است و قصد دارد بسیاری از افراد فاضل جوان را به عرصه وارد کند، میان بدنه و رأس مجلس خبرگان نوعی تضاد جدی به وجود خواهد آمد. از طرفی اگر هاشمی هم به ریاست نرسد، بی شک با توجه به گرایش های موجود آقای مصباح یزدی ریاست را خواهد داشت. البته این بحث ها هنوز زود است ولی احتمال هایی است که وجود دارد. البته فرضیات دیگری هم هست که بر اساس آن، نه مشکینی، نه مصباح و نه هاشمی، بلکه شخصیت هایی مثل آیت الله استادی یا آیت الله امینی ریاست را بر عهده بگیرند. ترکیب بدنه هم بسیار اهمیت دارد. درهرصورت انتخابات خبرگان این بار بسیار جدی است، اما آنچه برای ما مهم است این است که انتخابات به گونه ای برگزار شود که رأی دهندگان آن زیاد باشد و از این انتخابات، چالش و تغییر جهت جدی رخ ندهد، چرا که تلورانسی را در جامعه ایجاد خواهد کرد که مشکل ساز خواهد شد. خبرگان بهتر است در همان وضعیت وزین و سابق خود باقی بماند.